Hồ Chí Minh - Một Cuộc Đời - William Duiker [PDF] | Documents Community Sharing (2024)

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

vietmessenger.com

WilliamJ.Duiker

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

MỤCLỤC Mấtnước Conngựahoang Nhàcáchmạngtậpsự ConRồngCháuTiên Thanhkiếmbáu NghệTĩnhđỏ Mấthút TronghangPacbo Triềudâng Nhữngngàytháng8 Táithiếtvàkhángchiến HổvàVoi Nơiđó,Điệnbiênphủ Giữahaicuộcchiến Tấtcảchotiềntuyến Conngườitrởthànhhuyềnthoại http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1

1/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

Nguyêntác:HoChiMinh:ALife Ngườidịch:NguyễnThànhNam

Lờitựacủatácgiả Tôi(W.Duiker)đãbịhấpdẫnbởiHCMtừgiữanhữngnăm1960,khicònlàmộtnhânviênđốingoạitrẻtuổilàmviệctạitoàđạisứMỹ.Tôiđãbịlúng túngkhipháthiệnthấynhữngdukíchViệtcộngtrongrừngtỏracókỷluậtvàđượcđộngviêntốthơnquânđộichínhquycủachínhquyềnSàigònđược chúngtôiủnghộ.TôiđãđểtâmtìmhiểuvàtìmralờigiảithíchquavaitròchiếnlượcvàđộnglựcthúcđẩycủanhàcáchmạngViệtnamlãothànhHCM Sau khi ra khỏi chính phủ để tiếp tục con đường nghiên cứu khoa học của mình, tôi đã nghĩ tới việc viết tiểu sử của con người kỳ lạ này, nhưng tôi nhanhchóngnhậnrarằngtrongbốicảnhlịchsửthờiđó,chưathểcóđầyđủđiềukiệnđểtiếpcậncácnguồnthôngtin.Bởithếchođếntậngầnđây,khi cuộcchiếntranhlạnhkếtthúc,thếgiớitrởnêncởimởhơnđãthúcđẩytôibắtđầusựnghiệpkhókhănnày. Hômnay,sauhơn2thậpkỷtrăntrở,tôimuốncámơncáccongáitôiLauravàClaiređãkhôngphànnànkêuca,lắngnghechachúngthuyếtgiảng hànggiờvềViệtnam.TôivôcùngbiếtơnvợtôiYvone,ngườiđầutiênđọcbảnthảo,ngườiđãkiênnhẫnchấpnhậnHCMnhưmộtthànhviêncủagia đìnhchúngtôi.

Danhsáchcáctổchứcđượcnhắcđếntrongcuốnsáchnày: ĐảngcộngsảnAnnam(ACP):đảngđượcthànhlậptạiĐôngdươngnăm1929saukhiHộithanhniêncáchmạngbịgiảithể.Sauđóđượcsátnhập vàoĐảngcộngsảnViệtnamtháng2/1930 Độituyêntruyềngiảiphóngquân(APB):tiềnthânchínhthốngcủaquânđộiViệtnam Cứuquốcquân:cácđơnvịvũtrangđượctổchứchoạtđộngchốngPhápvàNhật,sauđóđượcsátnhậpvàoAPBthànhquângiảiphóngViệtnam (VLA) QuânđộiViệtnamcộnghòa:quânđộicủachínhquyềnmiềnNamtừ1956­1975QuốcgiaLiênhiệpViệtnam(ASV):chínhquyềncủaBảođạiđược hiệpđịnhElyseenăm1949thừanhận.ASVhợptácvớiPháptrongcuộcchiếntranhPháp­Việtminh.SauhiệpđịnhGenevaASVbịchínhquyềnmiền Namđộclậpthaythế

http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1

2/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

TâmTâmXã(Associationoflikemind):tổchứccáchmạngcựcđoandomộtsốphầntửdicưthànhlậpởNamtrungquốcnăm1924.SaunàybịQ biếnthànhViệtnamthanhniêncáchmạngđồngchíHội HộinghiêncứuchủnghĩaMax:Hộitrêngiấydođảngcộngsảnđôngdươnglậprakhitựgiảitánvàrútvàobímậttháng11năm1945. Caođài:mộttôngiáohổlốnphátsinhởNambộvàocuốithếchiếnthứnhất.Caođàichốnglạitấtcảcácchínhquyềnmuốnkiểmsoátnó.Hiệnvẫn đangcònhoạtđộng ĐảngnhândâncáchmạngCampuchia(CPRP):mộttrong3đảngthừakếđảngCộngsảnĐôngdươngbịgiảitánnăm1951.Cáclựclượngvũtrang củaCPRPđượcgọilàKhơmeđỏ.Giữanhữngnăm60,ĐảngcộngsảnKhơmethaythếCPRP. TrungươngcụcmiềnNam(COSVN):cơquanđầunãocủađảngcộngsảnởphíaNamtronghaicuộcchiếntranh.Thànhlậpnăm1951vàgiảitán saunăm1975Quốctếcộngsản:tổchứccáchmạngđượcthànhlậptạinướcNgaXôviếtnăm1919,lãnhđạohoạtđộngcủacácđảngthànhviên.Giải tánnăm1943.ĐảngCSĐôngdươnggianhậpnăm1935. ĐôngdươngcộngsảnĐảng(CPI):Tổchứcchếtyểu,gồmnhữngphầntửlykhaikhỏiThanhniênHộinăm1929.Đầunăm1930,lạihợpnhấtvới TânViệtvàHộithànhđảngCộngsảnViệtnam. Đảnghiếnpháp:đảngchínhtrịônhòadomộtsốphầntửcảilươngthànhlậpởNambộđầunhữngnăm1920.Đảngnàychủtrươngdànhquyềntựtrị dướisựbảotrợcủaPháp.LãnhđạolàBùiQuangChiêuhaylêntiếngphêphánđảngCộngsảnvàbịthủtiêutrongthờigiancáchmạngtháng8. ĐảngĐạiViệt:thànhlậptrongthờikỳthếchiến2,theoNhậtchốngPháp.ĐảngnàytồntạiởNamViệtnamđếntậnnăm1975. Việtnamdânchủcộnghòa(DRV):chínhphủdoHCMlậprangày2/9/1945.HiệpđịnhGenevanăm1954thừanhậnchủquyềncủaDRVởmiềnBắc VN.Năm1976đổithànhCHXHCNViệtnam Đôngkinhnghĩathục(HanoiFreeSchool):trườnghọcdomộtsốnhàyêunướclậpraởHànộiđểthúcđẩycảicáchtrongthậpkỷđầucủathếkỷ 20.SaukhibịPhápđóngcửa,nhữngnhàsánglậpđãtruyềnđạtýtưởngvàotrườngDụcThanhởPhanthiết,nơiQđãtừngdạynăm1910. ViệtnamcáchmạngĐồngminhHội(ĐồngminhHội):conđẻcủatướngQuốcdânđảngTrươngPhátKhuê,liênkếtmộtsốđảngtheođườnglốidân tộcchủnghĩa,thànhlậptháng8/1942.KhuêđịnhdùngliênminhnàyđểchốngNhậtởĐôngdương.MặcdùQđãtranhthủlợidụngchomụcđíchcủa mình,sauthếchiếnII,HộinàyquayrachốngĐảngcộngsảnđôngdươngkịchliệt.KhicuộcchiếnvớiPhápnổratháng12/1946,Hộinàycoinhưgiải tán. MặttrậnTổquốc:thànhlậpnăm1955,thaythếchomặttrậnLiênViệtvàtrướcđólàViệtminh Hòahảo:cũnglàmộttôngiáohổlốndonhàsưHuỳnhPhúSổthànhlậpnăm1939.CựckỳchốngPháp,vàchốngcảCộng.Hiệnvẫnđanghoạtđộng Thanhniêncaovọng:mộttổchứcdântộcdoNguyễnAnNinhlậpởSàigòngiữanhữngnăm1920.Chếtyểu. ĐảngcộngsảnĐôngdương(ICP):doHCMvàcácđồngchíthànhlậptháng10/1930.TrướcđólàđảngcộngsảnViệtnam.Tựgiảitánnăm1945. Thànhlậplạinăm1951dướitênĐảnglaođộngViệtnam. http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1

3/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

Liên bang Đông dương: kế hoạch của ICP để thống nhất Đông dương. Sau năm 1951, kế hoạch này được gọi là "mối quan hệ đặc biệt" giữa ba nước. LiênhiệpĐôngdương:tổchứchànhchínhdoPháplậpracuốithếkỷ19đểbảođảmluậtlệcủaPhápởkhuvực. Ủybankiểmtraquốctế:giámsátthựcthihiệpđịnhGeneva,gồmcóCanada,ấnđộ,Balan ĐảngnhândâncáchmạngLào:đảngdoĐCSViệtnambảotrợ,thànhlậpđầunăm1950,cònhayđượcgọilàPathetLào MặttrậnLiênViệt:doICPthànhlậpnăm1946đểtranhthủsựủnghộcủadânchúngvớiđảng,sátnhậpvớiViệtminhnăm1951,đếnnăm1955bị MặttrậnTổquốcthaythể

Quốchọc:trườngtrunghọcuytínởHuế,thànhlậpnăm1896,đàotạocácquanlạithếhệmới,dạytiếngPhápvàcácmônvănminhphươngTây.Q họctrườngnàytừừ1908. Vệquốcquân:tênkháccủaGiảiphóngquân(VLA)sauCMT8,đượcchọnđểtránhrắcrốivớilựclượngTàuđangchiếmđóng. MặttrậndântộcgiảiphóngmiềnNam(NLF):liênminhrộngrãinhiềunhómchốngđốitạimiềnNam,thànhlậpnăm1960dướisựbảotrợcủaDRV, giảitánnăm1976.ủybangiảiphóngdântộc:thànhlậpởTântràođểchuẩnbịchoCMT8.HlàmchủtịchTânViệt:đảngcáchmạngchốngPháp,thành lậpcuốinhữngnăm1920,sauđósátnhậpvàovớiICP QuânđộinhândânViệtnam:thànhlậpởDRVsau1954,thừakếGiảiphóngquânViệtnamhoạtđộngtrongchiếntranhchốngPháp. SEATO:liênminhdoMỹthànhlậpđểngănchặnsựbànhtrướngcủaCNCSởĐôngNamá. Thanhniêntiềnphong:doPhạmNgọcThạchthànhlậptrongthờigianthếchiến2,đượcNhậtủnghộ.ICPđãdùnglựclượngnàyđểhỗtrợCMT8tại Sàigòn. Việtcộng:tênmiệtthịđểchỉquângiáiphóngmiềnNamViệtnam,lựclượngvũtrangcủaNLF Việtminh:doICPđứngrathànhlậptháng5/1941.LựclượngchínhtrịchủyếutrongchiếntranhvớiPhápsau1945 ĐảngcộngsảnViệtnam:doHthànhlậptháng2/1930.SauđóđổithànhICP.Đếntháng12/1976mớilấylạitênnày. ĐảngdânchủViệtnam:tậphợpnhữngphầntửyêunướckhôngcộngsảntrongthànhphầnViệtminh.Tồntạiđếnsaunăm1976 QuânđộiquốcgiaViệtnam:tênchínhthứccủacáclựclượngvũtrangcủaQuốcgialiênhiệpdoBảođạicầmđầu.Năm1956đượcQuânđộiViệt namcộnghòathaythế. http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1

4/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

Việtnamquốcdânđảng:�đảngdântộckhôngcộngsản,thànhlậpởBắckỳnăm1927.TrongnhiềuthậpkỷlàđốitrọngchínhtrịchủyếucủaICP. Nayđãbịgiảitán. ViệtnamquangphụcHội:đảngchốngthựcdândoPhanBộiChâuthànhlậpnăm1912.Mụctiêuthaythếchếđộquânchủbằngnềncộnghòa.Sau mấycuộcnổidậythấtbại,đảngbịmấtuytínvàtanrã.

Mởđầu Sáng30/4/1975,từngđoànxetăngLiênxôdocácchiếnbinhBắcViệtvớimũcốigắnsaovàngvẫycờcủaPRGvượtquanhữngvùngngoạiôSàigòn tiếnthẳngtớidinhĐộclập.ĐoànxetừtừvượtquaToàĐạisứMỹ,nơinhữngchiếctrựcthăngđangditảnnhữngngườiMỹcuốicùng.Chiếctăngđầu tiêndodựđôichútrồihúcđổcánhcổngsắttiếnthẳngvàosảnh.Viênchỉhuylaora,leolênnóctoànhàthaythếlácờbaquecủaViệtnamcộnghoà bằnglácờxanhđỏcủaPRG.CuộcchiếndaidẳngnhấttronglịchsửnướcMỹđãđếnhồikếtsaugần1thậpkỷácliệtvàđẫmmáu,cướpđihơn58 ngànsinhmạng. ChiếnthắngcủacộngsảntạiSàigònlàkếtquảcủasựquyếttâmvàtàinăngcủaVWPdướisựlãnhđạocủaLêDuẩncộngvớisựhysinhcủacác chiếnbinh­bộđội(tươngtựnhưngườiMỹgọicácngườilínhlàGI),nhữngngườiđãchiếnđấuvàngãxuốngvìsựnghiệpcáchmạngtrongcáccánh rừngvàđầmlầyViệtnam.Nhưngcaohơntấtcả,chiếnthắngđóđượcxácđịnhbởimộttầmnhìn,ýchívàsựlãnhđạocủamộtconngười:HCM.Đặc vụcủaQTCStạiMatxcơva,thànhviêncủaphongtràocộngsảnquốctế,ngườikiếntạochothắnglợicủaViệtnam,khôngnghingờgìnữa,HCMlàmột trongnhữngnhàchínhtrịcóảnhhưởngnhấtcủathếkỷ20.Đồngthời,ôngcũnglàmộttrongnhữngconngườibíhiểmnhất,mộtnhânvậtmờảomàlý lịchvàđộngcơcủaôngluôngâynênnhữngcuộctranhluậnkhôngngừng. Ônglàmộtnhàdântộcchủnghĩahaylàmộtngườicộngsản?Hìnhảnhmộtconngườigiảndịvàquênmìnhlàchânthậthayđơngiảnchỉlàkếtquả củacácngónkỹxảo?Vớinhữngngườiủnghộ,Hồlàbiểutượngcủachủnghĩanhânđạocáchmạng,ngườicốnghiếncảcuộcđờimìnhchohạnhphúc củađồngbàovàcácdântộcbịápbức.Vớinhữngngườiđãđượctiếpkiếnông,Việtnamhaynướcngoài,ônglàmộtngườihếtsứcnhãnhặn,mộtnhà yêunướcquênmình,luônđaunỗiđauchungcủadântộc.Nhữngngườiphêphánlạivạchranhữnghànhđộngcáchmạngquátrớnđượcthựchiện dướitênông,tốcáoônglàconthằnlằnhoa,làsóiđộilốtcừu. CâuhỏivềtínhcáchvàđộngcơcủaHCMlàtâmđiểmcủacáccuộctranhluậntạiMỹvềđạolýcủacuộcchiếnởViệtnam.Vớinhữngnhàphêphán chínhsáchcủachínhphủMỹ,ôngđơngiảnlàmộtnhàcáchmạngđấutranhvìđộclậpcủaViệtnam,mộtđốithủmạnhmẽcủachủnghĩađếquốc trongThếgiớithứba.Nhữngngườiủnghộcuộcchiếnthìlạinghingờvềđộngcơyêunước,chorằngônglàđặcvụcủaStalin. ĐốivớingườiMỹ,cuộcluậnchiếnvềsựđammêcủaHCMdầndầnđãthànhquákhứ.NhưngđốivớiViệtnam,nógợilênnhữngcâuhỏicótínhchất nềnmóng,bởivìnóđịnhnghĩamộttrongnhữngvấnđềcănbảncủacáchmạngViệtnam:mốiquanhệdựasựtựdocủaconngườivàbìnhđẳngkinh tếtrongViệtnamsauchiếntranh.Từsaucuộcchiến,nhiềuđồngchíhiệnđangcầmquyềnđãmượnuyôngđểbiệnhộchomôhìnhcộngsảnphát triểnđấtnước.Họnóirằng,mụctiêucuốicùngcủaônglàkếtliễusựbóclộttoàncầucủachủnghĩatưbản,xâydựngmộtxãhộimớitheonhữngviển vôngcủaK.Marx.Nhưngcũngcómộtvàigiọngchốngđốiđãphảnbiệnrằng,thôngđiệplớnnhấtcủacuộcđờiônglàxoadịuquyluậtđấutranhgiai cấpcủaMarxbằngcáchhoàtrộnnóvớiđạođứcKhổngtửvàthuyếtbangôicủacáchmạngPháp:tựdo,bìnhđẳng,bácái.Họdẫnlờicủaông:Không cógìquýhơnđộclập,tựdo. http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1

5/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

Sựphứctạptrongtínhcáchcủaôngthểhiệnsựphứctạpcủathếgiớithếkỷ20,thếkỷcủachủnghĩadântộc,cáchmạng,chủnghĩabìnhđẳngvà cuộcđấutranhchotựdo.Dùtốthayxấu,HCMlàhiệnthâncủahaithếlựcchủyếuđangđiềukhiểnxãhộihiệnđại:sựkhátkhaođộclậpdântộcvà cuộctìmkiếmcônglýxãhộivàbìnhđẳngkinhtế.Đãđếnlúcphảiphơibàynhânvậtbaotrùmthếkỷ20nàychosựphântíchlịchsử.TuycáitênHCM đượchàngtriệutriệungườibiếtđến,nhưngkhôngphảidễdàngcóthểkiểmtrađượccácnguồnthôngtinvềông.NhưmộtnhàcáchmạngchốngPháp ôngluônluônphảisốngtrongbímật,sửdụngnhiềutêntuổikhácnhau.Thốngkêchothấyôngđãsửdụnghơn50cáitêntrongcuộcđờivàcácbài viết.BảnthânHCMcũnglàmvấnđềthêmphứctạpbằngcáchtựsángtạoranhữnghuyềnthoạivềcuộcđờimình.Vàocuốinhữngnăm1950,mộtsố tiểusửcủaHCMđượccôngbốvàchỉđếngầnđâycácnhànghiêncứumớixácnhậnđượcnhữngtácphẩmđóthựcsựlàcủaHCM.Phongcáchlãnh đạocủaôngcũnglàmcácnhànghiêncứuchúý.MặcdùlàngườisánglậpraĐảngcộngsảnĐôngdương(ICP),nhưngkhácvớiLênin,StalinhayMao TrạchĐông,HCMthườnglãnhđạobằngcáchthuyếtphụcvàđồngthuậnthaychoviệcápđặtýchícủamình.Ôngcũngrấtkínđáovớinhữngtưtưởng vàđộngcơbêntrongcủamình.Tráivớicácnhàcáchmạngnổitiếngkhác,ôngkhôngsađàvàocáccuộctranhluậnvềhệtriếthọctưtưởngmàtập trungtoànbộtâmtrícủamìnhđểgiảiquyếtcácvấnđềcụthểđểgiảiphóngViệtnamvàcácdântộcbịápbứckhỏiáchđôhộcủaphươngTây.Trong mộtcuộcphỏngvấnkhiđượchỏisaoôngkhôngbaogiờviếtcácchuyênluậnvềtưtưởng,HCMđãtrảlờirằngôngmuốnnhườngviệcđólạichoMao. Trongnhữngnămcuốicủaông,cáctácphẩmnghiêmtúcvềhọcthuyếtđềudonhữnghọctròcủaôngnhưVõNguyênGiáp,TrườngChinhhayLê Duẩnviết. Baogiờcũngcónhữngyếutốhuyềnthoạibaoquanhnhữngconngườinổitiếng.Khôngphảiaicũngbiếtcáchtạovàhưởngthụnhữnghuyềnthoại nhưHCM.Từvịtrítrongđềnthờcủanhữngvịthánhcáchmạng,HCMchắcsẽrấtvuilòngđượcbiếtrằng,hươngkhóihuyềnthoạibaoquanhôngvẫn cònnguyêntrongcuốntiểusửnày.

Mấtnước Khiđộiquâncủaôngđangrongruổiầmĩtrêncácđườngphốtiếpnhậnsựđầuhàngcủaquânthù,ônglặnglẽvàothànhphố,trongmộtngôinhà2 tầngnhỏvớichiếcmáychữđãtheosátmìnhtừMatxcovađếnTrunghoavàViệtnamtrongnhữngtuầnđầu1941.2hchiềungày2/9/1945trênlễđài dựngtạmtạimộtquảngtrườngmàsaunàyđượcgọilàBaĐình,trongbộquầnáokakibạcmàu,vớichấtgiọngcònđậmnguồngốcxứNghệ,ôngđã đọcbảntuyênngônkhaisinhchomộtdântộcđộclập.NhữnglờiđầutiêncủabảnhiếnphápđãlàmsửngsốtmộtsốngườiMỹcómặttrongđámđông: "Tấtcảmọingườiđềucóquyềnbìnhđẳng.Tạohoáđãchohọnhữngquyềntốithượngtrongđócóquyềnsống,quyềntựdovàquyềnmưucầuhạnh phúc". Tạithờiđiểmđó,chỉcóítngườibiếtđượcHCMchínhlàđạidiệncủaQTCS,ngườisánglậpraICPnăm1930.ĐốivớiđasốdânViệtnam,HCMchỉđơn giảnlàmộtngườiyêunước,đãphụcvụlâudàichođấtnước.Trongsuốt1/4thếkỷtiếpsau,nhândânViệtnamvàcảthếgiớimớicócơhộiđêchiêm nghiệm,đánhgiáconngườinày. CuộctrườngchinhcủaHCMđếnquảngtrườngBađìnhngàyđó,đượckhởiđầutừmộtngàyhènăm1858,khihạmđộiPhápnổsúngtấncôngthương cảngĐànẵng.Mặcdùcuộctấncôngkhôngphảihoàntoànlàbấtngờ.Trướcđóvàithậpkỷ,cácnhàtruyềngiáoPhápđãlangthangkhắpnơiđểcứu rỗitâmhồnViệt,cácnhàbuônthìbậnrộntìmkiếmthịtrườngvàtìmnhữngconđườngthâmnhậpvàoTrungquốc,cácnhàchínhtrịPhápthìtinrằng, chỉcóthôntínhcácthuộcđịatạichâuÁmớigiúpnướcPhápđứngvữngởvịtrísiêucường.Chođếngiữathếkỷ,ngườiPhápvẫnhyvọngbằngcon đường ngoại giao thuyết phục được triều đình Huế chịu ảnh hưởng của họ. Tuy nhiên khi các cuộc đàm phán chắng đi đến đâu, chính quyền của http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1

6/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

HoàngđếLuisequyếtđịnhdùngvũlực.CuộcchiếnvớiPhápkhôngphảilàcuộcchiếnđầutiêncủaViệtnam.Cóthểnói,hiếmcódântộcnàotrênchâu ÁđãchiếnđấubềnbỉvàlâudàiđểbảovệnềnđộclậpcủamìnhhơnngườiViệtnam.Từthếkỷthứhaitrướccôngnguyên,khinướccộnghoàRoma cònđangtrongtrứngnước,TrunghoađãxâmchiếmViệtnamvàthựchiệnhàngloạtcácchươngtrìnhchínhtrịvàvănhoáđểđồnghoádântộcnày. MặcdùViệtnamđãgiànhđượcđộclậpvàothếkỷthứ10,phảiđếnhàngtrămnămsau,khiViệtnamchấpnhậnmộthìnhthứctriềucống,cáchoàng đếTrunghoamớichịuchấpnhậnsựthậtvềmộtnướcViệtnamđộclập. HơnnghìnnămchungsốngvớiTrunghoađãđểlạinhữnghệquảsâusắc.Hệthốngchínhtrị,vănhọc,nghệthuật,tưtưởng,tôngiáovàcảngônngữ HoađãbắtrễsâubềntrênmảnhđấtViệtnam.MặcdùnhữngyếutốdântộcchưabaogiờbiếnmấttrongvănhoáViệtnam,đốivớingườiquansát khôngđượcđàotạobênngoài,ViệtnamchẳngkhácgìmộtconrồngthunhỏhìnhảnhcủangườilánggiềngkhổnglồởphíaBắc.Tuycóvẻnhưngười ViệtsẵnsànghấpthụnhữngảnhhưởngvănhoátừphươngBắc,họvôcùngcươngquyếttrongvấnđềđộclậpdântộc.Nhữngvịanhhùngdântộc,từ HaiBàTrưngđếnLêLợi,NguyễnTrãiđềuxuấtthântừcáccuộckhángchiến.Lịchsửđãhìnhthànhmộtdântộccócóđặctínhdântộcvàýchíchống ngoạixâmmạnhmẽ.Cuộcđấutranhvềsựtồnvongđãhunđúctruyềnthốngquânsự,sẵnsàngchấpnhậndùngvũlựcđểbảovệđấtnước.Từsau khigiànhđượcđộclập,Việtnam(lúcđógọilàĐạiViệt)đãcócuộchànhquânlâudàivềphươngNamchốnglạiChampa.Bắtđầutừthếkỷ13,ĐạiViệt đãbắtđầuthắngthếvàthôntínhhoàntoànChampavàothếkỷ17.ĐấtnướcViệtnamtrảidàiđếntậnmũiCàmautrongvịnhTháilanvàViệtnamtrở thànhmộtcườngquốcởĐNA.Tuynhiênđấtnướcđãphảitrảgiáchosựpháttriển.CácmâuthuẫnđãphátsinhracuộcnộichiếndaidẳngĐằngTrong ­ĐằngNgoài.GiaLongtạmthờithốngnhấtđượcđấtnướctừđầuthếkỷ19,tuynhiêncácmâuthuẫnquyếtliệtgiữacácvùngvềquyềnlợikinhtếchưa baogiờđượcgiảiquyếttrọnvẹn. Cũngtạithờiđiểmđó,cáchạmđộichâuÂu,theochâncủaVascodaGamabắtđầulảngvảngdọcbờbiểnNamTrungHoavàvịnhTháilanđểtìmkiếm kimloạiquý,đặcsảnvàcáclinhhồncầncứurỗi.KhôngchịungồinhìnkẻkìnhđịchAnhcủngcốlựclượngtạiẤnđộvàMiếnđiện,ngườiPhápquyết địnhchọnViệtnam. Vàonăm1853,TựĐứclênngôi.Thậtkhôngmay,ôngvuatrẻnàyphảigánhtrênvaitráchnhiệmchốnglạicuộcxâmlượcđầutiênsaunhiềuthếkỷ. Tuycóthiệnchívàthôngminh,ôngvuanàylạithiếutínhcươngquyếtvàcómộtsứckhoẻẻolả.KhiquânPháptấncôngĐànẵng,bảnnăngcủaTự Đức đã mách bảo là phải chiến đấu. Hạm đội của đô đốc Charlé Rigault de Genuoilly, đợi mãi không thấy sự nổi dậy của quần chúng như các nhà truyềngiáothôngbáo,lạibịbệnhtảvàlỵhoànhhànhđãbỏĐànẵngvàtấncôngvàoSàigòn,mộtthànhphốđangtrênđàpháttriển.Sau2tuần,Sài gònthấtthủ.ThấtbạitạiphíaNamđãlàmnảnlòngTựĐức.Ôngđồngýđàmphánvàcắt3tỉnhNamBộ(sauđólà3tỉnhnữa)thànhthuộcđịacủa PhápvớitêngọiCochinChina.Phápđãthắnghiệpđầu.Trongnhữngnămtiếpsau,triềuđìnhcốgắnggiữđộclập.NhưngsaukhiPháptấncôngHà nộivàchiếmmộtsốthànhphốtạichâuthổsôngHồngthìtriềuđìnhhoàntoànbịtêliệt.ÔngvuaốmyếuTựĐứcvừachếttrướcđóvàithángđãđểlại một triều đình đầy mâu thuẫn. Sau vài tháng đấu đá,TônThấtThuyết nắm được quyền bính và đưa Hàm Nghi lên ngôi với hy vọng tiếp tục kháng chiến.TheoyêucầucủaViệtnam,NhàThanhgửiquânsanggiúpđỡnhưngvôhiệu.Năm1885,TrunghoarútquânvàkýhiệpđịnhvớiPháp,bãibỏ chếđộtriềucốngcủaViệtnam.TạiHuế,HàmNghiphảibỏchạylênnúicùngvớiTônThấtThuyết.TriềuđìnhchấpnhậnnhượngbộvàđểchoPháp trênthựctếthôntínhnốtTonkin(Bắcbộ)vàAnnam(Trungbộ),mặcdùtriềuđìnhbùnhìnvẫnđượcduytrìởAnnam. QuátrìnhPhápthôntínhViệtnamlàcuộcthịuycủacácquốcgiatiêntiếnphươngTâyđangbướcvàothờiđạicôngnghiệphoá.Bịthúcépbởinhucầu tìmkiếmnguyênliệurẻvàthịtrường,phươngTâyđãdùngvũlựcđểápđặtchếđộcaitrịcủamình.Vàocuốithếkỷ19,tấtcảcácquốcgiaNamvà ĐôngNamÁ(trừTháilan­Xiêm)đãtrởthànhthuộcđịa. TriềuđìnhđầuhàngkhôngđồngnghĩavớikếtthúcmongmuốnđộclậpcủaViệtnam.Rấtnhiềucácquanlạivàtướnglĩnhkhôngchấpnhậnhạvũkhí. ĐángkểnhấtlàphongtràoCầnVương(GiúpVua)củaPhanĐìnhPhùngtạiHàtĩnh.KhiHoàngCaoKhải,bạnthơấucủaPhanđếnkhuyênôngđầu hàng,ôngđãkhảngkháitrảlờinhưmộtnhànhoyêunước: "NếuTrungHoa,hàngngànlầnmạnhhơnchúngta,lạicóbiêngiớichungvớichúngta,đãkhôngthểdùngsứcmạnhđểđèbẹpViệtnam,chỉcóthểnói http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1 7/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

"NếuTrungHoa,hàngngànlầnmạnhhơnchúngta,lạicóbiêngiớichungvớichúngta,đãkhôngthểdùngsứcmạnhđểđèbẹpViệtnam,chỉcóthểnói sựtồnvongcủadântộcViệtnamđãchínhlànguyệnvọngcủaTrời" TuynhiênsựtồntạicủahainhàVua:ĐồngKhánhvàHàmNghiđãtạonênmộtsựchiarésâusắctrongtầnglớptríthứcnhogiáotheotưtưởngTrung quântrongsuốtgầnnửathếkỷsau. NghệAn,nơicónhữngbãibiểnyênả,nhữngdãynúitímđỏ,nhữngcánhđồnglúaxanh,làtrungtâmcủaphongtràochốngPháp.Mảnhđấthẹpvà cằncỗinàyluônphảiđốimặtvớimọithửtháchcủathiênnhiên,đãlàmchonhữngconngườisốngtrênnónổitiếnglàcứngđầuvàbấttrị.Trong2thập kỷcuốicủathếkỷ19,nhiềungườitrongsốnhữngtầnglớiưutúnhấtcủaNghệanđãchiếnđấuvàhysinhdướingọncờCầnVương.Tạiđây,làngKim Liên­HuyệnNamĐàn,năm1863,vợhaicủaphúnôngNguyễnSinhVương(haycòngọilàNguyễnSinhNhâm),bàHàThịHyđãsinhcontraiđặttên làNguyễnSinhSắc.VợcảcủaVươngđãchếttrướcđóvàinăm,đểlạichochồngmộtcontraikháctênlàNguyễnSinhTro.Lên4tuổi,Sắcmồcôicả chalẫnmẹvàđượcanhTronuôinấng.Dothườngxuyênbịhạnhánđedoạ,ngườidânphảilàmđủmọiviệcđểsống:thợmộc,thợđấu,thợrèn,thêu. Tuyvậytruyềnthốnghọchànhvẫnđượcđềcao.Nhiềunhànhođènsáchđithihoặcmởthêmlớpdạyhọckiếmsống. MặcdùgiaphảnhàVươngcònghilạinhiềuđờiđỗđạt,Sắckhôngcónhiềucơhộiđểtrởthànhthưsinh.Nhữngbuổiđichăntrâuchoanh,cậuthường ghévàonghekélớphọccủaVươngThúcMậu.Lớnlên,SắcđãnổitiếngkhắplàngvềtínhhamhọcvàđượcHoàngDương(HoàngXuânDương),bạn củaMậu,chúý.Đểýthấycậubéthườngxuyênnằmtrênlưngtrâuđọcsáchtronglúcchúngbạnchơiđùa,Dươngnhậnlờiđỡđầucậu.Năm15tuổi, SắctheoDươngchuyểnsanglàngHoàngTrùvàbắtđầuhọcvớichanuôicủamình.(theotruyềnthốngnhogiáo,nhữnghọctròtàinăngthườnghay đượchọhànghoặcngườithânđỡđầu.Khiđỗđạt,cảchamẹvàngườiđỡđầuđềuđượchưởngvinhquang) HọHoàngbắtđầutừHưngYênvàcódòngdõikhoabảng.BốcủaôngDươngđãtừngbalầnđithivàđậutútài.Tronglúcchồngdạyhọc,vợônglà NguyễnThịKépvàhaicongáilàHoàngThịLoanvàHoàngThịAnsuốtngàybậnrộnngoàiđồngđểnuôisốnggiađình.TruyềnthốngxãhộiViệtnam traonhiềuquyềnchongườiphụnữ,tuynhiênvớiảnhhưởngngàycànglanrộngcủađạoKhổngđếnthờiđiểmđó,vaitròcủaphụnữngàycàngtrở nênthứyếu.Họkhôngcócơhộiđượchưởnggiáodục.Trongbốicảnhđó,bàKépvàcongáiđãmaymắnhơnvìcóđượcchútítkiếnthức.Giađìnhbà Képcũngcótruyềnthốngkhoabảngvàbốbàcũngđậutútài. CậubéSắcđãlớnlêntrongmộtmôitrườngnhưvậy.CũngkhôngngạcnhiênkhicậuphảilòngcôbéLoanxinhđẹp.MặcdùbàKéphơibănkhoănvì cậumồcôichamẹ,đámcướivẫnđượctiếnhànhvàonăm1883.Cặpvợchồngtrẻđượcbốmẹvợchomộtcănnhà3gianấmcúngngaycạnhnhà.Ở giữa hai nhà là gian nhà nhỏ đặt bàn thờ tổ tiên. Trong 7 năm sau đó, bà Loan sinh được 3 người con: con gái Nguyễn Thị Thanh, 1884; con trai NguyễnSinhKhiêmnăm1888vàngày19tháng5năm1890,cậubéNguyễnSinhCungmàsaunàylàHCMrađời1. Năm1891,SắcraVinhthíTúTàivàbịtrượt.Khôngnảnchíôngvẫntiếptụcđènsách.Năm1893,bốvợôngquađời,ôngphảiđidạythêmđểgiúpđỡ giađình.5/1894Sắcđithilầnthứhaivàđỗcửnhân.Thôngthườngngườicóhọcvịcửnhânthườngtimcácvịtrítrongbộmáychínhquyền.ÔngSắc lạiquyếtđịnhsốngthanhbạchbằngnghềdạyhọctạiquênhà.VàbàLoanlạitiếptụcraruộng. Tìnhhìnhkéodàikhônglâu,mùaxuânnăm1895,NguyễnSinhSắcraHuếthiHội.ÔngbịtrượtnhưngquyếtđịnhxinởlạivàotrườngQuốctửgiámđể ônthichokỳsau.QuốctửgiámcónguồngốctừnhữngngàyđầuđộclậptạiHànộivàlànơiđàotạochobộmáycaitrịcủatriềuđình.Nhờmộtsố ngườibạngiúpđỡ,Sắcđượcnhậnhọcbổng.ÔngquayvềNghệanđểđónvợvàconvào. Khôngcótiềnđểđitàuthuỷ,giađìnhSắcquyếtđịnhđibộ.Vàothờiđó,đườngtừVinhđiHuếhếtsứcvấtvảvànguyhiểmphảivượtquanhữngcánh rừngrậmđầyhổbáocũngnhưluônphảiđốiphóvớinhữngbăngcướpđường.Họđikhoảng30km/ngàyvàmấttổngcộngkhoảng1tháng.Khimệt quácậubéCung5tuổiđượcchamẹcõngvàkểchonhữngcâuchuyệnvềnhữngvịanhhùngcứunướcViệtnam. http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1

8/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

quácậubéCung5tuổiđượcchamẹcõngvàkểchonhữngcâuchuyệnvềnhữngvịanhhùngcứunướcViệtnam. Mặcdùđãtrởthànhtrungtâmchínhtrịcủacảnước(GiaLongquyếtđịnhchuyểnkinhđôvàomiềnTrungđểthểhiệnýchíthốngnhấtđấtnướccủa mình),Huếtạithờiđócũngchỉcókhôngđếnchụcngàndân.Kiệtsứcvìđiđường,Sắcmaymắnđượcmộtngườibạnchoởnhờ.Sau đó gia đình chuyểnđếnmộtcănnhànhỏtrênphốMaiThúcLoan,nằmgầntườngđôngcủaCấmthànhtrênbờbắcsôngHương.Sắcítkhiđếntrường,ông thíchtựhọcởnhàvàdạyconcũngnhưconcáicủalớpquanlạilánggiềng.CậubéCungtừnhỏđãtỏrarấtthíchtìmhiểuthếgiớixungquanh.Khi quansátnhữngnghilễcungđình,cậuđãhỏimẹ,liệukhôngbiếtvuacóquèkhôngmàphảiđikiệu.

Năm1898,Sắcthitrượtlần2vàbuộcphảichấpnhậncôngviệcdạyhọctạithônDươngNỗ.BàLoanthìkiếmthêmbằngcôngviệcmayvávàgiặtthuê. ChủtrườngDươngNỗ,mộttayphúnôngđãđồngýcho2contraicủaSắcđượcthamdựtrường.CóthểđâylànềngiáodụcKhổngtửchínhthứcđầu tiênmàcậubéCungđượchưởng.Tháng8/1900SắcđượcbổnhiệmlàmgiámkhảotrườngthitạiThanhhóa.ÔngmangcậubéKhiêmđi,cònCungở lạiHuếvớimẹ.Trênđườngvề,ôngghéquaKimLiênđểxâylạimộchobốmẹ.Đâyđượccoilàvinhhạnhvìthôngthườngcửnhânkhôngđượclàm giámkhảo,tuynhiêncáigiácủachuyếnđilàquáđắt.TạiHuế,bàLoanđãquađờingày10/2/1901vìhậusảnsaukhisinhcậubéthứtư:NguyễnSinh Xin.BàconhàngxómvẫnnhớcảnhcậubéCungvừađivừakhócquacácnhàđểxinsữanuôiem.Khuônmặttươivuicủacậutrởnênbuồnrườirượi 2. Nghetinvợchết,ôngSắclậptứctrởvềHuếvàmangcácconraHoàngTrù.CậubéCungkhiđóđãlàmộthọctrònhanhtrívànhớđượckhánhiều chứHán,tuynhiênbốcậuvẫnlocậuhamchơivàgửicậuhọcởmộtngườibàconxabênvợ:ôngVươngThúcĐỗ.Vươngnổitiếngthờibấygiờvì khôngbaogiờđánhhọctròvàthườngchiêuđãicáchọctròcủamìnhbằngnhữngcâuchuyệnnhữnganhhùngchốngngoạixâm,trongđócóanhcả củaông,ngườiđãtừngchiếnđấudướingọncờCầnVương. SắcquaylạiHuếsauvàitháng,nhưngcácconôngvẫnởHoàngTrùvớibànội.Thanhlúcnàyđãlàmộtcôgáitrưởngthành,giúpbànộiviệcđồng áng.Ngoàiviệcnhà,cậubéCungchạychơikhắpxómvớichúngbạn,câucá,thảdiều.Trongcáctròchơi,baogiờcậucũnglàngườikiêntrìnhất.Cậu thíchnhấtlàleolênnúiChung,thảtầmnhìnxuốngnhữngcánhđồnglúa,rặngtrevàdãyTrườngsơnxanhmờphíaxa.TrênnúicóđềnthờNguyễn ĐứcDu,mộtvịtướngchốngquânNguyênMông.Cũngtrênnúinày,năm1885,ôngVươngThúcMậu,ngườimàôngSắcthườngmonmenhọclỏm ngoàicửa,đãphấtcờkhởinghĩatrongphongtràoCầnVương.ChỉcómộtnốtbuồntronggiaiđoạnnàycủacuộcđờiCung:emXìncậuđãchếtlúcmới 1tuổi. QuayvềHuế,SắclạiđithivàlầnnàyôngđỗTiếnsĩđệnhị,hayPhóBảng.TinvuinàylàmnứclòngcảhailàngKimLiênvàHoàngTrù.Lầnđầutiêntừ giữathếkỷ17,khuvựcnàymớicóngườiđỗcaonhưvậy.KimLiêntừnayđãcóthểcoimìnhlà"Đấtvănvật".CũngnhưlầntrướcSắctừchốinhững nghilễlongtrọng,ôngphânphátthứcănchongườinghèo.Tuynhiênôngchấpnhậncănnhà3gianvà2sàoruộngnhưlàquàtặngcủalàngKim Liên.GiađìnhôngchuyểnvềKimLiên. Phóbảnglàmộthọcvịdanhgiávàthườngmanglạiquyềnlựccũngnhưtiềnbạc.TuynhiênSắckhôngcómongmuốnthamgiavàoquantrườngtrong cảnhnướcmất.Lấycớlàđangđểtangvợ,ôngquyếtđịnhởlạiKimLiêndạyhọc.ÔngcũnglấytênmớilàNguyễnSinhHuy(sinhrachodanhdự) KhiđócậubéCungđã11tuổi,bắtđầuvàotuổitrưởngthành.Theothônglệ,bốcậuđặttênchocậulàNguyễnTấtThành(Ngườisẽthànhcông).Cậu đượcbốgửiđếnhọclớpcủanhànhoVươngThúcQuý,concủaVươngThúcMậu,ngườiđãnhảyxuốnghồtựtửđểkhỏirơivàotaygiặcPháp.Cũng nhưSắc,saukhiđỗđạt,Quýtừchốiquantrường,ởlàngdạyhọc,bímậttìmcáchlậtđổchếđộbùnhìnởHuế.Khácvớithônglệ,ôngkhôngbắthọc sinhhọcthuộclòngmàtìmcáchchocácemhiểuđượcbảnchấtnhânđạocủacáctácphẩmcủaKhổngTử.Trướcmỗigiờhọc,ônglạithắphương http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1 9/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

sinhhọcthuộclòngmàtìmcáchchocácemhiểuđượcbảnchấtnhânđạocủacáctácphẩmcủaKhổngTử.Trướcmỗigiờhọc,ônglạithắphương trướcbànthờchangaytrêntườnglớphọcđểkhắcsâutinhthầnyêunước,chiếnđấuchoViệtnamđộclậpvàotâmtrícáchọctròcủamình.Đángtiếc làchẳngbaolâusaulớphọcbịđóngcửavìQuýbỏlàngtheoquânkhởinghĩa.Thànhtheohọcmộtthầygiáokhác,nhưngkhôngchịunổikiểudạynhồi sọcổlỗ,cậuquayvềhọcvớibố.Cũngnhưbạnmình,Sắckhôngbaogiờkhuyếnkhíchhọctròhọcchỉđểđỗđạtlàmquan,màhãytìmcáchcứugiúp đồngloại.Thànhnhậnđượchọcvấnkhôngchỉởtrênlớphọc.BácthợrènhàngxómtênlàDiênthườngxuyêndạycậunghềvàdẫncậuđisănchim. Nhữngbuổitối,cậuthườngcùngbạnbèquâyquầnquanhbácđểnghekểchuyện.DiênthườngkểvềnhữnganhhùngdântộcnhưLêLợi,MaiThúc Loan.ÔngcũngsaysưakểvềcuộcchiếnđấudũngcảmcủacácchiếnsĩtrongphongtràoCầnVương,vềcuộctựsátcủaVươngThúcMậu,vềsựhy sinhcủaPhanĐìnhPhùng.Thànhrấtxúcđộngđượcbiếtrằngnhiềubàconcủachacậucũngđãchiếnđấuvàhysinhvìchínhnghĩa. Tinhthầnyêunướcbắtđầuthấmsâuvàocậubé.ThànhpháthiệnrarằngnhữngquyểnsáchcậuđọcchỉnóivềlịchsửTrungquốc.Cậuđibộ raVinhđểmuasáchvềlịchsửViệtnam,khôngđủtiền,cậunánlại,họcthuộclòngđểcóthểvềkểlạichocácbạnbècủamình. Chođếngiờ,ThànhchưacónhiềuđiềukiệnđểbiếtvềngườiPháp.CậuchỉnhìnthấyhọkhicònnhỏởHuế,vàvẫnthườngngạcnhiêntựhỏikhông hiểusaoquanquânlạiphảicúiđầutrướcngườingoạiquốc.AnhemcậucũnghaylânlachơivớicáccôngnhânPhápđangxâydựngcầuTràngTiền. Thỉnhthoảnghọđùavớicậuvàchokẹo.VềnhàThànhhỏimẹ,tạisaonhữngngườiPhápcũnglạikhácnhau?TạiquênhàNghệAn,côngtrìnhlàm đườngsangLàođãlàmbiếtbaothanhniêntronglàngphảitrởthànhthântànmadại,hoặckhôngbaogiờtrởvề.ConđườngsangLào,"conđường chết"đãlàmchosựthiếuthiệncảmcủaThànhvớingườinướcngoàicàngmạnhmẽthêm. MộttrongnhữngngườibạngầngũivớiNguyễnSinhSắclànhàyêunướcnổitiếngPhanBộiChâu,quêcáchKimLiênchỉvàicâysố.Mặcdùbốđỗtú tàivàđượchọckinhđiểntừnhỏ,đốivớiChâusốphậncủađấtnướcquantrọnghơnlàquantrường.Khicòntrẻôngđãtụtậpnhữngthanhniêncùng chíhướng,phấtcờkhởinghĩatạiquênhà.KhibịgiặcPhápđànáp,ôngđãphảichạyvàorừngẩnnáu. Năm1900,Châuthiđỗgiảinguyên.Khônghềcóýđịnhquantrường,ôngbắtđầuxâydựngphongtràotạicáctỉnhmiềnTrung.Trongkhiđivậnđộng, ChâuthườngghéquaKimLiênthămcácôngbạnlàNguyễnSinhSắcvàVươngThúcQuý.Họthườngtrảichiếungồiuốngrượu,cócậuThànhphục vụ.Thànhrấtấntượngvềphongcáchlưuloát,nhãnhặncủaChâu.NhờđãđượcđọctrướcmộtsốtácphẩmcủaChâu,Thànhrấtkínhtrọnglòngyêu nướcvàchiasẻsựkhinhbỉcủaôngvớitriềuđìnhthốinátởHuế 3.ChâunghiêncứucáctácphẩmcủanhữngnhàcảicáchTrungHoanhưKhangƯu Vị,LươngKỳSiêuvàtintưởngrằngViệtnamphảitừbỏxãhộitruyềnthống,tiếpthucôngnghệvàcáchtổchứcxãhộicủacácnướcphươngTâythì mớicóthểtồntạiđược.NhưngChâulạitinrằngchỉcólớphọcgiảmớicóthểdẫndắtđếnnhữngthayđổiđấy.Ôngcũngmuốnmượnmộtsốdisản truyềnthốngđểcóthểcóđượcsửủnghộcủanhândân.Vìthế,khithànhlậpHộiDuyTânnăm1904,ôngđãmờihoàngthânCườngĐể,mộtthành viênhoànggialàmchủtịchhội. CùngvớicácnhàcảicáchTrunghoa,PhanBộiChâurấtngưỡngmộmôhìnhNhậtbản.HoàngđếMinhTrịđãtụtậpđượccáctầnglớpưutútrongxã hội,thayđổimộtcáchsâusắcxãhộiNhậtbản.ChiếnthắngcủaNhậthoàngtrướcquânđộiNganăm1905đượccoinhưlàbiểutượngcủasứcmạnh châuÁtrướcquânxâmlượcchâuÂu.Cuốinăm1904,PhanBộiChâuđiNhậtvàbắttayxâydựngtrườnghọctạiYokohamađểđàotạonhữngthanh niênViệtnamyêunước.ĐólàkhởiđầucủaphongtràoĐôngDu.KhiquayvềViệtnam,ChâuđếnKimLiênvàđềnghịanhemTấtThànhthamgia ĐôngDu.NhưngThànhđãtừchối.Theomộtsốngười,cậuchorằngdựavàoNhậtđểđánhPhápchẳngkhácgì"Đuổihổcửatrước,đưasóivàocửa sau".Mộtsốnhànghiêncứulạichorằngđólàquyếtđịnhcủabốcậu.Trongbảntựtruyệncủamình,HCMđãgiảithíchrằng,ôngmuốnsangPhápđể "nắmđượcbíquyếtthànhcôngcủaphươngTâyngaytạiquêhươngcủanó"4.Sauđóítlâu,ThànhđềnghịbốchomìnhđihọctiếngPháp.ÔngSắc hơibănkhoănvìtạithờiđó,chỉcónhữngngườichịulàmtaysaichoPhápmớihọctiếngPháp.Nhưngcuốicùngôngcũngđồngý,cóthểdoảnhhưởng từ các tác phẩm của những nhà cải cáchTrung hoa đang thuyết phục nhàThanh thay đổi. Mặc dù gắn chặt sự nghiệp của mình với nền giáo dục truyềnthống,Sắchiểurằngcácconôngphảithíchnghivớinhữnghiệnthựcmới.ÔngcũngthườnghaynhắcđếnlờidạycủaNguyễnTrãivềviệcphải hiểuđượckẻđịchmớicóthểđánhbạichúng. http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1

10/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

hiểuđượckẻđịchmớicóthểđánhbạichúng. Hènăm1905,ThànhbắtđầuhọctiếngPhápvớimộtngườibạncủabốtạiKimLiên.Tháng9,ôngSắcđãxinchocảhaiconmìnhvàotrườngdựbị Pháp­ViệttạiVinh.CáctrườngkiểunàytạicáctỉnhmiềnTrungđượcthànhlậptheoquyếtđịnhcủatoànquyềnDume,nhằmlôikéocáctríthứctrẻkhỏi nềngiáodụcKhổngtử,chuẩnbịnhânsựchobộmáycaitrị.HaianhemThànhlầnđầutiênđượchọctiếngvàvănhoácủaPháp.Cáccậucònđược họcchữquốcngữdocácnhàtruyềngiáosánglậpvàothếkỷ17vàđangđượctruyềnbátronggiớitríthứctiếnbộ. Tháng6,năm1906,SắcquyếtđịnhnhậnchứcphongcủatriềuđìnhvàđưacảhaicontraivàoHuế.Vẫnnhưxưa,họđibộnhưngcảhaicậubéđãlớn nêncũngđỡvấtvảhơn.CáccậuthườngtrakhảonhauvềcáctêntuổiquacáctriềuđạiphongkiếnViệtnam5.Thànhphốđãcónhiềuthayđổi.Tường thànhcủakinhđôcổvẫnsoibóngxuốngbờbắcsôngHương,nhữngcôgáitócdàithathướt.Nhưngnhữngcơnbãolớntronghainămvừaquađãđể lạinhiềungôinhàđổnátrêuphonghaibênsông.NhữngngôinhàtrắngkiểuchâuÂucủacáccốvấnPhápcũngđangnhanhchóngthaythếnhững cửahànglụpxụptrongkhuthươngmạicũ.Banđầumấychaconsốngnhờmộtngườibạn,nhưngrồihọđượcphânmộtcănphòngnhỏtrongtrạilính cũcạnhcửaĐôngBabênbờtườngphíađôngcủacấmthành.Họsốngđơngiản,thứcăcchủyếulàcámuối,vừng,rauquảvàgạorêtiền.Nướcuống đượcsửdụngtừgiếngchunghoặctừconkênhchảyngangcửaĐôngBa. ĐượcsựgiúpđỡcủaCaoXuânĐức,mộtquanchứccủaHànLâmViệnđãgiúpôngtừlầntrước,SắcđượcphânlàmthanhtraBộLễ,theodõicáchọc sinhcủaQuốchọc.Đâylàmộtchứcquannhỏsovớihọcvịphóbảngcủaông.Cácbạnôngđềuđãlàmđếntrihuyệnhoặccaohơn.Chắcchắnlàtriều đìnhđãnghingờvàosựtrungthànhcủaSắckhiôngtừchốilàmquan. ThựctếlàSắckhôngcảmthấydễchịuphụcvụtrongbộmáyđangthốiruỗng.Ôngthườngchiasẻvớibạnbèsựcấpthiếtcủaviệccảicách.Khônggiải thíchđượcquanđiểm"trungquânáiquốc"tronghoàncảnhthựctế,ôngkhuyênhọcsinhtừbỏconđườngquantrường.Theoông,tầnglớpquanlại hiệntạichỉbiếthàhiếpnhândân.DễdànglýgiảiđượcsựthấtvọngcủaSắcvềhệthốngxãhộilúcđó.Môhìnhchínhquyềnnhogiáophụthuộcrất nhiềuvàosựtrongsạchvềđạođứccủatầnglớpquanlạiđượctuyểnchọnquathicử.Hệthốngchỉcóhiệuquảnếucácquanlạiápdụngcáctiêu chuẩnđạođứcnhưphụcvụxãhội,chínhtrựcvànhântừ,đượchuấnluyệntừnhỏ,trongviệcthựcthiquyềnlực.Thếnhưngtừcuốithếkỷ19,sựbạc nhượccủatriềuđìnhđãdẫnđếnsựsuythoáicủacácthểchếxãhội.UytíncủaHoàngđếgiảmsútnghiêmtrọng.Tầnglớpquanlạilợidụngchức quyềnđểlàmgiàu.Ruộngcôngbịchiếmhữu,nhàgiàulạiđượcmiễnthuế. MộttiếngnóiphảnkhángquantrọngnữavàothờiđiểmđólàPhanChuTrinh­ngườiđỗphóbảngcùngnămvớiSắc.Trinhsinhnăm1872tạiQuảng Nam,làconúttrongmộtgiađình3anhem.Bốônglàquanvõ,cũngđãtừngthamgiathicửnhưngkhôngthành,theoCầnVươngvàbịđồngđộixửtử vìbịnghilàmphản.TrinhlàmviệcBộLễtừnăm1903.Ôngđặcbiệtquanngạivềnạnănhốilộvàbấttàicủacácviênchứctạinôngthôn.Ôngđãtừng côngkhainêuvấnđềnàychocácthísinhthamgiakỳthinăm1904.Năm1905,Trinhtừchức,ôngdựkiếnthamkhảoýkiếnvớicácnhànhokháctrên toànquốcvềphươngthứchànhđộngtrongtươnglai. TrinhgặpChâutạiHồngKôngvàtheoChâusangNhật.TrinhtánthànhnhữngcốgắngcủaChâutrongviệcđàotạochothếhệmớinhưnghọbấtđồng trongviệcsửdụngthànhviêncủahoànggiachophongtrào.Trinhcũngchorằng,tốthơnhếtlàthuyếtphụcPhápphảitiếnhànhnhữngcảicáchcần thiếtchoxãhộiViệtnam.Tháng8năm1906,TrinhcôngbốbứcthưchotoànquyềnPaulBeauchỉratìnhhìnhnguykịchtạiViệtnam.Trongbứcthư, TrinhđánhgiácaonhữngthayđổimàPhápmangđếnchoViệtnamtronglĩnhvựcgiaothôngvàliênlạc.Nhưngôngphảnđốiviệcduytrìmộttriều đìnhbùnhìnthốinát,phảnđốisựcoithườngvàkhinhbỉngườiViệtdẫnđếnsựcămthùtrongdânchúng.TrinhkêugọitoànquyềnPháptiếnhành ngaynhữngcảicáchxãhộitheocácđịnhchếdânchủphươngTây.NhândânViệtnamsẽđờiđờibiếtơn6. BứcthưcủaTrinhgâychấnđộnglớntrongtầnglớptríthứcViệtnam,đẩycaosựmâuthuẫnvớichínhquyền.ChếđộthựcdâncủaPháp,dướichiêu bài"khaihoávănminh",bóclộtcáctàinguyênthiênnhiênvàápđặtlốisốngphươngTây,đãtạonênsựcămthùtrongtấtcảcáctầnglớpxãhộiViệt http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1 11/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

bài"khaihoávănminh",bóclộtcáctàinguyênthiênnhiênvàápđặtlốisốngphươngTây,đãtạonênsựcămthùtrongtấtcảcáctầnglớpxãhộiViệt namlúcđó.Tríthứccămhậntrướccáccuộctấncôngvàocácđịnhchếvàchuẩnmựcnhogiáo.Nôngdânrênxiếtdướicácloạithuếkhoánặngnề, nhấtlàthuếrượu,cấmnôngdânchưngruợugạovàphảimuacácloạirượuvangPhápđắttiềnchonhữngngàylễtết.Côngnhâncácđồnđiềncaosu phảidãinắngdầmmưavàthườnglàbỏxácnơiđấtkháchquêngười.Côngnhânnhàmáyvàthợmỏcũngchẳnghơngì,lươngthấp,làmngoàigiờvà điềukiệnsốngthìdướiđáyxãhội.TrinhkhôngphảilàngườiduynhấttìmkiếmcâutrảlờichosựtồnvongcủađấtnướcởphươngTây.Đầunăm1907, mộtnhómcáctrítrứcyêunướcđãlậpraTrườngHànộitựdo,haycòngọilàĐôngKinhNghĩaThục,theomôhìnhHọcviệncủanhàcảicáchNhậtbản f*ckuzawaYukichi.MụctiêucủatrườnglàtuyêntruyềncáctưtưởngtiếnbộcủaTrunghoavàphươngTâyvàotầnglớpthanhniênViệtnam.Đếngiữa hè,trườngđãmởđược40lớpvớihơn1000sinhviên.PhanBộiChâukhiđóvẫnđangởNhậtbản,tiếptụctuyểnsinhchochươngtrìnhđàotạocủa mìnhvàgửicácbàithơđầynhiệthuyếtvềnước.Mộttrongnhữngbàithơhaynhấtlà"ViệtnamVongquốcSử",hayLịchsửcủamộtViệtnammất nước.Đángbuồn,bàithơlạiđượcviếtbằngchứHán. Đượcmộtthờigian,chínhquyềnPhápnghingờmụcđíchgiáodụccủaĐôngKinhNghĩaThụcvàralệnhđóngcửavàotháng12.NhưngngườiPháp khôngthểngănđượccáccuộcthảoluậnvềsựtồnvongcủadântộctrênkhắpđấtnước.TạiQuốcTửGiám,Huế,NguyễnSinhSắcdạycáchọcsinh: làmquancủamộtxãhộinôlệcòntệhơnlànôlệ.Nhưngôngkhôngtìmđượclờigiải.Saunày,HCMnhớlạichaôngthườngngửamặttựhỏi:Đivề đâu,"Anh,NhậthayMỹ?" Sau khi quay lại Huế, theo lời khuyên của Cao Xuân Đức, Sắc gửi hai con mình vào trường Đông Ba nằm trong hệ thống giáo dục Việt Pháp mới. TrườngnằmngaytrướccổngĐôngBacủathànhNội,trênkhuônviêncũcủachợĐôngBasaukhichợđượcchuyểnđichỗkhácvàonăm1899,có4 phònghọcvàvănphòng.Cácnămđầu,họcsinhđượcdạybằng3thứtiếng:Pháp,Hán,Việt.Lênnămtrên,tiếngHánbịhạnchế.Khôngphảiaicũng đồngtình,nhưngThànhtỏrahàilòng.NgaytừkhiởVinh,thầygiáodạytiếngPhápcủacậuđãdạy:"muốnđánhPhápphảihiểuPháp,muốnhiểuPháp phảibiếttiếngPháp".Banđầu,Thànhhơibịlậpdịvớiđôiguốcmộc,tócdàivàbộquầnáonâusồng,tronglúccácbạncậuhoặckhănđóng,áodài hoặcđồngphụckiểuphươngTây.Nhưngcậuhoànhậpnhanh.Cậuhọccậtlựcvàtrongmộtnămđãhoànthànhchươngtrìnhhainămhọc. Mùathunăm1907.haianhemThànhthiđậuvàoQuốchọcHuế,trườngcaonhấttronghệthốnggiáodụcPhápViệt.Trườngđượcthànhlập vàonăm1896theochỉdụcủavuaThànhThái,nhưngđặtdướisựđiềukhiểncủaThốngsứPháp.Trườngcó7bậc,4lớpbậctiểuhọcvà3lớpbậc trunghọc,chươngtrìnhtậptrungvàotiếngPhápvàvănhoá.TriềuđìnhmuốndầndầnthaythếQuốcTửGiámđểđàotạotầnglớpcaitrịmới.Vìthế dânđịaphươngthườnggọilà:"Trườngthiênđường". Tuynhiênđiềukiệnsốngvàhọctậpởđókhócóthểgọilà"thiênđường".Nhàchínhvốnlàmộttrạilính,máilợprạ,naytrởnêndộtnátvàxiêuvẹo. Xungquanhcómộtsốtúplềutre.CổngtrườngđượcxâytheokiểumáiTrunghoahaitầnghướngrađạilộJulesFerry.Thànhphầnhọcsinhkháđa dạng.Mộtsốtheokiểutựhọc,đượchọcbổngnhưThành.Sốkhácconnhàgiàucóxeđưađón.Cũngnhưcáctrườngkhác,thầygiáorấtnghiêmkhắc, khôngchầnchừkhidùngroivọt.HiệutrưởngđầutiêncủatrườnglàôngNordemann,lấyvợViệtnamvànóiđượctiếngViệt.Hiệutrưởngtiếptheolà ôngLogiou,đãtừnglàlínhlêdương. BạnbènhớlạiThànhthườngngồicuốilớp,ítkhiđểýđếnnhữnggìxảyratronglớp.Nhưngcậunổitiếngvớinhiềucâuhỏiđôikhicótínhkhiêukhích, nhấtlànhữngcâuhỏivềýnghĩacủanhữngtácphẩmcủacácnhàtriếthọcÁnhSángPháp.Cậurấtgiỏingoạingữvàđượccácthầycôquý.Mộttrong nhữngthầygiáocónhiềuảnhhưởngvớiThànhlàLêVănMiên,tốtnghiệptrườngMỹthuậtParis.Tuythườngxuyênđảkíchchếđộthựcdân,Miêncó mộtkiếnthứcsâurộngvềvănhoáPháp.ÔngdạycáchọcsinhvềnhữngngườiPháptốthơnởnướcPháp,thổivàotâmhồncácemmộtthànhphố Parisvĩđạivớicácbảotàngvàthưviện.Tuyhọcrấtgiỏi,nhưnggiọngnóivàđiệubộnhàquêcủaThànhthườngbịcácbạntrêuchọc.Mộtlần,không giữđượcbìnhtìnhcậuđãthọichomộtkẻtrêuchọcmộtquả.Thầygiáođãkhuyêncậu,tốthếtlàhãydồnsứcvàoviệctìmhiểunhữngvấnđềthếgiới. Quảvậy,Thànhquantâmnhiềuđếnchínhtrị.Saugiờhọc,cậuthườngtụtậpngoàibờsông,chờđợinhữngtintứccủaPhanBộiChâu,cùngnhauđọc thơ:"ÁtếÁca",bàithơvềmộtchâuÁtựdokhỏiáchnôlệdatrắng.MộtđộnglựcthúcđẩylòngyêunướccủaThànhởtrườnglàthầyHoàngThông. Thôngthườngdạyhọcsinh:mấtnướcnghiêmtrọnghơnmấtnhà,mấtnướclàmấttấtcả.Thànhthườngđếnnhàthầyđọcsách.Mộtsốnhànghiên http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1 12/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

Thôngthườngdạyhọcsinh:mấtnướcnghiêmtrọnghơnmấtnhà,mấtnướclàmấttấtcả.Thànhthườngđếnnhàthầyđọcsách.Mộtsốnhànghiên cứucònchorằngThôngđãchoThànhtiếpxúcvớimộtsốnhómkhởinghĩa. Cuốinăm1907,tìnhhìnhngàycàngtrởnêncăngthẳng.VuaThànhTháilênngôitừnăm1889đãbuộcphảithoáivịvìbịnghingờcóliênquanđến quânnổiloạnchốngPháp.Tuynhiênvịvuakếvị8­tuổicàngcótưtưởngchốngPháphơn.TheogươngHoàngđếMinhtrịNhậtbản,ônglấyhiệulà DuyTân,nhằmmụcđíchmanglạicáchtânchođấtnước. TuynhiênđạiđasốcáctầnglớptiếnbộViệtnamchorằngđãquámuộnđểcóthểhyvọnggìđóởtriềuđìnhphongkiến.NguyễnQuyềnởtrườngHà nộiTựdođãviếtmộtbàithơkêugọiđồngbàocắtbỏmáitócdàibúitó,nhưmộtcửchỉđoạntuyệtvớiquákhứphongkiến.Thànhvàcácbạnthường đicắttócrong,vừađivừahát: Taylược,taykéo,Cắt!Cắt!Cắtđisựngudốt,cắtđisựtrìtrệ,Cắt!Cắt!Từđầunăm1908,sựbấtbìnhbắtđầulanrộngtrongnôngdân.GiữathángBa, đámđôngnôngdântụtậptạiphủtrihuyệntạiQuảngNamvàtiếnvềHộiAn.Họđòimiễncácloạisưucaothuếnặng,vàđượcsựủnghộrộngrãicủa cáctầnglớptríthức.PhongtràobắtđầulanrộngracáctỉnhduyênhảimiềnTrungvàcódấuhiệubạolực.Triềuđìnhđemquânđànápbắtbớ,saukhi cácnôngdânbiểutìnhchiếmmộtsốcôngsở,giamgiữmộtsốquanlại.Đôikhiđoànbiểutìnhbắtvàcắttrọcnhữngngườiquađường.NgườiPhápgọi đâylà"Cuộcnổidậytócngắn" Đếncuốimùaxuân,nhữnglànsóngnổidậyđãdộiđếnchânthànhHuế.TrongtuầnđầuthángNăm,dânlàngCôngLươngbiểutìnhchốngthuế.Viên quanđếnxửlýbịbắttróichovàocũi,chởđếncổngThốngsứPháp.Ngày9/5,khiđoànbiểutìnhđiquachỗcácsinhviên,Thànhđãbấtngờkêugọi haingườibạncủamìnhthamgiađểlàmphiêndịchchocácnôngdân.Cậulậtngửachiếcmũnan,báohiệuvứtbỏ"statusquo"củamình.Trướcsức épcủađoànbiểutình,ThốngsứLavecquephảitiếpđoànđạibiểunôngdâncócậuhọcsinhNguyễnTấtThànhlàmphiêndịch.Cuộcđàmphánthất bại,kểcảsaukhivuaDuyTânđãcanthiệp. QuânđộiPhápđãxảsúnglêncầuTràngTiềnlàmhàngtrămngườichếtvàbịthương.Đêm đó Thànhphảiđitrốn.Cácbạncậuchẳngaicóthểngờrằng,sánghômsau,khitiếngchuôngbáohiệugiờhọcvừadứt,cậulạixuấthiện,ngồi đúngvàovịtrícủamình.Nhưngcũngkhôngđượclâu.Đúng9:00,mộtsĩquancảnhsátPhápxuấthiệnvàsaukhinhậnraThành,đãyêucầuban giámhiệuđuổingaykẻphảnnghịchrakhỏitrường.Trongnhữngtuầntiếptheo,tìnhhìnhtiếptụcphứctạp.Cuốithángsáu,nhữngngườitheoPhan BộiChâutiếnhànhcuộcđầuđộccácsĩquanPháptạiHànộisauđókhởinghĩacướpchínhquyền.Tuynhiêndocókẻphảnbội,cuộcbinhbiếnbất thành.QuânPhápđànápdãman,13ngườibịxửtử,nhiềungườibịlưuđày.Hốthoảng,triềuđìnhhạlệnhbắttấtcảcáctríthứcyêunước.PhanChu TrinhcũngbịbắtvàbịđưavềHuếxử.NhờcóThốngsứPhápcanthiệp,TrinhthoátchếtnhưngbịđàyđiCônĐảo.Từnăm1911,Trinhsốnglưuvong tạiPháp. Do hành động của hai cậu con trai, Sắc bị khiển trách và bị đưa về làm tri huyện Bình Khê, Bình Định. Đây là một vùng không phải là quá heo hút, nhưnglànơixuấtphátcủakhởinghĩaTâySơnchốnglạinhàNguyễn.Bởithếtriềuđìnhthườngđưanhữngviênquanlạikhôngvừaývềđó.Anhtrai ThànhlàKhiêmcũngbịtheodõi,đếnnăm1914thìbịxửvềtộimưuphản.NhàchứctráchcòntrahỏicảchịgáiThànhởKimLiênvìnghingờvềtội chứachấp1sốphầntửmưuphản. Saukhibịđuổikhỏitrường,Thànhmấttíchmấytháng.Cótinđồnlàanhđixinviệcmộtsốnơinhưngđềukhôngđượcnhận.Nhưngchắcchắnlàanh khôngquaylạiquêvìđãbịtheodõi.Sauđó,ThànhquyếtđịnhđibộvàophíaNamđểtránhsựtheodõicủatriềuđình.Cũngcóthểvàothờiđiểmđó anhđãquyếtđịnhxuấtdươngtìmđườngcứunướctạiphươngTây.ĐiạđiểmthuậntiệnnhấtvàothờiđiểmđóchỉcóthểlàcảngSàigòn.Tháng7/1909 ThànhdừnglạitạiBìnhKhêđểgặpchamình.CuộcgặpgỡkhôngmấyvuivẻvớianhvìôngSắcđangtrầmuất,suốtngàyuốngrượu.Sắcđãmắng nhiếcvàchocậucontraimấygậy. SauđóThànhđếnQuyNhơnởnhờnhàmộtngườibạncủachamìnhlàPhạmNgọcThọ.TheolờikhuyêncủaThọ,Thànhđâmđơnthivàochângiáo viêncủamộttrườnghọcđịaphươngdướitênlàNguyễnSinhCung.ChủtịchhộiđồngthivốnlàgiáoviêncũcủacậutạitrườngĐôngBanênrấtquý http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1 13/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

viêncủamộttrườnghọcđịaphươngdướitênlàNguyễnSinhCung.ChủtịchhộiđồngthivốnlàgiáoviêncũcủacậutạitrườngĐôngBanênrấtquý cậu.TuynhiênkhônghiểusaochínhquyểntỉnhbiếtđượcthànhtíchbấthảocủaThànhvàtênanhbịđưarakhỏidanhsáchdựthi 7.Khôngthấtvọng, ThànhđitiếpđếnPhanRanggặpTrươngGiaMỗ,đồngnghiệpcủachacậuởHuếvàcũnglàbạncủaPhanChuTrinh.ChủnhàđãthuyếtphụcThành chậmlạichuyếnxuấtngoạicủamìnhvàxinchoanhmộtchândạyhọcởtrườngDụcThanh(PhanThiết).Vìđãcạntiền,Thànhchấpnhận.Trướckhi đếnPhanThiết,anhphảichứngkiếnmộtcảnhtượngđaulòngkhicácsĩquanPhápcườihahảbắtcáccôngnhâncảngViệtnamphảinhảyxuống nướctronggiôngtố.Nhiềungườiđãchết. TrườngDụcThanhđượccácnhàyêunướcđịaphươngthànhlậptheomôhìnhtrườngTựdoHàNội(ĐôngKinhNghĩaThục).Ngôinhàlàsởhữucủa mộtnhàthơbảnxứ,nằmởbờnamsôngPhanThiết.Trườngdohaingườiconcủanhàthơđiềuhành.Cổngtrườngkẻrõkhẩuhiệu:"Đoạntuyệtvớicổ hủ,đemtớivănminh".Ngônngữchínhthứclàquốcngữ,mộtsốmônđượcdạybằngtiếngPhápvàtiếngHán.ThànhđếnPhanThiếtngaytrướcTết nguyên đán năm 1910, và nhận trách nhiệm dạy tiếng Hán và quốc ngữ.Anh còn kiêm luôn chân dạy võ.Theo trí nhớ của các học viên, thầy giáo Thành rất được ngưỡng mộ. Mặc bộ bà ba trắng, đi guốc mộc,Thành dạy theo phong cách của Socrat khuyến khích các học sinh đưa ra những ý tưởngcủariêngmình.Thànhcùngcáchọcsinhthămquancácvùngphụcận,lênrừng,xuốngbiển.Khungcảnhkháđiềnviênngoàiviệcmộtxưởng nướcmắmởkhágầnvớinhữnghươngvịđặcbiệtlàmchohọcsinhkhótậptrung. ChươngtrìnhgiảngdạytạiDụcThanhmangnộidungyêunướckhárõràng.ThànhthườngmởđầubàigiảngcủamìnhbằngbàithơtừtrườngTựdo HàNộiÔi,thượngđếcóthấunồikhổđau Dântamangxiềngxích,héomòntrongtaiương Bởithếchủđềtranhcãikhôngbaogiờlàmụctiêugiànhđộclậpmàlàbằngcáchnào.Cácthầygiáotrongtrườngchialàm2phe.Mộtbênủnghộ PhanChuTrinhvớiđườnglốicảicách,bênkiaủnghộPhanBộiChâuvớichủtrươngdùngvũlựcvàdựavàoNhậtbản.Thànhkhôngchọnphe,cậu biếtrằngcậuphảihiểutậncùngtìnhthếtrướckhiquyếtđịnh. Đầunăm1911,trướckhinămhọckếtthúc,Thànhbiếnmất.NguyênnhânchínhxácvềsựrađicủaThànhkhôngrõràng,nhưngcóthểcóliênquan đếntinchacậuchuyểnvàoCochinChina.Trướcđó,đầunăm1910,SắcbịtriệuhồikhỏiBìnhKhê.Trongthờigianlàmtrihuyệnởđó,ôngnổitiếnglà ủnghộngườinghèo,thachocácnôngdânthamgiabiểutình,khoandungvớinhữngtộihìnhsựlặtvặt.Ôngchorằnglốbịchđểmấtthờigianvào nhữngviệcđókhinướcđãmất.Ngượclạiôngrấtcứngrắnvớibọnnhàgiàuvàcóthếlực.Saukhitẩn100roivàomôngmộtnhânvậtthếlựctrong vùngvàsauđótênnàylănrachết,SắcbịgọivềHuế,hạ4bậc,phạtđánhroivàcáchchức.Theolờibạnbè,Sắccũngchẳngbuồn.Ôngnói:"nướcđã mất,liệucóthểcónhàđượckhông?"Đầunăm1911,ôngxinphépchínhquyềnPhápđượcđếnCochinChinanhưngbịtừchối.Hồsơcủacảnhsát Phápviết: "NguyễnSinhSắc...bịnghingờlàđồngloãvớiPhanChuTrinhvàPhanBộiChâu.Contraiy,đanghọcởHuếbỗngnhiênmấttích,nghirằngđangở CochinChina.SắcchắcmuốngặpconvàhộikiếnvớiTrinh."8 NhưngSắccũngchẳngđợiđượccấpphép,ngày26/2/1911,ôngtớiTourane(Đànẵng)vàlêntàuđiSàigòn.Đếnnơi,ôngtìmđượcmộtchândạytiếng HánvàbánthuốcNamđểkiếmsống. LiệuThànhcóbiếtđượctấtcảthôngtinvềchacậuvàrờiPhanThiếtđểđitìmcha?MộtngườibạncủaThànhởDụcThanhchobiếtlàcậuđãchiasẻ vớianhtalàsẽcùngăntếtvớicha.Haycậuđãbiếtmìnhbịtheodõivàquyếtđịnhlẩntrốn?NgaysaukhiThànhđi,mộtviênchứcPhápcóđếntrường tìmhiểutungtíchcậu.Thànhđichỉđểlạimộtmảnhgiấynhỏ,nhờcácbạntrảlạisáchchothưviện.Chẳngbaolâusau,trườngDụcThanhcũngbị đóngcửa. http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1

14/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

đóngcửa. SàigònlàmiềnđấthoàntoànmớilạvớicậuthanhniênNguyễnTấtThành.MộtthờichỉlàthànhphốnhỏtrênbờsôngSàigòn,thànhphốđãlớnrất nhanhvàvượtcảcốđôHàNộivớidânsốlêntớihàngtrămngàn.SựlớnmạnhcủaSàigònchủyếudựatrênlĩnhvựckinhtế.Ởđâyđãhìnhthànhcả mộtlớpthươngnhânngườiÂu,ViệtvàngườiHoađịnhcưtrênkhuvựcnàytừthếkỷtrước.Lĩnhvựclàmănchủyếulàkhaitháccácđồnđiềncaosu dọcbiêngiớiCampuchia(câycaosuđượcđưavàoViệtnamtừBrazilvàocuốithếkỷ19)vàcanhtáclúatrênnhữngcánhđồngrộnglớnđồngbằng NamBộ.Trong25nămđầucủathếkỷ20,NamBộđãđứngthứbatrênthếgiớivềxuấtkhẩugạo.BanđầuThànhsốngtrongmộtvựalúacũ.Chủvựa lúalàLêVănĐạt 9còncóxưởngsảnxuấtchiếucóivàcóquanhệvớicácthànhviêncủatrườngDụcThanh.Thànhtìmđượccha,lúcđóđangởtạm trongmộtnhàkhocũ.QuacácmốiquenbiếtcủaDụcThanh,ThànhtìmđượcmộtngôinhàởphốChâuVănLiêmgầncảngSàigòn.Đượcchakhuyến khích,Thànhbắtđầuchuẩnbịchochuyếnđicủamình.VàothángBa,cậuđăngkýthamgiamộtlớpthợmộcvàsắt,chắclàđểkiếmtiềnchochuyến đi.Saukhiđượcbiếtphảimấtbanămmớicóthểthànhnghềkiếmtiền,Thànhbỏhọc,đibánbáocùngvớimộtngườibạntừKimLiên,tênlàHoàng. ChỗởcủaThànhởgầnbếnNhàRồngnơicáccontàuxuyênđạidươngthườngxuyênluitới.Thànhquyếtđịnhtìmviệclàmtrênmộttrongnhữngcon tàuđóđểranướcngoài.ThờiđóchỉcóhaihãngtàuhoạtđộngtạicảngSàigònlàMessageriesMaritimesvàChargeursReunis.ChỉcóhãngReunis cầntuyểnngườiđịaphươngchomộtsốvịtríphụbếpvàbồibàn.ThôngquamộtngườibạnởHảiphòngđanglàmtronghãng,Thànhđãcóđượccuộc hẹnphỏngvấnvớithuyềntrưởngtàuĐôđốcLatoucheTrevillevừađếntừTourane.Ngày2/6,mộtanhthanhniêntênlàBaxuấthiệnởcầutàu.Thuyền trưởngLouisEduardMaisenengạinhìnkhuônmặtthôngminhnhưngthânhìnhkhámảnhkhảnhcủaanh.Baquảquyếtlàviệcgìanhcũnglàmđược vàđãthuyếtphụcđượcMaisenchomộtchânphụbếp.Ngàyhômsau,anhbắttayngayvàocôngviệcrửabát,giặtquầnáo,lausàn,nhặtrauvàđốtlò. Ngày5/6,"ĐôđốcLT"húcòirờisôngSàigònrabiểnNamTrungHoa,thẳngtiếntớiSingaporelúcđóđangthuộcAnh.TạisaoNguyễnTấtThànhlại quyếtđịnhrờiđấtnước?TrongbìnhluậngửinhàbáoxôviếtOssipMandelstamnhiềunămsau,HCMđãviết"Khitôi13tuổi,lầnđầutiêntôinghethấy nhữngtừTựdo,Bìnhđẳng,Bácái.LúcđótôinghĩmọingườidatrắngđềulàngườiPháp.VàvìngườiPhápviếtranhữngtừđó,tôimuốnlàmquenvới nềnvănminhPhápđểcóthểhiểuđượcýnghĩađằngsaunhữngtừđó".Muộnhơn,HCMcũngđãtrảlờitươngtựchocâuhỏicủaphóngviênMỹAnna LuiseStrong: "NhândânViệtnam,baogồmcảchatôi,thườngxuyêntựđặtcâuhỏi,aisẽgiúpchúngtacởibỏáchthốngtrịcủaPháp.NhiềungườinóiNhậtbản,có ngườinóiAnh,lạicóngườinóiMỹ.Tôithấytôiphảiranướcngoài.Saukhiđãtìmhiểuhọsốngnhưthếnào,tôisẽtrởvềgiúpđồngbàotôi" CácnhàviếtsửởHànộicũngthườngnhắcđếnnhữnghồiứccủaHCMvềviệcrờiđấtnướcnhưmộtsứmệnhcứunước.khôngnghingờgì,khirờiSài gòntháng6năm1911,cậuthanhniênNguyễnTấtThànhđãhoàntoànnhậnthứcđượcnhữngbấtcôngmàđấtnướcmìnhđangphảigánhchịuvà trongnướckhôngcólờigiải.Biếtđâu,anhcóthểtìmkiếmđượcnhữnglờigiảiởnướcngoài. ­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ 1 ThôngtinchínhxácvềngàysinhcủaHồthườnggâymâuthuẫn.Ôngthườngxuyênkhainhữngngàysinhkhácnhau,cóthểvớimụcđíchgâyrối chochínhquyền.TrongmộtbảnsơyếulýlịchviếttạiNga,ôngkhaisinhnăm1903,trongbảnkhác,ônglạikhai1894.Tuymộtsốngườivẫncòn nghingờvềnămsinh1890,nhưngnhữngchứngcứvềthờithơấu,cũngnhưchuyếnđicủacảgiađìnhvàoHuếnăm1895làmchoquanđiểmnày đangđượccôngnhậnhơncả.Tuynhiênngàysinhthìvẫncónhiềunghingờ.Cóýkiếnchorằng,ngày19/5đượcchọnđểtrùngvớingàythànhlập Việtminh.Cóýkiếnkhác,đólàngàyđoànđạibiểuPhápđểnHànộinăm1946.TạithờiđiểmHrađời,chắcchắnlànôngdânViệtnamvẫndùnglịch ÂmvàkhảnăngcaolàchínhHcũngkhôngbaogiờbiếtrõngàysinhcủamình. 2 HàngxómđãdỗcậubéCungđứngkhóctrướchiênnhà,vìtheoluậtkhôngđượcthểhiệnsựđaukhổgầnKinhthành. 3 TrongmộtlầnuốngrượutạinhàSắc,Châuđãđọcmộtbàithơchếnhạoviệcđọc"sáchthánhhiền".Haimươinămsau,khigặplạiChâu,Qđãđọc lạibàithơđóchoôngnày. http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1

15/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

4 NguyễnĐẵcXuânThờiniênthiếucủaBácHồ,chorằngChâuđãgặpThànhtrênmộtchuyếnđò.Kobelevchorằng,chẳngquaThànhmượncớphải xinphépbốđểtừchốilờimời. 5 HaianhemThànhcóquanđiểm"chốngchínhquyền"rõràng,nênthườngxuyênbịnhàtrườngkỷluật. 6 ThưPhanChuTrinh. 7 ThivàotrườngQuynhơn. 8 HồsơPháp. 9 CankiemtralaiDat(ĐạthayDật).

Conngựahoang MặcdùkhôngcónhữngghichépchínhxácvềcáchoạtđộngcủaThànhsaukhirờiViệtnam,nhữngbằngchứngthuthậpđượcchophépdựđoán rằngphầnlớnthờigiancủaThànhdànhchoviệclangthangtrênbiểnvàđiquakhắp5châu.Vàothờiđó,chếđộthựcdânchâuÂuđãthuộcđịahóa hầunhưcảthếgiới.TrêncácbếncảngÁ,Phi,Mỹlatinh,nhữngngườidânbảnxứxunxoethoảmãnnhucầucủacácôngchủdatrắng.Trongcáctác phẩmsaunày,HCMđãmiêutảsựtànbạocủacácôngchủvàsựkhốncùngcủadânlaođộngmộtcáchhếtsứcấntượng.Cóthểphầnlớncácquan điểmcáchmạngcủaHCMđãđượchìnhthànhtronggiaiđoạnnày. TàuLTlàmộttàunhỏđốivớicáctàuvượtđạidương,dàikhoảng400futvàcótrọngtảinhỏhơn6000tấn.VìthếcuộcsốngcủaThànhtrêntàuhếtsức vấtvả.Tuynhiênanhvẫnnhìnđờimộtcáchhómhỉnh:"nhânvậtcủachúngtavừahuýtsáovừachùitoalétvàđổrác".Mộttrongnhữngđốithủchính trịcủaHCMsaunày,ôngBùiQuangChiêuđãtìnhcờgặpThànhtrongchuyếnđi.ÔnglấylàmkinhngạcsaomộtngườithôngminhnhưThànhlạichấp nhậnmộtthứlaođộngkhổsainhưvậy.Thànhchỉcườivànói,anhcầnđiđếnPhápđểđòisửalạibảnánchocha.1 LT cập bến Marseilles ngày 6 tháng bảy năm 1911 sau khi đã qua Singapore, Colombo và Port Said.Thành nhận được những đồng lương đầu tiên khoảng10frances.Chừngđóchỉđúchovàingàytrênbờ,nhưngThànhđãcóthểdừngbướcuốngcafetrênđườngCannebiere,đểđượcgọibằng "Ngài".Thànhngạcnhiênkếtluận:"NgườiPhápởPháptốthơnvàlịchsựhơnngườiPhápởĐôngdương".Saukhitìmhiểucáchangcùng,ngõhẻm, gặpgỡđủcácloạiđĩbợmởđây,Thànhtựhỏi,tạisaongườiPháplạikhôngkhaihoávănmìnhchođồngbàochínhquốctrước. ThànhquaylạitàutrướckhinónhổneovàđếnLeHavrengày15tháng7.SauđóLTgiongbuồmđiDunkirk,rồiquayvềMarseillesvàneoởđóđến giữatháng9.Từđó,ThànhđãviếtmộtbứcthưgửithẳngchotổngthốngPháp.Quảlàmộtsựkiệngâytòmò,vàđángđểintoànvănbứcthưởđây: Marseilles15tháng9năm1911ThưangàITổngthống! TôirấtrấtlấylàmvinhdựđượcnhờngàimộtviệcnhỏđểcóthểđượcvàohọctạitrườngThuộcđịanhưmộtsinhviênthựctập. Hiệntại,đểkiếmsống,tôiđangphảilàmviệctạihãngChargeursRéunis(tàuđôđốcLT).Tôiđangbịbỏrơivàrấtmuốncóđượcmộtnềngiáodụcđầy đủ.TôimuốntrởthànhcóíchchonướcPhápvềvấnđềcácđồngbàocủatôi,vàgiúphọcóthểđượchưởngnhữngthànhquảcủagiáodục. TôisinhtạitỉnhNghệanthuộcAnnam VôcùngbiếtơnNgàiTổngthốngđãrataycứugiúp http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1

16/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

NguyễnTấtThànhSinhnăm1892ConôngNguyễnSinhHuy(Tiếnsĩ)SinhviênPhápngữvàHánngữ

TrườngThuộcđịađượcthànhlậpnăm1885nhằmmụcđíchđàotạonhânviênchobộmáycaitrịcủaPháptạithuộcđịa,cókhoảng20họcbổngcho cácsinhviêntừĐôngDương.MộtsốnhànghiêncứutỏrangạcnhiênvềquyếtđịnhxinhọccủaThành,họchorằngcóthểlúcđóThànhđãtừbỏgiấc mộng ái quốc để đeo đuổi con đường công chức.Tuy nhiên, thực ra quyết định này chẳng có gì khác với việc gia nhập Quốc học Huế. Rõ ràng là Thànhchưaquyếtđịnhđượcmìnhsẽphảichọnconđườngnàođểcứunước.Vàđiềucóíchnhấtbâygiờlàtiếptụcsựnghiệphọchành.Trongbức thưviếtchochịcậumùahènăm1911,ThànhcũngđãnóivớichịlàsẽđihọctạiPhápkhoảng5­6năm.Cũngcóthểđâychỉlàmộtđộngtác"qua người" đẹp mắt, mà sau này HCM cũng đã nhiều lần sử dụng, nguỵ trang cho ý đồ đích thực của mình nhằm đạt được mục đích cuối cùng 2. Từ Marseilles,tàuLTvềViệtnamvàcậpbếnSàigònvàokhoảnggiữatháng10.Thànhrờitàuvàtìmcáchgặpcha.Từkhimấtviệc,Sắclangthangbán thuốcnamvàdạyhọctrongkhắpNambộ.Thậmchícólầncònbịbắtvìsayrượu.Mặcdùrấtcóthểtrongkhoảngthờigianđó,ôngđangởloang quanhSàigòn,nhưngkhôngcóbằngchứnglàhaichaconđãgặpnhau.Ngày31/10/1911,ThànhviếtmộtláthưchoToànquyềnPháptạiAnnam,giải thíchvềviệcchaconchiacáchđã2nămvànhờchuyểnchochamộtkhoảntiềnnhỏnhưngkhôngđượctrảlời3. QuaytrởlạiMarseilles,Thànhnhậnđượctinlàđơnxinhọccủamìnhđãbịtừchối.NhàtrườngchỉnhậnnhữnghọcsinhđượctoànquyềnĐôngDương giớithiệu.KhitàuđượcđưalênbờsửachữatạiLeHavre,Thànhquyếtđịnhởlại.AnhxinvàolàmvườnchomộtchủtàuởSainte­Addresse,mộtkhu nghỉmátđãnổitiếngnhờnhữngbứctranhmàMonetvẽtạiđây.Hàngngày,lúcrảnhrỗianhlangthangtrongthưviệncủaôngchủhoặcluyệntiếng Phápvớicongáiôngchủ.CóthểlàThànhđãđiParisgặpPhanChuTrinhtrongthờigiannày.(Theomộtsốnguồntin,ôngSắcđãviếtchoThànhmột thưgiớithiệuchoTrinhkhicậurờiViệtnam).Nếuhọgặpnhau,chắcchắnchủđềsôinổinhấtlàcuộccáchmạngdânquyềncủaTrầnDânTiênlậtđổ triềuđìnhnhàThanhđểthànhlậpmộtnướccộnghoàkiểuphươngTây. Thànhcóquanhệrấttốtvớichủnhà,vàchínhôngnàyđãgiớithiệucậuchomộtcontàuđichâuPhicũngcủahãngChargeursReunis.Mặcdùnhiều ngườingăncản,Thànhvẫnquyếtchírađi.AnhđãđếnmộtloạtcácnướcÁ­Phi,baogồmAlgeria,Tunisia,Morroco,India,Indochina,SaudiArabia, Senegal,Sudan,DahomeyvàMadagascar.Anhbịmêhoặcbởinhữngđiềungheđược,họcđược.Nhữngcảnhtượngkinhhoàngcủachếđộthuộcđịa cũnggâychoanhnhữngxúcđộngsâusắc."Đốivớibọnthựcdân,tínhmạngnhữngngườidânthuộcđịakhôngđáng1đồngxu." Trongnhữngnămđó,ThànhđãđếnnhiềuhảicảngtrênTâybáncầu.Saunày,HCMđãkểlạichonhữngngườibạnCubacủamìnhrằngôngđãđến RiovàBuenosAires.ContàucủaanhcũngđãghéquabờĐôngnướcMỹ,vàThànhđãchọnNewYorklàmnơidừngchâncủamình.Anhrờitàuvà quyếtđịnhtìmviệcđểởlạinướcMỹ.GiaiđoạnnàylàmộttrongnhữnggiaiđoạnmùmờnhấttrongcuộcđờiHCM.Theolờiôngvàmộtsốngườiquen biếtkhác,anhđãlàmđầytớchomộtgiađìnhgiàucóởNYvớimứclương"trêntrời"là$40/tháng.Ngoàigiờlàmviệc,Thànhlangthangvớibạntrong khuChinatown,ngửacổngắmnhữngtoànhàchọctrờiNewYork,thamdựcáccuộchọpcủahộidađenHarlem,vàngạcnhiênkhithấyphápluậtcông nhậnsựbìnhđẳngcủanhữngkẻnhậpcưchâuÁ.Saunày,mộtđoànđạibiểucácnhàhoạtđộnghoàbìnhMỹđãhỏiHCM:tạisaoônglạiđếnnước Mỹ?HCMđãtrảlời,ôngnghĩlànướcMỹlàbiểutượngchốngchủnghĩathựcdânchâuÂuvàsẽgiúpViệtnamgiànhđộclập.Nhưngôngđãnhầm. HCMcònnóilàôngđãtừngsốngởBostonvàlàmbánhngọtchokháchsạnParkerHouse.ÔngcũngđãđithămmộtsốbangmiềnNamđểchứngkiến cảnhbọn3KhànhhìnhngườidađenmàsaunàyôngđãmiêutảrấtsốngđộngtrongmộttruyệnngắnviếtkhiđangởNganhữngnăm1920.Rấttiếclà chỉcóítbằngchứngrõràngvềviệcHCMđãtừngởnướcMỹ.MộtlàbứcthưkýtênlàPaulTấtThànhgửichotoànquyềnPhápxinphụchồichocha anh.BứcthưđóngdấuNYngày15/12/1912.ThứhailàtấmbưuthiếpgửiPhanChuTrinhtừBoston,kểrằnganhđangphụbếptạikháchsạnParker House4HCMnóivớimộtnhàbáoMỹ,bàAnnaLouiseStrongrằngquãngthờigianởMỹảnhhưởngrấtítđếnquanđiểmchínhtrịcủaôngvìlúcđó ôngcònquátrẻ.NhiềukhảnănglàHCMrờiMỹvàonăm1913.SauchặngdừngchânởLeHarve,anhđếnAnhđểhọctiếngAnh.Trongmộtbứcthư gửiPhanChuTrinh,anhnóirằngđãởLondonbốnthángrưỡiđểhọctiếngAnhvàgiaolưuvớingườinướcngoài.Bứcthưchắcphảiđượcviếttrước khinổrađạichiếnthếgiớiI,tháng8năm1914,vìThànhcònhỏiPCTsẽđinghỉhèởđâu.BứcthưthứhaichoPCT,Thànhđãbìnhluậnvềsựkhởiđầu củachiếntranh.Anhchorằngnhữngkẻdâyvàosẽphảilãnhđủ,anhchờđợinhữngsựthayđổilớnởchâuÁvàhyvọngchiếntranhsẽlàmsụpđổhệ http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1 17/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

củachiếntranh.Anhchorằngnhữngkẻdâyvàosẽphảilãnhđủ,anhchờđợinhữngsựthayđổilớnởchâuÁvàhyvọngchiếntranhsẽlàmsụpđổhệ thốngthuộcđịacủaPháp. TronghồikýcủamìnhHCMđãthừanhậnnhữngcôngviệcrấtcựcnhọccủaôngởAnhnhưquéttuyếtvàđốtlò.MộtvàingườiquenkhigặpThànhở Phápđãnhậnthấybàntaycủaanhbịcáilạnhlàmchocongqueo.CũngmaylàsauđóanhtìmđượcmộtchânphụbếptrongkháchsạnDraytonCourt rồichuyểnđếnCartongiúpviệcchođầubếpnổitiếngAugusteEscoffiervàôngđãtừchốicơhộiđểtrởthànhđầubếp. NgoàiviệclangthangởHaydenParkvớicâybútchìvàquyểnsáchđểhọctiếngAnh,ThànhcònthamgiavàocáchoạtđộngchínhtrịcủaHộicông nhânhảingoại,thamgiavàocáccuộcbiểutìnhđòiđộclậpcủangườiAilen.CóthểlàtrongthờigiannàyThànhđãlầnđầutiênlàmquenvớicáctác phẩmcủaKarlMax.Anhvẫnkhôngquênnỗiđaumấtnước.TrongmộtbứcthưgửiPCT,Thànhđãviếtnhữngcâuthơ: Đươngđầuvớitrờiđất Thôithúcbởiýchí Ngườianhhùngphảichiếnđấuchođồngbào CómộtđiềuThànhkhôngbiếtlàcácbứcthưcủaanhgửichoPCTđềurơivàotaymậtthámPháp.TrongkhikhámxétcănhộcủaPCT,chúngđãphát hiệnranhữngbứcthưkýtênN.TấtThànhgửitừsố8,StephenStreet,TottenhamCourtRoad,London.Trongmộtbứcthư,ngườithanhniênnàycòn thềthốtlàsẽtiếptụcsựnghiệpcủaPCT.CảnhsátPhápđãnhờcácđồngnghiệpAnhtìmkiếmnhưngchẳngthấyaiởđịachỉđó.CảnhsátAnhlục khắpLondonđược2sinhviênViệtnamtênlàThành,trongđócómộtNguyễnTấtThành,nhưnghọchẳngcódínhlíugìđếnchínhtrị. KhôngcónhiềutàiliệuminhchứngchohoạtđộngcủaHCMởAnh.MộtsốnhàsửhọcthậmchínghingờôngđãởAnh.Họchorằngôngđãbịaragiai đoạnđóđểcóđượctấmáoxuấtthânvôsản.ĐiềunàyhơivôlývìHCMchẳngbaogiờphủnhậnnguồngốcnhànhocủamình 5.Tuynhiêncónhiều chứngcớkhằngđịnhđượcHCMđãởLondon 6.ThờiđiểmchínhxácThànhquayvềPhápcũnggâynhiềutranhcãi.ítnhấtlàchínhquyềnPhápcũng khôngbiếtgìvềchuyệnnàychođếnkhicómộtsựkiệnlàmchoThànhtrởthànhngườiViệtnamyêunướcnổitiếngnhấtởđấtnướcmình.HCMviết rằng,ôngđãquayvềPhápkhichiếntranhcònđangxảyra.MộtsốngườiquencũcủaôngởParichorằngôngđếnPhápnăm1917hoặc1918.Viên mậtvụđượcphâncôngtheodõiôngvàonăm1919báocáorằngHCMđã"ởPháptừlâu".Nhiềunguồnchorằngđólàkhoảngtháng12/1917. LýdoThànhvềPhápcóthểdễhiểu.Sauchiếntranh,sốngườiViệtnamtạiPhápđãtănglêngấpbộisovớitrướcđó.HàngngànngườiViệtnamlàm việctạicáccôngxưởng,thamgiaquânđộisovớikhôngđến100ngườitrướcchiếntranh.QuamốiquanhệđãsẵncóvớiPhanChuTrinhvàPhanVăn Trường,ThànhcóthểthâmnhậpvàocộngđồngchínhtrịViệtnamhảingoạinhằmmưuđồcứunước.Trinhđangđượccoilàlãnhtụcủaphongtrào, nhưngsaukhibịbắtvìnghingờphảnbộihồiđầuchiếntranh,Trinhtrởnênrấtthậntrọng. SaukhivềParis,ThànhnhanhchóngthamgiavàocáchoạtđộngkíchđộngcôngnhânViệtnamtrongbốicảnhcáccuộcchốngđốiởPhápngàymột nhiềudosựkéodàikhốcliệtcủachiếntranh.Cũngchưarõ,làmthếnàoThànhcóthểthamgiavàocáchoạtđộngđó.CóthểvớitưcáchcủaHộicông nhânhảingoại?Cũngcóthểlàquanhệtrựctiếpvớicácnhàhoạtđộngcánhtả. Mộtnhàhoạtđộngcáchmạng,BorisSouvarine,saunàytrởthànhsửgianhớlạiđãtừnggặpThànhngaysaukhianhtừLondontrởvề.Ôngchorằng đólàvàokhoảngnăm1917.Thànhthuê1cănhộdơdáytạiMontmartrevàthamgiasinhhoạtvớichibộđảngXãhộiPháptạiđó.Souvarineđãgiới thiệuThànhvớiLeoPoldes,ngườisánglậpcâulạcbộFaubourg.Cácbuổinóichuyệndiễnrathườngxuyênvềtấtcảcácchủđềtừchínhtrịtớinhững điều huyền bí. Souvarine nhớ lại là Thành rất bẽn lẽn, thậm chí khúm núm, nhưng hoà nhã và ham học. Mọi người còn gọi anh là "Người câm18/148 ở http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

điều huyền bí. Souvarine nhớ lại là Thành rất bẽn lẽn, thậm chí khúm núm, nhưng hoà nhã và ham học. Mọi người còn gọi anh là "Người câm ở Montmartre"7.LeoPoldeslàngườiđãrènluyệntínhnhútnhátcủaThànhbằngcáchbắtanhphátbiểutrướccửtoạ.Trongbàiphátbiểuđầutiêncủa mìnhmiêutảsựthốngkhổcủanhândânthuộcđịa,Thànhthậmchícònnóilắp.Khôngmấyngườitrongcửtoạhiểu,nhưnghọthôngcảmvớichủđề vàThànhđượchoanhônhiệtliệt.SauđóThànhđượcmờiphátbiểuthườngxuyên TrongcuộctrảlờiphỏngvấnnhàvănMỹStanleyKarnow,LeođãnhậnxétvềThànhtrongthờigiananhthamgiacâulạcbộFaubourg:"cóhơihướng củaChapline,hàihướcnhưngbuồn,voussavez" 8.LeođặcbiệtcóấntượngvềđôimắtsángvàlònghammêhọchỏicủaThành.Anhđãvượtqua đượcnỗisợhãiphảiphátbiểutrướccôngchúngvàtíchcựcthamgiavàocáccuộctranhluận.QuađóThànhquenbiếtnhữngnhânvậtnổitiếngtrong giớitríthứccáchmạngPháp:nhàvănxãhộiPaulLouis,nhàquânsựJacqueDoriot,tiểuthuyếtgiaHenriBarbeussevớinhữngtácphẩmmiêutảsự cùngcựccủabinhlínhtrênmặttrận. Đãgần30tuổi,vàhầunhưkinhnghiệmnghềnghiệpchỉloanhquanhmấyviệcphụbếphoặcdạyhọc,lạikhôngcógiấyphéplàmviệcThànhkhôngthể xinđượcviệcổnđịnh.AnhphảilàmđủviệctừbánmónănViệtnam,kẻbảnghiệu,dạychữHán,làmnến...Cuốicùnganhkiếmđượcmộtchântômàu ảnh đen trắng trong một hiệu ảnh của Phan ChuTrinh. Vào những thời gian rỗiThành hay ngồi lì trong thư viện và đọc các tác phẩm của Secxpia, Tolxtoi,LỗTấn,Hugo,Zola,Dickens.GiatàicủaanhchỉcócáivalivàthườngxuyênchuyểnchỗtrongnhữngnhàtrọchậthẹpcủakhucôngnhânParis 9ThủđôcủanướcPhápcuốichiếntranhvẫnthamvọngtrởthànhtrungtâmchínhtrịvàvănhoácủathếgiớiphươngTây.Rấtnhiềunhữngnhàtư tưởnglỗilạccủathếkỷ19đãsốngởParis.Khôngkhícáchmạngcàngsụcsôitronggiaiđoạncuốichiếntranh,khisựtànbạocủacuộcchiếnđổthêm dầuvàophongtràochốngchủnghĩatưbản.ViệtnamchiếmsốlượnglớnnhấttrongcộngđồnghảingoạitạiParisthờiđiểmđó:khoảng50000người, trongđócóhàngtrămconemtríthức.Trongbầukhôngkhíbịchínhtrịhoácaođộ,lớpsinhviênnàyđãhoàntoànchínmuồichonhữnghoạtđộng chínhtrịhướngtớiđộclậpdântộc.Rấttiếclàchẳngcógìxảyracả.Tronggiớicóảnhhưởng,mộtsốmuốnmặccảvớiPhápchothêmquyềntựchủ đổilấyviệcđãthamgiabảovệmẫuquốctrongchiếntranh,mộtsốthìlạibímậtđiđêmvớiĐứcđểhyvọngPhápthuatrận.TheocảnhsátPháp,Phan ChuTrinhvàbạnônglàPhanVănTrườngđãthửcảhaiphươngánnày.(PhanVănTrườngsinhnăm1878tạiHàđông,họcluậtvàtrởthànhcôngdân Phápnăm1910).Cảhaiđãthànhlập"Hộiđồngthânái"trướckhichiếntranhxảyra,nhưngchỉthuthậpđượckhoảng20chụcthànhviên.Trinh,được coilànhàýtưởng,tỏrarấtítcókhảnăngtổchức.Tuynhiên,docótinđồnvềviệchọđangdựkiếnlậtđổchínhquyềntạiĐôngdương,cảhaiđãbị tạmgiamngaysaukhichiếntranhnổra.ChínhvìlýdođómànhữngbứcthưThànhgửichoTrinhđềurơivàotaycảnhsátPháp.Saukhiđượctha, TrườngvàTrinhkhôngdámnghĩđếnchuyệntháchthứcchếđộthựcdânnữa.CộngđồngViệtnamhảingoạithựcsựđìnhtrệvềmặtchínhtrị.Thành muốnnhanhchóngthayđổitìnhhìnhđó.Mặcdù,chođếnlúcđóthànhtíchchínhtrịcủaanhmớichỉlàphiêndịchchocuộcbiểutìnhtạiHuếnămnào. Trôngbềngoàihoàntoànkhôngbắtmắt,bạnbèđềuphảithừanhậnanhcómộtđôimắtsángvàcáinhìnmãnhliệtnhưxuyênthấusuynghĩcủangười đốithoại. Hènăm1919,đượcsựbảotrợcủaTrinh&Trường,ThànhthànhlậpHộiáiquốcAnnam.Ngoàinhữngthànhviêntríthức,Thànhcònlôikéothêmmột sốthànhviêntừtầnglớplaođộngmàanhquentừhồicònlàmthuỷthủtạiMarseilles,LeHavre,Toulon.Bềngoài,hộikhôngđặtranhữngmụctiêucực đoanđểlôikéođôngđảosựthamgiacủacộngđồngngườiViệt.ViệcdùngchữAnnamthaychoViệtnammuốnchochínhquyềnthấyHộikhôngphải làmốinguyhiểmchochếđộthựcdân.Thựcchất,ngaytừđầu,ThànhmuốnbiếnhộithànhmộtlựclượnghiệuquảchốnglạichếđộthựcdânởĐông Dương.AnhđãliênlạcvớinhữnghộitươngtựcủangườiTriềutiênvàTuynizi.Đâylàmộtthờiđiểmhếtsứcthuậnlợichonhữnghoạtđộngtươngtự. Sauchiếntranh,Paristrởthànhtrungtâmkíchđộngcủacácnhómchốngthựcdân.Cáccuộcthảoluậnvềchủđềnàydiễnrathườngxuyênởquốchội Pháp.ToànquyềnAlbertSarrautđãphátbiểutạiHànộihứahẹnnhiềuquyềnhơnchonhândânViệtnam.Năm1919,đạidiệncácnướcĐồngminh thắngtrậnhọptạiVersaillesđểđàmphánđiềukiệnđầuhàngcủakhốiTrungtâmvàtổchứcthếgiớisauchiếntranh.TổngthốngMỹWilsonđãmang lạiniềmhyvọngchocácdântộcthuộcđịabằngluậncương14điểm,trongđóthừanhậnquyềntựquyếtcủatấtcảcácdântộc. Ngày18/6/1919,HộiáiquốcAnnamdoNguyễnAiQuốckýtênđãcôngbốbảnkiếnnghị8điểmcótên:"BảnyêusáchcủanhândânAnNam"gửicác quốcgiaĐồngminh,đềnghịápdụngnhữngtưtưởngcủaWilsonchothuộcđịacủaPháptạiĐôngNamÁ.Ngônngữcủabảnkiếnnghịrấtônhoà, http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1 19/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

quốcgiaĐồngminh,đềnghịápdụngnhữngtưtưởngcủaWilsonchothuộcđịacủaPháptạiĐôngNamÁ.Ngônngữcủabảnkiếnnghịrấtônhoà, khôngđặtđiềukiệnđộclậpdântộcmàchỉđòihỏiquyềntựquyếtvềchínhtrị,sựbìnhđẳnggiữangườiPhápvàngườiViệt,quyềntựdobáochí,hội họp,bãibỏcácloạithuếhàkhắc. NhiềunhàsửhọcđãnghingờrằngThànhlàtácgiảduynhấtcủabảnkiếnnghị.Họchođólàcôngsứctậpthể.Nhiềungườichorằngđâylàtácphẩm củaPhanVănTrường,ngườiđượccholàtríthứcnhấttronghội.Trongcuốntựtruyệncủamình,HCMtựnhậnmìnhlàtácgiảvàPhanVănTrườngđã chỉnhvănphạmtiếngPhápchoông.TuynhiênviệcThànhcólàtácgiảhaykhôngkhôngquantrọngbởichínhanhlàngườiđãtổchứccôngbốbản kiếnnghịvàsauđótựnhậnmìnhlàNguyễnÁiQuốc.ChínhThànhđãđưatậntaybảnkiếnnghịchocácthànhviênchủyếucủanghịviệnvàtổng thốngPháp.CũnglàanhdấnbướctrêncáchànhlangcủađiệnVerseilleđểtraobảnkiếnnghịchocácđoànđạibiểuĐồngminh.Quacácmối quanhệcủamìnhThànhđãcôngbốbảnkiếnnghịtrênbáoNhânđạovànhờcácchiếnhữutừthờicònthuỷthủphânphốihơn6000bảncopytrêncác đườngphốParis. ChẳngcóhồiâmnàotừchínhquyềnPhápmặcdùcáccuộcthảoluậnvềvấnđềthuộcđịavẫnđangdiễnratạinghịviện.HộinghịVersaillecũnglàm thinhvềchủđềnày.TổngthốngWilson,dướisứcépcủacácđồngminhđãkhôngbảovệtuyênbố14điểmcủamình.Cảthếgiớithuộcđịa bịthấtvọng. TuynhiênbảnkiếnnghịcũngđãlàmkinhngạcgiớichứcchínhtrịPháp.Ngày23/6,tổngthốngPhápviếtthưchotoànquyềnAlbertSarraut,đềnghị xemxétvàxácđịnhdanhtínhtácgiả.Tháng8,tintừĐôngdươngbáovề:bảnkiếnnghịđangđượcphânpháttrêncácđườngphốHànộivàđãgây nêncuộcthảoluậnsôinổitrongbáogiới.Tháng9,ThànhchínhthứcxácnhậnmìnhlàNguyễnÁiQuốctrongmộtcuộcphỏngvấnchomộtphóngviên ngườiMỹcủamộttờbáoTrunghoatạiParis.Cũngvàoquãngthờigianđó,thanhtramậtthámPhápPaulArnoux,chuyêntheodõicộngđồngViệtnam hảingoại,tìnhcờgặpThànhđangđiphânpháttruyềnđơn.Saumấylầnuốngcafe,bịảnhhưởngbởinhiệthuyếtcủachàngtraitrẻ,Arnouxđãliênlạc vớiBộthuộcđịavàthuxếpđểAlbertSarrautgặpThành.Vàcuộcgặpđãdiễnrangày6tháng9tạitoànhàBộthuộcđịaởphốOrdinot.Cácmậtthám PhápđãtranhthủthờicơnàyđểchụpảnhhòngtìmratungtíchchínhxáccủaThành. CóthểNAQ(nhưThànhđãtựgọimình)đãnuôimộtchúthyvọngbảnkiếnnghịcủamìnhcóthểthấutaichínhquyềnPhápvàmanglạinhữngthayđổi ởĐôngDương.Bảntínhcủaanhlàtinvàonhữngđiềutốtđẹpcủaconngười,kểcảkẻthù.SaukhiđimộtvòngThuỵsĩ,ý,Đức,Thànhđãkểvớibạn củamình:"nếubạnlàngườitốt,ởđâubạncũnggặpngườitốt".CũngcóthểlàThànhđãtinvàonhữnglờidụdỗcủaA.Sarraut.Trongcuộctrảlời phỏngvấnchotờbáoTrunghoaThếgiới,saukhiphànnànvềtìnhhìnhtồitệởĐôngDương,Thànhđãthừanhậnlàtrướctiêncầncóquyềntựdo ngônluậnđểnângcaodântrísauđómớicóthểtínhđếnquyềntựtrị,tiếnlênđộclập.NhưngnhữnghyvọngcủaNAQđãnhanhchóngbịtànlụi.Ngay saucuộcgặpgỡ,ThànhđãgửiđếnA.Sarrauttoànvănbảnkiếnnghịcùngvớibứcthưđikèmnhưsau: NhưđãtraođổivớiNgàihômqua,tôixingửi kèmđâytoànvănBánkiếnnghị.VìNgàiđãthậtlàtốtbụngchophéptôinóichuyệnthẳngthắn,tôiđãmạomuộihỏiNgàirằngliệuđãcóhànhđộng nàođượctiếnhànhliênquanđến8điểmkiếnnghị.Đángtiếclàcâutrảlờikhôngđượcthoảmãn. XinNgàinhậncholòngkínhtrọngcủatôi. NguyễnÁiQuốc Mấyngàysau,mậtthámPhápđãxácđịnhđượcNAQtênthậtlàNguyễnTấtThành,conôngNguyễnSinhSắcvàđãthamgiaxúigiụcnổiloạnởHuế năm1908.ChodùđộngcơgửiBảnkiếnnghịlàgìđinữa,khôngnghingờlàNAQđãgâyđượctiếngvangtolớntrongphongtràoyêunướcViệtnam tạiPháp.Ngườigiàthìkinhngạcvìsựtáotợncủaanhthợtômàu.Thanhniênthìnhưđượctiếpthêmnhiệthuyết.Mộtsốkẻkhônngoanthìcoianh như"Ngườimanrợ".Họthìthầm:liệucóthểhyvọngđượcgìởmộttayđầugấuxứNghệ?^^ BánkiếnnghịcũngđãmanglạichoNAQsựkínhtrọngcủacácđồngchítrongĐảngXãhộiPháp(FSP).Mặcdùlúcđóđãquenvớinhữngtêntuổilớn http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1 20/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

BánkiếnnghịcũngđãmanglạichoNAQsựkínhtrọngcủacácđồngchítrongĐảngXãhộiPháp(FSP).Mặcdùlúcđóđãquenvớinhữngtêntuổilớn củaFSPnhưMarcelCachin,Paul­VaillantCouturier,LeonBlum,EdouardHerriot,HenriBarbussevàcháucủaKarlMax­JeanLonguet,theolờicủa Zecchini,ThànhchưabaogiờđượccoilàthànhviênđầyđủcủaFSPchođếnkhiBảnkiếnnghịđượccôngbố10. HCMđãthừanhậnrằngôngthamgiaFSPvì"họthôngcảmvớitôi,vớicuộcđấutranhcủanhữngdântộcbịápbức".ThiênhướngvềCNXHcủaHCM cũngnhưcủanhiềunhàdântuýchâuÁkháccóthểgiảithíchnhưhậuquảtựnhiêncủachếđộthuộcđịatànbạocủachủnghĩatưbảnđếquốc.Nhưng giảithíchnhưthếcũngchưađầyđủ.CácnhàtríthứcchâuÁ,(đặcbiệtlàởTrungquốcvàViệtnam)cảmthấyđạođứctậpthểcủachủnghĩaxãhội phươngTâyxemragầngũivớiđạoKhổnghơntháiđộvịkỷvàchạyđualợinhuậncủachủnghĩatưbản.Đốivớihọsựhàonhoángcủacácthànhphố thươngmạithậtđángtởm,cònnềncôngnghiệpthìbịthahoábởisựthamlamvàbànhtrướng.Ngượclạichủnghĩaxãhộitándươngcáccốgắngtập thể,kêugọilốisốnggiảndị,bìnhđẳngvềcủacảivàcơhộicónhiềuđiểmtươngđồngvớinhogiáo.XemralàtừKhổngtửtớiMaxgầnhơntớiAdam SmithvàJohnMill11. Từnăm1920trởđiNgài(Monsieur)NguyễnthamgiatíchcựchơncáchoạtđộngchínhtrịcủaFSP,LiênđoànlaođộngvàLiênminhquyềnconngười. Nhưngcóvẻnhưôngcũngdầndầnnhậnrarằng,cácđồngchícủaôngchẳngmấyquantâmđếncácvấnđềthuộcđịa.Maxcókhuynhhướngtrọng Âuvàhộicủaôngcũngvậy.Thuộcđịa,nóichocùng,cungcấpcủacảichocáchmạngvàcôngviệcchocáccôngnhân. CuộccáchmạngBolsevichởNgađãlàmsâusắcthêmsựbấtđồngtronghàngngũnhữngngườixãhội,giữamộtbênlàpheônhoàcủaJeanLonguet, LeoBlumvàphecấptiếncủaCouturiervàCachin.NênnhớrằnglúcđóQuốctếthứnhấtcủaMaxđãbịthaybởiQuốctếIIchủtrươngônhoàvàđấu tranh nghị viện. Vào cuối năm 1919, một uỷ ban ủng hộ lời kêu gọi của Lênin thành lập Quốc tế thứ ba, đấu tranh vũ lực để giành chính quyềnchogiaicấpvôsản,đãđượcthànhlậptrongnộibộFSP.NAQcũngtíchcựcthamgia,quyêngóptiềnchochếđộXôviết.Tuynhiênôngvẫntỏ rangờnghệch,mơhồvềsựkhácnhaugiữaQuốctếIIvàQuốctếIII,đặcbiệtmùmờtronglĩnhvựclýthuyết.CólầnQuốccònđềnghịLonguetgiải thíchýnghĩacủachủnghĩaMax.ÔngnàyngượngnghịuchỉchoQuốcchỗtìmđọccuốnTưbảnluận.Đúnglúcđó"Luậncươngvềcácvấnđềdântộc vàthuộcđịa"củaLêninrađờiđãbiếnQuốctừmộtngườiyêunướcthànhnhàcáchmạngMarxistchânchính.Saunày,NAQthừanhận,ôngchẳng hiểugìcáccuộccãivãlúcđóvàđơngiảnchỉủnghộphenàođứngvềphíanhândâncácthuộcđịa.Lêninđãchỉrarằng,chếđộthuộcđịalàdinhluỹ cuốicùngcủachủnghĩađếquốc,vàcácĐảngcộngsảnchâuÂucầnliênminhvớicácphongtràogiảiphóngdântộcÁ­Phichốnglạikẻthùchung. KhácxavớicácnhàxãhộiParis,LêninlàconngườicủahànhđộngvàđãchinhphụchoàntoànNAQ. NAQbắtđầuviếtchocácbáocánhtảtừhè1919.CácbạnphóngviêncủaôngnhưJeanLonguet,GastonMonmosseauđãgiúphoànthiệnlốiviếtmộc mạcvànhiềukhiquáthẳngcủaQuốc.Bàibáođầutiên:"Vấnđềngườibảnxứ"đượcđăngtrênbáoNhânđạongày2/8/1919.NAQchorằng,người Phápchẳngmanglạigìchongườibảnxứ.Mangtiếnglàkhaihoávănminh,hệthốnggiáodụccủahọchỉnhồisọvàphụcvụmộtsốnhỏconcáicác quanchức.Quốcdựđoán,ngườiViệtnamhoàntoànkhôngđượcchuẩnbịchocuộccạnhtranhvớicácnướclánggiềng,sớmmuộnsẽbịNhậtbảnđè bẹpvềkinhtế.Trongmộtbàikhác"ĐôngdươngvàTriềutiên"đăngtrênbáoNhândântháng10/1919,vàsauđólà"ThưgửiNgàiOutrey"Quốcđả kíchMauriceOutrey,đạidiệnchoNambộtạiNghịviệnPhápvìtaynàyđảkíchHộiannamáiquốcvàchorằngchẳngcóaiđànápdânchúngcả. CôngviệcthợảnhcủaQuốcrõrànglàchẳngbậnrộnlắm.Ngoàiviếtbáo,anhcònbắttayvàoviếtmộttácphẩmdàivớitêngọi"Nhữngngườibịáp bức"vớisựgiúpđỡcủamộtnhàvănchốngchếđộthuộcđịaPaulVigned'Octon.Anhcốtìnhsửdụngrấtnhiềutríchdẫnmàkhôngnóirõnguồn,hy vọngkhicácnhàxuấtbảnxúmvàođòiquyềntácgiảsẽlàmchocuốnsáchnổitiếnghơn.Đángtiếclàbảnthảocuốnsáchnàybịđánhcắp.Nhiều ngườichorằngmậtthámPhápđã"tháu",tuynhiênkhôngthấycóbằngchứnglưulạitronghồsơ.Mặcdùkhôngcónhiềuthôngtinvềnộidungcuốn sách,chúngtacóthểdựđoánlàrấtnhiềudữliệuđãđượcdùnglạitrongcuốnsáchviếtđượccôngbốnăm1925:"BảnánchếđộthựcdânPháp". Giọngđiệucuốnsáchnàyđãgaygắthơnrấtnhiều,thểhiệnrõquanđiểmMarxismcủaQuốc. Quãngtháng7/1919,NAQchuyểnđếncănhộcủaPhanChuTrinhtạiVilladesGobelins,(gầnquảngtrườngItalia,khutrunglưucủaParis)cùngvới1 http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1 21/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

Quãngtháng7/1919,NAQchuyểnđếncănhộcủaPhanChuTrinhtạiVilladesGobelins,(gầnquảngtrườngItalia,khutrunglưucủaParis)cùngvới1 sốđồngnghiệpkhác.SovớinhữngchỗởtrướccủaQuốcthìđâyquảlàmộtsựcảithiệnđángkể.Tuynhiêncuộcsốngchungcũngcónhiềuvấnđề. TheocácbáocáocủacảnhsátPháptheodõiTrinh,NAQvàPCTthườngtotiếngvớinhauvềconđườngcủacáchmạngViệtnam.Quốcchorằngcác quanlạiViệtnamnhưnhữngconcừunontrongtayPháp,sửdụngđểngăncảnvàbóclộtnhândân.TrinhthìchorằngQuốcquánôngnổi:"Anhbạn Quốc,hãyđểtôinóirằnganhcònrấttrẻvàcócáiđầunóng.Anhmuốn20triệuđồngbàotađứnglênlàmgìđókhihọkhôngcómộttấcvũ khítrongtay.Tạisaolạiphảitựsátmộtcáchvômụcđíchnhưvậy?"TrinhmuốndựavàoPhápđểcảicáchchếđộđãthốináttrongtaycácnhà nho.QuốcthìcoiPháplàkẻthùsốmột:"Tạisao20triệudântakhônglàmgìđóđểbuộcchínhquyềnphảicoichúngtanhưnhữngconngười. Kẻnàokhôngcoichúngtalàngười,kẻđólàkẻthù.Chúngtakhôngthểchungsốngvớichúng.Khôngthểchịunhục!"Quốcnói,"Ôngcó kinhnghiệmhơntôi,nhưnghãynhìnxem.Chaanhtađãđòicáimàôngđòisuốthơn60nămnay.Hỏihọnhậnlạiđượccáigì?"Tuynhiên QuốcvẫnrấtkínhtrọngTrinhvàthườngdẫnôngnàyđếncáccuộchộihọpcủacácnhàcáchmạngcấptiến,hyvọngrằngTrinhsẽthayđổiquanđiểm. Tronglúcđó,chínhquyềnPhápvẫntiếptụcthẩmtranhânthâncủaQuốc.Họđãthẩmvấncha,anhvàchịcủaThànhvàhyvọngcóthểkiểmtravết sẹotrêntaitừthờinhỏ.Năm1920,khivàoviệnvìbịapxe,Quốcđãbịcảnhsátchụpảnh.Ngày17/8/1920,AlbertSarraut,khiđóđãlàBộtrưởngthuộc địa,ralệnhphảitruyxétbằngđượcnguồngốccủaNAQ.QuốcbịchấtvấntạiBộthuộcđịa.Sauđó3ngàylạibịgọilênđồncảnhsát.TạiđóQuốckhai mìnhsinhnăm1894,tạiVinhcó6anhchịemvàđềuđãchếtcả."Hắntalàaivậy?Hắnthườngxuyênthaytênđổihọvàhiệnđangdùngmộtcáitên màngaycảngườimùtịtvềtiếngViệtcũngthừahiểunghĩalàgì.HắnkhôngcómộttígiấytờtuỳthânnàotừĐôngDương,thếmàdámcanthiệp vàocôngviệcchínhtrịcủachínhphủ,thamgiacácđảngphái,phátbiểutạicáccuộchộihọp.Vàcòncườivàomũichúngtabằngnhữngthôngtingiả mạo".ĐólànộidungbáocáocủaPierreGuesdechoBộthuộcđịa.Cũngtheobáocáođó,mậtthámPhápđãnhậndạngchínhxácNAQlàNguyễnTất Thành. Trongmộtthờigiandài,cácphongtràoxãhộiPhápdonhiềuphepháihợpthành:

­nhữngngườitheoAugusteBlanquiđòilậtđổcáiđã,xâydựngxãhộimớitínhsau. ­nhữngnhàcảicáchônhoà,đệtửcủaEduardBernsteinvàQuốctếII ­nhữnglýthuyếtgiacấptiếncónguồngốctừcáchmạngPhápchứkhôngphảiMarx ­nhữnglãnhđạocôngđoàn,đấutranhđòiquyềnlợitrướcmắtvàkhôngquantâmlắmđếnýthứchệ CuộcchiếntranhthếgiớithứnhấtđãgiángmộtđònmạnhvàosựthốngnhấtmongmanhtrongmộtFSPhỗntạp.VàkhiLeninđứnglênkêugọicuộc thánhchiếnchốngchủnghĩatưbản,cácthànhviêncủaFSPphảilựachọnchỗđứngcủamình.TạihộinghịStrasbourgtháng2/1920,mặcdùđasố đồngýlykhaivớiQuốctếII,cũngcònrấtđôngngườiphảnđốigianhậpQuốctếIII.Cuộctranhluậnngàycàngtrởnênquyếtliệt.MarcelCachinvà TổngbíthưLouiseFrossardsaukhithamgiađạihộiQTCSlầnthứhaiởMatxcơva,đãtổchứcmộtcuộcbiểutìnhvớikhoảng30ngànngườithamgia tạingoạiôphíaTâyParisngày13/8.NAQchentrongđoànngườilắngngheCachinnhândanhQTCSphátđộngcuộcchiếnđấugiảiphóngcácdântộc bịnôlệ,đánhthẳngvàothànhtrìcủachủnghĩađếquốc.TrướcthềmđạihộiTourvàocuốitháng12,cáccuộchọpcấpđịaphươngdiễnraliênmiên, vớihainhómtảhữuvàlớplưngchừngdướicờcủaJeanLonguet.NAQítthamgiatranhluận,khiphảiphátbiểu,ôngkêugọisựđoànkếtvàchúýđến cácvấnđềthuộcđịa:"Cácđồngchí,chúngtađềulànhữngnhàxãhội.DùlàquốctếHai,Hairưỡi,hayBa,chúngtađềucùngmuốngiảiphónggiaicấp côngnhân...Tronglúccácđồngchítranhcãiởđây,đồngbàocủatôiđangchếtdầnchếtmòn" NAQđượcmờiđidựđạihộivớitưcáchđạidiệnchonhómcácđảngviêntừĐôngDương. Đạihộikhaimạcngày25/12/1920trongmộttrườngdạyđuangựacạnhnhàthờSt.JuliantrênbờnamsôngLoire.Gianđạihộiđượctrangtríbằngcác http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1 22/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

Đạihộikhaimạcngày25/12/1920trongmộttrườngdạyđuangựacạnhnhàthờSt.JuliantrênbờnamsôngLoire.Gianđạihộiđượctrangtríbằngcác bứcảnhnhàxãhộiJeanJaurevànhữngkhẩuhiệukêugọigiaicấpcôngnhânđoànkết.Bụcphátbiểuđượcdựngtạmbằngnhữngtấmvángỗđặtlên trêncácgiácưa.285đạibiểuđạidiệncho178,000đảngviên,ngồisaucácbàngỗtheokhuynhhướngchínhtrịcủamình.NAQngồivớicánhtảdo MarcelCachinlãnhđạo.ChủđềchínhcủađạihộilàcóthamdựQTCShaykhông? VớibộcomplerộngthùngthìnhtrênmộtcơthểmảnhkhảnhcủađạibiểuchâuÁduynhất,NAQnổibậtgiữamộtđámhàngtrămtayngườiÂurâuria xồmxoàm.VìthếảnhQuốcđượcbáoLeMatinđăngngaysánghômsau.Lầntheobứcảnh,cảnhsátmòđếnđịnhtómNAQ,nhưngcácđạibiểuđã xúmvàobảovệđượcQuốc. NAQđãlêndiễnđànngayhômđầutiêncủahộinghị.Ôngnóimộtmạch,khôngcầngiấytờvàđithẳngvàovấnđề,đảkíchsựtànbạocủachếđộthực dânvàkêugọicácnhàxãhộihànhđộngủnghộcácdântộcbịápbức.BàidiễnthuyếtcủaôngbịJeanLonguetcắtđứtvớilýdorằngôngtađãbàn đếnchuyệnđấyrồi.QuốcđãnhanhtrívívonngayvớiquanđiểmcủaMax(ôngcủaJL):"tôiđànhphảiápdụngchuyênchínhcủasựimlặng".Theo Quốc,chỉcógianhậpquốctếIIImớichứngtỏrằngFSPđánhgiáđượctầmquantrọngcủavấnđềthuộcđịa."Nhândanhloàingười,nhândanhtấtcả cácnhàxãhộicánhhữuvàcánhtả,chúngtôikhẩnthiếtkêugọicácđồngchí.Hãycứuchúngtôi"đólànhữnglờicuốicùngcủabàiphátbiểucủaNAQ. NgaysauđóJeanLonguetvộivãgiảithíchrằngôngủnghộnhândânViệtnamvàvấnđềđangđượcthảoluậnởquốchội.NhưngCouturierđãbácbỏ luậnđiểmđó:nhândânthuộcđịađangcầnnhữnghànhđộngchứkhôngphảicáccuộcthảoluận.Ngày27,CachinchínhthứcđềnghịFSPchấpnhận nhữngđiềukiệncủaLêninvàgianhậpquốctếIII.Hơn70%đạibiểuủnghộ.Nhữngngườiđốilậpđãrờikhỏihộitrườngđểphảnđối.Cácđạibiểucòn lạiđãbiểuquyếttáchrakhỏiFSPvàthànhlậpĐảngcộngsảnPháp(FCP).Tuynhiênchẳngcócuộcthảoluậntiếptheonàovềvấnđềthuộcđịavàchủ tịchđoànđãtừchốiđềnghị(chắclàcủaNAQ)ramộtthôngcáoủnghộcácdântộcthuộcđịa12. TạiđạihộiTour,NAQđãđưarachínhkiếnrõràng,ôngkhôngchỉquantâmđếnsựthànhcôngcủacáchmạngquốctếmàcòncảvậnmệnhcủadân tộcmình.TrongmộtnhậnxétgửichobạnmìnhQuốcviết:"Tôikhôngcómaymắnđượchọchànhtrongtrườngđạihọc.Nhưngtôiđãđượchọctrong cuộcsốngtừlịchsử,xãhộiđếnkhoahọcquânsự.Ngườitaphảiyêuquýđiềugì?Khinhthườngđiềugì?NgườiViệtnamchúngtôiyêuđộclập,lao độngvàtổquốc". NhưngNAQcũngbắtđầucảmthấythấtvọngvềcácđồngnghiệpcủamìnhởFCP.Tháng2/1921,NAQbịốmphảivàoviện.Khikhỏibệnh,Qviếtbài "ĐôngDương"chotạpchíNgườiCộngsản.BàibáođãthểhiệntháiđộphêbìnhgaygắtđốivớisựthiếuquantâmcủaFCPtớicácvấnđềthuộcđịa. Ngượclạivớiquanđiểmthếgiớivôsảnđạiđồng,NAQkhẳngđịnh:"cácdântộcĐôngdươngsẽsốngmãi".Ôngcũngtừbỏhyvọnggiànhđượcmục tiêumàkhôngphảidùngđếnvũlực."Dướibềngoàidễbảolàsựbấtbìnhđangsôisục,chờdịpbùngnổ". Trongbàibáothứhaidướicùngmộttiêuđềviếttrongtháng5,NAQđềcậpđếnkhảnăngtiếnhànhcáchmạngtạicácnướcthuộcđịa.Nênnhớrằng, tạithờiđiểmđó,cácnhàcáchmạngcấptiếnchâuÂuchorằngphảicònlâucácdântộcchậmtiếnmớicóthểtiếnhànhcáchmạng.Cũngtrongtháng đó,StalinđăngđàntrênbáoSựthậtkhẳngđịnh"cácdântộctiêntiếnsaukhitựgiảiphóngbảnthân,sẽcótráchnhiệmgiảiphóngcácdântộcchậm tiến".Vềphíamình,NAQchorằngcácđiềukiệncáchmạngđãhìnhthànhởTrungquốcvàNhậtbản,rấtcóthểmộtngàygầnđây,Trungquốcsẽlà đồngminhvớiNgatrongcáchmạngtoàncầu.QuảlàmộtsựtiêntrikhitìnhhìnhởTrungquốclúcđócònđangrốirensaucáichếtcủaViênThếKhải vàTônDậtTiênthìphảiđitịnạn.NAQđãdẫnranhữngchứngcớlịchsửchorằngchủnghĩacộngsảncónhiềucơhộiđểpháttriểnởchâuÁhơnchâu Âu.NgườiTrunghoacổđạiđãápdụnghệthống"bìnhđiền",chiaruộngđấtthànhnhữngphầnbằngnhauchonôngdânvàdànhmộtphầnchoruộng công.Hơn4000nămtrước,nhàHạđãápdụngchếđộlaođộngbắtbuộc.VàchínhKhổngTửđãquamặtQuốctếcộngsảnkhituyêntruyềnhọcthuyết vềbìnhđẳngtàisảntừthếkỷ6trướccôngnguyên.Ôngnói,sẽkhôngcóhoàbìnhchothếgiớichođếnngàyxâydựngđượcmộtnhànướctoàncầu. Ôngcònthuyếtgiảng:"ngườitakhôngsợcóít,chỉsợchiakhôngbìnhđẳng".MộttrongnhữnghọctròcủaônglàMạnhTửcònđixahơntrongviệcxây dựngkếhoạchchitiếtchosảnxuấtvàtiêuthụ.NhữngtruyềnthốngnhưvậyvẫncònảnhhưởngtolớntrongnhữngxãhộichâuÁ.Chẳnghạn,Việt http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1 23/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

dựngkếhoạchchitiếtchosảnxuấtvàtiêuthụ.NhữngtruyềnthốngnhưvậyvẫncònảnhhưởngtolớntrongnhữngxãhộichâuÁ.Chẳnghạn,Việt namđãápụngnhữnghạnchếtrongviệcmuabánđấtđai,1/4đấtruộngđượcsửdụngnhưtàisảncông.KhicácdântộcchâuÁthứcdậy,họsẽtrở thànhmộtthếlựctolớncủacáchmạng,lậtđổchủnghĩađếquốctoàncầu. NAQcòndùngngòibútcủamìnhđểvạchtrầnnhữngảotưởngcủaxãhộivănminhPháp.Trongbàibáovớinhanđề:"nềnvănminhthượngđẳng",viết tháng9nămđó,NAQchếdiễunguyêntắctamngôicủacáchmạngPháp,sửdụngnhữngvídụcụthểtrongmộtcuốnhồikýcủa1ngườilínhPháp. TrongtờLeLibertaire,QuốckểlạinhữngsựtànbạocủacácthầygiáoPhápởtrườngquốchọcHuế,ngaydướikhẩuhiệuAimezlaFrance,quivous protege. ChínhquyềnPhápcàngngàycàngtheodõiNAQchặtchẽhơnvìsựcấptiếncủaông.Đầunăm1921,AllbertSarrautlạimờiQuốclênBộthuộcđịavà tuyênbố"NếuPháptrảlạiđộclậpcủaĐôngDươngchoông,ônglàmsaocóthểđiềuhànhđược.Cácônglàmgìcóđủsứcmạnh".NAQđãtrảlời "Ngượclại,cácôngsẽthấychúngtôisẽbiếtcáchcaitrịnhưthếnào.NhậtbảnvàXiêmcũngchẳngcóbềdàylịchsửhơnchúngtôi,vàhọlànhững dântộctựdo".Đếnđó,ASchủđộngđổichủđề13. ViệcQuốcthamgiaĐảngcộngsảnPhápđãlàmtìnhhìnhtạiVilladesGobellinthêmcăngthẳng.MộtngườibạnthâncủaQuốclàTrầnTiếnNamđã tâmsựvới1côbạngáicủamình(trongthờigianĐạihộiTour)làítngườiđồngtìnhvớiquanđiểmcủaNAQ.Cảnhsáttheodõingôinhàcũngthông báolàthườngxuyêncónhữngcuộccãilộn.MâuthuẫnlênđếnđỉnhđiểmvàothángBảy.Ngày6/6,Quốcthamgiavàođoànbiểutìnhcôngnhânkỷ niệmnhữngchiếnsĩngãxuốngtrongCôngxãParis1871,bịcảnhsátđánhtơibờimaymắnthoátđượcvềnhà.Bạncùngphòngđượcmộtphenkhiếp vía.TrầnTiếnNamvộivàngchuyểnchỗvìsợdínhlíu.Ngày11/7,cảnhsátbáocáođãxảyramộtcuộccãivãlớntừ9htốitớitậnsánghômsau.Quốc thuxếphànhlýbỏđếnởvớimìnhlàVõVănToànở12RueBuot.Mộttuầnsau,PaulCouturierthuxếpđượcchoQuốcmộtcănphòngnhỏtạisố9ngõ cụtCompointkhucôngnhânBatignolles­TâybắcParis.ChỗởmớithậtlàthảmhạisovớitiệnnghitạiVilladesGobellin.Cănphòngchỉvừađủđểkê mộtchiếcgiường,mộtchiếcbànnhỏvàtủquầnáo.Cửasổnhòmthẳngvàotườngnhàngườikhác.Khôngđiện,nước,lòsưởi. CôngviệccủaNAQcũngthayđổithườngxuyên,anhlàmthợtômàuchoPCTđếnngày7/1920.Sauđóchuyểnsangvẽbíchhoạchomộtnhàsảnxuất đồgỗTàuởkhuLatin.LạichuyểnđếnhiệuảnhtạiphốFroidevaux.CuốicùngQcũngtìmđượcmộtchỗlàmởhiệuảnhgầnnhàsaukhichuyểnkhỏi VilladesGobellin.Nhưngđồnglươngcòmcõikhoảng40fr/tuầncóvẻchẳngảnhhưởnggìđếnlốisốngcủaQ.Anhvẫnthườngxuyêndựcáccuộc miting,thậmchíởtỉnhxa,thămtriểnlãm,đithưviện,thùđãibạnbètrongcănphòngnhỏcủamình.TrongsốnhữngngườiquenmớicócasĩMaurice ChevaliervànhàvănCollete.ChắcchắnlàNAQđượcFCPtàitrợthêm14. Cuộc chia tay tại Villa des Gobellin có lẽ đã được khơi mào bằng sự bất đồng xung quanh việc thành lập Uỷ ban các vấn đề thuộc địa thuộc FSP. Khoảnggiữathángsáu,QuốcđãdẫnPCTđếndựmộtcuộchọpcủaUỷban.Vàituầnsau,QuốcdựcuộchọpthứhaitạiFontaineblau.Saukhitrởvề2 ngày,đãxảyracuộccãilộncuốicùng(cảnhsátcònthôngbáolàtrướcđó1ngàycó6ngườiđànônglạmặtđếncănhộ).Mộttrongnhữnghoạtđộng đầutiêncủaủybanlàthànhlậpHộiLiênthuộcđịa,nhằmtạomộttiếngnóichungchođạidiệntấtcảcácthuộcđịahiệnđangsinhsốngởPháp.Lúc mớithànhlậphộicókhoảng200thànhviên,chủyếulàViệtnamvàMadagascar,thêmvàithànhviênBắcPhivàẤnđộ.NAQlàđộnglựcchủyếucủatổ chứcmớicùngvớiNguyễnThếTruyền,MaxBloncourt,HadjAlingườiAlger.Chínhtạiđâyanhhiểuranhữngkhókhăntolớnkhiliênkếtcáclựclượng thuộcđịathànhmộttổchứcthốngnhất.NgườiViệtthìđòimộttổchứcthuầnViệt,ngườiPhithìchorằngdânchâuÁkiêucăng,hợmmình. MộtsốphầntửcấptiếnchâuÂumuốnthamdựthìlạibịchorarìa...Cáccuộchọpcứvắngdần,từhơn200ngườixuốngcònkhoảng50.Trong mộtphiênhọpthậmchíchỉcó27mống,kểcảhaicôgáiPháp,bồcủacácthànhviên.Qcũngcómộtsốbạngáinhưngchẳngdínhdánggìđếnchính trị.TuynhiênQcũngđãcómộtthànhcôngnhỏlàthuyếtphụcđượcPhanVănTrườngthamgia. HộihọpchẳngphảilàhoạtđộngduynhấtcủaQtrongthờigiannày.AnhđãhọcđượctừnhữngngườibạnPhápcáchsửdụngcácphươngtiệnthông tin đại chúng để tuyên truyền cách mạng. Được sự đồng tình của uỷ ban và Hội, Q thành lập báo Le Paria (Người cùng khổ) viết bằng tiếng Pháp, http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1 24/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

tin đại chúng để tuyên truyền cách mạng. Được sự đồng tình của uỷ ban và Hội, Q thành lập báo Le Paria (Người cùng khổ) viết bằng tiếng Pháp, nhưngcóthêmtiêuđềtiếngHoavàArab.Báorahàngthángvàsốđầutiênrangày1/4/1922.NAQlàtổngbiêntậpkiêmphóngviênchính,vàthỉnh thoảngkiêmluôncảviệctrìnhbàyvàpháthành.QuacáctrangNCK,Quốctiếptụcrènluyệnkỹnăngviếtbáocủamình.Lốiviếtcủaanhđơngiản, khônghoamỹ,chịuảnhhưởngnhiềucủaLeoTonstoi.Qchủyếudựatrêncácsựkiệnvàconsốđểnêuquanđiểmcủamình.Độcgiảcócảmtưởng nhưQlàmộttừđiểnthốngkêsốngvềcuộcsốngkhổcựctạicácthuộcđịa.Đôikhi,anhsửdụnggiọngvănchâmbiếmthaychocácconsố.Lốichâm biếmcủaanhcũngrấttrựcdiện,đithẳngvàovấnđềkhôngmangtínhtriếtlýnhưLỗTấnthờibấygiờ.Saunày,rấtnhiềunhànghiêncứucũngkhông thểhiểunổi,tạosaomộtconngườicósựquyếnrũcánhânsâusắcvàmộttínhcáchhuyềnảolạicóthểápdụngmộtcáchhànhvăncóvẻvụngvềvà đơngiảnnhưvậy.ĐâychínhlàchìakhoácủatínhcáchvàsựhiệuquảtronghoạtđộngcáchmạngcủaHCM.KhônggiốngnhưnhiềulãnhtụMarxist khác,HCMluôncoiđộcgiảcủamìnhlàtầnglớpbìnhdân:nôngdân,thợthuyền,viênchức,binhlính,chứkhôngphảicáctríthứccủaxã hội.Ôngkhôngcóýđịnhgâyấntượngbằngsựuyênbác,sắcsảocủamìnhmàthuyếtphụcđộcgiảbằngsựđơngiảnvàsốngđộng,đểchiasẻcác quanđiểmvềthếgiớivàconđườngtiếntớithayđổi.Độcgiảsànhđiệusẽcókhicảmthấychánngấy,ngượclại,nhữngbàiviếttốcáo,kêugọilạicó sứcmạnhphithường.Phútchốc,NCKđãtrởnênnổitiếnglàtiếngnóiđạidiệnchocácdântộcbịápbức.Bấtcứaisẽbịbắtngaylậptứcnếubịbắtgặp đangđọcbáo.NAQnhớlại"HầunhưtấtcảcácsốbáođềuđượcBộthuộcđịamuahết".Tuynhiênmộtsốlượngnhỏcũngđượcchuyểnvềcác thuộcđịaquakênhcácthuỷthủ.Đồngthời,NAQvẫntiếptụcviếtchocácbáocánhtảkháctạiParis.Năm1922,KhảiĐịnhsangPhápdựTriểnlãm thuộcđịa,đượctiếnhànhtừtháng4đếntháng8tạiMarseille.MặcdùđãđượcSarrautđềnghịimlặng,NAQvàPCTvẫntậndụngcơhộinày.Trêntờ Dánbáo,9/8/1922,QmiêutảKhảiĐịnhnhưmộtmónđồtrangtríđượcbàytrongtủkínhcủaTriểnlãmtrongkhidânchúngthìbịđàyxuốngbùnđen. NAQconviếtvởkịch"Conrồngtre"đượccôngdiễntạiCLBFabourg.SựkhiquânnàyđãđẩychaconNAQtớisựchiarẽsâusắchơn.Khinhận đượctincon,Sắcđãtuyênbố,đứaconnàokhôngcôngnhậnhoàngđế,đứaconđấycũngkhôngcócha. ChuyếnđithămcủaKhảiĐịnhlàcơhộicuốicùngchoQvàTrinhđứngtrênmộttrậntuyến.Trướcđó,tháng2/1922,TrinhđãgửichoQuốcmộtláthư. Mặcdùvẫnbảovệquanđiểmcủamìnhvềviệcnhấnmạnhgiáodục,Trinhtựnhậnmìnhlàmột"conngựagià",conQđanglàmột"chúngựahoang" đầysứcsống.TuynhiênTrinhkhuyênQđừngmấtthờigiờtạinướcngoàinhưPhanBộiChâumàhãyvềnướcchiếnđấu.Nếuchẳngmaythấtbại,sẽ cóngườikhácđứnglêntiếptục.Qlạicónhữngkếhoạchkhác.Bâygiờanhđãtrởnênmộtnhânvậtchủchốttrongphongtràocấptiếncủa Pháp.ĐượcsựtrợgiúpcủaGeorgePioch,kỹnăngphátbiểucủaanhđãhoànthiệnvàQthườngxuyêntranhluậnvớicáclãnhđạochủchốtcủaFCP. AnhcũngbịmậtthámPhápquantâmkỹlưỡng.Ngày22/6/1922,AlbertSarrautlạimờiQlênBộthuộcđịa.Saukhiđedoạsẽtrừngtrịthẳngtaynhững hoạtđộngnhậpkhẩucáchmạngvàoĐôngDương,ASđịnhmuachuộcQ:"Tôirấtkínhtrọngýchícủaanh.Hãyđểquákhứthànhquákhứ.Chúngta đãlàbạn.Khinàoanhcầngìcứbảotôi".NAQđứngdậycámơnvànói:"Điềutôicầnnhấttrongcuộcđờilàđộclậpchođồngbàocủatôi.Xinphépngài chotôiđi".Vàingàysau,QuốcviếtthưchoBộthuộcđịa.(BứcthưnàycũngđượccôngbốtrongbáoNhânđạovàNgườicùngkhổ).TrongthưQđã cámơnchínhphủPhápđãcungcấpmộtsố"phụtá"(tứccácmậtthámtheodõi)vàrấtlấylàm"xấuhổ"vìđãtiêutốnmồhôicủagiaicấpvôsản.Q cũngcungcấpluônlịchhoạtđộnghàngngàycủamình Sáng:từ8h­12h,tạicửahàng Chiều:tạitoàbáo Tối:ởnhàhoặcđihọc Chủnhật/ngàynghỉ:việnbảotàng,thămquan TôimongrằngphươngphápnàysẽlàmNgàihàilòng,kínhthư­NguyễnáiQuốc SarrauttấtnhiênlàchẳngcóbụngdạnàođểýđếnsựchâmbiếmcủaQ.ÔngnàyliênlạcvớiToànquyềnĐôngdươngMauriceLong,đềnghịbắtvà đưavềVN.LongchorằngcứnêngiữQởPháp,dễtheodõihơn.SarrautlạiđềnghịđầyQuốcđếnvùngNamTrungQuốc.Longcũngkhôngđồngý, http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1 25/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

đưavềVN.LongchorằngcứnêngiữQởPháp,dễtheodõihơn.SarrautlạiđềnghịđầyQuốcđếnvùngNamTrungQuốc.Longcũngkhôngđồngý, sợQcóthểlãnhđạocáchmạngtrongnướctừđó.TuynhiênđiềulàmQthấtvọnghơncảlàtháiđộcủacácđồngchítrongcánhtảPhápvềvấnđề thuộcđịa.Saukhixuấthiệnrùmbeng,HộiLiênthuộcđịanhanhchóngbịlãngquên.TheoQngaycảbáoNhânđạocũngkhôngquantâmđếnvấnđề đúngmức.Qchorằngcácbáotưsảncònmiêutảthuộcđịakỹhơn,thậmchíđãtạochomọingườihìnhảnhcácnướcthuộcđịahếtsứcmỹmãn:"cát, mặttrời,gióbiển,nhữnghàngdừaxanhvàcácthổdânloèloẹt".ĐiềunàylàmchogiọngđiệucủaQngàycàngtrởnênchốngPháp.Trongloạtbàibáo miêutảcảnhkhổcựccủacáccôngnhâncảngMarseillescuốinăm1921,QđãkýtênNguyễnÔPháp(tứclàôngNguyễnghétPháp).Qcòntranhluận nảylửavớimộtlãnhđạocủaFCPvềvấnđềthuộcđịa.Đếnnỗi,JacquesDoriot­mộtngôisaomớinổicủaFCPphảithìthầmkhuyênQdịugiọng. Tháng3/1923,mộtmặtđểtiếtkiệmtiền,mặtkháctiệnlàmviệc,QchuyểntừngõCompointđếncănphòng100fr/thángởtângtrêncủatrụsởbáoNCK tạiRueduMarchedesPatriarches.ĐâylàchỗởcuốicùngcủaQởParis.MộtnhânvậtViệtNamquantrọngđãgiúpQrấtnhiềutrongviệcpháthành báolàNguyễnThếTruyền.Truyềnsinhnăm1898,đếnParisnăm1920đểnghiêncứukỹnghệ.Năm1921TruyềngianhậpFCPvàtrởthànhđồng minhthâncậnnhấtcủaQtrongcộngđồngViệtnam. TrongmộtlầnđạihộiFCPvàotháng10nămtrước,NAQgặpDmitriManuilsky,đạidiệncủaQTCStạiLiênxô.ÔngnàyrấtđắcýngheQuốcđảphá kịchliệtsựthiếuquantâmđếncácvấnđềthuộcđịacủaFCP.Nhiềuthángsau,khiMauilskyđượcphâncôngchuẩnbịbảnbáocáovềcácvấnđềdân tộcvàthuộcđịachoĐạihội5QTCSmùahènăm1924,ônglậptứcnhớđếnchàngthanhniênViệtnamđầynhiệthuyết.QđượcmờiđếnMoscowlàm việcchoQTCS. ĐốivớiQ,lờimờiđếnMoscowlàphầnthưởngtolớnchonhiệthuyếtanhđãbỏrachoĐảng.ĐâycũnglàcơhộitolớnđểQquayvềchâuÁvàViệt nam.Nhưngvốntínhcẩnthận,Qthôngbáochobạnbèlàchuẩnbịđinghỉ3tuầnởmiềnNamPháp.Ngày13/6/1923,saukhikhôngđểlạimộtchút nghingờnàocho2"trợlý"củacảnhsátPháp,Qđiracửasaucủamộtrạpchiếubóng,đếnGareduNordvàlêntàuđiBerlintrongvaimộtnhàbuôn châuÁgiàucó.ĐếnBerlin,QđitiếpđếnHamburg,lêntàuKarlLiebknechtđếnnướcNgaXôviết.Ngày30/6QcậpbếnPetrogradvớihộchiếucủa mộtnhàbuônTrungquốcTrầnVang15. ChuyếnđicủaNAQđãlàmchocảcảnhsátPhápvànhữngngườibạncủaQnhứcđầu.QđãchínhthứcnóikhôngvớiconđườngcảicáchcủaPCTđể đitheoVladimirLenin."MặcdùQcòntrẻvàcóthểcónhữnghànhđộngthiếusuynghĩ.Nhưngđiềuquantrọnglàanhtacómộttráitimcủaconngười yêunước.Anhđãchọnconđườngcôđơnvàđầygiankhóđểgiảiphóngdântộcmình.Vàtấtcảchúngtaphảikínhtrọngtráitimcanđảmđó".Đólà nhữnglờitâmhuyếtcủaPCTdànhchongườiđồngchítrẻtuổicủamìnhtrongbứcthưgửichobạnbètháng9/1923. ­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ 1 BùiQuangChiêu. 2 XemNguyễnThếAnhvàVũNguChiêu"Từmộnglàmquanđếnđườngcáchmệnh",ĐườngMới,số1(6/1983),tr.14.Cũngcóthểcólýdolà Thànhmuốngiúpchamìnhđượckhôiphụcvịtrí.Khôngphảingẫunhiêntênchacậulạiđượcnhắcđến. 3 CóthểlàThànhviếtbứcthưnàyngaytrướckhicậurờiViệtnamvìcậuđềđịachỉlà:"TàuLT". 4 CáccuộctìmkiếmtronghồsơcủakháchsạnParkerHousekhôngthấythôngtingìvềThành.CơquannhậpcảnhMỹcũngkhônglưubấtcứmột hồsơnàovềsựcómặtcủaHCMởMỹ. 5 HồikýcủaEscoffierkhôngthấynhắcgìđếnkỷniệmvớiHCM.HồsơlưutrữcủaAnhcũngkhôngcóthôngtinvềHộicôngnhânhảingoại. 6 NgaynhữngngườichốngđốinhấtcũngthừanhậnlàHCMđãtừngởLondon,cóđiềuchỉthămtrongthờigianngắn.(xemHuyPhong&YếnAnh "NhậndiệnHCM...",Vănnghệ,SanJose,1988,pp18­19hoặcNguyễnThếAnh:"VôsảnhoáHCM:thựctếvàhuyềnthoại",ĐườngMới,7/1984).Bà chịHCMbịbắtnăm1918vìtộibuônlậuvũkhíđãkhaitrongmộtcuộchỏicungnăm1920rằngôngemđãviếtthưbáochobàvềviệcđiAnhvà http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1

26/148

10/31/2016

7 8 9

10

11 12

13 14 15

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

sốngởLondontrướckhichiếntranhnổra.Cũngvàonămđó,chínhquyềnPhápbáocáorằng,ôngđãgửimộtbứcthưchotoànquyềnAlbert SarrautquacơquanlãnhsựAnhtạiSàigòn.MậtvụPhápđãkhôngtruytìmđượctungtíchnhưngviệcHCMviếtthưquacơquanlãnhsựAnhcho thấycóthểôngđãgửithưđitừAnh. BorisSouvarine,sauđórờibỏphongtràocộngsảnvàtrởthànhmộttrongnhữngngườicôngkíchHCMgaygấtnhất.Xem"DeNguyenAiQuocen HoChiMinh",EstetQuest(Paris),1­15/3/1976,pp567­568. KarnowphỏngvấnLeo:Parisnhữngnăm50(NewyorkRandomHouse,1997)pp216­217.ÔngcònnhậnxétrằngThànhcònhamthíchnghiên cứunhữngchủđềthầnbí.HìnhnhưThànhcònviếtbàichotạpchíđiệnảnhvàđãxinvàoHộitamđiểm. Gaspard(HoChiMinhởParis),p76.DấuvếtcủaThànhtronggiaiđoạnđầuởParisrấtkhótìm.HìnhnhưcậusốngvớimộtngườiTuniziởRuede Charonne,gầnPalacedeBastile,sauđóchuyểnđivìngườibạnbịtheodõi.Địachỉsớmnhất(quãngđầunăm1919)cóthểkiểmtrađượclànhà trọ(bâygiờlàkháchsạnTổngthốngWilson)tại10RuedeStockholm. NhiềunhànghiêncứucònđangtranhcãivềngàyvàoFSPcủaNAQ.Kobelevchorằngđólàvàonăm. 1918.CòntheoGaspardvàNguyễnThanhChủtịchHCMp.43,chẳngcóngườiViệtnàotrongFSPnăm 1918. XemthêmConđườngtớichínhquyềncủanhữngngườicộngsảnpp.26­29,củacùngtácgiả.NguyễnKhắcViệncũngđềcậptớivấnđềnàytrong cuốnTruyềnthốngvàcáchmạngởViệtnam,pp15­74. XemĐặngHoàBácHồ:NhữngnămthángởnướcngoàiHànội,NXBThôngtin,1990,tr33.Tronghồiký,HCMnhớlạicuộcnóichuyệnvớimộtcô gáighitốckýcủahộinghịtênlàRose.CônàyhỏiNAQsaolạibỏphiếuchoquốctếIII.NAQtrảlời"Thậtlàđơngiản,tôichẳnghiểugìkhicácbạn cãinhauvềchiếnthuậtcủagiaicấpvôsản.Nhưngtôihiểurõrằng,QTIIIđặtmụctiêugiảiphóngcácdântộcthuộcđịa.QTIIthìchẳngthấyđả độnggì.Điềumàtôimuốnlàtựdochođồngbàotôi,độclậpchođấtnướctôi.ĐólàlýdovìsaotôibỏphiếuchoQTIII". GaspardHCMởParis,ThờiđiểmcủacuộcnóichuyệnnàycólẽvàothángHai,1921.Theomộtsốnguồnkhác,NAQởbệnhviệntừthángGiêng đếnđầuthángBa.MộtmậtthámPhápđãnóichuyệnvớiQuốctrongbệnhviệnvàQuốcđãnhắcđếncuộcgặpgỡvớiSarraut. TheolờiđồncủagiớidicưViệtnam,HCMcóvợvàcontronggiaiđoạnnày.Tuynhiêntácgiảkhôngtìmthấymộtbằngchứngnào.Xemthêmbài trongtạpchíThứctỉnh(Paris)số3,tr19. NgàysangNgacủaNAQcónhiềuquanđiểm,cóngườinóinăm1922,cóngườinóinăm1923.Tuynhiênthôngtintrênđâylấytừhồsơcủacảnh sátPhápđượccoilàchínhxácnhất.

Nhàcáchmạngtậpsự Năm1923,NướcNgađangphụchồitừ7nămchiếntranh,cáchmạngvànộichiến.NgoàiMoscow,Petrogradvàmộtsốthànhphốlớnthuộcphầnlãnh thổchâuÂu,cuộccáchmạngtháng10vẫnchỉlàcuộc"Cáchmạngtrênđiệnbáo"(theolờicủaLeoTrotsky).TrênnhữngcánhđồngNgamênhmông, gần50000đảngviênBolsheviksđangtìmcáchthuyếtphụchàngchụctriệunôngdânNga,vốnchẳngbiếtgìvềnhữngýtưởngcủaKarlMax,lạicàng khôngquantâmđếnsốmệnhcủacáchmạngvôsảnthếgiới.ĐểđiềuchỉnhlạichínhsáchcưỡngđoạtmànhànướcBolshevikđãsửdụngđểthiếtlập quyềnlựccủamìnhtrongcuộcnộichiến,LeninđãbuộcphảithừanhậnrằngnướcNgaxôviếtphảiđiquagiaiđoạnquáđộcủachủnghĩatưbản.Năm 1921,LenintungrachínhsáchkinhtếmớiNEP,côngnhậnquyềntưhữuruộngđất,ápdụngchếđộthuếthaychotrưngthu,nhànướcchỉkiểmsoát nhữngngànhcôngnghiệpquantrọng.NhữngcảmtưởngđầutiêncủaNAQtạithiênđườngcủaCNXH,cáimàanhđãtừngtômàurựcrỡtrongnhững bàibáohồicònởPháp,khôngđượcdễchịucholắm.Qbịgiữlạimấytuầntrongkhôngkhícăngthẳng,chođếnkhicómộtđạidiệncủaFCPđếnnhận diện.SauđóQđượcphânlàmviệctạivănphòngViễnĐôngcủaQTCS(gọitắtlàDalburo) Dalburođượcthànhlậptháng6/1920theosángkiếncủaMaring(NgườiHàlantênthậtlàHendrikSneevliet,saunàytrởthànhcốvấnthườngtrựccho http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1

27/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

ĐảngCSTrungquốc),donhàĐôngphươnghọcngườiNga,Safarovlãnhđạo.MụctiêulàtuyêntruyềnchotưtưởngcáchmạngtạivùngTrungđông vàViễnđông.MaringcònđềnghịthànhlậpcáctrườnghọcđểhuấnluyệnchonhữnghạtnhâncáchmạngtừchâuÁvàchâuPhi.Vôcùngnhanhnhạy trongviệcgâyấntượng,mớichânướt,chânráođếnnơiQđãviếtthưchobanchấphànhtrungươngFCP,đảkíchcơquannàyđãkhôngthựchiện đúngnghịquyếtcủađạihội4QTCSvềviệcmởrộngcáchoạtđộngliênquanđếncácvấnđềthuộcđịa.Anhnhấnmạnh"nhândânthuộcđịađượchứa hẹnmàkhôngthấycóhànhđộng,tựnhiênsẽđặtcâuhỏi,liệucácđồngchícộngsảnlànghiêmtúchaylừabịp".CuốithưQnhắclại,điềukiệntiên quyếtđểgianhậpQTCSlàcamkếttiếnhànhmộtcáchcóhệthốngcáchoạtđộngtuyêntruyềnđểhỗtrợgiảiphóngcácdântộcthuộcđịa.Qcũngviết thưchochủtịchđoànchủtịchQTCS,trìnhbàycácýtưởngcủamìnhđểủnghộcuộcđấutranhởĐôngDương.NAQmiêutảViệtnamnhưmộtthuộc địachỉcó2%vôsảnmàlạivôtổchức,tầnglớptrunglưubétítậptrungởvàithànhphốlớn,giaicấptiểutưsảnủnghộđộclậpnhưngkhôngcóchủ kiếnchínhtrịrõràng,nôngdânthìđông,bịápbứcvànếuđượctổchứctốtsẽcótiềmnănglớn.Qcũngnhấnmạnh,độnglựccáchmạngchủyếubây giờnằmtrongtaycáctríthứcvànhànhoyêunước.BởithếQchorằngmụctiêuđầutiênlàphảicóhànhđộngchunggiữacáclựclượngcáchmạng dântộcvàĐảngcộngsản. TưtưởngcủaNAQchínhlàtưtưởngcủaLenintrong"Luậncươngcácvấnđềdântộcvàthuộcđịa".Mặcdùnhữngtưtưởngđókhôngcònlàrấtmốt nhưthờisauđạihội2củaQTCS,nhưngcácnhàlãnhđạoxôviếtbuộcphảichúýđếnchàngthanhniênchâuÁđầythamvọngnàyvàtínhđếnanh trongcácnướccờlâudàiởchâuÁ. Năm1923,quanđiểmcủaLeninvềmộtnhànướccôngnôngtrongcácxãhộichưaquacuộccáchmạngcôngnghiệplạiđượckhuấylên.Năm1922, mộtsốkẻtheochủnghĩadântúyđãlậpnên"Quốctếxanh"ởPrague,khuyếnkhíchthànhlậpcácđảngnôngdânvớiđườnglốichínhtrịmới.Cácphần tửcấptiếnĐôngÂu,doDombal(đảngviêncộngsảnngườiBalan)khởixướng,cũngmuốnQTCSphảicómộttổchứctươngtựđểlôikéosựủnghộ củanôngdân.TuykhônghàohứnglắmnhưngbanchấphànhQTCScũngquyếtđịnhlợidụngTriểnlãmnôngnghiệpquốctếtạiMoscowđểtổchức hộinghịNôngdânquốctếvàongày10/10/1923.Nhữngnhàtổchứccũnggomđượckhoảng150đạibiểutừcácnướcthamdựtriểnlãm.NAQđược bầuđạidiệnchoĐôngdương.Trongbàiphátbiểucủamìnhvàongày13,NAQ,quacácvídụvàsựkiệnđơngiản,đãchỉrarằngnôngdânlànạnnhân bầncùngnhấtcủachủnghĩađếquốc.Bởithế,QkếtluậnQTCSchỉcóthểlàQTCSchânchínhnếucóđượcsựthamgiatíchcựccủanôngdânchâu Á.HộinghịđãquyếtđịnhthànhlậpQuốctếNôngdândoA.Smirnovlàmtổngthưký.NAQđượcbầulàm1trong11thànhviênchủtịch đoàncủaHộiđồngNôngdânquốctế. Tháng12/1923.NAQnhậphọctạiĐạihọcCộngsảnchonhữngngườibịápbứcphươngĐông.TrườngnàydoLêninlậpratừnăm1921,nhưnglạiđặt dướiquyềncủaStalinnêncònđượcgọilàtrườngStalin,chuyêndạychocáchọcviêntừcácnướcchâuÁvàcáchọcviênkhôngphảidânBạchNgatừ miềnđôngnướcNga.Mộttrườngkhác,gọilàtrườngLênin,chuyênđàotạocánbộchochâuÂu.1 Trườngcókhoảng1000họcviêntừ62dântộckhácnhau,trongđó900làđảngviêncộngsản,150làphụnữ,khoảngmộtnửaxuấtthântừnôngdân, sốcònlạilàcôngnhânvà"tríthứcvôsản".CóvẻNAQlàhọcviênđầutiêntừĐôngDương. Khoảng150giáoviêndạyđủcácmôntừToánhọcchotớiLịchsửphongtràocáchmạngvàcôngnhâncũngnhưchủnghĩaMax,trongngôinhàsố10 trênphốTverskaya.Họcviêncònđượchọccáchoạtđộngcáchmạngnhưtổchứcbiểutình,rảitruyềnđơn.Họcviênđềudùngbídanhtrongsinhhoạt. CácmônhọcđượcdạybằngtiếngPháphoặctiếngmẹđẻ.TiếngNgađượckhuyếnkhíchsửdụngtronggiaotiếp.Nămhọckéodàitừtháng9tớitháng 7với3tuầnnghỉNoel,1tuầnnghỉXuânvànghỉHè.TrườngcóhaitrạihèởCrưm.Vàocáckỳnghỉ,họcviênđượchuyđộngthamgiatănggiasản xuất.Điềukiệnhọctậpởđâykhálýtưởng,trườngcó2thưviệnvớigần47000đầusách.Mỗidântộclớnđềucóphòngriêngvớicácsáchbáobằng tiếngmẹđẻ. Ngaysaulễkỷniệm3nămngàythànhlậptrường,QđãviếtthưchoPetrov,bíthưDalburo,phànnànlàhầunhưchẳngcóngườiViệtnamnàohọcở đâycả.QđềxuấttrườngStalinđặcbiệtquantâmđếnđàotạođộingũcánbộthếhệmớichochâuÁtiếntớithànhlậpLiênbangCộngsảnPhương http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1 28/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

đâycả.QđềxuấttrườngStalinđặcbiệtquantâmđếnđàotạođộingũcánbộthếhệmớichochâuÁtiếntớithànhlậpLiênbangCộngsảnPhương Đông. TrườngPhươngĐôngcóhaimức:cănbản3nămvàtạichức7tháng.NhiềukhảnănglàQhọclớp7thángvìanhcònphảilàmviệctạiQTCS.Lãnh đạoQTCScoiQlàmộtthànhphầnquantrọng,thêmđạidiệnchocácnướcchâuÁvàthuộcđịatrongvôkhốinhữngtổchứcquốctếđượcthànhlập thờibấygiờ.AnhđượcmờiđếnquảngtrườngĐỏdựmitingvàphátbiểutrongngàyquốctếlaođộngvớitưcáchlàthànhviêncủaQuốctếlaođộng Đỏ.QcòndựđạihộicủaQuốctếphụnữvànóichuyệnvớivợgoácủaLenin:Krupskaya. Bằngvôsốcáchkhácnhau,QdầndầntrởthànhmộtnhânvậtnhẵnmặttronggiớilãnhđạoQTCSvàquenthânvớicáccâyđacâyđềnhưBukharin, Dmitrov,Thalemann,Kuusinen.QcònchơivớimộtsốbạnbèTrungquốchọccùngtrườngnhưChuÂnLai.QcũnggặpTưởngGiớiThạchkhiông nàythămNga3thángcuốihènăm1923.CóvẻnhưmọingườiđềuthíchQ.RuthFischer,mộtnhàcộngsảngạocộingườiĐứcnhậnxét:"NAQkhông gâyấntượngtừlầngặpđầutiên,anhtachinhphụcbằnglònghàohiệpvàsựgiảndị".Làmộtngườithựctế,khôngthamgiacáccuộctranhluậnvôbổ vềhọcthuật,Qđãtránhđượcsựbấtđồngđanghìnhthànhlúcđótronggiớilãnhđạoxôviết,dẫnđếnsựméomócủaĐảngBolsevicvàQTCStrong thậpkỷtiếptheo. NhàbáoOssipMandelstamd,ngườiđãphỏngvấnQtháng12năm1923chobáo"Ngọnlửanhỏ"viếtvềQ: Mộtngườitrẻtuổimảnhdẻ,thấmđẫmnhữngtriếtlýcủađạoKhổng,vớicặpmắttovàxuyênthấu.Khianhtanóivềđấtnướcmình,cảngườianhnhư cogiật,mắtanhchóilênnhữngtiasáng.Anhtaphátâmtừ"vănminh"vớimộtsựghêtởmlộrõ,vàđặcbiệtphẫnuấtvớiviệcnhàthờThiênchúachiếm mất1/5đấttrồngtrọtcủađồngbàoanh. BorisSouvarin,ngườisaunàyđãrờibỏFCP,tuyênbố:"QđãtrởthànhmộtngườiStalinisthoànhảo" ChỉcómộtngườikhôngmấyấntượngvớiQ.ĐólàM.Roy,mộtđảngviêncộngsảnẤn.ÔngnàychorằngQlàmộtngườiyếuđuốicảvềthểxácvàtư tưởng.Trớtrêuthay,chínhQlàmộttrongsốítngườiủnghộluậnđiểmcủaRoychorằngcácnướcchâuÁcũngcóthểlàmcáchmạng.Roysaunày trởthànhđặcpháiviêncủaQTCStạiTrungquốcvàtheonhiềunhàquansát,chínhsựyếukémcủaôngnàyđãlàmĐảngcộngsảnTrungquốcthất bạitrongcuộctranhgiànhquyềnlựcnăm1927. QuốccòndànhnhiềuthờigiờđểviếtchocácbáocánhtảởPhápcũngnhưInprecor(cơquanngônluậncủaQTCS).Chủđềcủaôngrấtrộng:từchủ nghĩa đế quốc ởTrung quốc, 3K ở Mỹ, thiên đường Liên xô đến sự cùng khổ của nhân dân Đông dương. Cùng với các bạnTrung quốc tại trường Stalin,Qviếtmộtcuốnsáchnhỏ:"TrungquốcvàthanhniênTrungquốc"xuấtbảnbằngcảtiếngNga,TrungvàAnh.TácphẩmnổitiếngnhấtcủaQ trongthờikỳởNga,vàcólẽtrongcảcuộcđờilàcuốn"BảnánchếđộthựcdânPháp",đượcxuấtbảnởParisnăm1926(SGK"pháplệnh"củachúngta nóilà1925).TácphẩmchủyếuđảkíchchếđộthựcdânPháptạiĐôngdương,tuycũngcóvàidẫnchứngkháctớicácthuộcđịachâuPhi.Tuynhiên cáchhànhvăndôngdàicũngnhưtrìnhbàycẩuthảlàmcónhànghiêncứuchorằng,cólẽaiđóđãmượntênQđểxuấtbản.Tuynhiênnếuxétkỹ giọngđiệuvàvănphong,cóvẻnhưvẫnlàQ.Chắcchắnlàcuốnsáchđãđượcrađờimộtcáchvộivàng2.Mộtđiềudễnhậnthấytrongcácbàiviếtcủa Qlàniềmtin"ngâythơ"vớiLiênxôvàđặcbiệtlàtìnhcảmvớiLênin.CólẽthấtvọnglớnnhấttrongđờiQlàkhôngđượcgặpLenin.Năm1923,khi đượchỏimụcđíchđếnLiênxô,Qđãtrảlời:đểgặpLenin.RấttiếcthángGiêngnăm1924,Leninquađời.GiovaniGermanetto,mộtngườiquenItalia củaQkểlại:"Matxcova,thánggiêng1924,lạnhbuốt,nhiệtđộxuốngdưới­40.Leninmấtmấyngàytrướcđó.Cótiếnggõnhẹvàocửaphòngchúngtôi ởkháchsạnLux.MộtngườithanhniênchâuÁmảnhdẻbướcvàotựgiớithiệulàNAQ.AnhnóimuốnđitiễnđưaLenin.Tôikhuyênanhnênởnhàđợi thêmmộtchútvìthấyanhtaănmặcrấtmỏngmanh.ChúngtôiuốngchèrồiQvềphòngmình. Quãng10hđêmlạithấycótiếnggõcửa.VẫnđồngchíQ.Mặt,tay,mũi,taitímngắtvìlạnh.AnhlậpcậpnóiđãđếnthămLenin.Anhkhôngthểđợiđược http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1 29/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

Quãng10hđêmlạithấycótiếnggõcửa.VẫnđồngchíQ.Mặt,tay,mũi,taitímngắtvìlạnh.AnhlậpcậpnóiđãđếnthămLenin.Anhkhôngthểđợiđược đếnngàymaiđểviếngngườibạntốtnhấtcủacácdântộcbịápbứctrênthếgiới....Cuốicùnganhxinchúngtôimộtchéntrànóng" TheoYevgenyKobelev,saukhidựđámtangLenin,Qđãgiammìnhvàotrongphòngvàviết:"Ngườilàcha,anh,thầy,đồngchívàcốvấncủachúngta. Ngườilàngôisaodẫnđườngchocácdântộcbịápbức.Ngườisẽsốngmãitronghànhđộngcủachúngta"3Tuynhiênnếuđểýđếnnhữngchitiếtnhỏ nhặt,dễnhậnthấylàkhôngphảicáigìtạinướcNgaxôviếtcũnglàmQdễchịu.Tháng12/2003,ngườitaphânchoQvào1buồngcủakháchsạnLux với4­5anhbạnnữa.Vàcóvẻmấyanhnàykhôngphảilànhữngngườiđồngphòngdễchịu.Tháng3,Qviếtthưkêucứu:"banngàytôikhôngngủ đượcvìồn,banđêmtôikhôngngủđượcvìrận/rệp"CuốicùngQđượcchuyểnsangmộtphòngkhác. Vềchiếnlượcđườnglốicáchmạng,cũngchẳngphảimọithứđềusuônsẻ.TừkhiđặtchânđếnNga,Qliêntụcthảbomxuốngnhữngngườibạncóthế lựccủamìnhvềcácvấnđềthuộcđịa.Trongmộtbứcthưviếttháng2/1924chongườibạntạiTrungươngQTCS(chắclàManuilsky),Qcảmơnbạnđã nêuvấnđềthuộcđịatạihộinghịcủaFCPởLyon.Cũngngàyđó,QviếtthưchoTổngthưkýQTCSGrygoriZinovievđòiđượcgặpmặtthảoluậnvềvấn đềthuộcđịa.Khôngđượctrảlời,Qviếtláthưthứhaikêucalàtạisaokhôngtrảlờiláthưthứnhất.Zinovievquyếtđịnhlờđi. ChẳngbiếtQđịnhthảoluậngìvớiZinoviev,nhưngthángTư,Qcôngbốbàibáo:"ĐôngdươngvàTháibìnhdương"trongtạpchíInprecor.Ôngtuyên bốgiaicấpvôsảnchâuÂuthựclàngâythơkhichorằngcácvấnđềchâuÁchẳngliênquangìđếnhọ.Sựbóclộtcácthuộcđịakhôngnhữngđanglàm giàuchocácnhàtưbảnvàcácchínhtrịgiavôliêmsỉmàcòndẫnđếnhiểmhoạchiếntranhđếquốc.KhiđóthìcôngnhânchâuÁvàĐôngdươngchết, giaicấpvôsảnchâuÂucũngbịhiểmhoạ.Tầmquantrọngcủa"vấnđềphươngĐông"đãđượcRoynêulêntừĐạihội2năm1920nhưngbịcácđồng chíchâuÂugạtđi.Họchorằng,trướchếtcácĐảngchâuÂuphảidànhđượcchínhquyềntrước.CácđồngchíchâuÁcứđợiđã!Thoạtđầuquanđiểm châuÁđượcsựủnghộtừcáccấpcaonhất:LeninvàcảStalin.TuynhiênsaukhiLeninchếtđi,Stalinchuyểntrọngtâmsangđấuđáđểdànhquyền lựctạiMoscow.Zinovievtìmcáchlảngtránh.MaringbỏQTCSchạylấyngười,thậmchíManuilsky,vìthiếucácthôngtinthựctế,đànhtậptrungvàocác điềukiệntạiBalkans. Vaitròcủanôngdâncònthấpkémnữa.ThậmchíBukharincònchếnhạoThomasDomballà:"Mộtngườinôngdânhãohuyền".NAQkhôngchịuđầu hàng,phátbiểutạihộinghịQuốctếnôngdântháng6/1924.Tuynhiênôngcũngphảithừanhậnvớimộtngườibạnđóchỉlà:"tiếngkêucứugiữahoang mạc". Đạihộilầnthứ5củaQTCStạiMatxcovavàongày17tháng6năm1924làcơhộituyệtvờiđểQchiếmlĩnhdiễnđànvềvấnđềthuộcđịa.Đócũnglà mụctiêucủachuyếnđiNgacủaôngtheolờimờicủaManuilsky.VìlúcđóchưacóđảngcộngsảntạiĐôngdương,QnằmtrongthànhphầncủaFCP. Hơn500đạibiểutừkhoảng50nướcthamdự.MặcdùchươngtrìnhnghịsựcóhẳnmộtphiênhọpvềvấnđềthuộcđịavàcácdântộcngoàiNga,các thủlĩnhcủaCPSUđangbùđầuvớicuộcđấuđágiữaStalinvàTrotsky,bởithếcácđồngchíchâuÁcũngchẳngđượcquantâmlắm. Ngaytạiphiênhọpđầutiên,Qđãlàmchomọingườichúý.KhiđạibiểuKoralovđangđọcdựthảonghịquyếtđểcôngbố,Qđãđứnglênhỏi:liệuvăn kiệnnàycónhắmtớinhândâncácnướcthuộcđịakhông.Koralovbựctứctrảlời,đãcóphiênhọpriêngvềvấnđịathuộcđịa,cầngìphảibànởđây.Q khôngchịuvàyêucầuđạihộiphảiđềgửinhândâncácnướcthuộcđịatrongtấtcảcácvănkiệncủamình.Ngày23/6,đếnphiênQphátbiểu.Người thanhniênViệtnammảnhdẻdõngdạctuyênbố: TôiởđâyđểnhắcnhởQTCSvềsựtồntạicủacácthuộcđịa.Cóvẻnhưcácđồngchíkhôngchịuhiểurằng,sốphậncủagiaicấpvôsảnthế giới,đặcbiệtgiaicấpvôsảnởcácnướcthựcdângắnchặtvớisốphậncủacácdântộcbịápbứcởthuộcđịa.Thuộcđịachứađựnghiểm hoạcũngnhưtươnglaicủacuộccáchmạngthếgiới. Tôinghebàiphátbiểuhùnghồncủanhiềuđồngchíởmẫuquốc,nhưngxinlỗi,cácđồngchíđịnhgiếtconrắnbằngcáchdẫmlênđuôinó. http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1 30/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

Tôinghebàiphátbiểuhùnghồncủanhiềuđồngchíởmẫuquốc,nhưngxinlỗi,cácđồngchíđịnhgiếtconrắnbằngcáchdẫmlênđuôinó. Chúngtađềubiếtlàsứcmạnhvànọcđộccủaconrắnđếquốcnằmnhiềuởthuộcđịahơnởmẫuquốc.Thuộcđịacungcấpnguyênliệu chocôngnghiệp,binhlínhchochiếntranh.Trongtươnglaithuộcđịasẽlàthànhtrìcủaphảncáchmạng.Nếumuốnphávởmộtvậtgìđó, cácđồngchíđủthôngminhđểchọncôngcụthíchhợp.Đậptrứngthìcầnthìa,đậpđácầnrìu.Vậysaocácđồngchílạikhôngmuốnsức mạnh,sựtuyêntruyềncủacáchmạngtươngxứngvớikẻthù.Trongkhicácđồngchílờđicácthuộcđịa,chủnghĩatưbảndùngthuộcđịa đểhỗtrợ,bảovệvàđánhlạicácđồngchí.

Ngày1/7,Qphátbiểulầnnữa,tiếpsausựchỉtríchcủaManuilskyđốivớimộtsốđảngcộngsảnchâuÂuvềvấnđềthuộcđịa.Qtrựctiếpchỉrasựyếu kémcủaFCPvàđảngcộngsảnAnh,Hàlanvàđưaramộtloạtcácbiệnphápcảithiệntìnhhình.Mặcdùchưadámkhẳngđịnhnôngdânsẽđóngvai tròchủđạotrongcuộccáchmạnhsắptới,NAQcũngnhấnmạnhvaitròcủahọ: NạnđóiđanghoànhhànhtrêntấtcảcácthuộcđịaPháp.Nôngdâncămthùvàsẵnsàngnổidậy.Nhưnghọkhôngcótổchứcvàlãnhđạo.QTCScần phảigiúphọđứnglêntựgiảiphóngmình. Với những bài phát biểu sắc bén của mình, NAQ đã trở thành một nhân vật gây chú ý với giới lãnh đạo QTCS. Chân dung của Q do hoạ sĩ Nga KropchenkoN.I.vẽxuấthiệntrênBáoCôngnhânNgasốcuốithángBảy.BáoPravdachạymộttiêuđềgiậtgân:"Từlờinóiđếnhànhđộng­Diễnvăn củađạibiểuĐôngdươngNAQ".Tuynhiên,chẳngaingờđược,chẳngbaolâusauquanđiểmcoitrọngnôngdântrongcáchmạngchâuásẽ bịcoiladịgiáovàsẽbịMatxcovatrừngphạt.4 KhônghiểucóphảivìnhữnglờiphêpháncủaQmàlãnhđạoQTCSđãchúýđếnviệctuyểnmộnhiềunhàcáchmạngtrẻtừchâuÁđưasangNgađể đàotạo.Trongnhữngnămsauđó,chỉriêngtừViệtnamđãcóhơn100họcviên.NhómhọcviênViệtnamđầutiênđếnquađườngPhápvàokhoảng giữanăm1925.FCPcũnglẳnglặngsửasaibằngcáchthànhlậpUỷbanthuộcđịadoJacquesDoriotlãnhđạo.FCPcòntổchứcmộttrườngđàotạoở ngoạiôParisdànhchocáchọcviêntừcácnướcthuộcđịatrướckhichuyểntiếpsangtrườngStalinởNga.Mộttrong8họcviênđầutiêncủatrường nàylàngườiViệtnam. VớisựxuấthiệntạiĐạihộiVcủaQTCS,Qđãchấmdứtgiaiđoạn"tậpsự",chínhthứctrởthànhnhàlãnhđạocáchmạngchâuÁ,ngườiphátngôncho cácvấnđềphươngĐôngvànôngdân.QcảmthấyđãhoàntấtcôngviệccủamìnhtạiMoscow,sẵnsàngtrởvềchâuÁđểbắttayxâydựngphongtrào. ĐócũnglàmụcđíchchínhcủaQkhirờinướcPháp.TrongláthưcủamìnhgửiUỷbanTƯcủaQTCSnăm1924,Qviết:KhitôiđếnMatxcovatôinghĩ sẽchỉơđây3thángtrướckhisangTQđểliênlạcvớiđấtnướctôi.Bâygiờđãlàthángthứ9vàtôivẫnchờđợitrongvôvọng.Tôikhônghềcóýđịnh đưaracácluậnđiểmvềsựtồntạihaykhôngtồntạicủacáctổchứccôngnhân,củacácphongtràodântộcchủnghĩahaycủanhữnghộinhómbímật nàođó.ChúngtacầnnghiêncứutìnhhìnhmộtcáchnghiêmtúcvànếuởđóchưacógìthìphảiTHÀNHLẬPMỘTCÁIGÌĐÓ. Chuyếnđicủatôisẽphảicócácnhiệmvụsau: ­TạomốiliênlạcgiữaĐôngdươngvàQTCS ­Nghiêncứutìnhhìnhkínhtếchínhtrịxãhộitạithuộcđịa ­Liênlạcvớicáctổchứcđãcósẵn http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1

31/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

­Tạocơsởthôngtinvàtuyêntruyền Làmthếnàođểcóthểhoànthànhnhữngnhiệmvụđó?TrướchếtlàphảiđiTrungquốc.Sauđóthìphảilàmbấtcứviệcgìmàtìnhhìnhyêucầu.Cần baonhiêutiền?TôiđãtraođổivớicácđồngchíTrungquốc,chắclàkhoảngUS100/tháng(chưatínhthuế),khôngkểchiphíchuyếnđisangTQ.Tôi nghĩlàchúngtađãcóđủthôngtincănbảnđểthảoluận.NỗikhátkhaođượctrởvềcủaQđượcsựủnghộcủaDalin,đặcvụcủaQTCSnằmtrongphái đoàn của Borodin trợ giúp Tôn Trung sơn tổ chức lại QDĐ theo đường lối Lenin. Khi về Matxcova Dalin cũng ở khách sạn Lux và có nhiều dịp nói chuyệnvớiQ.ThángTưnăm1924,saukhitháptùngđoànđạibiểuTQtừYakutskvềMatxcova,QđượcmờilênphònglàmviệccủaManuilsky."Thế nào,anhbạntrẻ?Anhcósẵnsàngchiếnđấukhông?" ManuilskyđồngýcửQvềQuảngđôngvớiđiềukiệnQphảihỗtrợcácdântộckháctrongvùng.Chẳngbaolâusau,QđượccửlàmthànhviênBanbí thưViễnđông(Dalburo)củaQTCS.Tuynhiênbộmáyquanliêuđãlàmcảntrởchuyếnđicủaanhvìkhôngtìmđượccôngviệcthíchhợp.BựcmìnhQ đềnghịchỉcầnchitrảtiềnvé,anhsẽtựlaođộngđểkiếmsống.Cuốicùng,ngày25/9,Dalburoquyếtđịnh:"ĐồngchíNAQsẽđiQuảngchâu" QđãthuyếtphụcđượcQTCScửvềquêhươngvớicáigiákháđắtVìkhôngcóvịtríchínhthức,anhphảisốngmộtcáchbấthợppháptrongthànhphố đầyrẫynhữngmậtvụAnh,Pháp.Qcònphảitựkiếmsốngtrongmộtđấtnướcmàanhchưabaogiờđến.(Trướckhiđianhđãtranhthủnhậnnhiệmvụ vớihãngtinROSTAthỉnhthoảnggửibàitừTQvềkiếmthêmtíchút)5. QrờiMatxcovamộtngàytháng10trênchuyếntàuxuyênXiberikhởihànhtừgaYaroslavskii,saukhiđãnhờDombalthôngbáovớimọingườilàbịốm. QcònviếtmộtláthưgửichomộtngườibạnPhápthôngbáoanhkhôngđượcphépđiĐôngdương,bởithếsẽquayvềPháp. QởlạiVladivostockvàingàyrồilênmộtcontàuXoviet.TàucậpbếnQuảngchâungày11/11/19246. ­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ 1 MộtsốnhànghiêncứuViệtnamchorằngNAQnhậptrườngmuộnhơn,hènăm1924.SokolovcònchorằngchẳngcóbằngchứngnàovềviệcQđã từnghọcởđây.Tuynhiên,trongmộtcuộcphỏngvấnmộttờbáoItalia,tháng3/1924Qđãxácnhậnmìnhlàhọcviên. 2 BảnánchếđộThựcdânPháp. 3 ĐámtangLenin. 4 ủnghộnôngdân. 5 VềtunghoảmùtrướcchuyếnđiTQ. 6 ĐếnQuảngchâu.

ConRồngCháuTiên ChâuÁnăm1924đãkhácxasovớithờiQrađinăm1911.MặcdùThếchiếnthứNhấtkhôngphávỡhệthốngthuộcđịatạiNamvàĐôngNamá, Trungquốcđãthayđổisâusắc.Mùathunăm1911,mộtcuộccáchmạngđãphávỡtriềuđìnhBắcKinh.NhữngngườinôngdâncủaTônDậtTiênđã nổidậylậtđổnhàThanhnhưngđãkhôngquamặtđượcViênThếKhải.Tháng2/1912TDTđãbuộcphảinhườngchứctổngthốngcủanướccộnghoà mớithànhlậpchoVTKvớitrụsởtạiBắckinh.

http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1

32/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

Viênthựcchấtmuốntrởthànhhoàngđế.TuynhiênđảngviêncủaTôn,chiếmgầnnửatrongnghịviệnđãkhôngchoViênthựchiệnđiềunày.Tháng Giêngnăm1914,Viêngiảitánquốchộivàđiềuhànhbằngsắclệnh.ĐảngcủaTônbịđặtrangoàivòngphápluật.Tônphảichạyranướcngoài.Năm 1916,Viênđộtngộtquađời.TrungHoarơivàovòngloạnđảcủacácthủlĩnhđịaphương.Mặcdùchínhquyềnvẫncòntồntạimộtcáchmongmanhtại Bắckinh,nhưngmenxãhộiđãtíchluỹkhắpnơi.Tháng1/1919,sinhviênnổidậytạiBKvàcácthànhphốlớn.Cũngnămđó,Tônđổitênđángthành QuốcdânĐảng,hùngcứtạiQuảngChâu(dướisựbảotrợcủamộtthủlĩnhđịaphương).Tháng4/1921,Tôntuyênbốthànhlậpnướccộnghoàmớivà tựphonglàmtổngthống.TạiNga,saukhitạmyêntìnhhìnhtrongnước,năm1920,đảngbộViễnđôngđượcthànhlậptạiIakurstđểlãnhđạophong tràocộngsảnvùngViễnđông­TháiBìnhdương.GrigorinVoitinskyđượccửsangTQ.SaukhiởBKmộtthờigianngắn,ôngsangThượnghảivàbắtđầu tụtậpcáclựclượngcáchmạngtrongvùng.Mùahènăm1922,ĐảngcộngsảnTQđượcthànhlậptạiThượnghải.Maring(đảngviêncộngsảnngười Hàlan),ngườiđượccửthayVointinskyphụtráchQuốctếcộngsảntạiTQđãrấtkiênquyếtyêucầuĐCSTQkếthợpvớiQDĐ.Thánggiêng1923,hai đảngkýthoảthuậnNộiLiên(blocwithin)đểthànhlậpmặttrậnthốngnhấtTQdướisựhỗtrợcủaNga.CácđảngviênCCPđượcmờithamdựQDĐ TạiĐôngDương,tìnhhìnhcũngthayđổinhanhchóng,mặcdùcóthểkhôngnhanhnhưbênTrungHoa.Dânsốởcả3miềntăngtừ7triệunăm1880 đến16triệunăm1926(Tokin:6,Annam:5vàkhoảnghơn4triệutạiCochinChina).Mặcdùvẫnlàđấtnướcnôngnghiệpnặngnề,đếngiữanhững năm20đãcókhoảng1triệudânsốngởcácđôthị,chủyếulàHànộivàSàigòn. PhongtràođấutranhgiànhđộclậpchoViệtnamđãhầunhưsuysụp.NhữngnhàcảilươngphảiimtiếngsaukhiPCTbịbắtvàđàysangPháp.Phan BộiChâukhởiđầukháấntượng,lôikéođượcsựhỗtrợcủanhiềunhàyêunướcxuấtchúng,cũngdầndầnhéohắtsaumấycuộckhởinghĩavộivàng thấtbại,đặcbiệtsaukhiPhanBộiChâubịbắtởNamTrungquốc. Năm1911,nghetincuộccáchmạngcủaTônTrungSơn,PBCđãtừbỏýđịnhphụchồichếđộquânchủ,lậprađảngmới:ViệtnamQuangphụcHội. MụctiêucủaChâulàxâydựngmôhìnhnướccộnghoàkiểuTôn.Năm1912,ChâugặpTônvàđượchứaViệtnamsẽlànướcđầutiênđượcgiúpđỡ mộtkhicáchmạngthànhcôngtạiTrunghoa.Đángtiếcsauđó,Châubịmấythủlĩnhđịaphươngtốnggiamvìcáchoạtđộnglậtđổ.Năm1917,khi Châuratù,Quốcdânđảngđãbịmấtquyền,TônthìđãchạysangNhậtbản.Mộtlầnnữahyvọngvàosựtrợgiúpcủanướcngoàibịtanvỡ.Cóvẻnhư Châuđãhoàntoànmấthếtkiênnhẫn,ôngthậmchícònđềnghịhợptácvớiPháp,hyvọngvàosựcảicáchcủachếđộthựcdân.Đầunhữngnăm20, bộmáycáchmạngcủaChâutạiViệtnamthựctếđãtanvỡ.ChâurasốnglưuvongtạiNamTrunghoavớimộtsốnhữngmônđệgầngũinhất.Thờikỹ PhanBộiChâurõràngđãđếnhồikếtthúc. HaiPhanthấtbạiđãchothấymộtsựthayđổilớnlaotrongxãhộiViệtnam.Tầnglớpquýtộc­họcgiảtruyềnthống,nhữngngườiđãchiphốinềnchính trịViệtnamhàngthếkỷqua,đãmấtdầnảnhhưởng.Mặcdùnhiềuhọcgiảđãnhậnthứcđượcsựthayđổicủathờicuộcvàvaitròngàycàngtăngcủa quầnchúng,nhưmộtgiaicấp,họkhôngcảmthấytựtin.PhanBộiChâunhắcnhiềuđếnhìnhảnh:"hàngchụcnghìnanhhùngvôdanh,đánhđuổithực dân Pháp", nhưng đảng viên của ông chỉ gồm toàn những học giả với đời sống khá giả. Mặc dù cương lĩnh của đảng là cổ vũ thương mại và công nghiệp,thànhphầnlãnhđạođảnglạichủyếulàcácđịachủ.Nhữngnhàquýtộcgiàucókhănáothướtthamởcửahàngđểquyênvốnchođảng,thực chấtcoikháchhàngbằngnửaconmắt.Khoảngcuốichiếntranhthếgiớithứnhất,chếđộthicửkiểuKhổngtửbịbãibỏtrênkhắpViệtnam.Chữquốc ngữđượcphổbiếnởkhắp3miền.Mặcdùđasốthanhniênvẫnphảihọcởcácthầyđồlàngtruyềnthống,concháucủacácquýtộcđãđượcgửiđihọc tạicáctrườngkiểuPhápnhưQuốchọc.HọđượcdạybằngtiếngPhápvàđượctiếptụcđưasangPhápđàotạo.Cùnglúcđó,mộttầnglớptrunglưu mớiđượchìnhthành.Họlànhữngnhàbuôn,chủhãnghoặccôngchứctrongcáccôngsởcủangườichâuÂu.HọngưỡngmộlòngyêunướccủaPhan vàcácbạn,nhưngtronglònghọgiễucợtcácquanđiểmbảothủ.HọmặcđồTây,uốngvangBordeauxvànóitiếngPháp.NhàvănPhápPaulMonet miêutảhọnhư:"nguyênmẫucủanềnvănminhPháp,bịtáchkhỏinhữngtínngưỡngtruyềnthống,hoàntoàncoithườngKhổngtửvìhọkhônghiểu". CácquanchứcthuộcđịaPhápvuimừngvìcónhữngthànhquảđầutiêncủaquátrìnhvănminhhoá.Họkhônghềngờrằng,chínhthếhệnàymớilà nhữngngườitháchthứcsựthốngtrịcủahọ.NhữnghànhđộngbấtnhấtcủanhàcaitrịPhápvôtìnhlạităngthêmnỗithấtvọngcủadânViệt.Năm1919, toànquyềnAlbertSarrauthứahẹn:"sẽcoinhữngcondâncủamìnhnhưngườianhemvàdầndầnphụchồitoànbộnhânquyền".NgaycảNAQkhiđó đangởParis,cũngkhôngkhỏikhấpkhởimộtchúthyvọngmongmanhvềđấtnướcđãsảnsinhrakhẩuhiệu:"Tựdo,Bìnhđẳng,Bácái".Tuynhiên saukhiASđượcthăngchứcđưavềcốquốc,chẳngaihơiđâunhớđếnnhữnglờihứađónữa.Hệthốngtrườnghọcthiếutiền,cảnướcchỉcókhoảng http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1 33/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

saukhiASđượcthăngchứcđưavềcốquốc,chẳngaihơiđâunhớđếnnhữnglờihứađónữa.Hệthốngtrườnghọcthiếutiền,cảnướcchỉcókhoảng 5000họcsinhtrunghọc.Nếutrướcđâytrongchếđộphongkiến,cóđến25%dânsốcókhảnănggiảimãđượctrênnhữngkýtựngoằnngoèocủachữ Hán,thìsauchiếntranhthếgiớithứnhất,tỷlệbiếtchữ(kểcảquốcngữhaychữHán)chỉvàokhoảng5%.Nhữngthốngkênàyđặtmộtdấuchấmhỏito đùnglên"Sứmệnhmanglạinềnvănminh"củathựcdânPháp.MặcdùkhôngítngườiViệtnamđãcốnghiếnchomẫuquốctrongthếchiếnthứNhất, họvẫnkhôngđượcbộmáythựcdâncôngnhậnngaytạinướcmình.10000viênchứcPhápđượctrảlươngcaogấpnhiềulầnđồngnghiệpViệtnam. Đạiđasốtronghơn40000ngườichâuÂu,nhiềungườiđếnViệtnam"trênrăng,dướidép",naykhágiảnhìndânbảnđịakhôngkhácgìmộtconchó. Chínhquyềnđộcquyềnsảnxuấtmuối,thuốcphiệnvàrượubánchodânvớigiácắtcổ.Hơn500ngànnôngdânkhôngruộngđất,phảicàythuêcuốc mướn,nộptôđôikhitới50%mùamàngchokhoảng5vạnđịachủ.GeorgesGarros,trongcuốnsáchxuấtbảngiữathậpkỷForcerieshumaineslạnh lùngnhậnxét:ngườiPhápmàrơivàohoàncảnhấy,chắcchắnsẽlàmcáchmạng.Vềphầnmình,trongcuộctrảlờiphỏngvấnOssipMandelstamnăm 1923tạiMoscow,NAQmiêutảViệtnamnhưmộtdântộc:"bịđẩyvàođịangục".Mộtlớpcácnhàhoạtđộngchínhtrịmớirađờikhoảnggiữanhững năm20làconđẻcủatâmtrạngvỡmộngcủaxãhội.HọđượcđàotạotheohệthốngtrườngTây,ngưỡngmộvănhóaTây,đọcsáchbáoTâynhưng phẫnnộvìsựbấtcôngmànhàcầmquyềnPhápápđặtchođồngbàocủamình.Họđòihỏi:"Tựdo,Bìnhđẳng,Bácái"chodântộcmình.Nhữnghạt giốngphảnkhángđầutiênnảymầmởSàigònnơikhoảngcáchgiàunghèo,bảnxứvàngoạiquốcrõrệtnhất.Sàigòncũnglànơitậptrungnhiềungoại kiềuvàcôngnhânnhấtdosựpháttriểnkinhtếnhanhchóng.NgườiđầutiênlànhàđịachủBùiQuangChiêu,ngườimàNAQđãtừnggặptrongchuyến xuấtngoạiđầutiêncủamình.ÔngratờbáoLaTribuneIndigenevàthànhlậpĐảngHiếnpháp,đảngchínhtrịđầutiênởĐôngdương.MặcdùChiêuvà cácđồngsựgâysứcépđòiPhápchongườiViệtnamnhiềuquyềnhơnnữatrongđờisốngchínhtrị,mụctiêucủacácônglàgiảmsựthốngtrịcủaHoa kiềutronglĩnhvựckinhtế. NgườimàngườiPhápsợhơnlàNguyễnAnNinh.ÔngnàylàconcủamộtnhànhoNambộ,cóliênquanđếnTrườngTựdoHànội,sauđóthamgia vàophongtràokhángchiếncủaPhanBộiChâu.NinhtốtnghiệpluậtởParis,đãtừnggặpNAQvàtỏrarấthamthíchchínhtrị.Vềnướcđầunhữngnăm 20,Ninhrabáo:LaClocheFelee(Tiếngchuôngrè)đểkêugọitinhthầnyêunướccủadânchúngvàđòicảicáchchínhtrị.CũngnhưPhanChuTrinh, NinhngưỡngmộvănhoáphươngTâyvàcoiđólàsựbùđắpchonềnNhogiáokìmhãmsựsángtạocủaconngười.Theoôngđólànguyênnhânmà ta mất nước. Ông kêu gọi khởi xướng một nền văn hoá mới, không bị ảnh hưởng bởi những tư tưởng du nhập của Khổng tử và Lão tử. Cũng như MahamatGhandi,Ninhchorằnggiảiphápnằmtrongvấnđềtinhthầnvàchỉcóthểtìmthấytrongnhândân.ẲnhhưởngcủaNinhmạnhđếnnỗiđạisứ MauriceCognacqphảimờilênthẩmvấn.NgàiđạisứthôngbáolàcáchoạtđộngcủaNinhđãbịtheodõichặtchẽvàNinhphảithôingay,nếukhông ngàisẽbuộcphảicónhữnghànhđộngkhônghay.Ngàicònchâmbiếm,dânViệtcònngulắm,làmsaohiểuđượcnhữngđiềuôngphátbiểu,tốthếtlà ônghãyđếnMoscow.Ninhbỏngoàitaivàvẫntiếptụchoạtđộng1. KhiNAQđếnQuảngđôngtháng11/1924,thànhphốđangnáođộngvìhàngngànngườiđổrabờsôngđểbàytỏsựủnghộđốivớichínhquyềnTôn TrungSơnvàtiễntổngthốngđiBắckinh.Từthánggiêngnăm1923,theosựthoảthuậnvớiMaringmậtvụcủaQTCS,Tônthihànhchínhsách:Nội liên,đưamộtsốĐảngviênCCPvàonhữngvịtríquantrọngcủaquốcdânđảng.SaukhiđạidiệncủaQTCS­MikhailBorodinđếnQuảngđông,Quốc dânđảngđượctáicơcấutheođườnglốicủaLênin.HọcviệnquânsựHoàngphốđượcmởrađểđàotạocácsĩquantrẻchocáchmạng.TưởngGiới Thạch,cánhtayphảicủaTônđượcbổnhiệmlàmGiámđốc,ChuÂnLailàmchínhuỷhọcviện.QuyếtđịnhcủaTônnghiêngvềnướcNgaxôviếtvà hợptácvớiCCPlàmchogiớingoạigiaovàthươngmạiphươngtâyởQuảngđôngsôimáu.Mùahènăm1924,chínhquyềnAnhralệnhđànápcác cuộcbiểutìnhcủacôngnhântrênĐảoSađiện.Đáplại,côngnhâncôngbốtổngbãicông.ChínhphủTôncửquânđộiđếnủnghộcáccôngnhânbãi công.HộiCôngthươngQuảngđông(chủyếugồmcácthươnggiaphươngTây)thànhlậpcácđộidukíchvũtrangđểbảovệcộngđồngphươngtây. Đãxảyracáccuộcđụngđộgiữahọvàquânđộichínhphủ. TìnhhìnhbắcTrungquốccũngthayđổinhanhchóng."TướngThiênchúa"PhươngDuTườnglậtđổVuBắcPhúởBắckinh.Phươngcócáinhìnthiện cảmvớichếđộcủaTônvàmờiTônlênBắckinhđàmđạo.Tônđồngý. Mặcdùkhôngđượcgiaonhiệmvụrõràng,vừađếnQuảngchâu,NAQđãngaylậptứcbắtliênlạcvớiBorodinvàđượcôngnàymờiđếnởcùngvới http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1 34/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

Mặcdùkhôngđượcgiaonhiệmvụrõràng,vừađếnQuảngchâu,NAQđãngaylậptứcbắtliênlạcvớiBorodinvàđượcôngnàymờiđếnởcùngvới mìnhtạiBaocôngQuán,mộtbiệtthựngaycạnhcơquantrungươngcủaQDĐ.Tầng1làvănphòngcủa20nhânviênpháibộQTCS.Tầng2,Quốcvà Borodinở.CảhaiđãtừnggặpnhauởMoscow,cùngnóiđượctiếngAnh(BorodinđãởChicago)vàcùngchiasẻmụctiêuthúcđẩycáchmạngởchâu á.Vìthếnênhọnóichuyệnrấttâmđầuýhợp.ĐểchemắtmậtthámPháp,NAQlấytênlàLýThuỵ.ChỉcóBorodinvàvợbiếtđượcdanhtínhcủaNAQ. QuốcđượcphânvàophânxãcủacơquanthôngtấnXôviếtROSTA.TrongcácbàiviếtvềMoscow,QthườngkýtênNilovskii.ThỉnhthoảngQcònlàm việcphiêndịchhoặcđạidiệnchoQuốctếnôngdân.Tuynhiên,mụcđíchchínhcủachuyếntrởvềcủaNAQlàxâydựnghạtnhânchomộtđảngmới theokiểuLenin,từđótìmcáchđưaphongtràocáchmạngViệtnamvàotổchức,theoýchỉcủamình. SựhiểubiếtcủacácnhàcáchmạngViệtnamlúcđóvềchủnghĩaMaxvàcuộccáchmạngNgalúcđóhếtsứcđơngiản.Mộtnhàdântuýnói:"Chúng tôikhôngtheochủnghĩacộngsản,chúngtôitheonhữngngườicộngsản,bởivìhọhứasẽmanglạiquyềntựquyếtchocácdântộc.Chúngtôichờđợi họnhưnhữngvịcứutinh."Cóngườicònngâythơ:"NếuphươngTâycămthùngườiNgavànhữngngườicộngsản,họphảilànhữngngườitốt."2 NAQkhônghềcómộtảotưởngnào.Từnăm1922,trongmộtbàibáoviếttạiParis,ôngnhậnxét,đasốnhândântạithuộcđịahiểuBolsevismlà:"Đạp đổtấtcảhoặctẩychaynướcngoài.Cảhaicáchhiểuđềunguyhiểm".Quầnchúng"đãsẵnsàngnổidậy,nhưnghọkhôngbiếtbắtđầunhưthếnào". ViệcxâydựngmộtđảngđạidiệnchocáctưtưởngMaxvàLeninnhưnglạiđápứngđượckhátvọng:độclậpdântộccủađôngđảoquầnchúng,làmột việccấpbáchnhưngvôcùngkhókhăn. NgườiViệtnamnổitiếngnhấtởTQkhiđólàPhanBộiChâu.Saukhiratùvàonăm1917,ChâuđãcómộtthờivevãnýtưởngdànxếpvớiPhápnhưng nhanhchóngvỡmộng.ÔngxoaysangdưỡnglãotạiHàngChâuởnhàcủađệtửcótênlàHồHọcLâm.Tuyđã55tuổi,lạichẳngcócơsởnàoởtrong nước,nhưnghìnhảnhmộtnhàcáchmạnglãothànhquắcthướcvớibộrâuquainónvàcặpkínhtrắnglạnhlùngvẫncósứchấpdẫnlớptrẻ.Khoảng đầu những năm 20, một nhóm các thanh niên trí thức Việt nam do Lê Hồng Phong, Lê Văn Phan (sau này gọi là Lê Hồng Sơn), Lê Quang Đạt và TrươngVănLệnhdẫnđầuđãvượtbiênsangnhậnChâulàmsưphụ.MộtđiềuthúvịlànhómnàyhầunhưđềuđếntừNghệanvàsauđềutrởthành nòngcốtcủatổchứccáchmạngdoQuốcthànhlập3. NhómthanhniênkíchđộngnàynhanhchóngcảmthấytùtúngvớitổchứccủaChâu.8thángtrướckhiQuốctớiQuảngchâu,tháng3/1924,họtáchra thànhlậptổchứcmớilấytênlàTâmTâmXã.Nóngnảyvàdễkíchđộng,họchorằngmọithứlýthuyếtđềuvớvẩn,họtheođuổiđườnglốicủaAuguste BlanquiởchâuÂuthếkỷ19,ngườiđãkíchđộngkhởinghĩatạiPháp,ItaliavàTâybannha.Mụctiêucủatổchứclàtuyêntruyềnvàkhủngbốđểchâm ngòichoviệclậtđổchếđộcaitrịcủaPháp. NgườiđỡđầuchotổchứclàLâmĐứcThụ.Ôngnàytuyđã36tuổivàgiàucónhờlấymộtbàvợgiàu,nhưngsinhratrongmộtgiađìnhchốngPháp,lại cótiềnvàquanhệrộngrãinênrấtcóuytín.TrụsởcủaTTXđóngngaytạihiệuthuốccủavợchồngThụtạiDaTrường,mộtphốnhỏgầntrụsởQTCS. MộttrongnhữngphivụđầutiêncủanhómlàđánhbomtoànquyềnĐôngdươngMartialMerlinkhitaynàyđếnthămQuảngđôngtháng6/1924.Đáng rachàngthanhniênngămđenđẹptraiLêHồngSơnsẽxửlývụnày,tuynhiênanhnàyvớibiệtdanh"Hitman"quáquenmặtvớicảnhsát.PhạmHồng Thái, một chàng trai mới lò dò từ Đông dương sang được giao nhiệm vụ thay thế.Anh này là con một viên quan đã từng tham gia phong trào Cần vươngởNghệAn,đượctiêmnhiễmtưtưởngcáchmạngtrongthờigianhọctạitrườngPhápởHànội.Saumộtthờigianlàmthợcơkhíởgara,rồithợ mỏ,TháicùngcácbạnlàLêHồngPhongvàHồTùngMậuchuồnsangTrungquốc. Tối19/6,kháchsạnVictoriatrênđảoSađiệnồnàonhữnglờichúctụngnhânđạitiệcchúcmừngtoànquyềnPháp.Đúng8:30,khimónsúpđangđược dọnrathìmộttiếngnổđinhtainhứcócđãbiếnbàntiệcthànhmộtđịangục.Nămthựckháchchếtngaytạichỗ,hàngchụcngườikhácbịthươngnằmla liệt.Trênđườngtrốnchạy,TháinhảyxuốngsôngvàchếtđuốitrênsôngChâuGiang.Thoátchếttronggangtấc,MerlinrờiQuảngchâungayhômsau trongkhiđámtangngườiliệtsĩtrẻđượctổchứctrọngthể.ĐâylàvụámsátmộtquanchứccaocấpchâuÂuđầutiênởchâuÁ.TiếngbomSa điệnđãgâymộtcúsốclớntrongcộngđồngngườiPhápvàtônPhạmHồngTháilênvịtrí"tửvìđạo".ChínhquyềnTônTrungSơnquyếtđịnhdựngbia http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1 35/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

điệnđãgâymộtcúsốclớntrongcộngđồngngườiPhápvàtônPhạmHồngTháilênvịtrí"tửvìđạo".ChínhquyềnTônTrungSơnquyếtđịnhdựngbia tưởngniệm.PhanBộiChâuthìtranhthủvụviệcđể"đánhbóng"lạihìnhảnhcủamình.ÔngnàyviếtmộtbàitiểusửvềTháinhưmộtcộngsựtrongtổ chứccủaông 4.Tháng7/1924,trongchuyếnđidựlễkhaitrươngbiatưởngniệmThái,ChâuđãtraođổivớimộtsốđệtửvềviệcthayQuangPhụcHội bằngViệtnamQuốcdânđảng,theomôhìnhđảngcủaTôn.ChâutrởvềHàngchâutháng9/1924. MặcdùMerlinthoáthiểmnhờcómộtthựckháchcóhìnhdạnggiốngngàitoànquyềnmộtcáchkỳlạ(vịnàychếtngaytạichỗ),nhưngvẫncónhững nghingờvềkẻphảnbộiởtronghàngngũ.MộtthànhviêncủaTâmTâmXã,LêQuangĐạt,đãcôngkhaiđặtvấnđềvềvaitròcủaLâmĐứcThụvì nhữngmốiquanhệcủaôngnàyvớiPháp.TuynhiênLêHồngSơnđãgạtđi,vàThụvẫntiếptụccộngtácvớitổchức5. Nămthángsauvụđánhbom,NAQđếnQuảngchâu.Nhưngchỉngàyhômsau,ôngđãtiếpcậncácthànhviênTTXtrongvaimộtnhàbáoTrungquốc họVương.NhữnghànhvicấptiếncủahọlàmQrấtkhoái.Việcđầuóchọcòntrongtrắngvềlýthuyếtcàngthuậntiệnchoviệctuyêntruyềnnhữngtư tưởngMax­Lenin.QthíchLêHồngSơn,HồTùngMậunhưngđặcbiệtưuáichàngtraichắcnịchLêHồngPhong,ngườiđượcđíchthânChâutuyểnmộ. Vớibảnlĩnhcủamình,cóvẻnhưQchẳnggặpkhókhăngìkhidụkhịmấychàngtraitrẻ.Tháng12/1924,QbáovềMatxcovalàđangbắtliênlạcvàhợp tácvới"mộtnhómnhàcáchmạngViệtnam".Tháng2/1925,Qthànhlậpnhóm9ngườivàđặttênlàQuốcdânđảngĐôngdương,5trongsốđóđược ôngcoilànòngcốtcủaĐảngcộngsảntươnglai.Qkhuyếnkhíchcácthànhviênvềnướcchiêumộthêmđệtử,hoặcthamgiaquânđộiQDĐTrung hoa,haygianhậpCCP.QcầngấpsựhỗtrợvềtàichínhvàtàiliệutuyêntruyềntừMaxcova 6.Mặcdùkhôngnhấttrívớicácphươngphápđấutranh củaChâu,Qvẫnsửdụngôngnàyvàoviệcxâydựngtổchứccủamình.ThôngquacácthànhviênTTX,QlầnramốiquanhệvớiChâu.Châucóvẻ cũngnhưđãnhậnrađượcdanhtínhcủaLýThuỵ.Vàokhoảnggiữatháng2vàtháng3,ChâuviếtchoQmộtbứcthưcónhắcđếncuộcgặpđầutiên củahaingườiởKimliên.ChâuhoàntoànủnghộđườnglốicủaQtrongviệccảitổlạiđảngcủamình.TuynhiênQnhanhchóngnhậnthấyrằngChâu vànhiềucộngsựlớntuổicủaôngkhôngthểlàhạtnhânchomộttổchứcmớimàQđanggâydựng.QthànhlậpCộngsảnđoànvới5hạtnhânưutú, trongđócóLêHồngPhong,LêHồngSơnvàHồTùngMậu. SựxuấthiệncủamộtnhânvậthoạtđộngtíchcựcnhưvậyởtrụsởQTCS,tấtnhiênlàgâychúýchocácmậtvụPháp.Mộtđặcvụvớibídanh"Noel" được cử sang từ Paris với mục đích xác định được danh tính của LýThuỵ. Kẻ giúp đỡ đắc lực nhất cho Noel chính là Lâm ĐứcThụ với bí danh là "Pinot".TaynàylàmđiệpviênhaimangchocảPhápvàcáclựclượngcáchmạng.Tháng3,Thụchụpđược1tấmảnhQcùngvớicácdồngchítrước cửatrụsởQuốcdânđảng.PhòngNhìnhanhchóngxácnhận:LýThuỵchínhlàNguyễnáiQuốc. Sựhìnhthànhcủamộtđảngcáchmạngmớiđãchínmuồi.Tháng6,tạinhàLâmĐứcThụ,QcùngvớicácnòngcốttrongCộngsảnđoànlậpnênHội thanhniêncáchmạngViệtnam.CùngvóicáchoạtđộngcủaHội,tờbáoThanhniênmàđaphầncácbàilàdoQuốcviếtđãđặtdầndầnnềnmóngcủa mộttầmnhìnmớivượtquacảchủđềđộclậpdântộc. NhờmốiliênhệcủachínhquyềnTônTrungSơnvớiQTCS,Quảngchâulúcđóđượccoinhưlà"MatxcơvacủaphươngĐông"thuhútcácnhàcách mạngtừTriềuTiên,ẤnĐộ,ĐôngDươngvàTâyẤnthuộcHàlan.(TâyẤnlànơinàovậyta...cóphảilàIndonexiakhôngnhỉ...?)Từkinhnghiệmhoạt độngởParis,QcùngvớiđặcvụcủaQTCSngườiẤnđộRoyvàlãnhtụcựctảcủaQDĐLãoTrungKha,thànhlập"HộicácdântộcbịápbứcchâuÁ". PhiênhọpđầutiêncủaHộiđượctiếnhànhvàogiữathángBảy. CươnglĩnhhoạtđộngcủaHộithanhniêncáchmạngđượcxâydựngdựatrênhaitrụcộtchủnghĩadântộcvàcáchmạngxãhộitheomôhìnhcủa LeninđượcđạihộiQTCSlầnIIphêchuẩnnăm1920.TuynhiênnếuLenincoicáchmạngdântộcchỉlàmộtbướcchiếnthuậtnhằmlôikéosựủnghộ của những người theo chủ nghĩa dân tộc, cương lĩnh của Hội lại tỏ ra chú trọng đến độc lập dân tộc hơn nhiều là số phận của cách mạng thế giới. ChínhđiềuđóđãgâynhiềunghingờchonhiềunhàquansátvềsựtrungthànhcủaQvớicáctưtưởngMaxismvàcuộcđấutranhđểxâydựngảo tưởngcộngsản.Trênthựctếcuốinhữngnăm20,đãxuấthiệnnhữngbàiviếtchỉtríchQởMatxcơvavàtừnhữngngườicộngsựcủaQ. http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1

36/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

tưởngcộngsản.Trênthựctếcuốinhữngnăm20,đãxuấthiệnnhữngbàiviếtchỉtríchQởMatxcơvavàtừnhữngngườicộngsựcủaQ. Cónhiềulýdođểkhẳngđịnh,Qtrướctiênlàmộtnhàyêunước.Trongbàibáo"ConđườngđưatôiđếnvớiLenin"viếtnăm1960,Qkhẳngđịnh,chính khaokhátđộclậpchoViệtnamđãđưaôngđếnvớichủnghĩaMax.KhácvớiLenin,đốivớiQđộclậpdântộcgầnnhưđãlàmụctiêucuốicùng.Q thườngxuyênphátbiểu:"cáchmạngxãhộichủnghĩaởViệtnamsẽđượctiếnhànhvàomộtthờiđiểmthíchhợp". Tuynhiêncũngkhócóthểnói,QchỉcoichủnghĩaMaxchỉlàcôngcụchocuộcđấutranhgiànhđộclậpcủamình.Nhữngbàiviétvàphátbiểucủacậu ởParisvàMatxvềmộtthếgiớitươnglaisôisụcnhiệthuyết.Trướckhichết,khitrảlờimộtphóngviênXoviet,Qđãânhậnmãivềviệcđãđảkíchmột nữđồngchícủamìnhởNgavìđãmặclụatơtằmvàđigiàycaogót."Chẳngnhẽnhữngngườitrẻtuổiănmặcđẹplạilàđiềuxấuxa?"7Câuhỏingơ ngáccủacôgáiđãhằnsâuvàotrínhớQ. NếuQvừalànhàdântộcchủnghĩavừalàmộtngườitheochủnghĩaMax,câuhỏilàmthếnàokếthợpgiữabảnchấtyêunướccủaQvàđòihỏitinh thầnquốctếvôsảncủachủnghĩaMaxđãđượcLeninphầnnàođềcậpđếntrong"Luậncươngvềcácvấnđềdântộcvàthuộcđịa".Leninđềxuấtkhái niệm"Liênhiệp"cácquốcgiađộclậpnhưmộthìnhtháichuyểntiếptrướckhithànhlập"Quốcgiavôsảntoàncầu".SựliênkếtgiữanướcNgacách mạng,HungaryvàPhầnlancũngnhưgiữaArmenivàAzerbaijankhôngthểkhôngảnhhưởngđếnQ.TrongmộtbứcthưgửiQTCS,Qđãđềnghịtuyển mộ thêm nhiều học viên vào trường Stalin cho "Liên hiệp cộng sản Đông phương". Một tài liệu mới được tìm thấy ở Nga viết năm 1924, ký tên là Nguyễn. Có đến 99% đó chính là Q. Khi bàn về tương lai của Đảng cộng sản Việt nam, tài liệu khẳng định: "Cần phải tính đến thực tế Việt nam và giươngcaongọncờchủnghĩadântộcdướidanhnghĩacủaQTCS".CươnglĩnhcủaHộiViệtNamcáchmạngthanhniêncũngnhắcđếncáchmạng toàncầunhư"mụcđíchcuốicùng"củaHội. Tại sao Q lại không chọn con đường phi bạo lực đòi lại độc lập dân tộc mà lại tin vào cách mạng trên phạm vi toàn thế giới? Mùa xuân năm 1925, NguyễnThượngHuyền,(cháucủaNguyễnThượngHiền,ngườiđãcóthờilàhiệutrưởngĐôngkinhnghĩathục),cóviếtmộtbàibáovànhờQnhậnxét. Trongbàibáo,HuyềnchorằngnguồngốccáchmạnglàtừKinhdịchvàKhổngtửchorằngthayđổitriềuđạichínhlàcáchmạng.Huyềnkếtluận,thất bạicủacáccuộckhởinghĩachốngPháplàtấtyếuvìsựhungbạocủachúngvàđộclậpchỉcóthểđạtđượcbằngcáccuộcchốngđốiphibạolựctrong xãhộinhưMahatmaGandhi.Trongbứcthưtrảlời,QđãtỏýnghingờnguồngốccáchmạngvàchorằngnóxuấtpháttừvănhoáTâyphương.Cách mạngthayđổicácthểchếđiềuhànhđấtnước,còncảicáchchỉcảitiếnchúng.Thayđổitriềuđạikhôngphảilàcáchmạng.Vềthấtbạicủacáchmạng ởViệtnam,Qviết: KhônglẽôngchờđợingườiPhápkhoanhtaynhìnôngđuổihọra?Tốtnhấtlàhãytựnhìnlạimình:tạisaongườiPháplạicaitrịđượcdânta?Saotalại nguthế?Bâygiờtaphảilàmgì?ÔngsosanhvớingườiẤn,Aicập.Họcóđảngpháichínhtrị,cáchộinôngdân,cáctổchức.Takhôngcóđảng,không cótuyêntruyền,khôngcótổchức.Họnhưchiếcô­tôcócảtàixế,còntamớichỉcócáikhungxe.Vậymàôngmuốntachạynhưhọ! Đểkếtluận,QdẫncâuchuyệncủaLaFontainevềcácconchuộtđùnđẩynhauđeochuônglêncổmèo."Giờđây,cácconrồngcháutiênViệtnam chẳngkhácgìnhữngconchuột.Thậtlànhụcnhã" TạiHàngchâu,PBCrấtquantâmđếnnhữnggìđangdiễnra.ÔnghứasẽđếnQuảngchâuthămQmùahènăm1925.TrongbứcthưviếtchoQtrước đó,ChâuhếtlờikhenngợisựsángsuốtvàkinhnghiệmcủaQ,Châucòntỏvẻvuimừngvìđãcóngườinốinghiệpvìôngđãquá"đát".Tuynhiênrõ rànglàChâuvẫnmuốnđóngmộtvaitròtrongtổchức.TrongmộtbứcthưkhácgửichoHồTùngMậu,ôngđãcạnhkhoéphêbìnhQvàcácđồngsự quánóngvội.Trướcđó,ChâucũngđãtừngthanvãnlàQbỏrơiông.Khoảnggiữatháng5,ChâurờiHàngchâuđiThượnghải.Tạiđó,nhờcómật báo,cácmậtthámPháptrongvaitàixếtaxiđãđợisẵn,tómgọnvàchởthẳngôngvềHànộiđểxétxửvềtộiphảnquốc. VụbắtgiữnàyđãgâyramộtcuộctranhcãilâudàivàlôithôinhấttronglịchsửrắmrốicủachủnghĩadântộcViệtnam.NhiềuthànhviêncủaThanh http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1 37/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

VụbắtgiữnàyđãgâyramộtcuộctranhcãilâudàivàlôithôinhấttronglịchsửrắmrốicủachủnghĩadântộcViệtnam.NhiềuthànhviêncủaThanh niênhộichorằngchínhthưkýcủaChâu,NguyễnThượngHuyềnđãphảnbộiông.Châucũngnghĩthế.Tuynhiênmộtsốngườitheochủnghĩadântộc khôngcộngsảnlạinghingờLâmĐứcThụvàthậmchíNAQđãdựnglênvụnàyđểkiếmtiềnthưởngvàdùngChâunhưmộtanhhùng­"vậttếthần" chophongtrào.QuanđiểmnàycũngđượcnhiềunhànghiêncứuphươngTâynhắclạinhưngkhôngcónhữngchứngcớcụthể.Cáctàiliệucủaphòng nhìPhápkhôngrõ,nhưngxuhướngkhôngchorằngQcódínhlíu.HọcũngcholàHuyềncóthôngtintốthơnvềsựdichuyểncủaChâu.LâmĐứcThụ vềsautựnhậntráchnhiệmnhưngkhôngđángtincậyvìôngnàyưakhoáclácvàthổiphồng. MặcdùkhôngphủnhậnlàQcóthểphảnbộiChâunếutinrằngđiềuđóphụcvụlợiíchcáchmạng,nhưngtrongvụnàyrõrànglàQkhôngtinlàcóthể khaithácđượcgìchophongtràotừviệcbắtChâu.ThanhniênHộivẫntậptrungsửdụnghìnhảnhPhạmHồngTháiđểtuyêntruyềnvàlôikéocác thànhviêncủamình.VảlạimộtlãnhtụcótínhchấtbiểutượngdễđiềukhiểnngoàitựdorõràngcólợihơnchophongtràosovớingồitùởViệtnam. CũngcầnnhậnthấyrằngđếncuốiđờiChâuvẫndànhsựkínhtrọngcaonhấtchoQ. ToàđãxửChâukhổsaichungthânngày23/11/1925dẫnđếnmộtphongtràophảnkhángmạnhmẽtrongkhắpnước.Toànquyềnmới,đảngviênXã hộiVarrenechẳngmuốnkhởiđầusựnghiệpcủamìnhbằngsựthùhận,đãđềnghịParisgiảmxuốngánquảnthúctạigiaởHuế.Trướckhigiảmán, VarreneđãđềnghịChâuhợptác.Lúcđầuôngnàytừchốinhưngsauđãtỏrakhônngoanhơn.Tuyvẫngiữquanhệvớicácthànhviênchủchốtcủa phongtràodântộc,thỉnhthoảngChâulạiđưaranhữngphátngôncóthểcoilàcólợichoPhápvínhưkhenngợihệthốnggiáodụccủaPhápởĐông dương.TheomậtthámPháp,mộtsốphầntửquákhíchthậmchíđãcókếhoạchámsátChâu.ChâuchếttạiHuếnăm1940. TrongthờigianvụánChâu,mộtlãnhtụcảilươngkháclàPhanChuTrinhđãtrởvềViệtnamsaunhiềuthậpkỷtrongsựchàođóncủadânchúng.Ông nàychếtnăm1926vàotuổi53vàđámtangôngđãtrởthànhmộtsựkiệndântộc.NhờsựcốgắngkhôngmệtmỏicủaQ,nhữngtưtưởngMarxismdần dầnđượcphổbiếntrongcáctầnglớpcáchmạngởViệtnam.Nhữngnhàyêunướctrẻđượcđưatừtrongnướcsangvàđượcđàotạotạimộtcơsởcó cáitênrấtkêu:TrườngchínhtrịđặcbiệtchoCáchmạngViệtnam.TrườngnàybanđầuđượcđặttạiphốDânSinh,sauđóchuyểnsangmộttoànhà3 tầngthuộcsởhữucủamộtngườithânCộngsảnởphốVănMinh(đốidiệnvớiĐạihọcQuảngđông,bâygiờlàbảotàngLỗTấn 8).Tầng1làcửahàng, lớphọcvàvănphòngcủaQởtầng2cònkýtúcxáởtầng3.Đằngsaucócửahậuđểchạytrốnkhicảnhsátvâybắt.Giáoviênchủyếulàcácthành viênThanhniênHộinhưMậu,Quốc,nhưngthỉnhthoảngcũngcóthầytừpháiđoànXôvietnhưVasilyBlucher(Galen),P.A.Pavlov,M.V.Kuibyshev,V.M. Primakov,hoặctừCCPnhưLýĐạoCơ,ChuÂnLai,Lýphu*quânvànhàtổchứcnôngdânBằngBái.MộtphầnbakinhphícủatrườngdoCCPđàithọ, phầncònlạilàđónggóptừcáctổchứckhácnhau,trongđócócáchọcviênViệtnamtạihọcviệnHoàngPhố. ThầyVương(bídanhcủaQ)làthầygiáonổitiếngnhấttrường.Họcviênđềuyêuôngthầymảnhkhảnh,mắtsáng,giọngấm,hàihước,dễgầnvàđặc biệtkiênnhẫntrongviệcgiảithíchcáckháiniệmkhó.ThầyVươngtrởthànhcuốnbáchkhoasốngkhicầnđếncácsốliệu.Mộthọcviênđếngiờcòn nhớ:"Thầykểvanhvách,thựcdânPhápđãtrộmbaonhiêutấnthóc,NgânhàngĐôngdươngkiếmđượcbaonhiêulợinhuận,ôngVarreneđãchởvề nướcbaonhiêucổvậtcủadânta". CũngnhưởParis,Qvừalàthầygiáo,vừalàcốvấntinhthần,mộtngườinghiêmkhắcvàmộtngườibàytròcóhạng.Qdạyhọcviêncáchănnói,phát biểu,cáchthôngcảmvớinhândân.Qlolắngnơiăn,chốnởvàđộngviêncáchọcviênbằngmộtsựlạcquanvôbờbếnvàosựthắnglợicủacách mạng.Nhưmộtnghilễ,khikếtthúckhoáhọc,Qdẫncáchọcviênthămmộcủa72liệtsĩTrunghoatrênđồiHoàngHoavàtuyênthệtrướclăngPhạm HồngThái. Một số học viên tài ba hơn (ví dụ như Lê Hồng Phong) được phái đi tu nghiệp tiếp ở Moscow. Một số người sung quân đội hoặc tham gia học viện HoàngPhố.NguyễnLươngBằng,mộtconnhàlaođộng,đượcchỉthịkiếmviệctrêntàuviễndươngđểmócnốigiữaHảiphòngvàHongkong.Hơn70 họcviênđãtốtnghiệpchođếnhếtnăm1927.ĐasốhọcviênquayvềViệtnamvàtiếptụctìmkiếmthêmlínhmới.Lớpnàyđasốcũngtừtầnglớpmôn sinh.CảnhsátPhápxácnhậnkhoảng90%thànhviênThanhniênhộilàtầnglớptríthứctiểutưsản.Năm1928,hộicókhoảng300thànhviênởĐông http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1 38/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

sinh.CảnhsátPhápxácnhậnkhoảng90%thànhviênThanhniênhộilàtầnglớptríthứctiểutưsản.Năm1928,hộicókhoảng300thànhviênởĐông dương,trongđókhoảng150ởCochinChina(Sàigòn,Cầnthơ,Mỹtho),80ởAnnamvà70ởTonkin.Mộtnămsau,consốđãlênđếnhơn17009.NAQ đãđinhữngbướcquantrọngđầutiên,tuyrấtnhỏvàthậntrọng,đểchuẩnbịchocuộccáchmạngxãhộichủnghĩaởViệtnam.Ôngđãviếttrướcđóvài năm:"ThậtlàsailầmkhichorằngĐôngdươngđãsẵnsàngchocáchmạng,nhưngcàngsailầmhơnkhinghĩrằnghọcamchịuvàkhôngmuốnlàm cáchmạng" NAQquákinhnghiệmđểhiểurằng,muốnduytrìđượctổchứchãycòntrongtrứngnướccủamình,tuyêntruyềnlàquyếtđịnh.TạpchíThanhniênra đời.ĐượcintạiQuảngchâu,xuấtbảnhàngtuầnvàgửisangViệtnamquađườngthuỷ.Từ21/6/1925đến5/1930,tổngcộngđãcó208sốđượcphát hành.CũngnhưvớitờNgườicùngkhổ,NAQsửdụnglốihànhvănđơngiản,vớinhiềubiếmhọađảkíchchếđộthựcdânPhápcũngnhưbọnvuachúa bùnhìn.Hầuhếtcácbàixãluậnđềudoôngviếtnhưngkhôngkýtên.ThanhniênHộicònpháthànhtờLínhKáchMệnh2tuần1lầnvàtạpchíViệt namTiềnphonghàngtháng. Đốivớicáchộiviênnằmtrongchươngtrìnhđàotạo,QviếthẳnmộtcuốnsáchnhỏlấytênlàĐườngKáchmệnh.Đâylàcuốnsáchđầutiênbằngtiếng ViệtgiảithíchnhữngluậnđiểmcănbảncủachủnghĩaMax­LeninvàkhảnăngápdụngởViệtnam.Tuykhôngcómụcđíchtrướcnhưngchắcchắn1số bảncủacuốnsáchnàyđượctuồnvềViệtnam.Cuốnsáchđượcviếtbằngmộtvănphongcựckỳđơngiản.Qbiếtchắcrằngđasốđộcgiảthậmchícòn chưabiếtthếnàolàKáchmệnh(thuậtngữnàymớiđượcđưavàotiếngViệtđầuthếkỷ20,tiếngHáncónghĩalàThayđổisốmệnh),bởithế,ngaytừ đầuôngđãđịnhnghĩaKMlà"pháhủycáicũ,xâydựngcáimới,pháhủycáixấu,xâydựngcáitốt".Tiếpđó,Qtiếnhànhphânthành3loạiKM: 1.Tưsản(nhưởPháp,Nhật,US) 2.Dântộc(nhưởItalythếkỷ19,cáchmạng1911ởTrungquốc) 3.Giaicấp(nhưcáchmạngtháng10Nga) QkhẳngđịnhtấtcảcáccuộcKMđềuđượctiếnhànhtheohaigiaiđoạn:giaiđoạndântộcvàgiaiđoạntoàncầu.Tấtnhiênquanđiểmnàyđượcmượn củaLenin,nhưngQcũngđãkhéoléolồngýcủamìnhvàođó.Ôngkhôngkhẳngđịnhrõbaogiờthìgiaiđoạn2mớibắtđầu.Thậmchíôngchorằng, KMViệtnamchỉcóthểchuyểnsanggiaiđoạn2nếuhầunhưtấtcảcácnướcđãlàmviệcđó.Qnhấnmạnhvaitròlãnhđạocủaliênminhcôngnông, đặcbiệtlàvaitròcủanôngthôntrongKMViệtnamvớihơn90%dânlàmnôngnghiệp.GiốngnhưgiaicấpcôngnhântrongTuyênngônĐảngcộng sản,ngườinôngdântrongĐườngKáchMệnh"khôngcógìđểmấtngoàixiềngxích".Cáimàhọcần,nhưQđãtừngviếtởPháptrướcđólàTổ chứcvàSựlãnhđạo.CáchmạnhViệtnamcầncómộtĐảngvữngmạnhvớinhữngtưtưởngdễhiểuvàtheođuổi. Mộtvấnđềthúvịđượcđềcậpđếntrongcuốnsáchlàtínhcáchcủa"nhàcáchmạng".Cóthểsosánhvớicuốn"Tựbạchvềnhàcáchmạng"nổitiếng củaNechayev,mộttaykhủngbốNgathếkỷ19.Ôngnàychorằng,nhàcáchmạnglàcôngcụmùquángđểthựchiệnnhữnglýtưởngcáchmạng.Họ phảitànnhẫn,dùngmọithủđoạnđểđạtđượcmụctiêu,phảituânthủkỷluậtđảng,sẵnsàngtừbỏnhữngquanhệbèbạn,giađình,thậmchílừadốivì lợiíchcủaCM.TuyquanđiểmcựcđoancủaNechayevbịphêphánnhiều,nhưngLeninvẫnrấtkhoáivànhiềuđiểmtrongcuốn"Tựbạch"trởthànhtiêu chuẩncủangườiBolsheviks.CónhiềuđiểmtươngđồngtrongđịnhnghĩacủaQvềnhàcáchmạng,nhưtuânthủkỷluậtđảng,đặtquyềnlợicáchmạng lêntrênquyềnlợicánhân.Nhưngđiểmkhácbiệtchủchốtởcáihồntinhthầnnằmđằngsauhaibảntiêuchuẩnnày.TrongkhiLeninchorằngnhững quanđiểmđạođứckhôngliênquanlắmđếntínhcáchcủangườiCMthìQhầunhưápdụngtấtcảnhữngchuẩnmựcđạođứccủangườiquântửtrong đạoKhổng:tiếtkiệm,cởimởnhưngcôngbằng,cươngquyếtsửachữalỗilầm,thậntrọng,hamhọcvàquansát,khôngkiêungạovàkhoanhồng. NếutínhđếntàinăngxuấtchúngcủaQtrongviệcthayđổihìnhthứctuyêntruyềnchonhữngđốitượngkhácnhau,cóthểchorằngQcốtìnhgiữnhững "bìnhcũ"đểđưa"rượumới"vìbiếtrằngđasốhộiviêncủaôngxuấtpháttừnhữnggiađìnhnhohọcvàchắcchắnvẫngiữnhữnggiátrịcănbảncủa http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1 39/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

"bìnhcũ"đểđưa"rượumới"vìbiếtrằngđasốhộiviêncủaôngxuấtpháttừnhữnggiađìnhnhohọcvàchắcchắnvẫngiữnhữnggiátrịcănbảncủa đạoKhổng.Tuynhiên,thựctếcuộcđờiHCMđãchứngtỏrằngđạođứccánhânông:hìnhảnhmộtconngườigiảndịvàhàohiệpvớiniềmlạcquanvô bờbếnvàtinhthầnnghiêmtúcvàhiếndângchonhữnglýtưởngcáchmạng,đãtrởthànhsựđảmbảotiêuchuẩncủaảnhhưởngcủaôngtrongđảng. Đốivớirấtnhiềungườikhác,HCMtrởthànhbiểutượngcủachủnghĩacộngsảnViệtnam.CuốnsáchcủaQcònthỏamãnnhữnglogicthầmkíncủa Việt nam. Trong khi bảo đảm rằng cách mạng VN sẽ được giúp đỡ từ cách mạng thế giới, người đọc cũng sẽ lấy làm sung sướng được biết rằng phươngTâycũngchưaragìvàsẽcònphảitrảiquanhữngthờiloạnlạc.Việcphântíchnguyênnhânthấtbạicủacácnhómdântộcchủnghĩacũngrất cóýnghĩacholớptrẻ.Qđãchỉrarằngcácnhómnàythiếuhẳnmộttưtưởng,mộtýniệmrõràngvềtươnglaicủaViệtnamđộclập.Phậtgiáovớitriết lýchịuđựngkhôngthểlàtácnhânthayđổi.Khổnggiáobịmấtgiátrịtrầmtrọngdosựđầuhàngcủatriềuđình.Bởithếcácnhómdântộcchủnghĩachủ yếuđượcxácđịnhbởivùng,miền,chiếnthuậthaycánhânthủlĩnh.Nhữnghànhđộngcủahọchỉbiểuhiệnsựphẫnuấtcủamộtnhómngườitrướcmột kẻthùmuônlầnmạnhhơn. CóthểcoiĐườngKáchmệnhlàcuốnsáchtưtưởngnhưngquáhoangsơ,thậmchínhiềuchỗgâybốirốichongườiđọcvềchủnghĩaMax­Lenin.Tuy nhiênvớiquanđiểmtuyêntruyềnrấtrõràngcủaQ:càngđơngiảncàngtốt,cuốnsáchđãtrởthànhcôngcụgiớithiệutưtưởngtốtchonhữngnhàcách mạngsơkhởi.Ngoàira,QđãtiếnmộtbướcdàitrongphongtràocáchmạngViệtnamvàthếgiớibằngviệclầnđầutiênnhấnmạnhvaitròcủanông thônởViệtnamvàtươnglaicáchmạngchâuÁ.MộtsốnhàquansátcònchorằngĐườngKáchMệnhlàtácphẩmđầutiêncủa"chủnghĩacộng sảnnôngthôn",mộtbiếnthểcủachủnghĩaMax­Lenin,vốnthườngđượcgắnchoMaoTrạchĐông. Tínhđếnmùaxuânnăm1927,chỉvới2nămởQuảngchâu,Qđãtrởthànhmộtthànhviênđượckínhtrọngvàkhôngthểthiếucủaphongtràocách mạngởđây.QchơithânvớiChuÂnLai,nhàtổchứcthanhniênTrươngĐạiLợi(cầnxemlạiZhangTailei),lãnhtụcánhtảcủaQuốcdânĐảngLão TrungKhải(LiaoZhongKai).Cuộcsốngxemrađãcóvẻổnđịnh,Qdựkiếnkiếm1côvợTàuvừađểhọctiếngvàloviệcgiađìnhvànhờ"thổcông" LâmĐứcThụlohộvụnày.Qchỉđặtmộtđiềukiện:"khôngtrảmộtxu"(tráivớitụclệngườiHoa) Nhưngchẳngcóvấnđềgì,Thụtìmngayđược1côtênlàTăngTuyếtMinh,congáivợbacủamộtnhàbuôn.Saukhibốchết,cônàybịđuổirakhỏi nhà,sốngvạvậtchođếnkhilàmquenđượcvớivợcủaThụ.NhiềuđồngchícủaQđãphảnđốicuộchônnhânnàyvìchorằngMinhkhôngđượchọc hànhđầyđủ,tuynhiênQvẫnquyếtđịnhcướivàhaivợchồngcùngsốngtrongcănphòngcủaQtạibiệtthựcủaBorodin.TuyếtMinhkháxinh(theolời kểthìmặttròn,môinhỏ,damịn,tócthềngangvai),nhưngchẳngquantâmgìđếncácvấnđềdântộcvàcáchmạng.Saumấylầnthửtìmcáchdụdỗ thấtbại,Qtừbỏýđịnhthayđổiquanđiểmchínhtrịcủavợ.Cónguồntinchorằng,vợchồngQcómộtđứacongái10. TuynhiênmâyđenđangchephủdầnsựnghiệpcủaQởQuảngchâu.Trongkhiôngđangtìmcáchdẹpyênnhữngđốmlửabấthoàởtrongnướcthì tìnhhìnhTrungquốcthayđổinhanhchóng.CuộchônphốikhókhănQuốc­Cộngtrongnhữngnămquađượcduytrìchủyếunhờuytíncánhâncủa TôncũngnhưquanhệthânthiếtgiữaTônvàBorodin.TuynhiêncáichếtcủaTônnăm1925trongkhiđangthươngthảovớitướngPhươngYuxiang,đã thayđổitấtcả.Saumộtcuộcchiếnquyềnlựcngắn,TưởngGiớiThạchlênnắmquyền.Tưởngtạmthờiduytrìliênminhmặcdùcósựphảnđốiquyết liệtcủapháihữutrongQDĐ.BảnthânTưởngcũngchẳngcóthiệncảmgìvớicộngsản.SauchuyếnviếngthămMatxcovanăm1923,Tưởnghiểurằng mụcđíchcuốicùngcủaMatxcovalàloạibỏđảngcủaôngta.Ngày12/4/1927,trongchiếndịchchungtiễutrừcátcứtạiphíaBắcvàTrungnguyên, Tưởngđãratay,điềuquântànsáthàngngànđảngviêncộngsảnvànhữngngườiủnghộtạiThượngHải. Quảngchâuphảnứngtứcthì,quânđộicủaLuJishenbaovâyhơn2000đảngviêncộngsản.HàngtrămhọcviênthâncộngtạiHoàngPhố(trongđócó mộtsốViệtNam)bịbaovâyvàbắnchết.BạnQ,TrươngLợicũngnằmtrongsốnày.KhiquâncủaLýtiếnhànhbaovâylãnhsựquánLiênxô,Borodin vàmộtsốcộngsựphảitrốnsangVũhán.Banđầu,phòngnhìPhápcũngnghĩlàQsẽchạytheoBorodin.ThựctếthìQđãởlạivìtintưởngvàonhững mốiquanhệcủamìnhvớiQuốcDânĐảng.Tuynhiênôngcũngẩnvàomộtchỗhẻolánhhơnvàđibánbáođểkiếmtiềnsinhsống.Chẳngđượcbao lâu,TrươngVănLệnh,mộttaychântrướcđâycủaTâmTâmXã,đanglàquanchứccủachínhquyềnthànhphố,đãmậtbáolàđãcólệnhbắtQvàông phảitrốncàngnhanhcàngtốt.NgườiđãchỉđiểmQchínhlàNguyễnHảiThần.ThầnvốnlàbạnthâncủaLâmĐứcThụvàđãtừngởnhàôngnày.Q http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1 40/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

phảitrốncàngnhanhcàngtốt.NgườiđãchỉđiểmQchínhlàNguyễnHảiThần.ThầnvốnlàbạnthâncủaLâmĐứcThụvàđãtừngởnhàôngnày.Q muốnhợptácvớiThầnvànhữngthànhviêncònsótlạicủaPhanBộiChâuViệtNamQuốcDânĐảng,nhưngThầnkịchliệtphêphánxuhướngthân cộngcủaThanhniênhội.Năm1926TrươngBộiCôngmòđếntừBắckinhcàngthôithúcThầnphảithànhlậpđảngmớiđểchốnglạiảnhhưởngcủa hội. Ngày5/5/1927,QlêntàuđiHồngkôngbỏTuyếtMinhlạiQuảngchâu.Cùngngày,nhàôngbịkhámxét.MộtlầnnữaNguyễnÁiQuốclạilênđường. ­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ 1 VềNguyễnAnNinhsaukhiCognacqthẩmvấn. 2 QuanđiểmvềchủnghĩaMaxvàcáchmạngNgatạiViệtnamlúcđó. 3 VềLêHồngPhong... 4 VềbàiviếtcủaChâuvềThái. 5 VaitròcủaThụtrongvụámsát. 6 HỗtrợtừMoscow. 7 Ănmặcđẹp. 8 NamNTđãđếnchỗnàyvàthấyđâylàbảotàngTônTrungSơnchứkhôngphảiLỗTấn. 9 VềviệctăngquânsốThanhniênhội. 10 NhữngthôngtinnàychủyếulàtừbáocáocủaLâmĐứcThụ.NgoạihìnhcủaTuyếtMinhđượcLêQuangĐạtkhaivớicảnhsátPháp.Thôngtinvề congáicủahaingười,xemNguyễnKhắcHuyền,VisionAccompiíshed,p.8(NewYork,Collier,1971).

Thanhkiếmbáu Quốcnghĩgìkhinhìnquacửasổngắmnhữngcánhđồnglúaxuânđangvàovụgặttrêncontàuđivàovôđịnhngàyấy.Chắcchắnlàônghàilòngvì nhữnggìđãlàmởQuảngchâu.Đíchthânôngđãđàotạohàngtrămchiếnsĩphânphốivềcả3miềnđấtnước,thànhlậpmộttổchứcvữngmạnhlàm tiềnthânchođảngcộngsảnĐôngdươngsaunày.CuộcđảochínhcủaTưởngđãlàmđảolộntấtcả.ThanhniênHộikhôngthểđặttrụsởởQuảng châuđượcnữa.LiênlạcgiữaQvớicácđồngchítrongnướcđãbịcắtđứt,cóthểphảiđếnhàngnăm.BảnthânQcũngchưabiếtmìnhsẽđivềđâu! Banđầu,cóthểQ(vẫnđangdùngtênlàLýThuỵ)đãhyvọnglàsẽdùngHKlàmnơicưtrúvàbànđạpchotổchứccủahội.Nhưngchínhquyềnsởtại nghĩkhácvàngayngàyhômsauQphảilênđườngđếnThượngHải,thànhphốvẫnđangcònbànghoàngvềvụ"khủngbốtrắng".Đểchemắt,Qphải đónggiảmộtnhàbuônvàthuêphòngkháchsạnsangtrọng.Chẳngmấychốchếttiền,QmaymắnvớđượcmộtchuyếntàuvềVladivostok. VladivostockkhiđólàcơquanđầunãocủacáchoạtđộngcáchmạngtạiViễnđông.Tạiđây,QđãgặplạiJacquesDoriot,mộttrongnhữngngôisao đanglêncủaĐảngcộngsảnPháp.ÔngcũnggặplạiđạidiệnQTCSGrigoriVointinsky.Mỗiôngmộtý,DoriotkhuyênQdựavàoFCPđểthâmnhập ĐôngdươngtừTháilan,VoitinskythìlạiđềnghịQvềThượnghảivàxâydựngphongtràotrongđámlínhViệtđangđóngởđó.Qlịchsựlắngnghe, nhưngtrongthâmtâm,ôngđãbiếtmìnhphảilàmgì. QvềđếnMatxcovatháng6nămđóvàngaylậptứcviếtđơnxinphépđượccấpkinhphiđểcóthểhoạtđộngởTháilantrongkhoảng2năm.Trongkhi chờphêduyệt,QviếtmộtloạtcácbàibáochoInprecormiêutảtìnhhìnhtạiĐôngdương.SauchuyếnđinghỉchữabệnhởnhànghỉEppatoriaCrum (chưarõbệnhgì),Qnhậnđượctinvui:TrườngStalinđãquyếtđịnhthànhlậpphânbanViệtNamchonhữngsinhviênđãđượcQgửiđitừQuảngchâu. http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1

41/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

Trongsốđó,TrầnPhúlàngườigâyđượcnhiềuchúýnhất.ConmộtviênquantriềuđìnhởQuảngngãi,Phúđãthamgiamộtđảngdântộcnhỏ,khi sangQuảngchâuđểbànviệchợptácvớiThanhniênhội,PhúđãbịQuốcthuphụcvàgửisangMatxcovađàotạo1. Tháng11/1927,thayvìchitiềnchoQđếnTháilan,QTCSđiềuôngsangPhápđểvạchmộtchiếnlượctoàndiệnhơnxâydựngcơsởcáchmạngtrong vùng.Khôngthấyđảđộnggìđếnchuyệnkinhphícả.TrênđườngsangParis,QghéquaBerlin,tạiđâyôngthamgiaxâydựngchinhánhcủaLiênhiệp Phảnđế(vỏbọccủađạidiệnLiênxôởnướcngoài).ĐếnPháp,mặcdùđượcbáocáotrựctiếpchotrungươngFCP,Qtỏrahếtsứcthấtvọngvìvấnđề thuộcđịakhôngđượcaiquantâm.CũngkhôngaiđềnghịtìmviệclàmhoặccấpkinhphígìchoQcả.Quãngcuốitháng12,QthamgiahộinghịTrung ươngLiênhiệpPhảnđếtạiBrussel.TạiđâyôngđãlàmquenvớiSukarno,Nehru,gặplạiôngbạnNhậtKatayamaSenvàđặcbiệtvớivợgóacủaTôn TrungSơnTốngKhánhLinh,ngườisẽgiúpđỡQtrongthờiđiểmquyếtđịnhsaunày. Sauhộinghị,QchỉtrởvềParismộtthờigianngắnvàsangBerlin.ÔngviếtthưchoDombaixintiềncủaQuốctếNôngdânđểvềĐôngdươnghoạt đông.ÔngnàykhuyênQnênxâydựngphongtràonôngdânởcáctỉnhbiêngiớivớiTrungquốcnhưngcũngkhôngthấyđảđộnggìđếnchuyệntiền nong.Chẳngcóviệcgìlàm,Qdựđịnhhoànthànhmộtcuốnsáchkhoảng120trangvềnhữngkinhnghiệmbảnthântrongphongtràonôngdânTrung quốc.Đếnkhoảngtháng4thìQcạntiền,ôngviếtmộtbứcthưthốngthiếtvềDalburomiêutảmìnhnhưmộtngười: KhôngđượclàmviệcởPháp,vôdụngởĐứcnhưngrấtcầnởĐôngdương.Tôiđãkhẩnthiếtđềnghịtổchứccungcấptàichínhđểtôicóthểtrởvề Đôngdươnghoạtđộng.TôiđãnóivớiđồngchíDoriotkhiđingangquađâylànếukhôngcótiềnsốngthìhãychotôitiềnđilạiđểtôicóthểlênđường chứkhôngphảilangthangởchâuÂunàynữa.Rốtcuộcchẳngcóhồiâmgì.Tìnhhìnhcủatôihiệntạinhưsau:1/chờđợichỉđạotrongvôvọng2/không cógìđểsống... HaituầnsauQnhậnđượcgiấyphéptrởvềĐôngdương,FCPcấptiềnđiđườngvà3thángănở.Đầutháng6,QrờiBerlin,quaThụysĩ,sangItalia.Tại biêngiới,theolờikểcủaQ,maymắnsaotênQlạikhôngcótrongTừđiểnchốngQTCScủabọncảnhsátphátxít.TuynhiênQvẫnbịbắttạiRomevà bịđánhđậptànnhẫn.CuốicùngôngcũngđượcthảvàlênmộtcontàuNhậtởNapleđểvềTháilan.Đólàcuốitháng6/1928.QđếnTháiLantháng 7/1928.VươngquốcTháiLankhiđólàquốcgiaduynhấtởĐNAkhôngphảilàthuộcđịa.BởithếngaycảnhàcáchmạngnổitiếngnhưQcũngđượcđi lạithoảimái,chẳngaiquantâm.Trướcđó,theolệnhcủaQ,thanhniênHộiđãxâydựngmạnglướitronggiớiViệtkiều,vốntậptrungrấtđôngtạikhu vựccaonguyênKhorat,ĐôngbắcTháilan.TừvùngnúiTrườngsơnđếncaonguyênnàykhoảng2tuầnđibộ,chínhquyềnTháilanlạiưuáicácnhà yêunướcViệtNam,bởithếkhuvựcnàycóthểđượccoilàthánhđịachốngthựcdân.Nhiềungườitrongsố20.000Việtkiềuởkhuvựcnàylàtínđồcũ củaphongtràoCầnVươngvàPhanBộiChâu.Từnăm1925,NguyễnÁiQuốcđãcửHồTùngMậusanglập4chinhánhtạiPhichit,NakhonPanom, UdonThanivàSakonNakhondướidạngcáchợptácxãsảnxuấtnôngnghiệp. Từtháng8năm1928,trongcộngđồngngườiViệttạiBandong(mộthuyệncủaPhichit)xuấthiệnmộtngườiViệtnamlạmặttựxưnglàThầuChin.Ông ởđây2tuầnvàtháng9/1928vượt10ngàyđườngrừngđểđếnUdonThani.Cóngàyôngđiđượcđến70km.CộngđồngngườiViệtởđâyvốnxuất phátlàdântiểuthươngnênlườilaođộngvàkhôngmuốnhoànhậpvớixãhộiThái.ThầuChinđếnthayđổitấtcả.Đíchthânôngđứngraxinphépvà khênhgạchđểxâytrườnghọcchobàconhọctiếngThái.Mỗingàyôngđặtquyếttâmhọc10từThái.Tốitốiôngđếncácgiađình,kểchohọnghetình hìnhthếgiớivàĐôngdương,giảithíchchohọchínhquyềnvàngườidânTháiủnghộcuộcđấutranhcủanhândânViệtnam.Ôngđổitêntờbáotiếng ViệtĐồngThanhthànhThânÁi(gắnvớimộttổchứcdoThanhniênHộilậpra),bằngcáchhànhvăndễhiểu,quacácbàithơvàvởkịchkíchđộngtinh thầnyêunước.Đầunăm1929,ThầuChinđếnSakhonNakhon.Dântaởđâykhôngđượcgiácngộcholắm,thờchúa,phậtvàcảTrầnHưngĐạođủ cả.Mỗikhimắcbệnhlạicúngváitứphương.ThầuChinđíchthânchẩnbệnhvàmờibácsĩđếnchữabệnhchonhândân.Ôngcũngkhôngngầnngại sửdụngĐứcThánhTrầnchoviệctuyêntruyềnyêunước TrênĐiệnDiênHồng,ngànngườinhưmột http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1

42/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

KẻnàomuốncướpViệtnamhãybướcquaxácchúngta CònmộtngườiViệtcònsốnglàsôngnúiViệtnamvẫnlàcủata MậtthámPhápđãmấtkhánhiềucôngsứcđểtìmQsaukhiôngrờiQuảngchâunăm1927.PhòngnhìPhápđãdòđượcQuốcởParisnhưnglạimất vếtkhiQbỏBrussel.Năm1928,1929chúngnghenhiềutinđồnvềmộtngườiViệtkỳlạlangthangtrongcáclàngViệtkiềuởĐôngbắcTháivàtìmcách xácđịnhdanhtínhngườinày.Tháng10/1929,toàántriềuđìnhtạiVinhđãxửtửQvắngmặtvềtộinổiloạn.Tronghồikýcủamình,Qđãnhắcđếnviệc cólầnphảicắttóctrốnvàochùađituđểtránhcảnhsát. TronglúcQlặnlộisangXiêmthìcácđồngchícủaôngtìmmọicáchđểgiữvữnghoạtđộngcủaThanhniênHội.Saukhihầunhưnhữngthànhviênchủ chốtđượcthả,HộiđượcđặtdướisựlãnhđạocủaLêHồngSơnvàHồTùngMậuvớitrụsởtạicănphốhẹpDânSinhgầnCửaDongDađịađiểmcũ củaTrườngđàotạo.Tháng12/1927cácđảngviênCCPliềulĩnhmởcuộckhởinghĩavàbịđànápdãman.NhiềuchiếnsĩcủaHộicũngthamgiavàbị giết.LêHồngSơnvàmộtsốngườikhácbịbắtvàđưaratoà,nhưngkhôngbịbuộctộimàbịtrụcxuất.HồTùngMậuchuyểntrụsởsangHồngkôngvà mấtliênlạcvớiCCPvàQTCS. DùnhữngthấtbạitạmthờiThanhniênHộivẫncóvịtrívữngchắctrongphongtràocáchmạngViệtnam.Hộitiếptụcmởrộngtrongnướcvàđàmphán vớicácđảngpháichínhtrịkhácđểthànhlậpmặttrậnthốngnhấtchốngPháp.Cóđiềucáccuộcđàmphánnàythườngdiễnratrongkhôngkhínghikỵ vìHộikiênquyếtgiữvaitròlãnhđạo.Quãngtháng12/1927,mộtsốnhàgiáovànhàbáoởBắcbộvàBắcAnnamthànhlậpraVNQDĐ.Tuycùngtên vớiđảngcủaPhanBộiChâunhưngchẳngcóliênquangì.ĐảngnàytheochủnghĩaTamdâncủaTônvàcũngcómongmuốnhợptácvớiThanhniên Hội.HaibênđãtừnghẹnđàmphántạiXiêmnhưngthấtbạivìHộikhôngcửđạidiệnđến.VảlạiQDĐkhôngchấpnhậnsựlãnhđạocủaHộiởtrong nước,tấtyếudẫnđếnsựtranhgiànhảnhhưởngquyếtliệtgiữahaitổchức. NgoàiranhữngmâuthuẫntrongHộicũngbắtđầuxuấthiện.ThựcramâuthuẫnnàycónguồngốctừchínhsáchhaimặtcủaQ:camkếttheochủ nghĩaquốctếMax­Leninnhưngvẫnlấyđộclậpdântộclàmcươnglĩnhhoạtđộngchính.SaukhiQrờiQuảngchâumùaxuânnăm1927,mộtsốhọc tròcủaôngnhưLêHồngSơn,HồTùngMậunhanhchóngtrởthànhnhữngngườiMarxistđầykhaokhát,trongkhiđóLâmĐứcThụvàmộtsốcựubinh lạiquanđiểmkhác.Mâuthuẫntrởnêntrầmtrọngkhimùaxuânnăm1928,tạimộtcuộchọpởnhàriêngcủaThụ,ôngnàyđãtìmcáchthôngquađược bảncươnglĩnhmangtínhdântộcmàchẳngđảđộnggìđếncáchmạngxãhộihayđấutranhgiaicấpgìcả2. Trongbanămđầutiên,cảhaipháitrongHộiđềukìmchế,tuynhiênsauhộinghịHK,mâuthuẫnbùngphátdẫnđếntanvỡtổchức.Mọisựkhởiđầutừ nhómlãnhđạoBắcbộvàbíthưthứnhấtTrầnVănCung.ÔngnàyngườixứNghệ,đảngviênđảngTânViệt,thamgiakhởinghĩaQuảngChâuvàđã từngngồitùQuốcdânđảng.CungcũngthamdựvàohộinghịHKvàtỏrarấtthấtvọngvềđườnglốiuỷmịcủabanlãnhđạomới.Cungkhôngtinlàcó thể thuyết phục nông dân và công nhân ủng hộ chỉ bằng diễn thuyết chung chung về lòng yêu nước và độc lập dân tộc. Cần phải mang lại cho họ nhữnglợiíchkinhtếcụthể.Khôngđượcchàođónnồngnhiệtởhộinghị,CungquayrathuyếtphụccácđồngchímìnhởBắcbộ3. ĐầutiênhọkhônghàilòngvềviệcchẳngaiquantâmchiêumộgiaicấpvôsảnvàoHội.NgoàiTônĐứcThắng,thợmáycủaPhápvềnướctrởthành lãnhtụcôngđoàntạinhàmáyđóngtàuBasonvàmộtvài"cônghộiđỏ"khácởnhữngthànhphốlớn,khôngcónhiềucôngnhângianhậpHội.Hoạt độngcủaHộichủyếudựavàocácsinhviêntừTQtrởvề.Sốnàyphầnlớnxuấtthântừthànhphầnhọcgiảvàchủyếumởrộngtổchứctrongtầnglớp bạnbècủamình.CơsởHộiởnôngthôncũngrấtyếu. Thứđến,họkhônghàilòngvềtháiđộcủalãnhđạoHộiđốivớiviệcthànhlậpĐảngcộngsảnmàtheohọlàtuyệtđốicầnthiết.Tạihộinghị5/28ởHK, khiCungnêuvấnđề,Thụđãgạtđi"đểxemsau".SựbấtmãncànglộrõtrướcthềmđạihộiVIcủaQTCSđượctổchứcvàohènăm1928.Thấtvọng http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1 43/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

khiCungnêuvấnđề,Thụđãgạtđi"đểxemsau".SựbấtmãncànglộrõtrướcthềmđạihộiVIcủaQTCSđượctổchứcvàohènăm1928.Thấtvọng trướcsựtanvỡcủaliênminhQuốc­CộngdẫnđếnsựđànápđẫmmáunhữngngườicộngsảntạiTQ,bịbuộcphảitỏracứngrắntrongcuộcđấutranh giànhquyềnlựcvớiTroski,StalinđãyêucầucácđạibiểutừbỏchínhsáchmặttrậnliênhiệprộngrãiđượcthôngquatạiđạihộiII8nămtrước.Các đảngCStạithuộcđịađượcchỉthịkhôngliênminhvớicácđảngtưsảndântộc.Nộibộtrongđảngcũngphảithanhlọccácphầntử"tiểutưsản".Những đảngviênthànhphầntrunglưuphảiđượcđưađi"vôsảnhoá"....Tấtcảphảihànhđộngđểchuẩnbịcholànsóngcáchmạngmớitrongđiềukiệnnền kinhtếcủacácnướctưbảnchâuÂuđangcódấuhiệuđìnhtrệ,hứahẹnmộtcuộckhủnghoảngkinhtếtoàncầu. VìchưacóđảngCS,ViệtnamkhôngcóđạidiệnchínhthứctạiđạihộiVI.Tuynhiêncó3ngườiViệtnamtrongthànhphầnđảngCSPháp.Mộtngười tênlàNguyễnVănTạo,quêgốcNghệan,đãtừngbịđuổikhỏitrườngtạiSàigòndocáchoạtđộngchốngđối.Ôngnàyđãphátbiểutạiđạihộidướitên An,kêugọicầnnhanhchóngthànhlậpĐCSởViệtnamđểlãnhđạogiaicấpvôsảnnhỏnhoiởđó.Ôngcònchorằngnhữngtổchứcdântộccảilương nhưđảngHiếnpháp,đảngđộclậpViệtnam(doNguyễnThếTruyềnlập)theođườnglốicảicáchhoàbìnhlà"cựcnguyhiểm"vìđánhlạchướngdân chúng.NhữngnghịquyếtcủađạihộiVIQTCScànglàmcăngthẳngthêmnhữngbấtđồngvàđổthêmdầuvàoyêusáchđòicảitổHộithànhđảngcộng sảncóýthứchệtưtưởngrõràng.DẫnđầuphechốngđốivẫnlàTrầnVănCung.Saumộtthờigianlàmthợ,Cungtintưởngrằngchỉbằngnhữngkhẩu hiệu yêu nước, khó có thể lấy được sự ủng hộ của công nhân. Cần phải tăng tiền lương, giảm giờ làm! Và chỉ có đảng CS mới làm được việc đó!!! Tháng5/1929,ThanhniênHộitiếnhànhđạihộiđầutiên.17đạibiểuđạidiệnchohơn800thànhviêntạiBắcbộ,200từNambộvà200từTrungbộtập trungtạiHK.Ngaysaukhiđếnnơi,CunggặpLêHồngSơnđềnghịgiảitánHộivàthànhlậpĐCS.LàthànhviêncủanhómcộngsảnnòngcốtdoNAQ thànhlậptrongHội,đươngnhiênlàSơnủnghộviệccảitổ.TuynhiênSơnnghĩchưađếnthờiđiểmvìcácthànhviêncònchưađủgiácngộ.Vảlạithành lậpĐCSởHKdễgâychúýchochínhquyềnQDĐtạiQuảngchâu.TuynhiênCungkhôngnghevàđưarađềnghịngaytạingàyđạihộiđầutiên.Bịchủ tịchLâmĐứcThụtừchốithẳngthừng,CungcùngvớicácđồngchíliềnbỏhộinghịvềBắcbộlậpraĐôngdươngcộngsảnĐảng(CPI),côngkhaichỉ tríchHộikhôngtuântheocácquyếtđịnhcủaQTCS.SaukhiCungbỏđi,hộinghịtiếptụchọpvàthôngquanghịquyếtvềsựcầnthiếtthànhlậpmột ĐCSởViệtnam,tuynhiênthờiđiểmchưachínmuồidogiaicấpcôngnhâncònquáyếuvàthiếumộtlýthuyếtcáchmạng.Hộinghịcũngchínhthứcđề nghịQTCScôngnhậnHội. CácnhàlãnhđạoHộiđãmắcsailầmnghiêmtrọngkhiđánhgiáthấpsựủnghộchomộtđảngcộngsảntừphongtràocáchmạngtrongnước.CPIra sứclùacácthànhviêncủaHộisanghàngngũcủamình.Tháng8,HồTùngMậuvàLêQuangĐạtratùởQuảngchâuvàtrởvềHK.Đượcsựủnghộ củaSơn,họbímậtthànhlậptổchứccộngsảnbêntrongHội,gọilàAnNamcộngsảnĐảng(ACP),choLâmĐứcThụrarìa.Nhữngchibộđầutiêncủa ACPđượcthànhlậpởNambộ.Cùngtháng,MậugửithưchoCungđềnghịsátnhập,nhưngCungtừchốivì"bận".Bíquá,MậuviệncảQTCS:"Nếu chúngtacóhaiĐảng,1ởphíaNam,mộtởphíaBắc,thìkhônghiểuquốctếthứBasẽnghĩthếnào?".Suốtnăm1929,cácphepháitiếptụcđảkích nhauvớichiếcmũ"mensevick".Cuốitháng10,CPIcửĐỗNgọcDutớiHKđểhoàgiảimàkhôngcầnsựgiúpđỡcủangườingoài.Tuythế,dođãđược dặntrước,DucứkhăngkhăngđòiACPgiảithểvàcácđảngviênsẽgianhậpCPI.LẽdĩnhiênlàACPtừchối. Trongkhiđó,cácđảngviêncủaTânViệtởmiềnTrungcũnggiatănghoạtđộng.HọđổitênthànhĐôngdươngcộngsảnLiênđoàn,nhằm tránhsựđàotẩucủađảngviênsanghaiđảngkia.ThếlàởViệtnamcó3đảngcộngsảnmộtlúccònHộithìchỉcòncáivỏ.Cuốitháng8,đượctin NAQđanghoạtđộngởXiêm,SơncửLêDuyDiễmliênlạcvớiQ,hyvọngrằngQ,nhưngườisánglậpHộicóthểsửdụnguytínvàkhảnăngthuyết phụccủamìnhđểhoàgiảigiữacácphephái. Matxcovacũngphêphánkịchliệt"sựchầnchừvàthiếukiênquyết"củaHộivàramặtủnghộCPI.QTCSnhấnmạnhsựcầnthiếtphảicóngaymột đảngthốngnhấtđểlãnhđạophongtràotạiĐôngdươngvàhứasẽgửiđạidiệnđếnlàmtrunggian.GiọngđiệucủaMatxxcovacànghưngphấnkhi nghethịtrườngchứngkhoánNewYorksập,tiếptheonhữngvụkhủnghoảngngânhàngtạiÁo.CácnhàlãnhđạoXôviếtnhưcảmthấythờikhắcsụpđổ củachủnghĩatưbảntoàncầuđãđiểm.Mùathu1928,DalburomởchinhánhởThượnghải,gọilàCụcViễnđông(FEB).FEBđềxuấtthànhlậpmộttổ chứcmớivớitrụsởởSingđểđiềuphốihoạtđộngcácnhómcộngsảnởĐNA,vớitêngọi:"Liênhiệpcácnhómcộngsản".ACPnắmđượctinnàyqua cácđồngchíTQcủamìnhvàtỏrakhônghàohứnglắm.ĐảngcộngsảnNamDương,thànhlậpởSinggiữanhữngnăm20,chủyếulàdànhchongười Hoa,vìthếchịuảnhhưởngsâusắccủaCPP.ACPsợrằng,CPPthựctếsẽđịnhhướngcáchànhđộngcủahọ.HọchorằngcácđồngchíTrungQuốc http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1 44/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

Hoa,vìthếchịuảnhhưởngsâusắccủaCPP.ACPsợrằng,CPPthựctếsẽđịnhhướngcáchànhđộngcủahọ.HọchorằngcácđồngchíTrungQuốc thườngchỉquantâmcácvấnđềcủamìnhvàcoithườngcácdântộckhác.SơngửiLêQuangĐạtđếnThượngHảiđểthuyếtphụcFEBtrựctiếplãnh đạoACP.Ngày16/12/1929HồTùngMậugặppháiviêncủaQTCStạiHK.Pháiviênnàychorằngcả3pheđềuchưaxứngvớidanhhiệu"cộngsản"và nếuchưacóđảngthốngnhất,hãycứđểchoCPPlãnhđạo 4TạiXiêm,Qđượccácđạibiểuđidựhộinghị5/29thôngbáovềsựchiarẽtrongHội.Liền đó,tháng9,QviếtmộtbứcthưgửichoCPInóitoẹtrarằng,ôngchỉtintưởngvàonhữngngườicộngsản,vàđểchứngtỏlòngtrungthànhcủamìnhvới QTCS,CPIcầncửđạidiệnsangdựhộinghịdựkiếnsẽdiễnraởVladivostokvàođầunăm1930.LãnhđạoCPIchầnchừ.Qđãhailầnđịnhvượtbiên giớivềViệtnamnhưgphảihoãnvìbịcảnhsáttheodõiquásátsao.KhiôngđangchuẩnbịlầnthứbathìpháiviêntừHôngkongđến(cóthểlàLêDuy Diễm)mangtheonhữngtintứckhẩncấp.QliềnđiBangkokvàtừđóđáptàuđiQuảngchâu.QđếnQuảngchâu20/1/1930.VìsợcảnhsátAnh,Qviết thưmờicácđồngchícủamìnhtừHK.TuynhiênhọlạichorằnggặpnhauởHKantoànhơnvìcảnhsátAnhtỏrabaodungvớicáchoạtđộngcủacác ngoạikiều,miễnlàđừngmấtổnđịnhcủaHK.ĐiềukiệnsốngởHKxemracũngtốthơnởQuảngchâu.NgườiHoaởđâyhiềnhơn,thỉnhthoảngmới xảyrabãicông.HồTùngMậucửmộtđệtửcủamìnhhộtốngQđếnHKvàởmộtkháchsạntạiCửuLong.Ngaylậptức,QđếnnhàLêHồngSơnvà gặpcáclãnhđạocủaHội.Ôngđảkíchhọđãxarờiquầnchúng,miêutảviệctáchđảngnhư"tròtrẻcon".QcòngặpvớiđạidiệncủaCCP.Sauđó,ông gửithưmờibapháicạnhtranhởĐôngDươngđếnHKđểchuẩnbịthànhlậpđảngmới. CuốithángGiêng,cácđoànACP,CPItừĐôngdươnglụcđụckéođếnHK.ĐạibiểucủaLiênđoànbịbắttrêntàuthuỷvìbịnghiđánhbạc.Ngày3/2,Đại hộihợpnhấtđượcdiễnratạimộtcănnhànhỏởkhuphốnghèocủaCửulong,sauđólạiphảichuyểnđếnmộtsânvậnđộng.ĐạibiểucủaACPlàChâu VănLiêmvàNguyễnThiều,đạibiểuCPIlàTrịnhĐìnhCừvàNguyễnĐứcCảnh.HồTùngMậuvàLêHồngSơnđạidiệnchoHộicũ.Đạihộidiễnramột cáchêmthấmđángngạcnhiên.Qnhẹnhàngchỉtríchtấtcảcácbênvànhấnmạnhsựcầnthiếtphảiđoànkết.Hoáracácmâuthuẫnkịchliệtchỉlà biểuhiệncủatựáicánhân.Miềnbắcthìchêmiềnnamlườivàdễtính,miềnnamlạichêmiềnbắckhắckhổvàươngngạnh.Cảhaiđềukhôngbằng lòngvớiviệccácđồngchíNghệAnchiếmhếtvịtrílãnhđạo.Đểtránhphiềnphức,QsửdụnguytínQTCScủamìnhđềxuấtgiảitántấtcảcáctổchức hiệntại,lậprađảngmớivàđượctánthànhtứcthì.Chỉcònmộtvấnđềlàđảngmớisẽlấytênlàgì.NhưngđiềunàyQcũngđãlotrước,ôngbỏcảĐông dương,AnnamvàsửdụnglạichữViệtnamcủatriềuNguyễn,đảngmớisẽcótênlàĐảngcộngsảnViệtnam(VCP).PhầncònlạicủaĐạihộidiễnra trongkhôngkhíđoànkếtvàthânáitiếptụcthôngquađiềulệvàcươnglĩnhcủaĐảng. CầnphảinhắclạirằngQđãđượcbáocáovềĐạihội6củaQTCSvànhữngthayđổivềđườnglốicủaphongtrào,tuynhiênôngkhôngnhậnđượcbức thưphêpháncủaQTCStrựctiếpgửiHộinăm1929thôngquaFCP.MặcdùthừanhậnrằngởViệtnamchỉcóthểdiễnracáchmạngdânchủtưsản, QTCSvẫnnhấnmạnhgiaicấpcôngnhânphảigiữvaitròlãnhđạovàđấutranhvớitấtcảcácbiểuhiệncủabọn"dântộcxétlại".Lýthuyếtcáchmạng haigiaiđoạncủaLêninđượcHộikếtụccũngbịđảkíchlà"kìmhãmvàlàmsuyyếuquầnchúng".Cuốicùngbứcthưkếtluận:"khôngcầnphảiđợiđến khiACPđượctáitổchứcmớicóthểphátđộngquầnchúngnổidậy". ChịuảnhhưởngcủasựthayđổiđườnglốicủaQTCS,Lờikêugọicủađạihộithốngnhấttuyvẫnđượcgửichotoànthểnhândân(côngnhân,nông dân,binhlính,sinhviênhọcsinhvàtấtcảanhchịembịápbứcbóclột)Việtnam,nhưngđãxoáđiquanđiểmcủaQvềliênminhcông­nôngchiếnlược. Lờikêugọicôngkhainhấnmạnhđâylà"Đảngcủagiaicấpvôsản",cónhiệmvụlậtđổ"chếđộthựcdânđếquốc,tàndưphongkiếnvàcáclựclượng tưsảnphảncáchmạng",lậpnênnhànước"côngnôngbinh"dầndầnchuyểntiếpthànhnhànướcXHCN.Dùthế,Qcũngkhôngdễdàngtừbỏđường lốithànhlậpmặttrậnrộngrãicủaLenin.Tàiliệuchiếnlượcmớicủađảngmớiđòihỏiphảilôikéosựủnghộcủatrungnông,tríthức,tiểutưsảnvàcác nhómdântộcnhưđảngHyvọngThanhniêncủaNguyễnAnNinh.ChỉcóđảngLậpHiếncủaBùiQuangChiêuvàPhanLonglàbịcoirõràng"phản động".ChínhsựtrungthànhvớiLêninnàysẽmanglạichoQrấtnhiềusựrắcrốitrongthờigiansắptới. TrongthưgửiHilaryNoulens,đạidiệnchoFEB(FarEastBuro),Qmiêutả:"TừquảtrứngThanhniêncáchmạngđồngchíHội,đãnởraĐảngcộngsản Việtnam.Mộttổchứctuycònnontrẻnhưngđượctổchứctốtnhất,cóhiệuquảnhấtvàsẽtiếnbộnhanhchóng".Đảngcó204đảngviênởBắcvà Trungbộ,51tạiNambộ,15ởTrungquốcvà40ởXiêm.Trongcáctổchứcsinhviên,họcsinh,nôngdân,Đảngcókhoảng3500mônđồ. http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1

45/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

ThanhkiếmthầnmàLêLợiđãdùngđểđánhtanquânxâmlượctừthếkỷ15,giờđâyđangnằmtrongtầmtaycủaQuốc. ­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ 1 (3)NhữngngườibạncủaPhútạitrườngStalinlà:NguyễnThếRục,NgôĐứcTrí,BùiCôngTrừngvàBùiLâm.LêHồngPhonglúcđóđanghọctại trườnghàngkhôngLeningrad. 2 (18)TheohồsơmậtthámPháp,LâmĐứcThụđượcbầulàmchủtịchtạihộinghị. 3 TrầnVănCungviếtýkiếncủamìnhtrongcuốn"BướcngoặtvĩđạicủacáchmạngViệtnam" 4 MộtsốnhàquansátchorằngpháiviênchínhlàNAQ,nhưngnhiềukhảnănghơnđólàHilairNoulens,ngườiUcraina,làmviệcchoFEBtừnăm1928 vàbiếnmấtvàmùađông1929,trởvềHKvàotháng3/30.

NghệTĩnhđỏ ĐảngcộngsảnViệtnamrađời,thỏamãnướcmơcủaQkhirờiquêhươngcáchđây21năm,tìmmộtconđườngđểgiảiphóngđấtnước.Cùngvới cuộcđạikhủnghoảngđangdiễnraởthếgiớitưbản,phongtràocáchmạngởĐôngdươngcóvẻnhưminhchứngchodựbáocủaQTCSvềngàyhuy hoàngsắpđếncủacáchmạngthếgiới.Tuynhiên,vớiQ,cónhiềucâuhỏicầnphảitrảlời.Liệuđảngmớisẽthuộcđảngbộsắpđượcthànhlậptại SingaporehaysẽbáocáotrựctiếpchovănphòngFEBtạiThượngHải?LiệuQsẽtiếptụcđóngvaitròđạidiệncủaQTCShaysẽtrựctiếplãnhđạo Đảng?NếulãnhđạothìsẽđóngởđâuvìnếuQvềĐôngdương,sẽbịbắtvàxửngay.Ngày13/2,bấtchấpcáilạnh,QđiThượnghảiđểliênlạcvới HilaireNoulenstạitrụsởcủaFEBtrongmộtbiệtthựchâuÂutrênphốNamkinhnáonhiệt. GặpNoulenskhôngphảilàviệcdễ.Ngày18,QviếtthưchoNou,giọngrấtbứcxúc:Tôiphảigặpđồngchíngay,bởivì1/báocáonàyđãviết2ngày vẫnchưađếnđượctayđc;2/Mọiviệccóthểgiảiquyếttrong1giờmàtôiđãởđây5ngàyrồi;3/tôibuộcphảingồikhôngtrongkhicôngviệcchỗkhác đangchờ. Trongbứcthư,QcũngkiênquyếtphảnđốiquanđiểmcủaQTCSvềviệcthànhlậpcácđảngkhuvực,bỏquayếutốdântộc.QkhôngđồngýđểVCP thuộcđảngbộĐôngNamA,chorằngViệtnamcầnphảicómộtđảngđộclập,báocáochoFEBquavănphòngHồngkông.CóvẻnhưcuốicùngQ cũnggặpđượcNouvàthuyếtphụcNouđồngývớiquanđiểmcủamình,vìsauđóvàingàyQbáocáovớiDalburoởMoscow.Nhưngvẫncònmộtvài khúcmắc: Tôikhôngrõvaitròcủamình.TôilàthànhviênĐảngCSPháphayViệtnam.Khichưacólệnhmới,tôisẽtiếptụclàmviệcvớiVCP.Nhưngdướidanh nghĩanào?TôikhôngthểvềĐôngdươngvìđãcóbảnántửhìnhvắngmặt.LiệuvaitròcủatôivớiQTCSđãchấmdứt?Nếukhông,tôicóthểliênlạc vớivănphòngđịaphươngđượckhông?RấtmongBanchấphànhxemxétnhanh. TrướckhirờiThượnghải,QgặpNguyễnLươngBằng,mộttaychâncũtừthờiởQuảngđông.QdặnBằngtìmcáchtuyêntruyền,thuphụcgần4000 línhViệtnamhiệnđangđóngtrongkhunhượngđịaPháp.QcònnhấnmạnhviệcgiữvữngquanhệvớiĐảngCSTQ.SauđóQvềHongkongthànhlập vănphòngphíaNamcủaFEB,đợilệnhmới.Vănphòngnàyđượcđặttrongmộtngôinhà2tầngởđảoHK,dướidanhnghĩamộthãngbuôn.Qthuê mộtcănhộgầnsânbayởCửulong,hoạtđộngvớitêngọinhàbáoVương.VănphòngcótráchnhiệmliênlạcvớicácđảngởĐNA:Thái,SingvàViệt namCuốitháng3,QđitourtrongkhuvựcvớinhiệmvụkhôiphụctổchứcởNamDương.TạiTháilan,QquaUdonThani,thôngbáovềviệcthànhlập VCP.TheolờicủaHoàngVănHoan,QkêugọicácthànhviêncủaHộithamgiatíchcựcvàocáchoạtđộngcủađảngCSTháisắpđượcthànhlập.Để trấnantâmlýbấtổnvìkhôngđượcthamgiatrựctiếpvàogiảiphóngVN,QkhuyênnêntổchứcHộithànhvănphòngtỉnhcủaVCP.Cuốithàng4,Q http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1

46/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

quaytrởvềBKchủtọahộinghịthànhlậpđảngCSThái,bầubanchấphànhlâmthờivới1đạibiểuViệtnamtừUdonThani.SauđóQđiMalayavà Sing,dựhộinghịđảngNamDương,cảitổthànhđảngCSMalayan.CảhaiđảngmớiđềubáocáochoFEBquavănphòngHK.QquayvềHKgiữa tháng5 TrongkhiQbậnrộn"đỡđẻ"chocácđảngmới,tìnhhìnhViệtnamnhanhchóngtrởnêncăngthẳng.ĐầutiênlàcuộckhởinghĩacủaVNQDDvàođầu tháng2.BỏquanhữngnguyêntắccủaLeninvềviệcvậnđộngquầnchúng,xâydựngcơsở,QDDdựavàomộtlớpcácnhàcáchmạngtinhtúy,dựkiến sửdụngkhởinghĩavũtrangđểlậtđổPháp,vớisựhậuthuẫncủacácbinhsĩphảnchiến.QuânđộiviễnchinhPháp,doToànquyềnLyMyrethànhlập từnăm1879,cókhoảng30,000quân,vớikhoảng2/3làdânđịaphương.Độiquânnàyđượcchiathành31tiểuđoàndocácsĩquanPhápchỉhuy. Ngoàiracònkhoảng15,000dânquândohạsĩquanPhápchỉhuy.ĐaphầnlínhViệtnamlàdocácchứcsắctronglàngbắtđi,chẳngcócảmtìnhgìvới Pháp.Đếncuốinhữngnăm20,tâmlýghétPháptrongbinhsĩdângcao,làmảnhđấtmàumỡđểgieotinhthầndântộcchủnghĩa.Từnăm1929,QDĐ đãbắtđầutàngtrữvũkhítạinhiềuđịađiểmtrêncảnước.ĐángtiếclàPhápđãpháthiệnvàtiêuhủyphầnlớn.Sauđóvấnđềthêmcăngthẳng.Một chủđồnđiềnPhápbịámsáttrênđườngphốHànộikhivừabướcracửanhàngườitình.ChínhquyềnnghingờQDĐđứngđằngsau,lậptứcvâybắt hàngtrămlãnhđạođảngvànhữngngườiủnghộ.Longạitrướcnguycơbịtiêudiệt,QDĐquyếtđịnhrataynhanh.Lúcđó,họđãcókhoảng1000cơsở trongcáctrạilínhởBắcbộ.Đầutháng2,cuộcbinhbiếnnổraởmộtsốđồnởtrungduBắcbộ,quantrọngnhấtlàởYênbái.Kếhoạchđầuđộccácsĩ quanPhápbịmộttênchỉđiểmtuồnchoPháp.Viênchỉhuytrạilínhđãđềphòngvàkhicuộcbạođộngnổravàogiữađêm,quânPhápđãđượcchuẩn bị.ĐếnđầugiờsángthìPhápđãkiểmsoátđượctìnhhình.Cuộcnổidậyởmộtsốđịađiểmkháccũngnhanhchóngbịdậptắt.Rấtnhiềulãnhđạobị bắt.Ngày17/6,13kẻcầmđầubịxửtửtạiYênbái. Cuộckhởinghĩađãthấtbạingaytừđầuvềnguyêntắc,khikhôngcónhữngbiệnphápkíchđộngdânchúngthamgia,cũngkhôngcóphươngán"tẩu vi"khigặpsựcố.Liênlạccũngbịcắtđứtởphútcuối,dẫnđếnsựthiếuđồngbộtronghànhđộng.Quantrọnghơnnữalàcuộckhởinghĩakhôngđược sựủnghộcủadânchúngtrongtoànquốc.CáclãnhđạothoátchếtchạytrốnsangTrungquốcvàbịphânrãthành2nhánh:mộtnhánhvẫntrungthành vớichủtrươngkhởinghĩavũtrang,nhánhkiathìnghiêngvềcảicáchhòahoãn. TrênthựctếthìtìnhhìnhĐôngdươngđangchứađựngnhiềudấuhiệubấtổn.Đầutiênlàtronggiớihọctrò.Mặcdùsốlượnghọcsinhliêntụctăng (đầunăm1930,cảnướccó7000trườngcôngvớigần340,000họcsinh),bấtmãnvẫnkhôngngừnggiatăngdothiếuđiềukiệnhọclên.Chỉcókhoảng 5000họcsinhởcấptrunghọcvàkhoảng500đượcvàohọctạiđạihọcduynhấtởHànội.Việclàmsaukhihọcxongcàngkhôngcó,lươngthìthấphơn hẳncácđồngcấpchâuÂu,làmtăngthêmtinhthầnchốngsựthốngtrịcủangoạiquốc.Khiphongtràohọcsinhtạmlắngxuốngcuốinhữngnăm20, đếnlượtcôngnhânnổidậy.Côngnghiệppháttriểnmạnhkểtừsauchiếntranhthếgiớilầnthứnhất,nhưngchỉcógiớichủđượchưởnglợi.Cuốinhững năm20,giaicấpcôngnhânViệtnamcó200,000người,trongđóđãcó50,000làmviệctrongcáckhumỏởmiềnĐôngbắc.Tìnhcảnhcủacôngnhân làmviệctạicácđồnđiềnchèvàcaosuởTâynguyênvàdọcbiêngiớiCampuchia,hếtsứckhốnkhổ: Tấtcảđềuphảidậytừ4hsángmànhiềungườivẫnchưakịpănsáng.Kẻngtậptrunglúc5hvàkhôngaiđượcmuộn.20phúttậptrunglàmộtcựchình vìbọnchủtìmmọicớđểđánhđập,chửibới. Sauđótấtcảphảirađồnđiền,mỗingườiphảicạomủtừkhoảng280đến350gốc.Aikhôngđủtiêuchuẩnsẽbịđánh,nếukhôngcótiềnnộpchuộc. Chiềuvề,phảiphụcdịchchủ,dọndẹpnhàcửa.Cuộcsốngđúnglà:"conkhôngbiếtmặtcha,chókhôngbiếtmặtchủ". ThựctếchâuÂuchothấyđiềukiệntrongxãhộitiềncôngnghiệpkhôngbaogiờdễchịu.Việtnamcũngkhôngphảilàngoạilệ.Côngnhâncác"nhà hàngmồhôi"ởNamđịnh,Hảiphòng,hầmmỏQuảngninhhaycácđồnđiềnmiềnNamđềucùngkhổnhưnhau.Việctuyểndụngcũngkhônghẳnlàtự nguyện.Cácbăngnhómtộiphạmnhiềukhirìnhbắtngườitrênđườngrồitốngthẳngđếncácnhàmáy.Mộtsốnôngdânkhôngđủtiềnnộptôchođịa chủtrốnrathànhphố.Nhưngcũngchẳnghơngì.Đồnglươngthìchếtđói.Bạolựctrànlan.CharlesDickensmàcònsốnghẳnsẽrấthiểucuộcsống này.Rồicuộcđạikhủnghoảngxảyra.TưbảnPhápbỏchạy.Hơnmộtnửasốnhânviênphảirađường.Cóngườichạyvềquêcuốngquíttìmđường sống. Nhiều người biểu tình phản đối. Bãi công nổ ra tràn lan. Có trường hợp là doTân Việt hoặcThanh niên Hội xúi giục, nhưng đa số là tự phát. http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1 47/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

sống. Nhiều người biểu tình phản đối. Bãi công nổ ra tràn lan. Có trường hợp là doTân Việt hoặcThanh niên Hội xúi giục, nhưng đa số là tự phát. Thángba/1930,côngnhânđồnđiềnPhúriềngnổiloạn.VàituầnsauđếnlượtnhàmáydệtNamđịnh,rồiDiêmBếnthủy.Phápthẳngtaydẹploạn.Đã cóngườichết,nhiềungườibịthương.TìnhhìnhđặcbiệtnghiêmtrọngởVinh.Rấtnhiềucôngnhâncónguồngốctừnhữngđịaphươnglâncận,dẫn đếnsựbấtmãncaođộởnôngthôn.HàngngànnôngdânThanhchươngđãtrànvàođậppháđồnđiềnvàtreocờđỏbúaliềm.LínhlêdươngPháp đànápgiếthàngchụcngười. Từcuốinăm1929,CPIđãcửmộtđảngviênkỳcựucủamìnhlàNguyễnPhongSắcvềnằmvùngởnhàmáyDiêmBếnthủy.VàituầnngaysauHộinghị thànhlậptháng2/1930,TỉnhủyNghệanrồicácchibộđịaphươngliêntiếpđượcthànhlậpvàhầunhưhoạtđộngtựdovìPhápkhôngđểý,cònquan lạiđịaphươngthìsợ.CáccánbộđịaphươngtựchủhoạtđộngmàkhôngcầnbấtcứsựlãnhđạonàotừTƯ,tiếptụcthổingọnlửacáchmạng.Đếnđầu tháng9,tìnhhìnhbắtđầuvượtkhỏitầmkiểmsoát.NôngdâncáchuyệndọcsôngCảnổidậycướpchínhquyền,tổchứctheokiểuLiênxôthànhcác Xô­viết,chủyếulàtừthànhphầnnôngdânnghèo.Chínhquyềnmớilậptứcxóabỏcácloạisưuthuế,lấylạiruộngđấttừtayđịachủđểchiachodân nghèo.CôngnhânBếnthủyvàhọcsinhHuếđồngloạtbiểutìnhủnghộ. Losợ,Pháplậptứctăngcườngquânlêdươngđểhỗtrợquântriềuđình.Ngày12/9khihàngngànngườitừYênxuyênđổvềVinhđểchiếmtrụsở ngânhàngĐôngdương,máybayPhápđãnémbomthẳngvàođoànngười.ConđườngtừYênxuyênvềVinhđẫmmáuvàxácngười. Trong lúc NghệTĩnh đang bạo loạn, Đảng bộ địa phương đang bối rối không biết phải hành động thế nào, tại HK, những lãnh đạo cao cấp ráo riết chuẩnbịchoHộinghịtoànthểtrungươnglầnthứnhất.Cuốitháng9,đoànNambộđếnnơinhưngchẳngthấydấuhiệugìcủađoànBắcvàTrungbộ. ĐượcsựđồngýcủaQ,anhemđịnhbỏvề,thìthậtmaymắncómấyđạibiểucủaBắckỳđếntừHảiphòngngaytrướcgiờlênđường.Tấtcảquyếtđịnh vẫntiếptụchộinghị.QvàTrầnPhúđiThượnghảiđểtưvấnvớiNoulens.Đầutháng10,Phúquayvề.QởlạithêmvàingàyrồitrởvềHKtrênmộtcon tàuMỹ.Ngày20/10,HộinghịkhaimạctạimộtcănhộnhỏởphốKhaiY,đảoHK.Nhờtrời,đếnlúcnày,đạibiểu3miềnđềucómặt,trừmộtđạibiểuđã đếnđượcHKnhưnglạibịlạcvìkhôngtìmđượcđịađiểm.QvừalàchủtịchvừalàđạidiệncủaQTCS.Trongsốđạibiểu,cómộtthiếunữdanâu,hấp dẫn.ĐóchínhlàNguyễnThịMinhKhai,đượccửsanggiúpchoQtạiVănphòngmiềnNamtừtháng4/1930. ChủđềchủyếucủaHộinghịlàthảoluậncươnglĩnhchínhtrịchínhthứcthaythếđềcươngtạmthờidoQsoạnthảotạiHộinghịthốngnhấthồitháng2. ĐềcươngcủaQthừahưởngtừcươnglĩnhcủaThanhniênHộinênhiểnnhiênlàcómộtsốđiểmkhôngtrùngvớiquanđiểmchínhthốngcủaMatxcova tạithờiđiểmnày,tỷnhưvaitròchínhthốngcủagiaicấpcôngnhânhoặckếhoạchcáchmạng2giaiđoạncủaLênin.Đasốcácđạibiểuđãchấpnhận quanđiểmcủaMatxcova,thaythếchonhững"khiếmkhuyết"củađềcươngtạmthờicủaQ.Ngày9/12,BanchấphànhTƯmớirathôngtư(chắclàdo Phúthảo),đảkíchquanđiểmmặttrậnthốngnhấtbaogồmcảnhữngphầntửtưsảncủahộinghịtháng2.Thôngtưcũngphêphánchủtrươnghợp nhấtbìnhđẳng,chorằnglẽraphảichọnnhữngthànhphầnưutúnhấtcủamỗiphái. Cươnglĩnhchínhtrịmớiđềnghịthànhlậpmặttrậnphảnđế,docôngnhânlãnhđạo,kếthợpvớibầnnôngvàtrungnông.Mặttrậnkhôngcấmcác phầntửtưsản,nhưngcươnglĩnhcảnhbáo,phảihếtsứccẩnthậnvớibọnnày.Đảngcóthểhợptácvớicácđảngdântộckhác,nhưngphảichốnglại quanđiểm"dântộchẹphòi"củacácđảngnày,vàtiêudiệtảnhhưởngcủachúngđếnquầnchúng.Cươnglĩnhcũngđềxuấtkhaitrừnhữngphầntửchủ trươngkhủngbố,ámsát,coithườngquầnchúng.ChủtrươngnàychắcchắnđượcsựủnghộcủaQ,vìôngđãphátbiểutươngtựkhinhậnxétcuộc khởinghĩaYênbái.Mộtkếtquảnữacủahộinghịtháng10làviệcđổitênđảngtừđảngcộngsảnViệtnamthànhđảngcộngsảnĐôngdươngdosứcép củaLiênxô.RõrànglàMatxcovachorằngchữ"Việtnam"quá"dântộcchủnghĩa"khôngphùhợpvới"cáchmạngthếgiới".QTCScũngđangkêugọi nhữngnướcnhỏthànhlậpnhữngđảngkhuvực. TìnhhìnhbạoloạnởmiềnTrungcũngđãgâychúý.Đếnlúcđógầnnhưmọisựngãngũ,cuộcnổidậychỉdiễnralẻtẻởvàihuyện.Nôngdân,công nhân,tầnglớpthịdân,thậmchícảdânnghèomiềnBắccũngtỏtháiđộthờơ,khôngnổidậyhưởngứng.Nghịquyếthộinghịkêugọicáclãnhđạođịa phươngtìmmọicáchđểmởrộngphạmviảnhhưởngtrongcảnước,vàchỉthịkhôngđượcmanhđộng,sửdụngbạolựcmùquáng.Mộtthôngđiệpgửi riêngchođảngbộNghệtĩnhnêurõ: http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1 48/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

riêngchođảngbộNghệtĩnhnêurõ: Nếuquầnchúngđứnglêntựphát,đảngđươngnhiênphảilãnhđạo.Trườnghợpnày,cóbằngchứngchothấyđảngbộđịaphươngđãchủđộng"giật dây",vàđấylàmộtsailầmchếtngười:1/Tìnhhìnhcáchmạngvànhậnthứcquầnchúngchưachínmuồiởnhiềuđịaphương.2/Tạimộtsốxã,phong tràomạnhthìlạiquáthiếuvũkhí. HộinghịđãbầuBanchấphànhTƯvàBanthườngvụgồmTrầnPhú,NguyễnTrọngNghĩavàNguyễnPhongSắc(mặcdùôngnàykhôngdự).TrầnPhú cònđượcbầulàmTổngbíthư.QtiếptụclàđạidiệnchoQTCS.BanđầuBanthườngvụđịnhđóngỏHảiphòng,nhưngsauchyểnvàoSàigòndolýdo anninh. QuốckhôngthểkhôngbiếtrằngnhữngquyếtđịnhcủaHộinghịlầnnàyđãmâuthuẫnrõràngvàthậmchítrắngtrợnvớinhữngtưtưởngvàphongcách lãnhđạocủamình.Nhiềuchỉtríchhoàntoànkhôngcócơsở.TừthờilãnhđạoThanhniênHội,Qđãcốgắngnângcaotrìnhđộnhậnthứctưtưởngcủa cácthànhviên.Bâygiờkhicácthànhviêntrẻhơncáobuộcvềtộiyếukémvềtưtưởng,chắcQrấtđau.Trênthựctế,quanđiểmmớicủaQTCSkhông nhữngkhôngphùhợpvớiQmàcònlàbướclùisovớinhữngtưtưởngcủaLeninđầunhữngnăm20.Qđãchấpnhậntấtcảvớimộttháiđộnhãnhặn: "lắngnghevàtôntrọngýkiếnngườikhác"vàviếtbáocáogửichoNoulenssaukhihộinghịkếtthúc.Vàocuốithuvàmùađôngnăm1930­1931,Pháp tăngcườngđànáp.Biểutìnhbịdậptắtngaylậptức,quânđộitrànvàochiếmđóngnhữnglàngxãủnghộbiểutình.ĐảngbộcáctỉnhmiềnTrungbáo cáotinhthầndânchúngxuốngthấp.Nhữngphầntửtíchcựccuốngquýtquaysangcácbiệnphápnhưámsáthoặckhủngbốđểtrấnápdânchúng. Phápcàngđànápdữhơn.Banthườngvụcũnglúngtúng,chỉthị:"chúngtakhôngcómáybay,khôngcóquânđộiđểứngcứu.Nhưngtuyệtđốikhông đượchoảngloạn".TạiHK,Qcũnghếtsứccốgắngđểlôikéosựchúýcủathếgiới.Trongbáocáogửichom*oscow,Qnóisuốtngàygõcửacácđồng chíởvănphòngFEBtạiThượnghải,đểkêugọicácđảngkhácủnghộphongtràotạiViệtnam.Trongmộtbàibáoviếtnăm1931,cótên"NghệTĩnh đỏ",Qcangợisựkếthợpcủacôngnhânvớinôngdânvàkếtluận,cuộcnổidậyxứngđángđượctômàu"đỏ". Q cũng hết sức băn khoăn về khả năng của mình có thể tham gia tích cực vào việc lãnh đạo phong trào. Mâu thuẫn vớiTrần Phú ngày càng căng thẳng.Phúthẳngcánhchỉtríchquanđiểm"dântộc"củaQ,phảnbộilạinhữngtưtưởngcủaQTCS.Phúcũngkhôngdấudiếmthamvọngkiểmsoát đảngtrongtươnglai.TrongmộtláthưgửiQthángGiêngnăm1931,PhúkêucavềsựmấtliênlạcvớivănphòngFEBtạiThượnghảivàchorằngQ chínhlàthủphạm.Phúviết,nếuQkhôngthểđảmbảođượcliênlạc,thìvănphòngởHKcóvaitrògì?Mặcdùrấtkhóchịuvớigiọngđiệu"bềtrên"của Phú,QvẫntìmcáchbắtliênlạcvớiThượnghảivàthúcgiụcNoulensnhanhchóngcónhữngchỉthịchophongtràoởViệtnam. Đầutháng3,JosephDucroux,điệpvụcủaQTCSdướitêngọiSergeLefrancđếnHKđểgặpQtrongchuyếnđithịsátkhuvực.QvàLefrancquennhau từđầunhữngnăm1920khicùngthamgiaLiênđoàncộngsảntrẻtạiParis.LefrancchorằngsửdụngQchỉvớimụcđíchliênlạcvàphiêndịchthìquá phívàđềnghịchuyểnQvềvănphòngThượnghải,trựctiếpchỉđạoĐôngdương.Haituầnsau,LđếnSàigòn.Ngày23,NgôĐứcTrí,thànhviênBan thườngvụmới,từnggặpLkhihọctạitrườngStalin,gặpLtạikháchsạnSàigònPalace.Ngàyhômsau,Lgặp2thànhviêncònlạitạinhàPhú,chuyển tiềnvàhứaNoulenssẽsớmgặpbanlãnhđạoICP.LcũngthôngbáoviệcchuyểnQvềThượnghải.SaukhigửibưuthiếpchoQ,LrờiSàigònngày27. CảnhsátPhápbắtđầuthànhcôngtrongviệctruyquét,bắtbớnhữngphầntửcộngsảnđầusỏ,từđótrakhảoranhữngđầumốikhác.Nộibộphong tràobắtđầucóhiệntượngrốiloạn,nghikỵlẫnnhau.ThậmchíkhiNguyễnĐứcCảnhbịbắtnăm1929,đảngbộmiềnTrungđãquyếtđịnhámsátông nàytrongnhàtùđểkhỏikhailungtung.Cuốitháng3/1931,TrầnPhútriệutậphộinghịtrungươnglầnthứhaitạiSàigòn.Khôngrõlàhộinghịbànvề vấnđềgìnhưngthấynghịquyếtdũngcảmtuyênbốnhờtìnhhìnhthếgiớithuậnlợivànhữngcốgắngcủađảng,phongtràovẫnpháttriểnmạnhmẽ. Hộinghịcũngthừanhậnnhữngvấnđềnghiêmtrọngđangtồntại.VaitròlãnhđạocủađảngtạiBắckỳrấtyếu,dotưtưởng"tiểutưsản"bịthừahưởng từThanhniênHội,khôngthâmnhậpđượcvàogiaicấpnôngdânvàcôngnhân.Vàingàysauhộinghị,cảnhsátbấtthìnhlìnhậpvàongôinhàBan thườngvụđanghọpkínvớiđạidiệncácđịaphươngởNambộ.Tấtcảđềubịbắt,trừTrầnPhúđúnglúcđóđangravườnđivệsinhnênđãkịpthoátra cổngsau.Trongtù,NgôĐứcTríkhôngchịuđượctratấnđãkhairatuốttuột.Đếnngày17/4,trongbanlãnhđạođảng,chỉcònTrầnPhútựdo. http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1

49/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

Cùngngày,PhúviếtthưchovănphòngFEB,buộctộinhữngđảngviênnòngcốtBắckỳvàTrungkỳ,vẫnbịảnhhưởngcủagiớilãnhđạocũ,chốngđối lạiđườnglốimới,dẫnđếnthảmhọahiệntại.TuynhiênPhúvẫnlạcquanthôngbáo,hiệntạiđảngđãcótới2400đảngviênsovới1500hồitháng10; hơn63000nôngdânđãthamgiacáchmạng,sovớichỉcó2800mùathunămtrước.Đảngsẽpháttriểnvàcầntiền,Phúkếtluận.Trướcđóvàingày, NoulensđãviếtthưphêphánQởHKkhôngcungcấpđầyđủcácthôngtinvềtìnhhìnhởĐôngdương,chẳnghạntạisaolãnhđạobịbắtvàtronghoàn cảnhnào?ĐểFEBcóthểrútranhữngkinhnghiệmvàbàihọc.NoulenschorằngviệcchuyểnQvềThượnghảitạithờiđiểmnàylàkhônghiệnthựcvà cầnchuẩnbịkỹlưỡnghơnnữa.Ngày20/4,QviếtchoBanthườngvụởSàigòn,chuyểntảinhữngyêucầucủaNoulens.Ngày24/4QviếtchoPhú,kêu cavềvaitròcủamìnhchẳngkhácgì"hộpthư",vàsẵnsànglàmnhiệmvụkhác.TrongmọitrườnghợpQnhấnmạnhvaitròcủaviệcbảođảmthôngtin đầyđủ.NhưngPhúkhôngbaogiờnhậnđượcnhữngbứcthưnày.Ngày18/4Phúbịbắt.Mấythángsau,Phúchếttrongtù.Cónguồntinnóilàdolao phổi,nguồnkháclạichorằngdotratấn.NgôĐứcTrívàNguyễnTrọngNghĩađangngồitù.NguyễnPhongSắcbịhànhhìnhtrongtháng4.Banlãnh đạođảngtrongĐôngdươnghoàntoànbịtanrã. TheobáocáocủaSurête,cuốimùaxuânnăm1931,hơn2000ngườiđãbịhànhhình,51000thànhviêncủaphongtràobịbắt.Thêmvàođólàhạnhán trongcáctỉnhmiềnTrungdẫnđếnmấtmùa.Hơn90%dânNamđàn,Nghệancónguycơchếtđói.NgaycảnhữngngườiônhòanhưBùiQuangChiêu cũngphảiviếttrêntờLaTribuneIndochinoise:miềnTrungđangyêntĩnh,nhưngđólàsựimlặngcủachếtchóc.Ngày12/5/1931,NoulensgửichoQ bảnđánhgiácótínhphêphántìnhhìnhĐôngdương.NoulensphêphánlãnhđạođảngđãkhôngtuânthủnghiêmngặtnhữngchỉdẫncủaQTCS.Đặc biệtlàchủnghĩa"anhhùngquákhích",nổidậyvộivã,bắncảnhsáthaynhữnghànhđộngkhủngbộkhácđãlàmảnhhưởngnghiêmtrọngđếnphong trào. Họp hành thì dài dòng và thoải mái, không có những biện pháp bảo mật.Thiếu những biện pháp giáo dục và tổ chức quần chúng. Cuối cùng NoulenshứasẽbáocáotìnhhìnhĐôngdươngchophongtràocáchmạngthếgiớivàdặn"Tìmmọicáchviếtchochúngtôivềhoạtđộng,thànhtíchvà thấtbạicủacácbạn" Tronglúcchờđợiphâncôngcôngtácmới,QsốngtrongmộtcănhộnhỏởbánđảoCửulongvàsavàoquanhệtìnháivớiNguyễnThịMinhKhai. CũngnhưQ,Duy(tênhoạtđộngcủaNTMK)làcầunốigiữaquákhứvàhiệntại.Côsinhnăm1910tạimộtgiađìnhdanhgiáởHàđông.ÔngnộiDuylà mộtquanchứctriềuđìnhởBắcgiang,đãđậuđếnPhóbảng.BốDuy,ôngNguyễnVănBình,saukhithitrượt,chấpnhậnlàmmộtnhânviênhỏaxaở Vinhnăm1907.14tuổi,khivàotrườngtrunghọc,DuyđượcTrầnPhútruyềnbánhữngtưtưởngcáchmạng.Năngnổvàxinhxắn,côlậptứcđượcQ chúýngaykhiđếnHongkong. KhôngcónhiềutàiliệuviếtvềmốitìnhQ­Kvàcũngkhôngrõhọcócướinhauchínhthứchaykhông?CuộchônnhâncủaQvớiTăngTuyếtMinhcoi nhưtanvỡsaukhiQbỏtrốnnăm1927,mặcdùcómộtsốchứngcớchothấyMinhđãgặpQtạiHKđầunhữngnăm1930.LâmĐứcThụđãkhaivới mậtthámPháplàMinhchêQgià,vàđồngýlấyQchỉvìtiền.TrongmộtbứcthưnhờThụchuyểnchoMinh,Qviết:"Mặcdùchúngtaxanhauvakhông nói ra nhưng tình cảm vẫn nguyên vẹn. Cho anh gửi lời hỏi thăm tới mẹ em". Mùa xuân năm 1931, Q xin phép văn phòng FEB được cưới NTMK. Noulenstrảlờiphảibáotrướcchoôngtahaithángtrướckhilàmđámcưới.Khôngmay,ngaysauđóKhaibịcảnhsátHKbắtvìnghingờhoạtđộng chốngphá.NhờtựkhailàcôngdânTQdướicáitênTrầnTháiLan,KhaibịdilývềQuảngđông,tốnggiamvàithángrồiđượcthảravìthiếuchứngcớ. Khoảngcuốitháng4,đầutháng5,QviếtthưchoNoulensthôngbáovắntắtmộtđồngchítrongđộiliênlạcbịbắt.Sauđólạinhắclạiđềnghịđược chuyểncôngtác. Cùng thời điểm, Lefranc vẫn tiếp tục chuyến đi của mình đến Singapore để tiếp xúc và thu nhập thông tin với các thành viên của đảng cộng sản Malayan­MCP.CảQlẫnNoulensđềuđangrấtcầnnhữngthôngtinnày.DođượcQbáotrước,mộtlãnhđạocủaMCPlàPhúĐạiThanh,chiếnhữu củaQkhithànhlậpđảngởXiêm,đãhẹngặpLefrancetạiCollier'sQuay.CảnhsátAnhđãtheodõiLefranctừlâuvàmấtdấuôngnàyởẤnvàXrilanca. Lầnnàythìchúnggặpmay.PhúđangbịcảnhsátbámsátvìquanhệvớimộtđảngviênngườiIndonexiaTanMalaka.KhiđượcbiếtlàPhúsẽgặpmột điệpviêntừchâuÂusangcótênlàLefranc,cảnhsátnghingờngayđóchínhlàJosephDucroux,đãđượcLondonbáotừtrước.Saukhibắtgiữcảhai, cảnhsátđãlụcsoátphòngngủvàthutấtcảcácgiấytờcủaLefranc,trongđócócảbưuthiếpcủaQ(dướitênT.V.Wong)vàNoulens.Lefrancvàđồng phạmbịxétxửvàtốnggiamtạiSing,cònthôngtinvềQvàNoulensngaylậptứcđượcbáovềThượnghảivàHongkong. http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1 50/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

phạmbịxétxửvàtốnggiamtạiSing,cònthôngtinvềQvàNoulensngaylậptứcđượcbáovềThượnghảivàHongkong. 2:00giờsángngày6/6,cảnhsátHKậpvàomộtcănhộtrênbánđảoCửulong,bắtđitrêntầng2mộtngườiđànôngcótênlàTốngvàmộtphụnữtrẻ tựxưnglàcháucủaôngtavàcótênlàLýSâm.Dựatrênnhữngtàiliệu,truyềnđơnthuđược,cảnhsátđãxâcđịnhđóchínhlàđiệpvụcủaQTCS NguyễnÁiQuốc,cònngườiphụnữlàLýưngThuận,vợcủaHồTùngMậu. Cuộcsốngphútchốcbịđảolộn.Mọiquanhệvớitrongnướcbịcắtđứt.ĐedọanhãntiềnlàbịdẫnđộchoPhápvàtriềuđìnhAnnam.Tươnglaivôcùng bấtđịnh!

Mấthút Năm1931lànămcácchínhquyềnthuộcđịatạiĐôngÁratayngănchặnlànsóngcộngsảnđangdấylên.Tháng6,cảnhsátSingaporebắtSerge Lefranc,đặcvụcủaQTCSđangđitourkhuvựcĐôngNamAtheochỉthịcủavănphòngThượnghải.Ngày5/6,pháiviêncủaICPtạiFEBLêQuangĐạt bịbắttạinhượngđịaPhápởThượnghải.Sánghômsau,NAQvàđồngchícủamìnhlàLýSâmbịbắttạiHồngkông.VàingàysauđếnlượtHilaire Noulensvàvợ.ÔngnàytựkhailàcôngdânBỉnhưngđãbịnhanhchóngvạchtrầnkhilậntheongườiđếnmấyquyểnhộchiếukhácnhauvàlãnhsựBỉ từchốixácnhận.MặcdùchẳngcóthểgánđượcchoNoulenstộigìrõràng,cácquanchứcthuộcđịatinchắcrằngôngnàylàcộngsảngộcvàchuyển giaochochínhquyềnQuốcdânđảngtạiGiangtây.TạiđâyNoulensbịkếtánchungthân,sauLiênxôthôngquatổchứcChữthậpđỏquốctếđãcan thiệpđểđưavềMatxcova. NAQ(dướibídanhlàphóngviênTrungquốcTốngMãnChâu)bịbắtmàkhôngcótrátcủatoàdocảnhsátnghingờlàcónhữnghoạtđộngliênquan đếnQTCS.MặcdùQchẳngphạmtộigìcủaHK,chínhsáchcủaAnhlúcđólàkhôngchophépsửdụnglãnhthổmìnhđểtiếnhànhcáchoạtđộnglật đổ.ChínhquyềnsởtạitinchắcônglàNAQvàhyvọngcóthểtìmcáchđểtrụcxuấtQsangĐôngdương.TuynhiêndolúcđógiữaPhápvàAnhchưa cóthoảthuậnvềdẫnđộtộiphạmchínhtrị,cáchduynhấtmàchínhquyềncóthểlàmlàđềnghịtoàralệnhtrụcxuấtQrakhỏiHKtrênmộtcontàuvà đếnmộtđịađiểmđãchỉđịnhsẵn.1 DokhôngcóhộchiếuvàQkiênquyếtkhẳngđịnhmìnhlàngườiHoachứkhôngphảingườiViệtnam,toàphảimởphiênđiềutrầnvàongày10/7/1931. Tạiphiênđiềutrầnnày,QchỉdùngtiếngAnh,khaimìnhsinhởĐônghưng(thànhphốthuộcQuảngđônggầnbiêngiớivớiĐôngdương).Ôngthừa nhậnmìnhđãsangPháp,nhưngchưahềtớiNgavàcàngkhôngliênquangìđếnQTCS.ÔngcũngphủnhậnmìnhcóquenbiếtLefrancmặcdùcông nhận là mình đã ký vào bưu thiếp tìm thấy trong túi của Lefranc. Cuối cùng Q đề nghị được dẫn độ sangAnh chứ không phải trục xuất sang Đông dương.Gầncuốiphiênđiềutrần,Qbấtngờnhậnđượcsựtrợgiúpvềphápluậttừbênngoài.ChođếnnayvẫnchưarõlàlàmthếnàomàluậtsưFrank Losebylạitrởthànhmộtnhânvậtquantrọngcủavụánnày?CónguồntinchorằngôngtacómộttrợlýngườiViệt,anhnàyđãkểlạivớiôngchủvềQ. HCMthìnóirằngmìnhvàLosebycóchungmộtngườibạngiấutênởHK.TheothôngtinchínhthứccủaHànội,LosebyđượcTổchứccứutrợĐỏquốc tếvàMặttrậnphảnđế(mộtcôngcụcủaMoscowđểcứugiúpcácđồngchícủamìnhbịsacơ)thuê 2.LosebylậptứcphảnđốiviệctrụcxuấtQtheo nhữngthủtụcbìnhthườngvìđiềuđósẽgâynguyhiểmchoQvàLýSâm(côgáicùngbịbắtvớiQ).LýdođơngiảnlàchínhquyềnPhápởĐôngdương đangtheodõisátsaovụnàyvàđãđềnghịchinhquyềnHKthôngbáođịađiểmvàthờigiantrụcxuất.Losebymuốncácthânchủcủamìnhphảiđược rờiHKtheosựsắpxếpcủachínhhọ.ThốngđốcHKlưỡnglựnhưngcũngđồngý.Ngày24/7ôngnàyđiệnchoBộThuộcđịaởLondonđềnghịthảtự dochoQvàbuộcphảirờiHKtrong7ngày.TheoôngnếutrụcxuấtQsangĐôngdươngthìchẳngkhácgìdẫnđộvà"mâuthuẫnvớinhữngnguyêntắc củanướcAnh".Tuynhiên,sựviệcdiễnrakhôngđơngiản.JulesCambon,đạisứPháptạiLondonchínhthứclêntiếngphảnđốiquyếtđịnhthảQ.Ông tachorằngQlàmộtsựnguyhiểmquốctếvàcầnphảibịkiềmchế.MặcdùPhápkhôngcóđủthẩmquyềnpháplýđểđòihỏidẫnđộQ,chínhphủPháp muốnchínhphủAnhhiểurõquanđiểmcủamình.ÔngnàycũngnhắclạiđềnghịcủatổnglãnhsựPháptạiHKđềnghịtrụcxuấtQsangĐôngdương. BộNgoạigiaoAnh,muốnlấylòngPháptrongviệcchungsứcchốnglạicáchoạtđộnglậtđổđãđồngývớiquanđiểmnày3. http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1

51/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

YêucầucủaBộngoạigiaođãgâyracãinhautotrongBộthuộcđịa.MặcdùcónhiềuquanchứcphảnđốichorằnglàmthếkhácgìdícổQvàolưỡidao củaPháp,cũngcónhữngquanchứcđồngtìnhvớiBộngoạigiao.Bàiphátbiểusaucóthểlàmrõquanđiểmđó: CánhântôinháttrívớiquanđiểmcủaBộngoạigiaolàtrảlạitaynàyvềĐôngdương.HắnlàmộttaykíchđộngxấuxabịbắtcùngmộtrọvớiLeFrancở Thượnghải.ChúngtaquảlàkhôngmayvìkhôngtìmđượcđủchứngcớđểtốngcổhắnvàotùởHK.Cóvẻcácvịcảmthấylànhânđạokhichohắn sangNgathayvìđẩyvàotaykẻthùcủahắn.Nhưnghãyđểýrằng,cáchoạtđộngcáchmạngởĐôngdươnglàbẩnthỉu,phầnnhiềuliênquanđếngiết người,đốtnhàhoặctratấndãman.Tuykhôngtrựctiếpnhúngtay,nhưngđaphầncácvụnàyđềudoNguyễnchịutráchnhiệm.Nếuhắntađượctựdo, hắnlạitiếptụcnhữnghànhđộngnhưvậy.BởithếtôiđồngýquanđiểmcủachínhphủPháplàcácthếlựcThuộcđịacầnđoànkếtvớinhauđểdậptắt nhữngổdịchcáchmạnglâylannhanhchóngnàybảovệlợiíchcủavănminhởphươngĐông. TrướcsứcépcủaBộngoạigiao,cuốicùngthốngđốcHKđãralệnhtrụcxuấtQsangĐôngdương.Đoántrướcđượcýđịnhđó,Losebyđãsửdụnglên đìnhquyềngiamgiữyêucầumởphiêntoàcôngkhaiđểxemxéttínhpháplýcủavấnđề.Ngày14/8,toàtốicaoHKđãmởphiênxétxửkéodàitrong mấytuần.Tạiphiêntoà,Losebyđãchứngminhlàchínhquyềnđãviphạmphápluậtkhiđặtnhữngcâuhỏicónộidungchínhtrị,khôngliênquangìđến vụviệc,tronglầnthẩmvấnQtrướcđó.CảmthấyquantoàNgàiJosephKempcóthểhuỷbỏlệnhtrụcxuấthiệntại,cácquanchứcHKvộivàngthảo mộtlệnhtheomộtchươngkháccủaPháplệnhvềtrụcxuấtnăm1917.Toàđãchấpnhậnlệnhmới,nhấnmạnhrằngmặcdùviệctrụcxuấtcóthểdẫn đếnnhữnghậuquảtươngđươngnhưdẫnđộ,nhưngcũngchẳngcógìtráivớiluậtphápnướcAnhcả.LýSâmđượctrảtựdo,cònQlạiđốimặtvới nguycơbịđưavềĐôngdương4. NgaylậptứcLosebychốngánlênHộiđồngcơmậttạiLondon,chorằngchínhquyềnđãlạmdụngquyềnlực.ĐượcHộiđồngchấpnhậnđơn,Qcócơ hộithayđổikhôngkhívìítnhấtlàcũngvàithángsauvụviệcmớiđượcxemxét.ÔngđượcchuyểnsangbệnhviệnĐườngBowenvìlýdosứckhỏe. Mặcdùkhôngcóbiểuhiệnbệnhtậtrõràng,Qbịkiệtsứcvàtrônghốchác.Tronghồikýcủamình,Qmiêutảgiaiđoạnnàykhátămtối,bịngượcđãi, ăncơmhẩm,cáthiuvàthúvuiduynhấtlàsănrận.Tuynhiênmộtsốnguồnthôngtinkhácchorằng,trongthờigianởbệnhviện,Qsốngkháthoảimái, thườngxuyênđượcvợchồngmộtquanchứcthuộcđịa(bạnLoseby)vàmộtsốngườichâuÂukhácviếngthăm.LosebycũngbốtrícơmnướcchoQtừ mộtnhàhàngcạnhbệnhviện.QdànhthờigianrỗiđểđọcvàthậmchíđãhoànthànhmộtcuốnsáchbằngtiếngAnh.ĐángtiếclàLosebyđãđánhmất nótrongchiếntranhthếgiớithứhai. Nhưthườnglệ,Qcũngkhôngbỏlỡcơhộiđểtiếnhànhtuyêntruyềnchonhữngtưtưởngcáchmạngcủamình.Trongmộtcâuchuyệncủamình,Qkể: Mộthôm,cómộtcôhộlýTQthìthầmhỏi:"Bácơi,chủnghĩacộngsảnlàgiạ,báccóphảilàngườicộngsảnkhông,bácđãlàmgìmàbịbắt?"Côấybiết rằng,nhữngngườicộngsảnkhôngphảilàtrộmcướp,buônlậu,giếtngười,chonênkhônghiểuvìsaohọlạibịbắt."Thếnày,cháuạ,nóimộtcáchđơn giản,nhữngngườicộngsảnmuốnxâydựngmộtchếđộmàcáchộlýTrungquốckhôngphảiphụctùngcácquanlớnngườiAnhnữa" BứcthưđầutiênmàQgửitừtrongtùlàchoLâmĐứcThụ,thôngbáođãởtù3tuần.Qnói"rấtxấuhổvàkhôngcóaiđểchứngthựcchosựvôtội"của mình.QđềnghịThụlàmhếtsứcmìnhđểđượctựdovàhứasẽbiếtơnđờiđời.Tấtnhiênlàchẳngcóíchgì.Mặcdùbiếtrõquanhệtayđôicủangười đồngchícũcủamình,QvẫngiữliênlạcvàđềnghịThụđừngđếnthămvìsợbịliênluỵ.SauđóvàithángThụđãbáochochỉhuyngườiPhápcủamình làQđãxin1000đôHKđểđượcđưasangchâuÂu.KhiThụnóikhôngcótiền,QđãđềnghịvợThụbánđimộtsốđồtrangsức5. ĐâychắccũnglàmộtgiaiđoạncôđơncủaQ.NgườitìnhmớiNguyễnThịMinhKhaithìởtrongtù,chamớichếttrướcđó2nămtạiNambộ,khôngmột xudínhtúi.ThỉnhthoảngQmớicóliênlạcvớicácanhchị.AnhKhiêm,từngbịbắtvìtạophảnnăm1914,đượcthanăm20,sốngởHuế,chủyếulàm thuốcvàxemđịalýđểtiếptụchoạtđộngnhưngcũngrấttúngthiếu.Năm1926,QđãnhờPhanBộiChâugửichoanhmìnhmộtíttiền.ChịThanhcũng đầytaitiếngvớichínhquyền,bịbắtnăm1918vìtộitàngtrữvũkhí,đượcthanăm22,cũngsốngvàlàmthuốcởHuế,saukhichachếtnăm1929,chị http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1 52/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

đầytaitiếngvớichínhquyền,bịbắtnăm1918vìtộitàngtrữvũkhí,đượcthanăm22,cũngsốngvàlàmthuốcởHuế,saukhichachếtnăm1929,chị cóvềKimliênđểthắphươngchobàcon6. Tronglúcđó,cáccơquanchứcnăngtiếptụctranhcãi.BộthuộcđịathìđồngývớichínhquyềnHKvềviệctrụcxuấtvàđểchoQtuỳnghiditản.Bộ ngoạigiaothìsợPhápphậtý,lạimuốnthamkhảochínhquyềnPhápvềcáchìnhphạtcóthểápdụngvớiQ.Tuynhiêncảhaiđềuđồngýchưacóhành độngnàotrứơckhiHộiđồngcơmậtởLondonđưaraquyếtđịnhcuốicùng.Ngày22/12,ĐạisứPháptạiLondon,JaquesTruelleđãtrảlờiyêucầucủa AnhvềcáctộiQđangbịxửởĐôngdương.Theoôngnày,QđíchthịlàđặcvụcủaQTCStạiĐôngNamÁtrongđócónhiệmvụtrợgiúpcảĐảngcộng sảnMalay,đanglàthuộcđịacủaAnh.TruellecũngxácnhậntoàánNamtriềuđãkếtánQtửhìnhvềtộimưutoanlậtđổ.Tháng10/1929,bảnánnày đãđượcxemxétlạivàhạxuốngkhổsaichungthân.TruellethôngbáolàQsẽđượcxétxửlại,bảnánsẽđượcToànquyềnĐôngdươngphêduyệt,và mặcdùtộidanhvẫnkhôngthayđổi,PhápbảođảmsẽkhôngkếtántửhìnhQ.Cuốinăm1931,đơnkhiếukiệncủaQđượcHộiđồngcơmậtđưara xemxét.QuyềnlợicủaQđượcluậtsưD.NPritt(hãngLightvàFuton)bảovệ.ĐảngviênĐảngLaođộngStaffordCrippsđạidiệnchochínhquyềnHK. Ôngnày,mộtmặtsợmấtmặtchínhquyềnHK,mặtkhácđượcmấyngườibạnởBộthuộcđịacótưtưởngthâncáchmạngkhuyênbảo,đãđềnghịthoả hiệp.Ngày27/6/1932,chínhphủAnhđồngýtrảtiềnkhiếunạivàhỗtrợQđiđếnbấtcứnơinàoQmuốn.CũngcótinđồnlàQđượcthavìđồngýnhận làmđiệpviênchoAnh 7.ĐầutiênQđượcthôngbáolàchínhphủAnhđồngýchotịnạnchínhtrị,tuynhiênchẳngcóđườngnàođếnAnhmàlạitránh đượccảnhsátPháp.NếuquakênhSuez,QcóthểbịbắtởPortSaid(Aicập).QuaNamPhihoặcÚcthìcácchínhphủnàylạikhôngđồngý.Buồncười nhấtlàcuốicùnghoárachínhphủAnhcũngkhôngđồngýnhận.Khônghiểusaochữ"không"trongtừ"khôngđồngý"trongbứcđiệncủaLondongửi HKlạibịaiđóxoáđimất. Chínhquyềnđãbắtđầusốtruộtvớivịkháchrắcrốinày.Ngày28/12/1932,QđượcthảrakhỏibệnhviệnvàphảirờiHKtrongvòng21ngày.Trướcđó, đểđánhlừaPháp,ôngLosebyđãtungtinQbịchếtvìlaophổi.Tờ"Côngnhânhàngngày"củaQTCStạiLondonđãđưatinvềcáichếtcủaôngtrong sốngày11/8/1932.Qphảiđónggiảmộtôngđồnho,sốngtạikháchsạnYMCAtạiCửulongvàingàyrồilêntàuđiSingapore.Rủithay,cơquannhập cảnhSinglạitốngcổQtrởlạiHKtrêntàuHoSang.ĐếnHK,cảnhsátlạibắtQvìtộithiếugiấytờ.TuynhiênchínhquyềnHKđãcanthiệp,trảtựdocho Qngày22/1vàcho3ngàyđểtìmđườngthoátkhỏithuộcđịa.NhờsựgiúpđỡcủaLoseby,tốingày25,cảnhsátmặcthườngphụcđãdùngxuồngmáy đưaQrangoàikhơiđếnmộtcontàuTrungquốcđangnhổneođiHạmôn8. QvàngườiphiêndịchxuốngHạmônvàosánghômsau(thànhphốnàylúcđóđượcphươngTâygọilàAmoy)vànhậnphòngtạiYMCAởkhuTrung quốc.NhờmộtngườiHoađịaphươnggiàucó,bạncủaLosebychucấp,QchơibờinghỉngơivàituầnquaTếtởHạmôntrướckhilêntàuđiThượng HảitrongvaimộtthươngnhânngườiHoa.LúcnàycảnhsátPhápđãđánhhơiđượcQđangởđâuđóNamTrungquốcvàtăngcườngtruynã.Các đảngviênCCPthìđãphảirúthếtvàobímậttừsauvụtànsát1927.MaymắnchoQ,đúnglúcđócóđoànđạibiểuchốngchiếntranhcủaQuốchội PhápdobạnôngtừthờiFCP,PaulCouturierdẫnđầuđangởthămThượnghải.Qquyếtđịnhdùngconbàicuốicùng:vợgoácủaTônTrungSơn,bà TốngKhánhLinh.Anhthuêmộtxetaxi,liềumạngphiđếnbiệtthựcủabànàytạiRueMolierenhượngđịaPhápđểbỏmộtbứcthưvàohộpthư.Trên đườngvề,nhờchiếcxetrôngquáxịn,QđãthoátđượcmộtcuộcvâybắtcủacảnhsátPháp.MadamTốngđãgiúpQgặpđượcCouturier,ôngnàyliên lạcvớiCCPvàbốtríđưaQlênmộtchiếctàuLiênxôchuẩnbịđếnVladivostok.QđếnMatxcovamùaxuânnăm1934.NướcNgaxôviếtđangởtrong ánhhàoquangcủagiaiđoạncôngnghiệphoáxãhộichủnghĩavàkếhoạch5nămlầnthứnhất.Đốivớicáckháchdulịchngắnngàyvàkhôngđiquá xarakhỏiMat,Lenvàcácthànhphốlớn,tìnhhìnhquảlàđượccảithiệnđángkểsovớithậpkỷtrước.NhàviếtkịchBernardShawđãmiêutảnhững điềunhìnthấynhưmột"Cuộcthửnghiệmxãhộivĩđại".TuynhiênđốivớinhiềutriệungườidânXôviếttìnhhìnhlạikhôngđượckhảquannhưvậy.Giai cấptrungnông,tiếngNgagọilàCulac(cónghĩalànắmđấm)bịtiêudiệttrongcôngcuộctậpthểhoánôngnghiệp.Củacảicủanôngdânbịtướcđoạt đểtranghoàngchocácquầytạphoáởđôthị.NhữngkẻchốngđốihoặcbịgiếthoặcbịđưađiđàyởSiberia.Hàngngànngườibịbắtlaođộngkhổsai tạinhữngcôngtrìnhthếkỷnhưkênhđàoKarelinốivịnhPhầnlanvớiBạchhải.NạnđóiđãnổratạiUcrainnăm1932,trong2nămsauđó,ướctínhđã cótừ5­7triệungườichếtđói.Khoảnggiữanhữngnăm30,phongtràochốngđốikếhoạchhoangtưởngcủaStalintrongđảngpháttriểnmạnhmẽ.Tuy nhiênStalinđãratay,Troskybịđẩyđilưuvong.KamenevvàZinovievbịcôlập.NgôisaođanglênKirovbịámsát.Mộtcuộcthanhtrừngtậpthểđược tiếnhànhnhằmvàotầnglớpBolseviccũđãtừngcùngvớiLenintiếnhànhkhởinghĩa.Trongnăm1935,hơn100,000ngườiđãbịbắtvớitộidanh"kẻ http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1 53/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

tiếnhànhnhằmvàotầnglớpBolseviccũđãtừngcùngvớiLenintiếnhànhkhởinghĩa.Trongnăm1935,hơn100,000ngườiđãbịbắtvớitộidanh"kẻ thùcủaquốcgia"chỉriêngởLeningrat. Trêndanhnghĩa,nhữngbiếnđộngđóchẳngảnhhưởngđếncánhânQ.AnhđượctiếpđóntrọngvọngởvănphòngDalburo(lúcđóđangdomộtngười cộngsảnPhầnlanOttoKuusinenlãnhđạo).Qlậptứcđượcphânquảnlý144sinhviênViệtnamđanghọctạihọcviệnStalin(lúcđóđãđượcđổitên thànhHọcviệncácvấnđềDântộcvàThuộcđịa).Cầnphảinhắclạirằng,cácsinhviênVNởđâyđãtừngtổchứclễtruyđiệuQvàTrầnPhútrướcđó. ÔngNguyễnKhánhToàn,mộtcựusinhviênkểlạivềgiaiđoạnnày:BácHồcựckỳgầngũivớicácsinhviênViệtnam.ThôngthườngBáchayđếnbuổi tốiđểchiasẻcáckinhnghiệmhoạtđộngcủamìnhliênquanđếnđạođứccủangườicáchmạngvàtìnhđoànkết.Cómộtsốhọcviêntrẻkiêungạo hoặctựáihaycãinhaunhữngchuyệnlặtvặt,Báclạilàngườiđứngraphânxử.Bácnói:"Nếuchúngtakhônggiữđượcđoànkếttrongmộtnhómnhỏ thếnày,làmsaocóthểnghĩđếnchuyệnthốngnhấtquầnchúngđểlậtđổchếđộthuộcđịakhivềnước"9 Qcũngnhưcáchọcviênhọcviệnđượcsốngkhádễthởtrongchếđộbaocấp:ăn,ởvàdịchvụytếmiếnphí.HèđượcđinghỉởCrum.Mỗithánglĩnh 140rubtiêuvặt.BởithếcũngdễhiểulàQcóthểchẳngbiếtgìvềnhữngbikịchđangdiễnratrongxãhộixô­viết.SứckhỏeQkhôngđượctốt.Tháng 9/1934,QđidưỡngbệnhvàituầnởCrưm,sauđóanhnhậphọcmộtkhoá6thángởTrườngĐạihọcLenin,chuyênviệcđàotạocánbộchocácĐảng cộngsảnanhem.KhôngcónhiềuthôngtinlắmvềnhữngthángđầutiênQtớiNga.Chỉbiếtrằng,Qrấttíchcựcthamgiacáchoạtđộngxãhội,tranh cãibảovệquyềnlợichocácđồngchíViệtnamvàcáchmạngViệtnam.Ởnhà,anhchịukhótậpthểdụcđểphụchồisứckhoẻ.Quanđiểmtrướcđây củacácnhàsửhọclàQmaymắnđứngngoàirìanhữngcuộcthanhtrừngtậpthểđangdiễnralúcđó.Nhữngthôngtinmớiđượctiếtlộgầnđâynhấtở Moscowchothấythựctếkhôngphảinhưvậy.CóvẻnhưQđãbịmộttoàángồmcóôngbạncũManuilsky,chiếnbinhđamưucủaCCP­KhangSinhvà bàValeriaVasilievaxéthỏi.KhôngrõtộidanhcủaQlàgì,tuynhiênchỉriêngviệcôngcónhữngquanđiểmtráingượcvớiđườnglốicủaĐạihộiQTCS lần6vềcáchmạngdântộc,thêmvàođólạilàbạnthâncủaBorodinđangbịxétxửcũngđãquáđủđểStalinnghingờ.ViệcAnhthảQtháng12/1932 cũnglàmdấylênmộtsốnghivấnlàôngđãnhậnlàmgiánđiệpđểđổilấytựdo.ChắclànhờsựbảotrợcủaManuilskyvàđặcbiệtlàVasilieva,Qđã thoáttội.BànàyđạidiệnchobộmáycủaQTCStrongviệctiếpxúcvớicácsinhviênViệtnamvàrấtnhiệttìnhbảovệQchorằnglỗiduynhấtcủaônglà thiếukinhnghiệm.TrongmộtbứcthưgửicholãnhđạocủaICPtạiNamTrungquốc,bàđãviết:"liênquanđếnNAQ,anhtacầnphảihọcthậttốttrong2 nămtớivàkhônglàmgìkhác.Saukhianhtahọcxong,chúngtôisẽcókếhoạchsửdụng" TrongkhiQđangởMoscow,cácchiếnhữuởtrongnướcđangrasứckhôiphụclạibộmáycủaĐảngsaukhicáclãnhđạocaocấpbịbắttừtháng 4/1931tạiNambộ.ĐểgiúpđỡICP,QTCSđãkêugọitấtcảcácđảngCSlêntiếngủnghộcuộc"khởinghĩa"củacôngnhânởĐôngdương.Hơn30học sinhVNtạiMoscowđượclệnhhồihươngđểgiúpđỡcácđồngchícủamình.MặcdùđasốbịPhápbắthoặcđàongũ(mộtnguồntinnói22trongsố35 ngườiđãbịvôhiệuhoá),mộtsốcũngđếnđượcđích.TrongđócóLêHồngPhong,đệtửcũcủaQởTâmtâmxã.PhonghọcláimáybayởLeningrad, sauđóchuyểnđếntrườngStalinnăm1929,rờiLiênxônăm1931.Tháng4/1932,PhongvềđếnLongchâu,mộtthànhphốnhỏởbiêngiớiQuảngtây vàVN.Sauđócùngvới2đồngmônPhùngChíKiênvàHàHuyTập,PhongchuyểnđếnNamninhvàlậpraBanchỉhuyhảingoạicónhiệmvụlàmcầu nốigiữaQTCSvàbộmáyđảngởtrongnước.Đảngcũngchiaratheocácvùngđểdễbềkhôiphục.Đếngiữanhữngnăm30,dânsốViệtnamvào khoảng18triệu,trongđó4triệuởNambộ,5triệuởTrungbộ,cònlạiởBắcbộ.MộtcựuhọcviêncủatrườngStalin,ôngTrầnVănGiàu,chịutrách nhiệmkhôiphụclạibộmáyởNambộ.ôngnàyvềSàigònđầunăm1933.ĐườnglốicủaMoscowlúcđólàchỉchiêunạpđảngviêntrongtầnglớpcông nhânthànhthị.Tuynhiênmặcdùthấtnghiệptrànlandocuộcđạikhủnghoảng,côngnhânvẫncóvẻthờơvớichínhtrị.Đảngcóảnhhưởngsâurộng hơnnhiềutrongnôngdânởcáctỉnhđồngbằngsôngCửulongvốnchẳngưagìtầnglớpđịachủvàquanlạithamnhũng.Lợidụngchínhsáchcóvẻ "thoáng"hơncủachínhquyền,mộtsốthànhviêntheotrườngpháiTroskyđãxuấtbảntạpchíLaLutte.ThậmchícócánbộĐảngcònđăngkýchạy đuavàohộiđồngthànhphố.Giữanăm1933,xứủyNamkỳđượcthànhlậpvới2tiểubanphụtráchcáctỉnhmiềnđôngvàmiềntâyvàmộttrườngđào tạocánbộ.PhòngNhìPhápbấtlựcvìkhôngđượclệnhratay.TrầnVănGiàuđãbịbắtnhưnglạiđượcthavìkhôngcóchứngcớ.Chỉcótayámsát chuyênnghiệpLêHồngSơn,saumộthồilẩntrốn,cuốicùngcũngbịbắttạinhượngđịaPhápởThượnghải.SauđóSơnbịdẫnđộvềVNvàbịtriều đìnhxửtửvào2/1933tạiVinh.Tìnhhìnhởcácvùngkháckhôngđượckhảquanlắm.TạiAnnam,mộtsốđảngviêntừXiêmvềtìmcáchkếthợpvớicác đảngviênbịbắttrongđợtXôviếtNghệtĩnhmớiđượcthađểphụchồilạicơsởđảng.Tuynhiêncósựnghikỵđốivớicácđảngviênđãtừngởtù.Tỉnh http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1 54/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

đảngviênbịbắttrongđợtXôviếtNghệtĩnhmớiđượcthađểphụchồilạicơsởđảng.Tuynhiêncósựnghikỵđốivớicácđảngviênđãtừngởtù.Tỉnh uỷNghệancònratuyênbố:"trong100đảngviêncộngsảncú,chỉcómộtcókhảnăngtrungthànhvớicáchọcthuyếtcủađảng".Dùsao,đếngiữanăm 1934,bakhuuỷđãđượcthànhlập,mỗiuỷbanphụtráchtừ5­7tỉnh.Tonkinlàvùngtrắngchođếnnăm1934khimộtsốđảngviênbắtđầuhoạtđộng lạiởViệtbắc.SauđónhờcósựmócnốicủaLêHồngPhong,xứuỷBắckỳmớiđượcthànhlậplại.Cũngvàokhoảngthờigianđó,mộtsốđảngviêndo QgâydựngtừnhữngnămtrướcđãthànhlậpủybantrungươnglâmthờitạicaonguyênKhoratđểtuyểnmộvàđàotạothànhviênchocáchoạtđộng trongnước.UỷbannàysauđóđãtựxưnglàvănphòngliênlạccủaxứuỷNamkỳvàTrungkỳvớithếgiớibênngoài.Cácuỷbantươngtựcũngđược thànhlậpởLàovàCampuchia. VấnđềquantrọngcủađảnglàxemxétlạichiếnlượccủamìnhsaunhữngtổnthấtlớnlaotrongXVNT.Khoảnggiữanăm1932,LêHồngPhongcùng vớimộtsốđồngchínữađãdựthảocươnglĩnhmới.CươnglĩnhnàyhiểnnhiênchịuảnhhưởngcủaxuthếchínhtrịlúcđótạiMatxcovanênmangnặng tínhbèpháivàthiêntả.Cươnglĩnhnhấnmạnhtầmquantrọngcủacáchmạngphảnphongsovớicuộcđấutranhphảnđếvàhếtsứcnghingờcác đảngpháicótínhdântộc.TờBolsevic,cơquancủauỷbanhảingoạicũngtậptrungvàonhữngluậnđiểmtươngtự.CácbàibáođượccholàcủaHà HuyTậpđãphêphánnhữngquanđiểm"tiểutưsản"như"cáchmạngdântộcphảixảyratrướccáchmạngXHCN".Tậpcũngchỉtríchcáccơsởđảng trongnướcquáchútrọngtrongviệchuyđộngnôngdânvàyêucầuhọtuyểnmộnhiềucôngnhânhơnnữa.TheoTập,nôngdân"thamlamsởhữu, khôngchínhkiến,khôngđoànkết,chậmhiểubiếtcáctưtưởngmớivàkhôngthểtrởthànhlựclượngcáchmạng".Tuynhữnglờiphêphánkhôngnhằm vàoaicụthể,rõràngmụctiêucủabanbiêntậplànhữngluậnđiểmvàchínhsáchcủaNAQ.Mộtbàibáo,saukhiđềcậpviệc"mộtsốđồngchítrong nướcchorằngđịachủvàtưsảndântộccũngcótinhthầnchốngđếquốcvànhưvậycóthểtrởthànhmộtphầncủacáchmạng"đãnóitoẹtrằngđó chínhlànhữngquanđiểmcủaNAQtạiđạihộithốngnhấttháng2/1930,nhưngsauđóđãbịcáclãnhđạomớicủađảngloạibỏ.Đảnglàđộitiênphong củagiaicấpcôngnhânchứkhôngphảicủatấtcảquầnchúng.Bàibáoviết:"Đảngcộngsảnlánhđạocuộcđấutranhgiaicấpchứkhôngphảiđấutranh dântộc.Bởivìđâylàđảngcủagiaicấpcôngnhân,trêntinhthầnvôsảnquốctế,đảngphảikiênquyếtchốnglạinhữngtưtưởngdântộcvànhững tuyêntruyềnsáorỗngkiểu:khôiphụcđấtnướccủanhữngconrồng,cháutiên.ChúngtachốnglạithựcdânPháp,nhưngkhôngcónghĩalàchúngta ủnghộcáctưtưởngdântộc." HàHuyTậpcònchỉtríchgaygắthơn "ChúngtachịuơnNAQ,nhưngcácđồngchíkhôngđượcquênbảnchấtdântộccủaNAQvànhữngchỉđạosailầmcủaôngvềcácvấnđềcáchmạng tưsảndântộc,cũngnhưnhữnglýthuyếtcótínhcơhộimàôngđãgieorắctrongcácthànhviênThanhniênHộivàTânViệt...Ôngkhôngchịutuântheo nhữngchỉthịcủaQTCStrongviệcsátnhập.Bảncươnglĩnhchínhtrịtháng2/30cũngnhưđảngthốngnhấtmớiđãkhôngtuânthủnhữngnguyêntắc củaQTCS.NAQcònlớntiếngửnghộnhữngchiếnthuậtsailầmvàthoảhiệpnhư"trunglậpvớigiaicấptưsảnvàđịachủ,liênkếtvớicáctrungnôngvà nôngdân".Dođótừtháng1đến10/30,ICPđãtiếnhànhmộtđườnglốiđốilậpvớiQTCS.Mặcdùđảngđãhăngháilãnhđạoquầnchúngvùnglên,các xôviếttrongXVNTcũngđãkhônglàmtheocácđườnglốichínhtrịđúngđắn"10. Tháng6/1934LêHồngPhongvàHàHuyTậpđãtriệutậphộinghịtạiMakaođểbànvềđườnglốitươnglaicũngnhưchuẩnbịchoĐạihộiđảnglầnthứ nhất.NghịquyếtcủahộinghịnàyđãphêpháncácnhàcảilươngdântộcnhưBùiQuangChiêu,HuỳnhThúcKháng,NguyễnAnNinh.Nghịquyếtcho rằnghộinàyrấtnguyhiểmvì"giảdanhbảovệcáctầnglớplaođộng,chốnglạichínhquyền,đòihỏicáccảicáchhiếnpháp,thốngnhấtgiaicấpchỉ nhằmmụcđíchđưanhândânkhỏiconđườngcáchmạng".Bởithếnhiệmvụquantrọngcủađảnglàchốnglạisựảnhhưởngcủanhữngnhómtương tự,cũngnhưnhữngtưtưởngrơirớttừThanhniênHộivàTânViệt11. HộinghịcũngquyếtđịnhtriệutậpĐạihộilầnthứnhấttạiHồngkôngvàothángGiêng1935.TuynhiêntheonguồncủamậtthámPháp,QTCSđãđề nghịchuyểnsangtháng3.ĐịađiểmcũngđượcquyếtđịnhlạilàMacao.Từcuốimùahènăm34,cáclãnhđạođảngđãdựthảonhữngvănkiệnsẽthảo luậntạiđạihội.Giấymờicũngđượcgửiđicácnơi,yêucầutậptrungvàongày15/3.BanlãnhđạorấthyvọnglàMoscowsẽcửđoànđạibiểuchính thứcthamdự.Khoảngđầutháng8,LêHồngPhong,NguyễnThịMinhKhai(mớiđượcthảởQuảngchâu,lấytênlàVân)vàHoàngVănNón(đảngviên http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1 55/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

thứcthamdự.Khoảngđầutháng8,LêHồngPhong,NguyễnThịMinhKhai(mớiđượcthảởQuảngchâu,lấytênlàVân)vàHoàngVănNón(đảngviên từCaobằng)lênđườngđidựđạihội7QTCSdựkiếnsẽtổchứcởMoscowhènămsau12.HàHuyTậpđươngnhiênnhậntráchnhiệmchuẩnbịđạihội Đảng.TậpsinhởNghệan,đầutiênthamgiaTânviệt,sauđótrốnsangThanhniênHội.KhihọcởtrườngStalin,Tậptỏrarấtnhạybénvềlýthuyếtvà lớntiếngphêphánnhữngthiếusótvềtưtưởngcủaHội.TrongconmắtcủamậtthámPháp,Tậplàngườikiêungạo,giangiảovàđanghiđếncực điểm.Tậpthườngxuyêngâyvấnđềvớicácđồngchícủamìnhvàđượcgọilà"ÔngLùn"vìtầmvócthấpbécủamình.Quanhệcăngthẳngnhấtlàvới TrầnVănGiàu.ÔngnàyđếnMacaotừNambộvàotháng9/1934,mộtmặtđểbáocáotìnhhình,mặtkhácthamgiavàoquátrìnhchuẩnbịđạihội. GiàuchắcchắncoiTậplàchíphôi.CònTậpthìnghingờvìsựngạomạnvàđộclậpcủaGiàu.ThậmchíTậpcònnghiGiàulàmậtthámPhápvàviết thưmáchvềMoscow.Mãisaunày,khicótinvềviệcPháplụcsoátkhámxétnhàGiàu,Tậpmớithừanhậnlàmìnhkhôngcócơsở. Kẻpháhoạihoáranằmởchỗkhác.Ngaytrướcthềmđạihội,mộtđảngviênkiêmnấubếptênlàNguyễnVănTrâmđãcuỗmtoànbộtiềnquỹcủađảng vàtrốnsangHK 13.VìTrầmnằmtrongthànhphầnđichọnđịađiểmđạihội,banlãnhđạoquyếtđịnhphảithayđổiđịađiểm.Tậpcònnghimộtthành viênnữalàNguyễnHữuCầncóthểđãbáotinchocảnhsátPháp.TậpđịnhlừamậtthámbằngcáchngầmchoCầnnàybiếtlàdokhókhănnênđạihội đảngcóthểkhôngtổchứcđược.TrầnVănGiàuđượcpháivềNambộđểxâydựngbộmáy.Cuốicùngthìđạihộicũngđượctổchứcvào27/3.CóTập, HoàngĐìnhGióng,PhùngChíKiênvàđộmươiđạibiểukhác.KhôngcóđoànnàotừQTCSvàcũngchẳngcóđạidiệncủađảngcộngsảnnào.Thời điểmđó,đảngcókhoảng800đảngviênởĐôngdươngvàXiêm.ĐasốlàngườiKinhvàởquãngtuổi20­30.SựcómặtcủaMinhKhai,ngườitìnhmột thờicủaNAQtrongbộmáylãnhđạochứngtỏkhôngcósựphânbiệtnamnữđángkể.MặcdùởMoscow,gióđãcóvẻđổichiều,đạihộivẫnthôngqua nghịquyếtgiữnguyênđườnglốicũ,xâydựngmặttrậnthốngnhấttrongphạmvihẹp,thâmnhậpcácđảngdântộcđểlùacácthànhviênsangbênta. Uỷbantrungươnggồm9thànhviêndoHàHuyTậplàmtổngbíthưsẽđóngtrụsởtạiSàigòn.BanliênlạchảingoạicủaPhongđượcchuyểnsang Thượnghải.TrongbáocáogửiQTCSngày31/3,TậpcòntranhthủđảNAQmấyphátnữa.Tậpviết: toànđảngđangtiếnhànhcuộcchiếnchónglại nhữngtưtưởng"cáchmạngdântộcrơirớttừthờiThanhniênHộidướisựlãnhđạocủaNAQ.Nhữngtưtưởngđólàtrởngạichínhchochủnghĩacộng sản".TậpcònđềxuấtNAQphảiviếtbảntựkiểmđiểm.Vàituầnsau,Tậplạitấncôngtiếp,dẫnlờimộtsốđạibiểuđạihộiđãquymộtphầntráchnhiệm choQuốctrongviệchàngtrămđảngviênICPbịbắt.TậpbuộctộiQuốcđãtiếptụcdùngLâmĐứcThụmặcdùbiếtrõtaynàylàmậtthámPháp,Qcòn bắtcáchọcviêntrườngthanhniênQuảngchâunộpảnhvàkhaitêntuổihọhàng.NhữngthôngtinnàysaubịrơivàotayPháp.CuốicùngTậpkếtluận "NAQkhôngthểchốibỏtráchnhiệmtrongnhữngvụviệcnày" QchắcchắnlàđượcđọchếtnhữngbàiviếtnàycủaTập.KhôngrõôngnghĩgìvềcácphêpháncủaTậpđốivớimình.ChỉthấyQphànnàntrongthư gửiDalburothâng1/1935làtrìnhđộlýluậncủamộtsốsinhviênViệtnamtrongtrườngStalinquáthấp:nhiềungườikhônghiểuthếnàolàcáchmạng dânchủtưsản,cũngchẳnghiểucáchmạngruộngđấtcóliênquangìđếnsựnghiệpchốngđếquốc.Qchorằngmặcdùcácvấnđềnàycótừnhững năm1930­31nhưnggầnđâyđãtrởnênđặcbiệtnghiêmtrọngdocácđồngchílãnhđạocònquátrẻ.KhônghiểulàôngđịnhámchỉTậphaykẻđãchết làTrầnPhú.Đạihộilầnthứ7củaQTCSđượckhaimạcngày25/7/1935tạiNhàCôngđoànđầyngócngách.Trongkhikhẩuhiệutrênhộitrườngthông báovềchiếnthắngđangđếngầncủagiaicấpvôsản,bênngoàiđạihộilàkhôngkhirấtcăngthẳngcủavụxửtửhailãnhtụcũlàKamenevvàZinoviev. CácđạibiểubịtậptrungcảvàokháchsạnLuxvàbịcấmravàođiệnKremlin.ĐoànViệtnamcóbađạibiểu:LêHồngPhong(còncócáctênkháclà Litvinov, HảiAn, Chajan, Chayan); Nguyễn Thị Minh Khai (Vân hay Phan Lan) và Hoàng Văn Nón. Hai đại biểu nữa cũng đã xuất phát từ Việt nam nhưngkhôngbaogiờđếnnơi.Cảbađềuđãđăngđànphátbiểu.MinhKhainóivềsựbóclộtphụnữvàtầmquantrọngcủaphụnữtrongcáchmạng; Nónphátbiểuvềcácphươngpháphuyđộngquầnchúng.BàiphátbiểuchínhcủaPhongnóivềnhữngsailầmđãquavànhiệmvụhiệntạicủaĐảng. Cácbàiphátbiểuđềuđãkhông"gãi"đúngvàomụcđíchcủađạihội7,nhằmxácđịnhchiếnlượcmớichocácđảngcộngsản.Chiếnlượcnàygầnvới cácýtưởngcủaQthờiThanhniênhộihơnlàchiếnlượccựctảcủađạihộiSáu.Nguyênnhânchínhdẫnđếnthayđổilàsựlớnmạnhnhanhchóngvà nguyhiểmcủaHitlervàchủnghĩaphátxít.StalinđãtinrằngsựlênngôicủaHitlertạiĐứcnăm1933đãphảnánhgiaiđoạnsụpđổcủachủnghĩatư bảndẫnđếnchínhquyềncủađảngCS.Tuynhiênsauđóôngđãthayđổiquanđiểmvàcoichủnghĩaphátxítnhưhiểmhoạtrựctiếpvàquantrọng nhấtcủaLiênxô.ThưkýmớicủaQTCS,ôngDimitrov,đãlờđinhiệmvụcáchmạngvôsảnvàchínhquyềnxôviếtdođạihộiSáuđềra.Ôngnhấn mạnhsựnguyhiểmcủachủnghĩaphátxítvàkêugọicácđảngCShuyđộnghoặcthamgiavàocácphongtràotiếnbộ,nhằmthànhlậpmặttrậnrộng rãichốngchủnghĩaphátxítĐứcvàquânphiệtNhật.Cuốiđạihội,ICPđượckếtnạpvàoQTCSvàPhongđượcbầulênchủtịchđoàn.Qthamgiađại http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1 56/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

rãichốngchủnghĩaphátxítĐứcvàquânphiệtNhật.Cuốiđạihội,ICPđượckếtnạpvàoQTCSvàPhongđượcbầulênchủtịchđoàn.Qthamgiađại hộivớitưcáchquansátviêntừDalburovớimậtdanhlàLinov.MặcdùkhôngphátbiểuchínhthứcnhưngchắcchắnlàQrấttíchcựcsauhậutrường,la càtròchuyện.QcũngthamgiavàobữatiệcchàomừngviệckếtnạpICPdoMauriceThorez,mộtlãnhđạođảngCSPháptổchức.Tuychiếnlượcmới làmQhàilòngvìnóphùhợpvớitưtưởngmặttrậnrộngrãimàôngđãđặtrachoThanhniênHộivàvẫngiữvaitròlàngườiphátngônchủyếucho ĐôngNamátạiBanchấphànhQTCS,chắchẳnlàQkhôngdễchịukhiphảingồingoàilềđạihộivànhìnLHPxuấthiệntronghàoquangnhưmộtnhà lãnhđạocủaICPmới.Tệhơnnữa,mốitìnhvớiMinhKhaicũngđiđênhồikết.ChẳngmấychốcsaukhiđạihộikếtthúcMinhKhaivàPhonglàmlễkết hôntạiMatxcova.Trongkhiđó,tấtcảcáctàiliệucủalãnhđạoICPgửiđitừMakaochoQTCStrướcđạihộiđềunhấnmạnhlà"vợđ/cQuốc"(Lefemme deQuoc)tứcMinhKhai(MK)sẽcómặttrongthànhphầnđoàn.ChỉcókhảnănglàPhongđãcưađổMKtrênđườngđidựđạihội.Saolạiđếnnôngnỗi vậy?CónguồnchorằngchẳngquaQvàMKđãbịxanhauquálâu.CũngcónguồnchorằngQTCSđãcấpchoQ"mộtngườivợtạmthời".Lạicótin đồnlàQđãcócongáivớimộtcôbạnngườiNga. QuanhệgiữaQvàMKlàmộttrongnhữngvấnđềgâybốirốinhấttrongcuộcđờiông.MặcdùQkhôngbaogiờnhắcđếnchuyệnnày,cácnguồntin chínhthứccủađảngđềuphủnhận,tuynhiêncácbằngchứngchothấyhọđãcóquanhệkhákhăngkhít.Ítnhấtlàcácđồngchícủahọđềucoihọlàvợ chồng.TuynhiênnếunóinhưmộtnhàsửhọcnàođólàQđãbị"thấtbạikép":mấtcảvợvàchứclãnhđạođảngvàotayLHPthìcũngchưathựcsựổn lắm.ThựctếcuộcđờiQđãchothấyôngưachuộngnhữngmốiquanhệngẫuhứngđểkhỏiảnhhưởngđếncácmụcđíchchínhtrịcủamình.Cóthể ngaytừđầuQđãcoimốiquanhệvớiMKlàtạmthời. Saukhicướixong,PhongngaylậptứctrởvềTQđểbáocáotìnhhình.Mãiđếnhènăm1936,MKvàHoàngVănNónmớirờiMatxcovađiPháptrong vaimộtcặpvợchồngnhàbuônngườiHoagiàucóđinghỉmát.SauđóhaingườiquaHồngkông,Thượnghải.TạiđâyMKtáingộLHPvàcùngtrởvề Sàigòn.MKđượcbầulàmuỷviêntrungươngxứuỷNamkỳ.MKvàPhongchắckhôngbiếtđượcrằngsốmệnhđãgiaochohọtrởthànhcặpliệtsĩ quantrọngnhấtcủacáchmạngViệtnam 14.TrướckhirờiMoscow,MKvàNóncóđếngặpQ.Tìnhhìnhlúcđóđãcómộtsốthayđổitheođườnglối mớicủađạihội7.TạiPháp,MặttrậnbìnhdânthắngcửvàthànhlậpchínhphủmớiđượcFCPủnghộ.Chínhphủkêugọichốngphátxít,hỗtrợLiên xô,cảicáchtạicácthuộcđịa.Qviếtchocácđồngchímình: ThắnglợicủaMTBDtạiPháplàcơhộihiếmcómàchúngtaphảisửdụng.VấnđềquantrọngnhấtbâygiờlàsựthốngnhấtcủaĐảng,đặcbiệtgiữacác cơsởtrongvàngoàinước.KhivềđếnSàigòn,hãynóivớiđồngchíLHP3điều: 1.UỷbanhảingoạiphảingaylậptứctrởvềViệtnamđểđảmnhậnvaitròlãnhđạophongtrào,chỉđểlạivàiđồngchígiữquanhệvớithếgiớibên ngoài. 2.ĐảngphảikiênquyếttáchxakhỏibọnTroskistđangphảnbộilợiíchcủacáchmạng 3.Tậptrunghếtsứclựcđểxâydựngmặttrậnrộngrãichốngphátxítvàchiếntranh.Đoànkếtcáclựclượngyêunướccứunướcnhưngkiênquyếtduy trìsựlãnhđạocủađảngvàgiaicấplaođộng ChiếnlượcxâydựngmặttrậnrộngrãinhưngkiênquyếtgiữvữngsựlãnhđạođãtừngđượcQápdụngtrongviệcxâydựngThanhniênHội.Qchắcbị áplựckhichỉđạobàixíchcácphầntửTroskist.LúcđóStalinđangphảivấtvảchiếnđấuvớicácthếlựctheoTroskitrongphongtràocáchmạngthế giới.MặcdùQkhôngđồngtìnhvớilýthuyếtphithựctế"cáchmạngliêntụcvàkhắpnơi"củaTroski,hẳnlàôngthừahiểurằngnhữngngườiTroskist còntốthơnkhốilầncáckẻthùthựcsựcủacáchmạng.Nếuđượctựdolựachọn,QsẽtìmcáchthuyếtphụchọchấpnhậnsựlãnhđạocủaICP. Saukhicácđồngchívềhết,Qcàngcảmthấyvôdụng.Từnăm1935,QđãnóivớinhàbáoxôviếtIliaErenburgrằngướcmuốnduynhấtcủamìnhlà đượcvềnướchoạtđộngcàngsớmcàngtốt.Saukhiđạihội7kếtthúc,QđãchínhthứcxinphépvềnướcnhưngbịtừchốivớilýdolàtìnhhìnhĐông http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1 57/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

đượcvềnướchoạtđộngcàngsớmcàngtốt.Saukhiđạihội7kếtthúc,QđãchínhthứcxinphépvềnướcnhưngbịtừchốivớilýdolàtìnhhìnhĐông dươngrấtphứctạp.Mùahènăm1936,QlạixinphéphồihươngquađườngBerlinvàParis.Giấytờđangđượcchuẩnbịthìchuyếnđibịhuỷdocuộc nộichiếnTâybannhavàsựkhủngbốởPháp.Tronglúcchờđợi,QđăngkývàohọctạiHọcviệncácvấnđềdântộcvàthuộcđịa(trườngStalincũ)và chuyểnđếnmộtcănhộđộcthânởphốBolsaiaBronaia.TronglúcrảnhrỗiQdịchcáctácphẩm:TuyênngônđảngcộngsảncủaMarxvàBệnhấutrítả khuynhcủaLeninratiếngViệt.Ôngcònviếtbảnkhoáluậnvề"CáchmạngruộngđấtởĐôngNamá".Đốivớimộtnhàhoạtđộngtíchcựcvàítquan tâmđếncáclýthuyếtgiáođiềunhưQ,phảingồinhaigiáoánkhôkhốc,dịchtácphẩmlýluậncủanhữngdanhnhânhẳnphảilàmộtcựchình.Tháng 6/1938QviếtmộtláthưtuyệtvọngchoTrungươngQTCS:"Làmgìvớitôithìlàm,chotôiởđâuthìở,nhưngđừngbắttôibấtlựcvàởngoàiđảng".Với sựgiúpđỡcủaVassilieva,cuốicùngQđượcchophépvềTrungquốcquaTrungÁ.Ngày29/9/1938,Qrakhỏitrường.Hồsơcủatrườngngày30/9 chínhthứcxácnhậnsinhviênsố19mangtênLinđượcgiảiphóng. Nếukhôngcóthêmhồsơmậtgiaiđoạnnhữngnăm30đượcMatxcovachophépsửdụng,rấtkhólýgiảitạisaocuốicùngMatxcovalạigiảiphóngQ khỏigiaiđoạncảitạonhiềunămvìbịnghingờlàđồngýcungcấpthôngtinchoAnhđểđổilấytựdotrongphiêntoàởHK.Cũngcóvẻnhưkhôngphải làStalinkhôngưachuộngnhữngquanđiểmdịgiáocủaQtrướcđây.Bởinếuvậy,sauđạihội7,Qđãbịpháiđingayđểthựcthinhữngchiếnlượcmới. Tình hìnhTQ lúc đó đang thay đổi nhanh chóng: trước sức ép to lớn củaTưởng, Mao phải từ bỏ căn cứ phía nam sông Dương tử tiến hành cuộc TrườngchinhđếnDiAn.CóthểdựđoánMatxcovacầnngườinắmvữngthôngtinvềTQ.ĐốivớiQđâylàcơhộiđểôngchungsứccùngcácđồngchí củamìnhbướcvàogiaiđoạnmớicủacáchmạngViệtnam. ­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ 1 TàiliệutốtnhấtvềvụbắtNAQlàcuốn"HCMinHK"củaDucanson. 2 TheoT.Lan,"Vừađiđườngvừakểchuyện",HồTùngMậuđãkểchuyệnQbịbắtvớiL,ôngnàyrõrànglàcóquanhệvớicộngsản. 3 ThưcủaHowardSmith,BộNgoạigiaogửithưkýBộThuộcđịa,28/7/1931. 4 HKWeeklyPress,28­8­1931:NAQđượcbồithườngHKD7500vìnhữngsaisóttrongquátrìnhthẩmvấn.Côgáitrẻcócáitêntronghồsơcủa PháplàLêứngThuầnđượcthảkhỏinhàtùVictoriangày20­8.Sauđó,trongtháng9côtađếnNamKinhởnhàbốchồnglàHồHọcLâm­mộtsĩ quanquốcdânđảngcócảmtìnhvớiICP.ChínhPhanBộiChâucũngđãởnhàLâmởHàngChâutrướckhibịPhápbắt.Trướckhiratù,côgáiđã đếngặpQtrongnhàtùvàhứasẽthựchiệnnhữngchỉthịcủaông. 5 ThưtraođổivớiPhátChân(LâmĐứcThụ).CácnguồntinPhápchorằngQđãtìmcáchnhờcácđồngchítrongCCPhoạtđộngởHKgiúpđỡ nhưngkhôngcókếtquả. 6 Theo"Nhữngmẩuchuyệnniênthiếu",bàThanhđãbuộcchínhquyềnPháptừbỏýđịnhtriệthạlàngKimliênsauXVNT.Bàcũngđượcphépđi thămbốđanghấphốivàmanghàicốtcủaôngvềề110).CónhữngbáocáokhácnhauvềTăngTuyếtMinh,vợQ.MộtđồngchícủaQtạiThượng hải,LêQuangĐạtđãkhaivớimậtthámPháplàQnóivớiôngnàyrằngvợôngkhôngđếnthămchồngvàomùađông1929­1930.LâmĐứcThụlại báovớiNoellàbànàycóđếnthăm,thậmchísaukhiQbịbắt,cònliênlạcvớiLusebyđểbiếttinchồng.(BáocáocủaNoel,No660,23/5/1932). 7 XemhồikýcủaPritttạiBảotàngHCM.VềxuhướngchínhtrịcủaCripps,xemthêmcuốn"HCMởHK"củaDuncanson.Crippssaunàytrởthànhđại sứAnhtạiUSSR.NguồntinQlàđiệpviêncủaAnhđượctríchdẫntừcuốn"TừchủnghĩathựcdânđếnchủnghĩaCS"củaHoàngVănChi­ NewYork,Praeger,1964,tr.50.ÔngnàychắcđãlấytintừnguồncủacảnhsátPháp,dossierCAEO/2b. 8 TheohồsơcủacảnhsátHK,quyếtđịnhthảQcủachínhquyềnđãlàmcảnhsátHKvàSingaporerấtbựcmình. 9 XemNguyễnKhánhToàn"ởLiênxôvớiBácHồ",tạpchíSouvernir,tr143­145. 10 HàHuyTậpviếtdướibútdanhHồngThếCộng("Đỏsẽmanglạichủnghĩacộngsản").Nhiềunămsau,tácgiảđãphỏngvấnemcủaTậplàHàHuy Giáp.Ôngnàythừanhậnanhmìnhđãsaikhitáchrờivấnđềdântộc. 11 NguyễnAnNinhđượcđưavàodanhsáchnàylàđiềuhơilạvìôngnàyđãbắtđầucộngtácvớiICPởSaigon.TheotàiliệucủamậtthámPháp, http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1

58/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

thamdựhộinghịcòncóNguyenVanDut,TranVanChanvàNguyenVanThan. 12 Noteperiodique,secondquarter1935,pp21,58.ĐạihộiICPdựkiếnsẽđượctổchứctạicănhộcủaHàHuyTậptạiMacao.ĐoànđạibiểuQTCS đượcphân1giường.XemthêmNguyễnVănKhoan,TriềuHiên"LêHồngPhong"p10. 13 TheomộtsốnguồntừICP,trướckhitrốnTrâmđãhãmhiếpmộtnữđảngviênkhác.Cônàysauđóbịchếtvìcácvếtthươngquánặng. 14 CómộtsốtranhluậnvềngàyrờiMatxcovacủaMK.SophieQuinn­Judgecholàvàokhoảngtháng2/1937cònTônQuangDuyệtlạitinrằngđólà năm1936.ThôngtinvềđámcướiMK+LHP,xemKobelev,pp116,118.CongáicủaVasilevasaunàycókểlạirằngQcóvàilầnđếnthămmẹbàta vớimộtphụnữtrẻtựxưnglàPhanLan­xemQuinn­Judge:HồChíMinh.Tinđồnvềvợ"tạm"vàcon,xemHoàngVănChi,Từchủnghĩathựcdân, p.51BảoĐạiConrồngAnnam(Paris:plon,1980p134,hoặcChinaNewAnalysis,12/12/1969).

TronghangPacbo Năm1938Trungquốcđangtrongtìnhtrạngchiếntranh.Cuộcchiếnkhởinguồntừnăm1931khibọnquânphiệtNhậtbấtngờchiếmMãnchâuvà thànhlậpchếđộbùnhìnMãnchâuquốc.Trongnhữngnămsauđó,chúngtiếndầnxuốngphíanam,chiếmđóngcáctỉnhĐôngbắcquanhkinhđôcũ làBắckinh.BanđầuTưởngGiớiThạchchẳngquantâmlắmđếnđiềuđó.Bỏquasựquânsưcủacácđồngsự,Tưởngtiếptụcchiếndịchquétsạch cộngsảnởbờnamsôngDươngtửlàmMaophảibỏchạylênDian.Năm1937,TưởngbịcácđồngchícủamìnhbắtcóckhiđangđithămTâyanvà buộcphảithayđổitháiđộ.Lầnthứhai,liênminhQuốc­CộngđượcthànhlậpnhằmchốnglạisựxâmlượccủaNhật.Cuộcchiếnbùngnổsauđóvài thángsautrậnđánhtrêncầuMarcoPolo.CuộcxâmlượccủaNhậtmangđếnsựthốngkhổcùngcựcchonhândânTQnhưnglạimởramộtcơhộimới choNAQ.NhờcóliênminhQ­Cmới,Qcóthểdichuyểntựdođểliênlạcvớicácđồngchícủamình.Cuộcchiếncũngđedoạsẽlanđếncácvùngkhác củachâuá,cóthểkếtliễusựthốngtrịcủaPháptạiĐôngdương. QrờiMatxcovađầuthu1938,đitàuhoảquanhữngthảonguyênTrungábátngát.SauvàingàynghỉngơiởAlma­Ata,QtheomộtđoànxequaUrumgi đếnLanchâu,thànhphốphíađôngcủaconđườngtơlụanổitiếngthờiTrungcổ.ĐạidiệncủaCCPtạiLanchâuđãgiúpQđếnTâyan.Tạiđótưlệnh quângiảiphóngTrungquốc(PLA)VũThiếuQuânđãđượclệnhcủathượngcấp"phảitiếpđónmộtvịkháchchâuáquantrọng,chămsóccẩnthậnvà hộtốngôngtađếnDian"1.ĐườngđếnDianphảiquavôsốnhữngtrạmkiểmsoátcủaQuốcdânĐảng.Qphảiđóngvaimộtanhđánhxechởquầnáo vàthựcphẩmchocácbộtộctrênnúivàhầunhưphảiđibộsuốtchặngđường200dặmnày.Dianlúcđótrànngậpquânphụcmàuxanhcủa200,000 binhlínhvàsĩquanPLA.Họởtrongnhữngcáihangkhoétvàováchnúiđểtránhcáinắngnóngmùahèvàhưởngchúthơiấmmùađông.Qmaymắn hơn,đượcxếpởtrongtoàbiệtthựĐàoViên,saunàytrởthànhnhàởcủaMao.CóvẻnhưQkhônggặpMao,lúcđóđangthunhậpảnhhưởngtolớn trongĐảng.ỞDianhaituần,QcùngvớitướngZeTianyingnamtiếnQuếlâmtrênmộtđoàn5chiếcxehơivớicáitênmới:HồQuang. QuếlâmlàthànhphốkháquêmùaởQuảngtây,rấtnổitiếngvớinhữngcánhrừngđáđãtạocảmhứngchobiếtbaohoạsĩthuỷmặcTrunghoa.Tại đây,QlàmviệcchoVănphòngcứuquốc,mộttổchứcquầnchúngcủaliênminhQuốc­Cộng.ÔngởluôntạibộchỉhuycủaBátlộquânởlàngLộmã, ngayngoạiôthànhphố.MộtngườibạnTQcủaQtạiđâynhớlại: TôilàmviệcvớiHCMtạibộchỉhuyBátlộquânởQuếlâmtừcuốinăm1938đếnmùahènăm1939.Chúngtôisốngvớinhautrongmộtcănnhàrộng phíatâylàngLộmã.HCMkhiđólấytênlàHồQuangvànghegiọng,tôichoônglàngườiQuảngđông.Vănphòngcủachúngtôihoạtđộngnhưmột câulạcbộkiêmthêmnhiệmvụgiáodụcvàvănhoá.Cónhiềucánbộ,phụtráchtừsứckhoẻ,tàichínhđếntuyêntruyền.HCMvừalàcánbộvệsinh vừalànhàbáo.Ôngcónhữngtiêuchuẩnvệsinhrấtcaovàsẵnsàngphêphánkhôngkhoannhượng.Ôngthiếtkếbìa,đầuđề,viếtrấtnhiềubàivàthơ choThờibáoSinhhoạtcủachúngtôilúcđó. Ôngtạoấntượngmạnh.Sángdậyrấtsớm,tậpthểdụcvàquétnhàbụimùlên,chemiệngbằngmộtmiếngvải.Côngviệcviếtbáovàthanhtravệsinh http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1

59/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

chiếmkhoảng1/3­>nửathờigian,cònlạichẳnghiểuôngviếtcáigìđórấtthànhthạotrênchiếcmáychữngoạiquốccủamình.LúcđótôikhôngbiếtHồ Quanglàai,nhưngbiếtlàôngcóthếlực.Mộtlầntôicónhắcnhởôngtachuyệngìđó,cũngbìnhthườngthôi.SánghômsauđãthấycánbộĐảnggọi lênhỏi:aichophépanhphêphánmọingườimộtcáchbừabãi?NAQrấtcóýthứcxâydựngmốiquanhệhữuhảovớicácđồngnghiệp.Mộtlầncóanh bạnhayđiHồngkongvàHảiphòngmuahộôngmộtchiếcmáychữPhápđểthaythếcáimáykiểuAnhôngđangdùng,Qđãdẫnanhnàyđichiêuđãi, uốnghết2chairượu.MộtsốbàiviếtcủaQđượcgửivềHànộivàđăngtrêntờbáotiếngPháp:NotreVoixvớibútdanhlàP.C.Lin.Cácbàinàychủyếu nóivềtìnhhìnhcuộcchiếnchốngNhậtcủanhândânTrungquốc.Cóbàichâmbiếmsứmạng"khaihoávănminh"choTrunghoacủaphátxítNhật trongkhigiếthạidãmanhàngvạnthườngdântạiNamkinhđầunăm1938.BàikháccangợimặttrậnliênminhQuốc­CộngchốngNhật.Bàithứbathì chỉrõlợithếcôngnghệcủaNhậttrongcuộcchiếnchỉmanglạinhữngthắnglợitạmthờibanđầu.CácxecơgiớicủaNhậtsalầytrênnhữngđường mònTrungquốc.ChínhphủNhậtđãhứakếtthúcchiếntranhtrong3thángrồi6tháng,màvẫnchưabiếtđếnbaogiờmớithựchiệnđược. NotreVoixmộttờbáocôngkhaicủaICPlàkếtquảcủanhữngthayđổidễthởhơntạithuộcđịadothắnglợicủaMặttrậnBìnhdântạiPhápnăm1936 manglại.CùngvớichínhsáchmớiliênminhrộngrãichốngphátxítđượcthôngquatạiĐạihộiQTCSlầnthứ7,nhữngđườnglốithiêntảcủaICPthông quatạiđạihộiMacaotỏralỗithời.Tháng7/1936,LêHồngPhongtrởvềtừMoscowtriệutậphộinghịTrungươngđểphổbiếnchínhsáchmới:Mặttrận dânchủĐôngdươngđượcthànhlập;ICPgửithưtớiVNQDĐvàcácđảngpháichínhtrịkhácđềnghịhợptácđấutranhdànhđộclậpdântộc 2.UBTU cũngquyếtđịnhsẽchuyểntrụsởvềHócmôn.LHPvớitưcáchlàđạidiệncủaQTCScũngvềtheo.Hainămtiếptheochứngkiếnsựbànhtrướngcông khaicủaICP.Sốlượngđảngviêntănglênvàilần.Cáctổchức"hộiphảnđế"mọcrakhắpnơi,trởthànhnhữngtrungtâmđàotạovàtuyểnmộ.Mộtsố gươngmặttrẻ,ônhoàxuấthiệnnhưVõNguyênGiáp,TrườngChinh,TrầnHuyLiệu.Chínhsáchmớicũnglàmộtliềuthuốcđắngchonhữngngườichủ trươngcứngrắnvàgiáođiềunhưHàHuyTập.TạihộinghịTW1938,HHTvàLHPđãcãivãkịchliệtvềMặttrậnBìnhdânvàchínhsáchliênminhvới cácđảngnhỏkhác.Cuốicùng,NguyễnVănCừ,đảngviêntừBắcbộ,theochủtrươngcânbằnggiữacôngkhaivàbímậtđãđượcbầulàmTổngbíthư thayTậpvốnchẳngđượcmấyngườiưa3. QquansátnhữngthayđổitrêntừcăncứtạmthờicủamìnhởphíanamTrungquốc.Ônghyvọngcácđồngchícủamìnhsẽnhậnramìnhquaphong cáchvànộidungcácbàibáotrongNotreVoixđượcviếtdướibútdanhLin(màôngđãtừngdùngởMatxcova).Tháng7/1939Qđãliềuhơn,gửithẳng thưtaycóđịachỉcủamìnhquangườiquenchocácuỷviêntrungương.Bứcthưlàbảntuyênngônủnghộchínhsáchmặttrậnrộngrãiđãđượcđạihội 7củaQTCSthôngqua. 1.Vàothờiđiểmnàyđảngcầnphảikiềmchếkhôngđòihỏinhưđộclậpdântộc,lậpnghịviện...ĐiềuđóchỉcólợichobọnphátxítNhật.Cầntậptrung vàoviệcđòicácquyềndânchủnhưtựdohộihọp,tựdobáochí,tựdotổchức,tựdongônluậnvàđưađảngracôngkhai. 2.Muốnđạtđượcđiềuđó,phảithànhlậpmặttrậnliênminhrộngrãibaogồmcảnhữngngườiPháptiếnbộởĐôngdươngvàgiaicấptưsảndântộc. 3.Đảngphảibằngmọicáchlôikéođượcnhữngtầnglớptưsảncóthểlôikéođược,trunglậphóanhữngphầntửcóthểtrunglậpđược.Kiênquyết khôngđểhọrơivàotaybọnphảnđộngkẻthùcủacáchmạng. 4.KhôngthoảhiệpvớibọnTroskistđangtrởthànhchósăncủachủnghĩaphátxít.5,MặttrậndântộcĐôngdươngcầnphảicóquanhệchặtchẽvới MặttrậnBìnhdâncủaPhápđểđấutranhchotựdovàdânchủ. 6.Đảngkhôngđượcphépđòihỏiquyềnlãnhđạomặttrận.Ngượclạiphảithểhiệnđảnglàlựclượngtíchcựcnhất,trungthànhnhấtvàhysinhnhiều nhất.Chỉcóquacuộcchiếnđấuhàngngày,nhândânmớicóthểhiểuđượcnhữngchínhsáchđúngđắncủađảngvàthừanhậnvaitròlãnhđạocủa đảng. 7.Đảngphảikiênquyếtđấutranhchốngchủnghĩabèphái,khôngngừngnângcaotrìnhđộvănhoávàchínhtrịcủađảngviênvàgiúpđỡnhữngngười http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1 60/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

7.Đảngphảikiênquyếtđấutranhchốngchủnghĩabèphái,khôngngừngnângcaotrìnhđộvănhoávàchínhtrịcủađảngviênvàgiúpđỡnhữngngười chưaphảilàđảngviênnângcaotrìnhđộ.ĐảngcũngphảiduytrìnhữngquanhệmậtthiếtvớiđảngcộngsảnPháp NAQgửikèmbứcthưnàytrongbáocáochínhthứcđầutiênchoQTCS.Qgiảithíchvềsựchậmtrễnàylàdotìnhhìnhthựctếxấuđi.Qcũngxinlỗivà nhờ(cóthểcóchútchâmbiếmởđây)cácđồngchítạiMatxcovaxemhộliệucósaisótgìvềtưtưởngtrongbứcthưgửiICP.Qnóiđãmấthếttàiliệu chínhthứccủađạihội7vàchỉdựavàotrínhớ.Qcũngthôngbâo,mặcdùMặttrậnbìnhdânPhápđãmanglạimộtsốcảicáchtạiĐôngdương,chính sáchthiênhữucủachínhphủDaladiertừnăm1938đangcónguycơxoásáchnhữngcảicáchđó.Mộtsốcuộcđấutranhcủacôngnhânđãbùngphát trởlạivàđượcsựủnghộrộngrãicủadânchúng. Thánghainăm1939,Quốc­CộngliênminhmởtrườngđàotạoquânsựtạiHằngdương,200kmvềphíađôngbắcQuếlâm.Khoáhọcđầutiênbắtđầu từ15/2vàkếtthúcvàogiữatháng5.TưởngchỉthịtướngGiaGianAnhtìmmộtvàicánbộcộngsảnđểgiúpđỡ.NAQlúcđóvẫnvớitênlàHồQuang nhữngđãmanghàmthiếutá,đượcphânvềlàmquảnlý,kiêmluônphụtráchliênlạcvôtuyến.Saukhikếtthúcnhiệmvụvàotháng9,QtrởvềQuế lâm,vàingàysaulênđườngđiLongchâuđểbắtliênlạcvớihaiđồngchíđượcICPcửsang.ĐángtiếclàkhiQđếnnơi,haiđồngchínọđãtiêuhếttiền đànhphảiquayvề.Thấtbại,QlạitrởvềQuếlâmtìmcáchkhác.ÔngquyếtđịnhđiTrùngKhánh,thủđôkhángchiếncủaQuốcdânđảngsaukhiNhật chiếmlưuvựcsôngDươngtử.Trênđườngđi,QnghỉlạitạitầngthượngcủavănphòngBátlộquânởQuếdương,thủphủQuếchâuchođếntháng 7/11.TạiTrùngKhánh,QuốcnốilạiquanhệvớiChuÂnLailúcđóđangphụtráchvănphòngđạidiệncủaĐảngcộngsản.QđãquenChutừthờiParis, sauđólàthờigianChulàmchínhuỷcủahọcviệnHoàngPhố.SaunàyChukểlại,Qsốngrấtđơngiảnnhưmộtôngnôngdânvàlúcnàocũngcặpkè cáimáychữbênmình.RấtítngườitrongvănphòngbiếtnhânthâncủaQ.Thậttrớtrêu,PhùngChíKiênvàĐặngVănCáp,đạidiệnchochinhánhCôn minhcủaICP(cùngvớiHoàngVănHoanvàVũAnh)đãđếnQuếdươngđểgặpQvàongày11/11.BiếtQđãđiTrùngKhánhKiênquaylạivàđểCápở lạiđợi.Ngày18/11,QtrởvềQuếdương,nhưngCáplạibịlạctrongnhữngngõhẻmgầnvănphòngvàkhônggặpđượcQ.Dùsao,Qcũngđãbiếtđược sựtồntạicủaICPtạiCônminh.Tháng2/1940,QlênđườngđigặpPhùngChíKiênvàcácđồngchíkhác.VũAnh(lúcđócóbídanhlàTrịnhĐôngHải) hồitưởnglại: Mộtngườiđànôngtrungniên,cổcồncàvạttiếntớihỏitôI:ởđâycóaitênlàTrịnhĐồngHải.KhiđượcbiếtđóchínhlàtôI,ôngtaxưngdanhlàTrầnvà hạgiọngmờitôIraquảngtrườngthànhphốnóichuyện.TrênđườngtôIđặcbiệtấntượngvềtácphongnhanhnhẹnvàđôImắtsángngờicủaông.TôI lờmờđoánrađóchínhlàNAQ,ngườimàĐảngđãcấtcôngtìmkiếmlâunay.ĐiềuđóđemlạichotôIsựtựtin.VũAnhgiớithiệuvềmạnglướingầm củaĐảngởCônminhdướivỏbọccủamộthãngbuôn,sauđódẫnQđIgặpPhùngChíKiên.HọcũnggặpHoàngVănHoan,ngườiđãtừngdựlớp huấnluyệncuaThanhniênHội,sauđóđãcôngtácnhiềunămởXiêm,hiệnđanglàmthợmayởCônminh.Qởtrongmộthiệusáchvàthamgiacác hoạtđộngcáchmạng.NhưthườnglệlúcnàoôngcũngkèkècáImáychứbêncạnhvàviếtrấtnhiềubàibáochobáoĐồngThanhcủađảng.Tháng 4/1940,Q&PCKđIthămcáccơsơdọctheotuyếnđườngsắtCônminh­HànộimớiđượcPhápxâydựng.Cuốitháng5,QtrởvềCônminh4. ĐiềukiệnhoạtđộngcủađảngtạiĐôngdươngcàngngàycàngtrởnênkhókhăn.ChínhphủDadalierđangđặtdấuchấmhếtchoMặttrậnBìnhdântại Pháp.Chínhquyềntạithuộcđịađượcthểđặtthêmnhièukìmcặpvớihoạtđộngcủađảng.Tháng8nămđó,nướcĐứcphátxítkýhiệpướckhôngxâm lượcvớiLiênxô.MộttuầnsauquânĐứcvượtbiêngiớiBalan.AnhvàPháptuyênchiếnvớiĐức.Diễnbiếnnàyảnhhưởngnghiêmtrọngđếnhoạtđộng củađảng.ToànquyềnCastrauxralệnhtriệtphátấtcảnhữnghoạtđộngchốngđốicủaICPvàcácđảngcánhtảkhác.LêHồngPhongbịbắtlạivào tháng9tạiSàigòn.HàHuyTậpthìđangởtùsaunhữngcuộcbiểutìnhthángNămtừnămngoái.TổngbíthưNguyễnVănCừvộivãtriệutậphộinghị TWtạingoạiôSàigònđểbànbiệnphápđốiphó.Dướisựtruyđuổigắtgao,chỉcó4thànhviêncómặttrongđókhôngcóđạidiệnBắcbộ.Hộinghị nhậnđịnh,mặcdùsựđànápcủaPhápbắtđảngphảIrútvàohoạtđộngbímật,thếchiếnthứhaibùngnổsẽlàcơhộitốtchocácmạngViệtnamgiành độclậpnhưLêninđãtừngchỉra.LầnđầutiêntừkhiThanhniênHộitanrã,vấnđềđộclậpdântộcđượcđặtlênhàngđầu.Hộinghịcũngquyếtđịnh chấmdứtchiếnlượcMặttrậnbìnhdân,thảoranhữngchínhsáchmớichuẩnbịchoTổngkhởinghĩa.Haithángsau,NguyễnVănCừcùngmộtuỷviên TWtrẻmớilàLêDuẩnbịbắtvàtốngvàonhàlaoSàigòn5. http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1

61/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

SaukhiQquayvềCônminh,BCHTƯđãcửhaiđồngchítrẻđểthamgiahuấnluyện:đólàPhạmVănĐồngvàVõNguyênGiáp.Đồngsinhnăm1908 tạiQuảngngãItronggiađìnhmàbốlàmđếnchứcthượngthưdướithờiDuyTân.TốtnghiệpQuốchọcHuế,ĐồngtrốnsangQuảngchâuvàhọctại trườngquânsựHoàngPhố.Năm1929,ĐồngđãtừngthamgiađạihộicủaThanhniênHộitạiHồngkông.Gòmácao,mắtsâu,phongcáchnhẹnhàng nhưngkiênquyết,Đồngđượcanhemtônlàmthủlĩnh.Saukhibịbắtnăm1931tạiSàigòn,Đồngđượcnếmmùi"chuồngcọp"Cônđảovàchỉđượcân xánăm1937trongthờikỳMặttrậnbìnhdân. Giápsinhnăm1910tạiQuảngbìnhcũngtrongmộtgiađìnhquanlại.TuynhiênchaGiápthamgiakhángchiếntừnhữngnăm1880s.Năm1924,Giáp vàohọcviệnquốcgiatạiHuế.Tínhdữdộivàmãnhliệt,sauvụđámtangPhanChuTrinh,Giápbịcuốnvàocáchoạtđộngcáchmạnhvàbịđuổikhỏi trườngnăm1927.GiápgianhậpTânViệtnhưngsauđónhanhchóngchuyểnsangICP.BịbắttạiHuếvìthamgiacáchoạtđộngủnghộXôviếtnghệ tĩnh,năm1933GiápđượcthavàtiếptụcđIhọc.SaukhilấybằngLuậttạiđạihọcHànội,Giápdạysửtạimộttrườngtư.Tạiđây,ôngđãgặpNguyễn ThịMinhThái,emgáIcủaNguyễnThịMinhKhai(đượccholàvợQ)vàcómộtcongái.GiápthườngviếtbàichobáođảngNotreVoixvàhợptácvới TrườngChinhtrongviệcxuấtbảncáccuốnsáchmỏngvềtìnhhìnhnôngthôn.Lúcrảnhrỗi,Giápthíchđượcđọcvềlịchsửquânsựtrongthưviện thànhphốHànội.NgườigiớithiệuGiápđiCônminhlàHoàngVănThụ,mộtngườidântộcThổ,uỷviênTƯtừnăm1938vàlàbíthưchibộBắcbộ.Thụ cũnghaynóichuyệnvớiGiápvềcácvấnđềquânsự.MộtngàyđầuthángNăm,saukhitanlớp,GiápchiatayvớingườivợtrẻvàđứaconthơtạiHồ Tâymàkhôngbiếtđólàcuộcgặpgỡcuốicùngcủahọ.GiápnhậpnhómvớiĐồngvàtheotàulênLàocaivượtbiêngiớiđiCônminh. TạiCônminh,GiápvàĐồngđượcKiên&VũAnhdẫnđigặpôngVương(chínhlàNAQ)tạimộtđịađiểmthơmộnglàHồXanh.Vươngkhuyênhaithanh niênđiDiênanđểtheohọctrườngquânsựcủaCCPtạiđó.Giáp&ĐồngđếnQuếdươngđểxincấpcácgiấytờđiDiênan.Tạiđâyhọđượclệnhchưa đivộimàđợiôVươngđếncùngđi.Qcólýdođểthayđổikếhoạch.Ngày20/6ĐứcbuộcPhápđầuhàngvàdựnglênmộtchínhquyềnbùnhìn."Chắc chắntìnhhìnhởĐôngdươngsẽthayđổi".Mấyngàysau,KiênvàAnhcũngđếnQuếdương,sauđócảhộiđiQuếlâmvàQtổchứccuộchọpbanbiên tậptạpchíĐ.T.Quốcnhậnđịnh"ThấtbạicủaPháplàcơhộitolớncủacáchmạngViệtnam,chúngtaphảingaylậptứctìmđườngvềnướcđểlợidụng cơhộinày".Khiaiđóhỏi"vũkhíởđâu?",Qtrảlời: Đâylàvấnđềquantrọngnhấtcủacáchmạng.Nếuchúngtacóvũkhíbâygiờ,aisẽlàngườicầmvũkhí.Vìvậychúngtaphảivềnướcvàdộngviên quầnchúng.Khinhândânđứngdậy,họsẽcóvũkhí QchỉthịchoKiên&AnhcùngvớiĐồngGiápchuẩnbịchuyểntrụsởhảingoạicủađảngvềĐôngdương.Mộtđ/ckhácđượcpháiđiliênlạcvớiDiênan, QthìđiTrùngKhánhtưvấnvớiChuÂnLaivàmộtsốlãnhđạoTQkhác.Cuốitháng7,QtrởvềCônminh.TạiđâyôngnhậnđượcmộtláthưcủaHồ HọcLâm,đảngviênQDĐnhưngcócảmtìnhvớicáchmạngVNtừnhữngnăm20.Lámthôngbáo:tướngTrươngBộiCông,gốcViệt,khéttiếngchống cộngđãđượclệnhchuyểnvềbiêngiớiphíabắcCaobằngđểtậphợplựclượngyêunướctừViệtnam.LâmkhuyênQnêncửcácđồngchícủamìnhvề khuvựcnàyđểbảovệquyềnlợicủaĐảng. SởdĩTQđộtnhiênquantâmđếnĐôngdươngthuộcPháplàvìsựxuấthiệncủaquânđộiNhậttạivùngnày.Từđầunăm40,Nhậtđãtiếndầnxuống phíanam,chiếmđảoHảinamvàquầnđảoParacel.Cuốimùaxuân,TokyogâysứcépđòiCastreauxphảiđóngcửabiêngiớikhôngchocácđoàntàu ngượcsôngHồngtiếptếchoquânTQ.KhôngđượcsựhỗtrợcủaParis,Mỹthìđanglobảovệnhữngquyềnlợicủamình,Castreauxphảinhượngbộ vàvìthếbịmấtchức.ToànquyềnmớiDecouxlậptứcphảiđốidiệnvớinhữngđòihỏingangngượchơncủaTokyo:đượcđóngquânvàsửdụngcác sânbaytạiBắcbộ.Chưabiếttínhsao,thìngày22/9,quânNhậttấncôngkhiêukhíchdọcbiêngiớiLạngsơn.CùngchiếnđấuvớiquânNhậtcócác đồngminhViệtnamtừQuangphụcHộidoCườngĐểlãnhđạo. ICPđãmaymắncóđượcảnhhưởngởkhuvựcgồmtoàncácdântộcTày,Nùng,Thổnàytừđầunhữngnăm30.Năm1935,mộtlãnhtụngườiTàylà HoàngĐìnhGióngđãđượcbầuvàobanchấphànhTƯtạiMakao.VàinămsaulạiđếnlượtHoàngVănThụ.Cácđảngviênđãthuphụcđồngbàodân tộcbằnglờihứaquyềntựtrịtrongnướcViệtnamcáchmạngtươnglai.ChớpthờicơcácđồnbinhPhápđanghoangmangsaucuộctấncôngcủaNhật, http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1 62/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

tộcbằnglờihứaquyềntựtrịtrongnướcViệtnamcáchmạngtươnglai.ChớpthờicơcácđồnbinhPhápđanghoangmangsaucuộctấncôngcủaNhật, ngày27/9cơsơđảngđịaphươngđãxúigiụccácbộtộctấncôngvàchiếmhuyệnlỵBắcsơnvàmộtsốxã,thuvũkhí.Tuynhiênsaukhiđạtđượcthoả thuậnvớiNhật,quânPhápđãquaylạiđànáp.Quânkhởinghĩaphảichiathànhtừngnhómnhỏrútvàonúivàvượtbiêngiớihyvọngtìmsựgiúpđỡcủa TrươngBộiCông.Trongkhiđó,Qsuynghĩkếhoạchthànhlậpmộtmặttrậnđồngminhmớiđểlôikéocácthànhphầnyêunướcngoàiđảngvàđượcsự côngnhậncủaQuốcdânđảngởphíanamlúcđódotướngLíJishen,khéttiếngvềvụtànsátcộngsảnởThượnghảinăm1927lãnhđạo.Saukhicân nhắc,QđãquyếtđịnhlựachọncáitênlàViệtnamĐộclậpđồngminhHội,gọitắtlàViệtminh.TênnàyđãđượcHồHọcLâmdùngđểliênkếtcácđảng viêncộngsảnvàquốcdânđảngViệtnamtạiNamninhtrướcđóvàinăm.QcũngmờiluônLâmlàmchủtịch,cònPhạmVănĐồnglàmphódướicáitên LâmBáKiệt.Dướivỏbọcmới,đoànđãtiếpcậntướngLínhờgiúpđỡtrongviệchuyđộngnhândânchocuộcchiếnđấutươnglaiởĐôngdương.Tuy cònnghingờ,LíđãđồngýcôngnhậnViệtminhvớiđiềukiệnkhôngđểchoĐảngcộngsảnthốngtrị Trongthờigiannày,hoạtđộngcủaUBTƯtạiSàigònbịrốiloạn,trừPhanĐăngLưutấtcảcácthànhviênđềuvàotù.TrầnVănGiàuđượcthatháng 5/1940nhưngsauđó5ngàylạibịbắtlại.LiênlạcvớicácxứuỷkháccũngnhưvớiuỷbanHảingoạibịcắtđứt.MặcdùtìnhhìnhmùamàngtạiNambộ cókháhơncácvùngkháccủacảnước,thuếquácaolàmnôngdânkhônghàilòng,ướctínhcótới30%nhândâncócảmtìnhvớiđảngcộngsản.Mùa xuânnămấy,PhápquyếtđịnhtuyểnmộquântạiđịaphươngđểthamchiếnởchâuÂuvàđặcbiệtđưađiCambodiachuẩnbịchocuộcđụngđộvới Xiêm,đangnhâncơhộiđòilạiphầnđấtbịPhápchiếmnăm1907.Cácđảngviênđãnhanhchónglợidùngtìnhhìnhđưarakhẩuhiệu"đừngchếtcho bọnColons(gọingườiPhápởĐD)tạiCambodia"kíchđộngsựchốngđốicủanôngdân.Tháng7,xứuỷNamkỳdướisựlãnhđạocủaTạUyênquyết địnhtiếnhànhkhởinghĩatheonghịquyếtcủahộinghịTƯ611/1939.PhanĐăngLưuđượccửđitưvấnvớicácđồngchíởBắckỳ.Lưuchưakịptrởvề thìhàngngànbinhsĩnổilênlàmbinhbiếnchốngviệcgửisangbiêngiớiXiêm.Uyênvộivàngralệnhkhởinghĩavàocuốitháng11/1940.Trênthựctế, LưuđãhọpvớicácđồngchícủamìnhtạingoạiôHànội.RútkinhnghiệmtừthấtbạiởBắcsơn,TrườngChinh,HoàngQuốcViệtvàHoàngVănThụ đềuphảnđốikếhoạchvộivãcủaUyên,chorằngphảichuẩnbịtừtừvàđợithờicơchínmuồi.CuộchọpcũngcửHVTtổchứclạicáclựclượngbịtanrã ởBắcsơnđểtiếnhànhchiếntranhdukích.XétthấyBCHTƯthựcchấtđãbịbắthết,xứuỷBắckỳqưyếtđịnhchuyểnmìnhthànhUBTƯlâmthờivàcử TrườngChinhlàmbíthư6. HộinghịcửLưuquayvềngaymangtheolệnhtạmhoạncuộckhởinghĩa.LưuvềđếnSàigònngày23/11vàbịbắtngaykhivừaxuốngga.Mọisựđã quámuộn,cuộckhởinghĩađãbùngphátởnôngthôntrướcđómộtngày,mộtsốhuyệnởtâynamSàigònđãbịquânkhởinghĩachiếm.Khởinghĩa cũngnổraởnộiđôSàigònnhưngdođượcbáotrướcnênchínhquyềnđãđànápmộtcáchdễdàng.4ngàysau,quânPhápphảncôngvàdìmcuộc khởinghĩavàobiểnmáu.Hàngtrămngườichết,hàngngànngườibịbắt.TrongđócóvợcũcủaQ:NguyễnThịMinhKhai.Tháng3/1941,toàánbinh PhápxửtửhìnhMinhKhai,HàHuyTậpvàNguyễnVănCừ.TạUyênbịgiếttrongcuộckhởinghĩa.TrướckhichếtMinhKhaiđượcgặplạichồngmình đãbịgiamtừ6/1939.LêHồngPhongsauđóchếtvìbịtratấndãmanvàotháng9/1942tạiCônđảo. TạiQuếlâm,QnghetinBộiCôngđangtíchcựcchiêumộquânởJingxibèngửiGiápvàVũAnhđếnxemxéttìnhhình.Tạiđó2anhnàyđãthuyếtphục đượcCôngmờichủtịchViệtminhlàHọcLâmđếnđểcùnghợptác.BiếtchuyệnkhởinghĩaNamkỳthấtbại,Qcăndặncácđồngnghiệp"Tìnhhình trongnướcvàquốctếđangcólợichota.Tuyvậygiờkhởinghĩavẫnchưađiểm.Đãchótvùnglênrồithìbâygiờphảitìmđườngluicàngnhanhcàng tốtđểbảotoànlựclượng".Trênthựctếtìnhhìnhthếgiớiđangbiếnđổirấtkhólường.SaukhichiếmnướcPháp,ĐứcchuẩnbịlàmcỏnướcAnhbằng khôngquân.MặcdùhiệpđịnhXôĐứcvẫncònhiệulực,việcĐứcđưaquânvàoBankanrấtgâycăngthẳng.TạiTQ,Nhậttiếptụctiếnsâuvàotrung nguyênvàđưaquânvàoĐôngdương.ĐểtậndụngđộingũcáchmạngsẵncóởJingxi,Qquyếtđịnhchuyểntrụsởhảingoạivềđó.ĐồngthờicửVũ AnhvượtbiênvềnướcthămdòđểtìmđịađiểmchohộinghịTƯsắptới.TạiJingxi,QcùngvớiKiên,Đồng,Giáptổchứccáckhoáhọc2tuầnchothanh niên,dạyvềtìnhhìnhthếgiới,vậnđộngquầnchúngvàcácphươngpháptổchứctuyêntruyền.Nhưthườnglệ,Qchuẩnbịtàiliệudướidạngtờrơigọi là"Conđườnggiảiphóng".Qthườngxuyênnhấnmạnhtầmquantrọngcủaviệcđốixửvớidânđịaphương,yêucầucáchọcviênhọctiếngvàănmặc nhưngườiđịaphương.Tạilễtốtnghiệp,cáchọcviênhônbiểutượngcủađấtnướcđộclậptrongtươnglai:lácờđỏsaovàngtrướckhitrởvềnước.Để xâydựngquanhệtốtvớiCông,QđềxuấtthànhlậpViệtnamDântộcgiảiphóngUỷviênHộigồmthànhviêncủacảQDĐvàICP,đồngthờiđứngluôn chânchủtịchthườngvụvớibídanhHoàngQuojun. http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1

63/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

chânchủtịchthườngvụvớibídanhHoàngQuojun. TuynhiênđasốthờigianQdànhchoviệcchuẩnbịchohộinghịTƯsắptới,sẽđượcghinhậntronglịchsửđảngnhưHộinghị8nổitiếng.Đầutháng Giêng1941,BCHlâmthờigồmChinh,Thụ,ViệtcũngđãcómặtởJingxi.VũAnhcũngđãtrởvềbáocáotìmđượcđịađiểmthíchhợpởhangCốcbó (Nguồn)cạnhlàngPacbó.Ngày28/1,saukhiănTếtâmlịch,QcùngvớiVũAnh,KiênvàLêQuảngBavàmộtsốđồngchíkháclênđườngvềnước. Chặngđườngcóchừng40dặmnhưngkhávấtvảvìluồnrừnglộisuối.Đầutháng2,họđếnbiêngiớivàtừđóxuôivềPacbócáchbiêngiớikhoảnghơn nửadặm.Saunày,QvàcácđồngchícủamìnhluônnhớlạinhữngngàyởPacbolànhữngkỷniệmkhóquênnhất.Đốtlửasưởiấm,bắtcá,tắmsuối, dịchsách,viếtbáo...Giápkểlại:"HàngđêmchúngtôingôiquâyquanhbếplửangheQkểchuyệnlịchsửthếgiớivàcáchmạngnhưnhữngđứatrẻ nghechuyệnthầnthoại"Trongvòng3thángsauđó,QxuấtbảntờbáoViệtnamđộclập(bánhẳnhoiđểcógiá)vàthànhlậpHộicứuquốc.Hộinghị8 đượctiếnhànhngày10/5/1941tạiPacbó.QchủtrìhộinghịvớitưcáchđạidiệncủaQTCS.ĐâylàlầnđầutiênQchủtrimộtcuộchọpcủađảngkểtừ hộinghịthốngnhấttháng2/1930.ThamdựcóVũAnh,Chinh,Thụ,Việt,KiênvàmộtsốđồngchíkháctừcácvùngcủaĐôngdương.Hoan,Giáp,Đồng vẫnởJingxiđểcùngvớiCôngchuẩnbịhoạtđộngchoGiảiphóngUỷviênHội.MụctiêuchủyếucủahộinghịlàchínhthứctuyênbốthànhlậpViệtminh (ViệtnamđộclậpđồngminhHội).TêngọicủatổchứcmớichothấytrọngtâmchủyếucủađảnglàĐộclậpvàchoViệtnam,chínhthứctừbỏquan điểmcủahộinghịtháng10/30vềviệcthànhlậpliênbangĐôngdương,tiếntớitiếnhànhcáchmạngthếgiới.NhiệmvụcủaViệtminhlàchuẩnbịđể giànhchínhquyềnvàothờiđiểmthíchhợp.HaicươnglĩnhchínhcủaViệtminhlàđộclậpdântộcvàcôngbằngxãhội.BằngviệcthànhlậpViệtminh,Q đãchơimộtcanhbàiđánhcượcvàoviệcNhậtsẽlàmPhápsuyyếuvàthắnglợicuốicùngcủađồngminh.Khôngthểápdụngchínhsáchkhởinghĩa thànhthịcủaNga,khôngcóđượcnôngthônrộnglớncủaMao,Qchorằngvấnđềkhôngphảilàphươngphápmàthờicơ.Tronglúcthờicơchưađến, đảngphảikiêntrìchờđợi,xâydựngcơsởchínhtrịrộngrãi,chuẩnbịlựclượngquânsựnhỏđểcóthểchớplấythờicơtiếnhànhkhởinghĩa.Nhiệmvụ cuốicùngcủahộinghị8làbầubanchấphànhmới.DoQkiênquyếttừchối,chứcTổngbíthưđượctraochoChinhngườiđangtạmthờigiữcươngvị nàytừmùathu1940.Chinh(tênthậtlàĐặngXuânKhu)sinhnăm1907trongmộtgiađìnhnhàgiáoởđồngbằngbắcbộ.Chinhđãtốtnghiệptrường AlbertSarrautnổitiếngởHànội.ThamgiaThanhniênHộivàocuốinhữngnăm20,bịbắtgiamchođếntậnnăm1936,sauđóChinhtrởthànhphóng viênđồngthờicũnglàthànhviênquantrọngcủaxứuỷBắckỳ.Kiêuhãnhtrongtháiđộ,thậntrọngvàchuđáotrongsuynghĩ,môphạmtrongquanhệ vớiđồngchí,ChinhkhôngcóđượcsựhấpdẫncánhânnhưQ.Nhưngrõrànglàtronggiaiđoạnmớinày,đảngcầncótiếngnóichínchắncủaChinh. Saukhihộinghịkếtthúcngày19/5,ChinhtrởvềHànộiđểtìmtrụsởchoUBTƯmới. Qrấtvuiđượctrởlạiquêhươngsau30năm.KhitrốnlêntàuđiHạmônởHK,vaitròlãnhđạocủaQrấtmờnhạt.ChiếnlượcđượcQxácđịnhtừthời ThanhniênHộiđangbịMatxcovaxemxétlại,cácđồngnghiệptrẻphầnđôngtốtnghiệptừtrườngStalincũngliêntụctấncôngnhữngquanđiểmtư tưởngcủaông.Vậymàlầnnàyquaylại,xemravaitròlãnhđạocủaQđượctấtcảchấpnhậnmộtcáchkhôngdodự.Mộtphầnchắcchắnlànhững thayđổivềtrongchiếnlượccủađạihộiQTCSlầnthứ7trùngvớinhữngquanđiểmcủaQchorằngcáchmạngchâuácónhữngđặcthùriêngvàkhông thểcopymùquángmôhìnhbolsevic.QcũngphảicámơnphòngNhìPhápđãhoạtđộngquátốtvàloạibỏtấtcảnhữngđốithủchínhtrịcủaôngnhư TrầnPhú,HàHuyTập,LêHồngPhong.TạithờiđiểmnàykhôngaicóthểtháchthứcđượcvaitròlãnhđạocủaQtrongđảng.Vậythìvìcớgìmàông khôngchịunhậnchứcvụTBT?PhảichăngQvẫntựchomìnhlàchiếnsĩquốctếmộtngàynàođósẽlạilãnhđạocáchmạngtiêudiệtchủnghĩađế quốckhắpvùngĐNA.CũngcóthểQđãngắmđếntrongtươnglaichứcchủtịchsẽgiúpôngđứngtrênđấutranhgiaicấpđểđạidiệnchotấtcảnhân dânđấutranhchomộtViệtnamđộclậpvàgiàumạnh. ­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ 1 VũThiếuQuânConđườngcủatôi(NhàxuấtbảnPLA1984,p61).Năm1950khiHCMsangthămTQvàgặplạiVũôngmớibiếtngườikháchchâuá củamìnhlúctrướclàai. 2 ThamgiatạihộinghịTW7/36có:LHP,HHT,HoàngĐìnhGióng,VõVănNgân,PhùngChíKiên.Cácbiênbảntạihộinghịnàyđềuđãbịthấtlạc.Các báocáođêùphảidựatrêntrínhớcủanhữngngườithamgiavànhữngquyếtđịnhđượcbanhànhsauđó.XemthêmVũThưMộtsốvấnđềlịchsử Đảngthờikỳỳ39đăngtrêntạpchíNCLS,số85(4/1966). http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1

64/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

3 ThamdựhộinghịnàycòncóNguyễnChíĐiều,PhanĐăngLưu,HoàngQuốcViệtvàngôisaomớinổiLêDuẩn.NguyễnVănCừđãđượcPhápchúý từtrướcvàđặtmậtdanhlà"Chột".Đầunhữngnăm30,Cừcũngđãviếtmộtbàicótênlà"Tựchỉtrích"nhưngđảkhánhiềuvàochínhsáchthoảhiệp củaLêHồngPhong.PhỏngvấnôngNguyễnThanh,3/12/1990,PhạmXanh12/12/1990. 4 HoàngVănHoantronghồikýGiọtnướctrongbiểncảcủamìnhđãnhậnxét:Mr.Trầnhướngdẫnrấtnhiềuvềcáchviếtbáochonhữngngườinhư Hải(VũAnh)vốnxuấtthântừcôngnhânhiểu.ÔngcònđềxuấtđổitênbáothànhD.T.đểcóthểhiểulàĐấuTranh,ĐánhTây,ĐảngTa...Thôngtin vềchuyếnđidọcđườngsắt,cóthểthamkhảoHoàngQuangBình"AuYunam",tạpchíSouvernirs,p.p.135­152trongđócónhữngcâuchuyệnđã thànhhuyềnthoạivềnếpsốnggiảndịhàngngàycủaQ.QuốcđãởnhàBinh,tuytrảtiềnthuênhưngvẫnthamgiaviệcnhà,cònchỉnhđốnanhnày vìtộiđánhvợ. 5 NgoàiCừ,Duẩn,haithànhviênkháclàPhanĐăngLưuvàVõVănTần. 6 Trongsửđảng,cuộchọpnàyđượcgọilàhộinghịTƯ7,tuynhiênnhiềunguồntinchorằng,banđầuđâychỉlàcuộchọpxứuỷBK.

Triềudâng Sauhộinghịtrungương5/41,cácthànhviêntảnrakhắpnơi.ChinhcùngvớiViệt,ThụtrởvềxâydựngtrụsởTƯtạingoạiôHànội.Mộtsốkhácchạy racáctỉnhlâncậnxâydựngcácđộidukích,mởrộngcăncứtạiViệtbắc.Mộtsốvượtbiêntiếptụccủngcốquanhệđồngminhlỏnglẻovớicácphầntử dântộckhôngcộngsản.QvẫnởlạiPacbo,chuẩnbịchocôngcuộcnamtiến.CũngnhưởthờigianởThái,khôngđểphíthờigianQliềnbiếnmình thànhngườithầyvàngườichachođámquầnchúng­conchiên.QtổchứccáckhoáhọcngắnngàyvềchủnghĩaMax­Lêvàcáckỹnăngquânsựbiến cáccánbộđịaphươngvừalàchiếnbinhvừalàtôngđồ.Qđíchthângiảngdạycáckhoánày,giảithíchvềtìnhhìnhvàtươngquanlựclượngtrênthế giới.GiáotrìnhvềcáchthứctổchứcchiếntranhdukíchcũngdoQchuẩnbị,chắclànhờnhữngkinhnghiệmhọcđượctrongthờigianởtrongbátlộ quân.QcũngthườngxuyênviếtbàichotờViệtnamđộclậpintrêngiấyđượcchếtừbộttre.Đểchodânchúngcóthểđọcđượcbáo,chươngtrìnhxoá mùchữđượctiếnhànhtrongvùng.CácbàibáocủaQđềcậpđếnnhiềuvấnđềkhácnhau,baogồmcảlịchsửđảngvàphongtràocáchmạngthếgiới nhưngtựutrunglàđềukêugọiquầnchúngchuẩnbịchocuộcchiếnđấukhôngkhoannhượngvớikẻthù.Vídụnhưbài"Phụnữ"trongsố104: (tìmnguyêntác)..... Trongcácbàiviếtcủamình,Qluônnhắcđếnviệcdànhđộclậpchođấtnướcnhưmộtnghĩavụthiêngliêng.Trongbàithơ"Lịchsửnướcta",ngay trangđầuQđãviết:"Dântaphảibiếtsửta,ChotườnggốctíchnướcnhàViệtnam"vàkếtluận:"Dântaxinnhớchữđồng,Đồnglòng,đồngsức,đồng tình,đồngminh".Cuốibàinày,QđãliệtkêramộtloạtnhữngmốcthờigianquantrọngcủaViệtnam.Thờiđiểmcuốicùnglànăm1945,Việtnamđộc lập.Khicácđồngchíhỏitạisaoônglạibiếttrướclànăm45nướctasẽđượcđộclập,Qchỉtrảlời:đểrồixem. Tronglúcđó,PCKiênđượcchỉthịđitìmđịađiểmchocăncứcáchmạngđãquyếtđịnhdừngchântạimộtvùngnúigiữahaihuyệnNguyênBìnhvàHoà AnphíatâytỉnhlỵCaobằng.CăncứnàynằmtrongthunglũngnhỏbaoquanhbằngnhữngtảngđáđỏnênđượcVõNguyênGiápgọilàLôcốtđỏ.Bản thântrụsởthìchỉlàmộttúplềunhưngsovớihangPacbothìquảlàđãquásangtrọng.Tháng1/42,trongbộquầnáongườiNùngmangtheochiếc máychữvànhữngdụngcụluyệntậpthểdục,QcùngvớimộtvàiđồngchínữarờiPácbóđibộđếncăncứmới.Trênđườngcólúccảđoànbịlạc nhưngQchỉcườito"Thếnàyđâmrahay,biếtđâusaunàylạidùngđượcđườngnàyđểchạytrốn".QđặttênchocăncứmớilàLamsơnvàlạibắttay vàocôngviệcđàotạovàkhíchlệmộtsốđồngchísốtruộtvìcuộcđấutranhkhôngcóhồikết.Qnhấnmạnhtầmquantrọngcủaviệcxâydựngđộingũ nòngcốt.Ôngnói:"cáchmạngnhưnướcthuỷtriều,cólúclênlúcxuống.Cánbộnòngcốtchínhlànhữngcộtcừgiữđấtkhinướcxuống".Tuyđiềukiện ởtốthơnnhưngcăncứmớidễbịPháptruyquét.Thỉnhthoảngcảbọnlạiphảitrốnvàorừngrậmhoangsơrấtvấtvả.Qluônsẵnsàngchiasẻnhững điềukiệnkhókhănnhấtvớicácđồngchícủamình.Khitinhthầnxuống,ôngđộngviên:ngườicáchmạngcầnnhất3tínhcách:kiêntrì,bìnhtĩnhvà cảnhgiác" http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1

65/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

Từnhữngnăm30,ĐảngđãchủtrươngchọnViệtbắcđểxâydựngcăncứhỗtrợchomình.ĐạihộiInăm1935đãhứasẽdànhchotấtcảcácdântộc sốngởtrongkhuvựcnàyquyềntựtrịtrongliênbangĐôngdươngđộclậptrongtươnglai.ĐượcQkhuyếnkhích,rấtnhiềucánbộđãhọctiếngcũng nhưcácphongtụcđịaphương,thamgiavàocáchoạtđộngcộngđồng,mộtsốlậpgiađìnhtạichỗ.Qluônnhắccácđồngchícủamình:Tuyêntruyềnlà côngtácquantrọngnhấtcủacáchmạng,vàlàbảođảmchothànhcông.7/12/1941,NhậtbấtngờtấncôngMỹởTrânChâuCảng.Ngaylậptứctrên báoĐộclập,Qcóbàiphântíchtìnhhình,nhậnđịnhcuộcchiếntrênTháiBìnhDươngđãtrởthànhcuộcxungđộtcótínhtoàncầu,vàcáchmạngViệt nam cần có những điều chỉnh để có thể tập hợp lực lượng sẵn sàng cho những thách thức mới. Q cho rằng từ Cao bằng phải mở rộng liên kết với nhữngđộidukíchđanghoạtđộngởBắcsơn,VõnhaidoChuVănTấnchỉhuy,tiếntớimởhànhlangxuốngđồngbằngBắcbộ.Cũngtrongthờigian này,quânPháptăngcườngcànquét,lùngsục.PhùngChíKiênbịgiếttrongmộttrậncàn.Tháng6năm1942,QquyếtđịnhrờiLamsơnvềlạiPacbo trongvaimộtthầycúngđichữabệnhchovợ. Ngày13/8/1942QcùngLêQuảngBalênđườngsangTàuđểtìmkiếmthêmsựhỗtrợquốctế.Họđibộ,ngàynghỉ,đêmđiđểtránhmậtthámPháp, đếnđượcthịtrấnbiêngiớinhỏBamongngày25/8.Saukhinghỉ2ngàytạinhàmộtnôngdâncócảmtìnhvớicáchmạngViệtnamXuWeisan,cùngvới mộtliênlạcviêntrẻTQ,QlênđườngtớikinhđôcáchmạngTrùngkhánh,đểLQBalạiởBamong.ChưađiđượcbaoxathìcảhaiđãbịcảnhsátTQbắt tạilàngTeyuan,gầnthịtrấnDebao,20dặmvềphíaĐôngbắccủaGiangtây.ChínhquyềnđịaphươngnghihọlàgiánđiệpcủaNhậtvìcảgiấychứng nhậncủaHộiChốngxâmlăng,thẻnhàbáomangtênHồChíMinhcủaTânxãquốctế,lẫnchứngminhthưcủaQuânđoàn4màQmangtheongười đềuđãhếthạn.MụctiêuchuyếnđiTQnàycủaQcũnglàmộtcâuhỏiđượcnhiềungườiquantâm.Tronghồikýcủamình,Qtựnhậnlànhằmtìmkiếm mốiquanhệvớiTưởngvànhờchínhphủQuốcdânđảnggiúpđỡđuổiNhật.MộtsốnhàsửhọcthìchorằngchẳngquaQmuốnbắtliênlạcvớicác đồngchícủamìnhởCCP.Sựthậtthìchắclàcảhai.HiểnnhiênlàQmuốngặplạiChuÂnLaivànhữngngườiquencũmàôngđãkhônggặptừnăm 1938tạiởDiênAn,nhưngmụcđíchchínhcủaQchắclàtìmsựủnghộcủaTưởng.QthừabiếtsauchiếnthắngMidway,quânđồngminhđangchiếm ưuthếvàchínhphủTưởngđượcđồngminhủnghộ,cónhiềukhảnăngsốngsótsauhậuchiến.QcũngcầnchínhphủTưởnglàmngơchocáchoạt độngcủaViệtminhởphíaNamTQ.NgườimàQmuốnliênlạcđểgiớithiệunhiềukhảnănglàTốngKhánhLinh,đangphụtráchchinhánhTQcủaHội Chốngxâmlăng.Hoamắtvớiđốnggiấytờgiả,chínhquyềnđịaphươngchorằngkẻbịbắtchắcphảicótầmquantrọnglớn.Họđãliênlạcvớitoàán quânsựởQuếlâm,thủphủQuảngtây.ToànàyyêucầudẫngiảiQđếnđểxétxử.MặcdùXuWeisancóngườiquentrongchínhquyềnnhưngvẫn khôngcanthiệpđược.Ngày29/8,QbịtốngvàonhàgiamQuốcdânđảngởJingxi,đểtiếptụcđợilệnhtrên.Chínhtrongđiềukiệntùngụckhókhăn này,tậpthơnổitiếngcủaQ"Nhậtkýtrongtù"đãrađời.1 Ngâmthơtavốnkhôngham Nhưngngồitrongngụcbiếtlàmchiđây Ngồibuồnngâmvịnhchokhuây Vừangâmvừađợiđếnngàytựdo Ngày10/10,kỷniệm31nămcáchmạngtưsảnTQ,QbịchuyểnsangDebao.Trongthờigiannày,đượctinWendellWillkie,đặcpháiviêncủaRusevelt cũngđếnTrùngkhánhvàđượctiếpđónnồngnhiệt,Qđãcámcảnhlàmbàithơ: Tôivớiông..... TừDebao,QbịchuyểnquaTiandongvàLungantớiNamninh.Tìnhhìnhcóvẻnhưcũngđượccảithiện.Ngày9/12,Qđượcđưalêntàuchuyểnvề LiễuChâu,trụsởcủaquânkhu4.TưlệnhvùnglàtướngTrươngPhátKhuê,cũngkhôngchiasẻquanđiểmchốngcộngđiêncuồngcủaTưởngvàủng http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1 66/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

LiễuChâu,trụsởcủaquânkhu4.TưlệnhvùnglàtướngTrươngPhátKhuê,cũngkhôngchiasẻquanđiểmchốngcộngđiêncuồngcủaTưởngvàủng hộcuộcđấutranhgiảiphóngcủanhândânViệtnam.Qhyvọnglàvụviệcsẽđượcbáocáolênôngnày.Tuynhiên,chẳngcógìxảyracả,ngàyhôm sauQbịđưađiQuếlâm.TạiđâyQkhaitrướcthẩmphántoàquânsựlàcóquanhệvớiphongtràocộngsảnởĐôngdươngnhưngkhôngliênquangì đếnCCPcả.ThẩmphántuyênbốQlàtùchínhtrịvàđượctrảlạiLiễuchâuchoPhòngchínhtrịquânkhuxử.QvềlạiđếnLiễuchâuđầutháng2năm 1943. TinQbịbắtvềđếnPacbovàocuốitháng10.CácđồngchícủaôngđãgửithưphảnđốikhắpnơichocáchãngthôngtấnnhưAP,Reuters,UPI,Tass. TrongđiệngửiTass,họkho*rằngHộiChốngxâmlăngViệtnamcóđến200,000thànhviênvàQlànhânvậtchủchốtcủaHội.MộtcánbộcủaĐảnglà HoàngĐìnhGióngđãđượccửđiđưamộtbứcthưđếntậntayTônKế,contraiTônTrungSơn,hiệnlàchủtịchNghịviện.Bứcthưviết:KínhthưaTôn Chủtịch Đạidiệncủachúngtôi,ôngHồChíMinhđãbịbắttrênđườngđếndiệnkiếnTưởngNguyênsoái.Chúngtôikhẩnthiếtyêucầungàicanthiệpđểthảông ấyracàngsớmcàngtốt MặcdùchẳngbiếtHCMlàai,TônchuyểnvụviệcchoVũThếChương(WuTiecheng),tổngthưkýcủaBanthườngvụTƯQuốcdânđảng.Ngày9/11, ôngnàyđiệnxuốngQuếlâmvàLiễuchâuđềnghịnghiêncứuvụviệcvànếuđượcthìthảQra.ĐángtiếclàlúcđóQvẫncònđangởtrênđườngtừ DebaođếnNamninh.2 Khoảngmùađôngnăm1942­1943,mộtcánbộĐảngđượccửđitìmgặpQmớitrởvềthôngbáolàQđãchếttạinhàtùởLiễuchâu.Cáclãnhđạoở ViệtbắcvộibáongaytinchocácđồngchícủamìnhđangđónggầnHànộivàcửPhạmVănĐồngphụtráchviệctanglễ.Vàituầnsau,khisựviệccòn đangtùmù,bỗngcótờbáođếntừTQ,trênđócómấydòngviếttaynétchữcủaQ:"Gửicácchíênhữu.Chúckhoẻvàdũngcảmtrongcôngviệc"kèm theolàbàithơ: Núiấpômmây,mâyấpnũi Lòngsônggươngsángbụikhôngmờ BòihồidạobướcTâyphonglĩnh TrônglạitrờiNamnhớbạnxưa Anhemmừnghú,mớigọitaycánbộkiaratrahỏi.TaynàykhẳngđịnhlàchínhTỉnhtrưởngthôngbáotinnày.Vặnvẹokỹmớivỡlẽlàtaynàykém tiếngTàu,nghenhầmchữsh*tứclàOKthànhXitứcchết3. TrongtậpNKTT,Qvímìnhnhưquảbóngbịđáđiđálạigiữacácnhàtù.Trong5thángcuối,ôngđãtừngquađến18nhàtùcủa13huyệnnamTrung hoa.Cuộcsốngđãdễthởhơn.Thứcănđãtạmđược,tốingủkhôngbịxiềng,thỉnhthoảngbanngàycònđượcđidạo,thậmchícònđượcđọcsáchbáo. Qthườngtậndụngcơhộiliênlạcvớicácđồngchícủamìnhbằngcáchviếtbằngnướccơmlênmépcủacácquyểntạpchí.Đểgiếtthờigian,Qđãdịch cuốnNguyêntắcTamdâncủaTônTrungSơnsangtiếngViệt.Khoảngmùaxuânnăm1943,TrươngPhátKhuêcũnghiểurarằngtaytùchínhtrịcủa mìnhlàai,hayítnhấtcũngnắmđượcrằngtaynàylàcộngsản.TheoHoàngVănHoan,chínhmộtthànhviênquốcdânđảngViệtnamtênlàTrầnBao đãkhairaQchínhlàđặcvụcủaQTCS.Tuynhiêntronghồikýcủamìnhsaunày,trưởngphòngchínhtrịQK4,tướngLươngHoaSinhkểrằngkhithẩm vấnQ,ôngđãhiểungaytaynàylàcộngsảnvàđềnghịthủtiêu.Khônghiểusao,TrùngkhánhlạiphảnđốivàyêucầuLương"cảitạo"taytùnày.Quan điểmcủachínhphủTWcóthểbịChuÂnLai,lúcđólàtrưởngđạidiệncủaCCPtaiCqảnhhưởng.NghetinQbịbắt,ChuđãliênhệvớitướngPhương http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1 67/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

điểmcủachínhphủTWcóthểbịChuÂnLai,lúcđólàtrưởngđạidiệncủaCCPtaiCqảnhhưởng.NghetinQbịbắt,ChuđãliênhệvớitướngPhương Yuxiang,mộttrongnhữngđốithủcủaTưởngnhữngnăm20­30,giúpđỡ.PhươngđãtưvấnvớiđạiđiệnXôviếtởCq,rồicùngvớiPhóchủtịchchính phủlàLýTrungNhânđếngặpTưởng.PhươngnóivớiTưởng,việcQlàcộngsảnVNchẳngảnhhưởnggiđếnQDđảng,TrungcộngrồiXôcộngđềucó đạidiệntạiCq,đâucóaibịbắtbớgì?ChưanóiđếnVNđangđứngcùngbênvớiTưởngtrongcuộcchiếnchốngNhật,xửQnhưtộiphạmsẽlàmmất uytínchínhphủ,cóthểảnhhưởngđếnsựủnghộcủathếgiới.Lýcũnghùavào,đềnghịgiaochovụviệcchođịaphươngxửlý.Tưởngmiễncưỡng đồngý,điệnchoQK4thảQradướisựgiámsátvàtìmcáchlợidụngQchocácmụcđíchcủaQDĐ. Khôngrõbứcđiệnnàycótácdụnggìkhông!TrongmộtcuộcphỏngvấnsaunàyởMỹ,TrươngPhátkhuêchorằngmìnhchưabaogiờhànhđộngtheo lệnhtrêntrongvụgiamgiữHCM.KhibiếtđượcQlàđạidiệncủaphongtràocộngsảnVN,TrươngđãgiaochotrưởngphòngchínhtrịmớilàtướngHầu ChíminhnhiệmvụdụdỗQhợptácđểđổilấytựdo.Trươngchobiếtôngđãtrựctiếpthẩmvấnvàbịthuyếtphụcbởinănglựctổchứcvànhiệthuyết chốngPhápcủaQ.QthôngbáođảngCSVNđặtmụctiêuhàngđầulàđộclậpvàtựdocủadântộcmình.QđềnghịgiúpđỡTrươngtrongviệctổchức lạicáclựclượngVNyêunướcởNamTrunghoavàcamkếtsẽkhôngxâydựngxãhộicộngsảntạiVNtrongítnhấtlà50năm. TrươnghiểnnhiênlàcónhữngmưuđồchínhtrịdàihạnriêngtrongviệcthảQ.XuấtthântừQuảngđông,đãtừngthamgiacuộchànhquânBắcphạt, TrươnglạibịchorarìatrongcácquanhệchínhtrịQuốc­Cộng.TrươngghétcảNhậtvàPhápvàkhôngloạitrừcócảmtìnhvớithamvọngdànhđộc lậpcủanhândânViệtnam.LàtưlệnhQK4,TrươngcầnphảichuẩnbịlựclượngđểcóthểtấncôngquânNhậtởĐôngdươngkhicầnthiết.Kếhoạch tậphợplựclượngViệtnamcủaTrươngđangbịnhiềuvấnđềnghiêmtrọng.Cuốinăm1941,UỷbangiảiphóngdântộcViệtnam,liênminhgiữaQuốc dânđảngvàICPtanvỡdocáclãnhtụQDĐpháthiệnramưuđồcủaGiápvàĐồng.SauđóthìchínhTườngTam,HảiThầnvàNghiêmKếTộhụchặc lẫnnhau,NhàtàitrợchínhTrươngBộiCôngbịbắtvìtộihốilộ.Mùahè1942,Trươngquyếtđịnhtổchứclại,thànhlậpViệtnamcáchmạngđồngminh Hội,dotướngHauChiminhlàmcốvấn.TuynhiênHộinàycũngchẳnghơngìUỷbantrướcdocáclãnhđạosuốtngàyđấuđá.CólẽTrươnghyvọnglà QsẽmanglạiđượcnguồnsinhkhímớichođámtaychânVNcủamình.Ngày10/9/1943,Qđượctrảtựdo.Mộtthànhviênphòngchínhtrịkểrằng,ông tađangănthìbỗngthấytaytùbướcvàosàxuốngtánphétvớitướngHầuChiminhvàcáccộngsựkhác 4.Mùathu43,Trươngtuyênbốsẽquantâm trựctiếpđếnĐồngminhHộivàcửphócủamìnhlàtướngTiêuVănlàmcốvấn.HồChíMinhđượcbổnhiệmlàmphóchủtịch.Chủtịchhộilúcđólà NguyễnHảiThầnchắcchắnlàrấtkhóchịunhưngkhôngdámlàmmấtlòngngườiđỡđầucủamình.Trongmộtbữachiêuđãi,HảiThầnđãđưaracâu đối:"Hồ Chí Minh, Hầu Chí Minh, hai đồng chí cùng quyết chí minh". HCM đã trả lời: "Anh cách mạng, tôi cách mạng, chúng ta sẽ cùng nhau cách mạng".ĐượcsựưuáicủaTrương,QcàngngàycànghoạtđộngtíchcựctrongĐồngminhHội.ÔchuyểnđếnsốngởtrụsởHộivàthườngxuyêntham giagiảngdạyvềcácvấnđềquốctếvàđịaphương.QthườngnóivớicáchọcviênlàTrunghoalàđộnglựchòabình,NhậtsẽthấtbạitrướcĐồngminh trongkhoảng1nămnữavàTQsẽgiúpVNtrởthànhmộtquốcgiathốngnhất,hòabình,độclậpvàdânchủỏĐôngNamá. Cảmthấyyêntâm,TrươngđềnghịQgiúpđỡđểtổchứcđạihộilần2củaĐMH.Qđồngývàđềxuấthộinghịtrùbịvàocuốitháng2năm1944.Tạihội nghịnày,QkêugọiĐMHmởrộngcửachoViệtminhcũngnhưtấtcảcáctổchứcViệtnamyêunướcvàchốngphátxítkhác.Đềcậpđếnnỗisợcộng sảncủacácđạibiểu,QnhấnmạnhICPhiệnlàtổchứccóảnhhưởnglớnnhấtvà"nhândânViệtnamkhôngcógìphảIsợchủnghĩacộngsản".Chủ nghĩacộngsảnsẽlantỏatưtưởngbìnhđẳngkinhtếtrêntoànthếgiới,nhưsựbìnhđẳngchínhtrịdoCáchmạngPhápkhởixướngnăm1789được dânchủgieorắckhắpchâuÂu.Theoông,cácđảngpháichínhtrịphảiđoànkếtvìmụctiêuchungnhưnướcTrunghoatamdânđãliênkếtvớiđếquốc Anh,cộngsảnNgavàtưbảnMỹđểchốnglạichủnghĩaphátxít.TrươngPhátKhuêngherấtsướngtai,đềnghịHồtổchứcđạihộivàocuốitháng3 5. MặcdùmộtsốphầntửkhôngcộngsảnchẳngthíchthúgìvớiýtưởngmởrộngphongtràocủaHồrasứcchốngđối,tuynhiêndoTrương"đạica"đích thânđứngrađốcthúcvàbảokê,đạihộivẫnđượctổchứcvàongày24/3/1944với15đạibiểutừICP,VNQDDvàĐạiViệt.2đạidiệncủaViệtminhlà PhạmVănĐồngvàLêTốngSơn.Đạihộiđãbầurabanchấphành7thànhviêntrongđócóH.Sauđạihội,TrươnghoàntoàntintưởngrằnglàHmới làngườicóthểđứngralãnhđạođượccáchọatđộngcủaĐồngminhhội(ĐMH)vàủyquyềnchoHtoànquyềnhànhđộngvớilờihứasẽgửiHtrởlại Việtnam.Đểchứngminhsự"trungthành"củamình,HlậpkếhoạchmởrộngĐMH(kêugọicảnhữngđảngđượccoilàbùnhìnnhưđảngHiếnpháp), tuyêntruyềnthiệnchícủaTQvớinềnđộclậpcủaVN,tăngcườngcáchoạtđộngvũtrangđểchuẩnbịcơsởđểđónquânđộiTQvàoViệtnamđánh Nhật...vàđềnghịTrươngcungcấptàichính,vũkhí.Trươngđãkhônkhéo"né"vàhứachỉcungcấphộchiếu,tiềnbạccũngnhưcácphươngtiệnđilại http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1 68/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

Nhật...vàđềnghịTrươngcungcấptàichính,vũkhí.Trươngđãkhônkhéo"né"vàhứachỉcungcấphộchiếu,tiềnbạccũngnhưcácphươngtiệnđilại choH,còngiúpđỡtrựctiếpnhữnghoạtđộngkhángNhậtbêntrongĐôngdươngthìcònphảixemxét. TrướckhirờiLưuchâu,HtớithămtướngTiêuVăn,cốvấncủaTrươngchoĐMHvàlàngườiđãgiúpHchuẩnbịchochuyếntrởlạiVN.Tronglúctràdư tửuhậu,HđãthềvớiTiêu: "99%nhữngđiềutôinóivềcáchmạngVNlàđúng,chỉcó1%chưanóivớitướngquânthôi".CólẽHámchỉlờihứavới TrươngvềviệckhôngxâydựngchủnghĩacộngsảnởVNtrong50năm.Cuốitháng8,Hcùng18họcsinhVNtừtrườngđàotạocủaTrương,trong quânphụcTưởng,quaLongchâu,JingxilênđườngvềViệtnam.SaukhinghỉlạivàingàyởthịtrấnbiêngiớiPingmengđểdưỡngsứcvàđảmbảoan toàn,cảđoànvềđếnPacbovàongày20/96. TrongthờigianQvắngmặt,tìnhhìnhVNđãcónhiềubiếnđổi.CuộcchiếnTháibìnhdươngbùngnổđãmanglạicơhộicũngnhưtháchthứcmớicho VNvớisựcómặtcủaAnh,MỹvàTàuTưởng.Saumộtsốthắnglợibanđầucủaphongtràocáchmạng,Phápđãxiếtchặtkiểmsoátvàbốráptrong năm1943,HoàngVănThụbịbắtvàtửhình.TrườngChinhthoátchếtvìkịpthờicảitrangthànhnôngdân.Tuynhiêntừgiữa1944,cácnhómcách mạngnhỏbịPháptruyquétlạicócơhộitậphợplựclượnglại,tìnhhìnhkinhtếtiếptụcbiđátdẫnđếnsựbấtbìnhcủadânchúngởthànhthịvànông thôntạothànhmôitrườnglýtưởngđểnuôidưỡngnhữnghạtnhâncáchmạng.Tronghộinghịtháng7/1944cóđạidiệncủaICPtại3tỉnhbiêngiới,các đạibiểuđãcãinhaukịchliệtvềđềnghịcủaGiápvềviệcphátđộngchiếntranhdukíchđểthànhlậpkhugiảiphóngvàxâydựngquânđộichínhquy. HộinghịtạmthờiđồngývớiGiápvềchiếntranhdukíchnhưngchưaxácđịnhđượcthờiđiểmkhởiđộng.Hộinghịcũngkhôngthốngnhấtđượcvềviệc thànhlậpquânđội.TrongchuyếnđicùngVũAnhđónHvềPacbo,Giápđãtrìnhbàyvềkếhoạchcủamìnhcũngnhưnhữngnghịquyếtcủahộinghị tháng7.HđãkhôngđồngývớiGiápvàchỉrõ:"quyếtđịnhmởcuộctấncôngởViệtbắclàchỉdựavàotìnhhìnhđịaphươngvàchưađánhgiátìnhhình cảnước.Dochưacónơinàocóphongtràomạnh,nênsẽkhôngthểcùngđứnglênủnghộ.Phápsẽdễdàngcóđiềukiệntậptrunglựclượngvàđàn áp.Giaiđoạncáchmạnghòabìnhđãqua,nhưngthờikhắctổngtiếncôngvẫnchưatới.Trướcmắtcáchoạtđộngtuyêntruyềnchínhtrịvẫnphảiđược ưutiên".Đểbùlạichonỗithấtvọngcủangườiđồngchítrẻ,HđềnghịGiápbắttayvàoxâydựngnhữngđơnvịđầutiêncủaquânđộivàđặttênlàđội "Việtnamtuyêntruyềngiảiphóngquân".Hcòncăndặntiêuchíđầutiêncủađộilà"bímật,luônluônbímật.Địchnghĩtaởtâythìtađangởđông.Đánh bấtngờ,rútngaykhiđịchchưakịptrởtay".Ngày22/12,Giápđãtậphợp34thànhviêntrongmộtkhurừngViệtbắc,khởiđầuchomộtđộiquânhuyền thoại.2ngàysaukhichàođời,độiquânmớithànhlậpđánhchiếm2đồnNangần,Phaikhắt.Ngoàivôkhốivũkhíthuđược,tinthắngtrậnlannhưlửa cháyrừngtrongtoànViệtbắc. Ngày11/11/1944,máybaytrinhsátcủatrungúyRudolphShawbịtrụctrặcđộngcơvàShawphảinhảydùxuốngnhữngcánhrừngViệtbắc.Việtminh là những người đầu tiên tìm ra anh ta. Shaw kêu lên: "Viet minh, Viet minh", những người còn lại hét "America, Roosevelt!" và đó cũng là cuộc nói chuyệnduynhấtcủahọ.ViệtminhquyếtđịnhđưaviênphicôngđếnchỗHCM.Đêmđi,ngàynghỉđểtránhquânNhật,trèođèo,lộisuối,họđãmấtgần mộtthángđểvượtquaquãngđườngcó40dặm.HchàođónShawbằngthứtiếngAnhthôngdụng:"howdoudo,pilot!Whereareufrom?".Viênphi côngứanướcmắtômchầmlấyHvànói"tôinghegiọngôngmànhưnghetiếngbốtôiởUS".Hđãkhôngchờđợicuộcgặpgỡbấtngờnàyvớiviênphi côngMỹ.MặcdùkhiMỹbắtđầuthamchiến,HđãcoisựủnghộcủaMỹlàquânchủbàimàmìnhphảicóđểđánhPháp,đuổiNhậtđểdànhđộclập. TrongthờigianởLưuchâu,HđãdànhrấtnhiềuthờigianđểnghiêncứucáctàiliệucủathưviệnVănphòngThôngtinchiếntranhMỹ(OWI).Hiển nhiênlàHbiếtRooseveltkhôngcócảmtìnhvớichủnghĩathựcdânchâuÂuvàủnghộviệctraotrảlạiđộclậpchocácthuộcđịaởchâuásauchiến tranh.VềĐôngdương,Rđãtừngnói:"Phápđãvắtkiệtmảnhđấtnàytrong100năm,cácdântộcĐôngdươngxứngđángmộtsốphậntốthơnthế". MặcdùthừabiếtchếđộMỹlàmộtchếđộtưbản,HkhâmphụccamkếtcủanướcMỹvớinhữngnguyêntắcdânchủvàtintưởngRsẽdẫndắtnước Mỹtiếntớibìnhđẳnghơnvềkinhtếvàxãhội. CácviênchứcMỹởNamTrunghoacũngđãbiếtđếnHtừlâutrướckhiHđượcphóngthích.Từmùathunăm1942,báochíđịaphươngđãđưatinvề mộttùnhânchínhtrịtênlàHoChihChivìnhữngquanhệvớimộtchínhphủViệtnamlâmthờithânĐồngminh.KhicácnhânviênđạisứquánMỹliên lạcvớiđạidiệncủaphongtràoNướcPháptựdo,taynàyđãphủnhậnnhữngtinnày.Tuynhiên,đạisứClarenceGausscũngvẫnđiệnbáochobộ ngoạigiaongày31/12/1942tinvềvụbắtbớ,vàralệnhchocácnhânviêncủamìnhtìmhiểuthêm.VìkhôngcósựhợptáctừphíachínhphủTrùng http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1 69/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

ngoạigiaongày31/12/1942tinvềvụbắtbớ,vàralệnhchocácnhânviêncủamìnhtìmhiểuthêm.VìkhôngcósựhợptáctừphíachínhphủTrùng khánh,họchẳngtìmđượcgìvàchorằngcáiphongtràonàođóởĐôngdươngchẳngcótíýnghĩanàovớinướcMỹ.NhưngcónhữngngườiMỹkhác khôngnghĩnhưvậy.Mùahènăm1943,ChuânLaitiếpcậncácquanchứcOSSđểnhờthảHđổilấysựủnghộquânđộiĐồngminhtạiĐôngdương. OSSđãtraođổivớimộtviênchứcOWImàHđãtừngđếnxinlàmphiêndịchvàmộtnhânviênsứquánđểtìmcáchcanthiệpvớichínhphủTQthảH vàthảoluậnsựcộngtác.KhôngrõkếhoạchnàycóảnhhưởnggìđếnquyếtđịnhcủaTrươngPhátKhuênhưngítnhấtlàcũngkhôngthấyHhợptác ngayvớiquânMỹ,ngoàiviệcsứquánMỹnhậnđượcđiệncủaPhânhộiViệtnamcủaHộiquốctếchốngxâmlượcnhờxinthảHđểthamgiavàocác hoạtđộngchốngNhậttháng11/1943 7.MộtviênchứcsứquántênlàPhilipSprousenhậnrangaytêncủangườitùtừnămngoái.Tuynhiênđạidiện củaphongtràoNướcPhápTựdođãthuyếtphụcSprouserằngchẳngquacácHội,đoànnàychỉlàtròchínhtrịvớvẩnphụcvụmụcđíchcủaTrung quốcvàkhôngnênbậntâmlàmgì.ĐạisứGaussđãgửicảbứcthưxincũngnhưlờigiảithíchcủaôngvềviệc"Khôngtrảlời"chobộNgoạigiaovàvụ việc"chimnghỉm"ởWashington.Mùaxuân1944,đạidiệnVietminhtạiNamTrunghoalạitiếptụcgửithưđếnvănphòngOSS,OWIvàSứquánMỹđề nghịchiếnđấucùngĐồngminhchốngNhậttạiĐôngdươngvànhờMỹgiúpđỡgiànhđộclập.Ngày18/8,đạidiệnOSSđãchuyểnthưđếntùyviênsứ quán William Langdon kèm theo lời bình: "Đông dương hậu chiến sẽ đại loạn nếu chúng ta không dựng lên một cơ chế tự trị trước đó". Ngày 8/9 LangdontiếpđoànViệtminh,hứasẽchuyểnthưchoĐạisứ,nhắclạisựủnghộđộclậpchocácdântộcphươngđông,trongđócóViệtnam.Ôngnày cũngkhônkhéolờđiviệcgiúpđỡtrựctiếp:"cácbạnđanglàcôngdânPhápmàchúngtôilạiđangsátcánhvớiPhápđểđánhlạipheTrục.Khôngcólý gìMỹlạicùnglúcvừatốnxươngmáu,tiềnbạcđểcứunướcPhápvừagiúpđỡngườikháclậtđổđếchếPháp".ĐạidiệnViệtminhlàPhạmViệtTúra sứcthuyếtphụclàVMchỉđánhNhậtchứkhôngđánhPháp,vàmongđượcsựđộclập.Langdonkhônglaychuyển,việncớtướngĐờGônđãtuyênbố ởWasinhtonlàsẽtraochocácnướcthuộcđếquốcPhápnhữngquyềntựtrị,vànếuVMkhônghàilòng,cóthểnóichuyệntrựctiếpvớingườiPháp. MặcdùOSSbáocáotươngđốilạcquanvềcuộcgặpgỡ,LangdonvàOWIchorằngcácphầntửdântộcchủnghĩaVNtạiNamTrunghoachưacóđủ kinhnghiệmđểđiềuhànhđấtnướcvànhữnghội,nhómcủahọkhôngcóýnghĩanàocảtrongĐôngdương.CácnguồnPhápcòntungtinViệtminhchỉ làbộmặtchovàitríthứcbấtmãnvàkhôngđượcdânchúnghưởngứng. HCMkhôngliênquantrựctiếpđếnvụnày,nhưngcóvẻnhưHđãcócontactvớiTúvàcácđồngchícủaanhtađểđềxuấtcuộcgặpvớicácviênchức MỹtạiCônminh.Saukhiratùtháng9năm1943,Hđãlânlanlàmquen,tạoniềmtinvàgiữquanhệtốtvớicácnhânviênOWItạiLưuchâu.Văn phòngOWItạiđâychínhlàngườiđãtìmcáchsắpxếpđểHđiSanFranciscotháng8/1944.LãnhsựquántạiCônminhđãxinýkiếnchỉđạocủaBộ ngoạigiaotrướcyêucầucủaOWIcấpvisachomộtngườicótênlàHoTinh­ching(đượcmiêutảlàngườiViệtgốcHoa)sangMỹđểcungcấpmộtsốtin tứcvềViệtnam.ViênchứcbộngoạigiaoxửlýyêucầunàylạichínhlàSprouse.AnhnàynhậnraMr.Hovàviếtthưgiớithiệu,ghinhậnthànhtíchcủa HgiúpquốcdânđảngtuyêntruyềntrongViệtnam.VụViễnđôngđồngýcấpvisanhưngVụchâuÂuphảnđốivìsợnhữngrắcrốivớiPháp.Mặcdù OWIrasứcbảovệrằngnhữnghoạtđộngcủaHtrênđấtMỹsẽđượckiểmsoátchặtchẽ,cuốicùngbộngoạigiaođãtừchốicấpvisachoH.TạisaoH lạimuốnđiMỹvàolúcnày?TìnhhìnhmặttrậnTháibìnhdươngđangbiếnchuyểncólợichoĐồngminhvàchiếnthắngrấtcóthểđếnvàonămsau.H thừabiếtphảicómặtởVNvàothờiđiểmđóđểlãnhđạocuộcđấutranh.Cóthểtạithờiđiểmtháng8/44,TrươngPhátKhuêvẫnchưađồngýchoH quayvềVN,vàHđịnhxinsangMỹđểtrựctiếpnhờcácquanchứccaocấpMỹcanthiệpchoôngđượctrởvềVN. VụtrunguýShawtựnhiêndẫnxácđếntrướccửađãtạocơhộivàngđểHcóthểđềnghịMỹgiúpđỡViệtminh.Ngaylậptức,lấycớphảiđicôngtác cùng, H đã cùng 2 chiến sĩ trẻ nữa hộ tống Shaw sang Côn minh. Sang bên kia biên giới, Shaw bắt được liên lạc với tổ chức cứu trợ phi công Mỹ (AGAS)vàđượcđưangayvềCônminh(CM)bằngmáybay.Khôngnảnchí,HquyếtđịnhđibộđếnCM,trongvaingườituầnđườngtrêntuyếnđường sắtHN­CM8.Nếugặpngườicólòng,họnghỉđêmnhờ,cònkhôngthìngủngoàitrời.LúcquaYlương,mộtthànhphốnhỏtrênđường,cảđoànđãgặp HoàngQuảngBình,mộtngườiquencũcáchđây4nămcủaHởCM,hiệnđanghànhnghềcắttóc.TheolờiBình,trôngHồrấtốmyếuvàtrầmuất,ăn ít,quầnáothìráchrưới,giầythủnglỗchỗ,lạiđangsốtdolâycủanhữngngườiđiđường.VậymàkhiBìnhnhắcđếnchuyệntừchốisựlôikéocủaĐồng MinhHội,mắtHsánglên.HkhuyênBìnhphảigianhậpngayĐồngminhHộirồituyêntruyềnkéongườitừđósangvớiĐảng9.SaukhiởlạiYlươngvài ngàychokhỏe,cảđoànlạilênđườngvàđếnCônminhtrongnhữngtuầnđầutiêncủanăm1945.ĐángtiếclàkhiđếnnơithìShawđãbayvềMỹ.Hở cùngvớiTốngMinhPhương,đạidiệnViệtminhtạiđịaphương,mộtsinhviênHànộisangđâytừnăm1943,mởquánngaycạnhtrụsởOSS10.Hquyết địnhliênlạcvớiAGAS,hyvọngcóthểnhờhọdànxếpgặpmặtvớitướngChennault,tưlệnhSưđoànkhôngquânsố14.ĐồngthờiHcũngliênlạcvới http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1 70/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

địnhliênlạcvớiAGAS,hyvọngcóthểnhờhọdànxếpgặpmặtvớitướngChennault,tưlệnhSưđoànkhôngquânsố14.ĐồngthờiHcũngliênlạcvới vănphòngOSS,nhữngngườiđãgiúpPhươnggửiláthưchođạisứGauss. HđãcựckỳgặpmayvàđếnCMđúngthờiđiểm.CáchđâyvàithángAGASđượcchỉthịngoàiviệccứuphicôngcònphảităngcườngthunhậpthôngtin tìnhbáovềquânNhậttrongĐôngdương.NguồnchínhcủaAGASlànhómđượcgọilàGBT(dotênđầucủa3người:CanadaLLGordon,Mỹ:Harry BernardvàmộtngườiMỹgốcTàu:FrankTan).Nhómnàylàmviệctrongmộthãngdầuvàsửdụngcácnguồnđịaphươngđểthunhậptintức.Ngày 9/3/1945,NhậtchínhthứctruấtquyềnPhápởĐôngdương,nhữngngườinướcngoàibịthuyênchuyển,theodõi,thậmchíbắtgiữ.NhómGBTtháo chạysangNamTrunghoa.AGASmấtmộtnguồntinquantrọng.CácquanchứcMỹởWasinhtontháodỡlệnhcấm,chophépliênlạcvớicácnhóm khángchiếnchốngPhápđểthunhậptintìnhbáo(trướcđâyMỹtừchốiliênlạcvớicácnhómnàyvìsợmấtlòngPháp).Khoảnggiữatháng3,người chịutráchnhiệmvềGBTởAGAS­trungúythủyquânlụcchiếnCharlesFen,đượcthôngbáolàcómộtcụgiàđãtừngcứusốngmộtphicôngMỹ,hiện đangởCônminhvàcóthểcónhữngquanhệtrongnướcđểthuthậptintìnhbáo.TrungúyFenvốnlàmộtphóngviênsinhratạiAilen,đượcchuyển đếnTQvìbiếttiếngHoavàamhiểuchâuá.FenliềnđềnghịsắpxếpcuộcgặpvớiH,lúcđóđangsuốtngàyngồitạithưviệnOWIđọctừtờThờibáo đếnTừđiếnbáchkhoaMỹ.Cuộcgặpđãdiễnrangày17/3/1945vàđượcFenghilạitronghồikýcủamìnhnhưsau: HồđicùngvớimộtthanhniêntênlaFam.Khônghoàntoànnhưtôitưởng.NhấtlàHkhông"già",tuybộrâubạccódấuhiệutuổitácnhưngkhuônmặt đầysứcsống,đôimắttinhtườngvàánhlênnhữngtiasáng.ChúngtôinóibằngtiếngPháp.HđãgặpHall,BlassvàSibours(nhữngsĩquanOSSkhác) nhưngcóvẻnhưchẳngđiđếnđâu..Tôihỏiôngmuốngìkhigặpbọnhọ,Hnói:chỉcầnsựcôngnhậntổchứccủaôngta(Việtminh).Đãtừngngheđến tổchứcnàycóxuhướngcộngsản,tôiliềnhỏiluônH.Ôngtatrảlời:ngườiPhápgọitấtcảnhữngngườimuốnđộclậplàcộngsản.Tôigiảithíchnhững yêucầucủaAGASvàhỏikhôngbiếtôngcógiúpđượckhông?Hđồngýngaynhưngnóirằngôngtakhôngcóđiệnđàiviêncũngnhưcácphươngtiện kỹthuật.Chúngtôibànvớinhauvềđiệnđài,máyphátvàđiệnđàiviên.HđềnghịdùngpinthaychomáyphátvìsợồndễbịquânNhậtpháthiện.Tôi nói,pinkhôngdùngđượcvìkhôngđủcôngsuất.Khiđượchỏimuốnđượcchúngtôigiúpgìđểtraođổi,Honóingay:thuốcmenvàvũkhí.Tôitừchối ngayvũkhívìrấtráchviệcvớiPháp.ChúngtôilạithảoluậnvềPháp.HkhẳngđịnhlạiViệtminhlàmộttổchứcchốngNhật.Tôirấtấntượngvềcáchăn nóigãygọncủaH.Nếukhôngđểýđếnnhữngngóntaynhănnheoluônđộngđậy,dángngồicủaôngtarấtgiốngĐứcPhật.Famghilạinộidungcuộc gặpvàchúngtôithốngnhấtsẽgặpnhaunữa.KhiravềcảhaiđểlạitêncủahọviếtbằngchữHán,cóthểđọcphiênâmlàPhamPhucPaovàHoTchi Ming FenntraođổivớicácđồngnghiệpcủamìnhvàquyếtđịnhchuẩnbịgửiGiàHồ(mặcdùmậthiệucủaHlàLucius,hộinàyvẫnthíchgọilàGiàHồ)về ĐôngdươngcùngvớimộtđiệnđàiviênngườiTQ.Bangàysauhọgặplại ChúngtôigặpnhữngngườiVNlầnthứhaitạimộtquáncafetrênđườngChinPi.Cóvẻnhưchủquánlàbạnhọ.Chúngtôingồitrêntầng2,uốngcafe fin,kiểuPháp,rấtđặcvàngon.XungquanhchẳngcóainhưngHbảocứphảicẩnthận.ChúngtôigọingườiTQlà"bạn",Mỹlà"anhem",Pháplà"trung lập",Nhậtlà"chiếmđóng"cònngườiViệtnamlà"bảnxứ".HnóirằngmangcảhaiđiệnđàiviênngườiHoađirấtdễlộđặcbiệtlàanhngườiMỹgốc Hoa.NhómcủaHthilạihaynghingờngườiHoa.TốthếtlàđểFrankTanlại,sauđógửichoôngmộtsĩquanMỹ.Hhỏitôicóđiđượckhôngvàtôisẽrất đượchoannghênh.Sauđóchúngtôibànvềnhữngđồtiếptếkhác.Famnhắcđếnloại"thuốcnổcaocấp"nàođómàHallđãhứa,làmtôiphảilờngay đi.Tuynhiênchúngtôithốngnhấtlàcóthểthảmộtsốvũkhínhẹ,thuốcmenvàmộtbộđiệnđàinữa.NgườicủatôisẽhuấnluyệnquânHsửdụngđiện đài.HcònmuốngặpChennault.TôiđồngýthuxếpnhưngbắtHphảihứakhôngđượcmènheoChennaultgiúpđỡbấtcứthứgì.GiàHồmặcquần bông,áokakicàicúccổmàucát,chòmrâubạc,thưa.Đôimàynâuchuyểnsangxámởđuôi,tócvẫnđennhưngđãhơirụng.Fạmcòntrẻ,mặcđồâu, xươnggòmácao,cằmbự.Cảhainóichuyệnthìthầmnhưngthỉnhthoảngnhưbịnénlại.Tómlạilàchúngtôiđãcócuộcgặpgỡthúvị. Saucuộcgặp,FennkiểmtralạithìbiếtrằngmặcdùPhápdánchoViệtminhcáinhãncộngsản,Trunghoaquốcdânđảngchỉcoiđâylàmộttổchứccơ hội.KhiFennhỏivềchỉhuysởởTrùngkhánhthìđượclệnh:"cứcáigìcólợithìlàm,cóđiềuđừngcanthiệpvaochuyệnchínhtrịgiữaPhápvàdânbản xứ".Mấyngàysau,FennthuxếpHgặptướngChennaulttạichỉhuysởcủasưđoàn14,saukhiđãnhắclạiHkhôngđượcchínhthứcđềnghịgiúpđỡ gì.Hđếncuộcgặpvẫntrongbộkakicũ,cóđiềumộtchiếccúccổbịmấtđãđượcđơmlại.Chennaultlàngườiđặcbiệtthíchphôtrươngbềngoàicủa http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1 71/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

gì.Hđếncuộcgặpvẫntrongbộkakicũ,cóđiềumộtchiếccúccổbịmấtđãđượcđơmlại.Chennaultlàngườiđặcbiệtthíchphôtrươngbềngoàicủa mìnhnêndiệnbộđạilễphụcnhàbinh.ViêntướngnàynổitiếngởTrunghoanhờchỉhuyphiđội"PhiHổ"giúpHoakhángNhậttrongnhữngnăm30. Trongcuộcgặp,ChcảmơnHđãcứuphicôngShawvàkhôngđảđộnggìđếnchínhtrị.Hcũnglàmđúngnhưlờihứa,khôngđòihỏigiúpđỡgì,lạicòn tỏratângbốcđộiPhiHổ.Đếncuốibuổigặp,bỗngnhiênHngỏýxinmộttấmảnhcóchữký. Chennault đặc biệt thích cho ảnh. Bởi vậy ông ta ấn nút gọi ngay thư ký riêng Doreen. Một cô gái mang vào một anbum dày 8x6. "Lấy một cái đi" Chennaultnói.HchọnmộttấmvànhờChkýtặng.DoreenđưarachiếcParker51vàChviếtvàotấmảnh"Bạnchânthànhcủaanh,ClairL.Chennault". VàchúngtôichuirakhỏicănphòngđểhoàvớikhôngkhírộnràngcủaCônminh. ThếlàHCMđãxâydựngđượcquanhệvớinhữngquanchứcMỹchủchốtởCônminh.Tuynhiên,ViệtminhvẫnkhôngđượcMỹchínhthứcthừanhận vàHphảibằnglòngvớinhữngsựtrợgiúphếtsứckhiêmtốn.Trướckhilênđường,HđượcFenncấpcho6khẩuColt45mớicóngnguyênhộp.Cuối tháng3.45,HvàmộtđiệnđàiviênnữađượcmáybayMỹchởđếnthànhphốPaise,60dặmphíabắcJingxi.Sauchiếndịch"Số1"ởnamTrunghoa, tháng11nămngoái,NhậtchiếmLưuChâu,TrươngPhátKhuêphảichuyểnchỉhuysởcủaquânđoàn4đếnthànhphốPaisenày.MụcđíchđếnPaise củaHlàbắtliênlạcvớiĐồngminhHộiđểbiếnhộinàythànhphươngtiệnphụcvụcácmụctiêucủaViệtminh.HộinàyhầunhưđãtanrãsaukhiHrời Lưuchâutháng8nămngoái,vìTàutưởngkhôngquantâm,mộtsốthànhviênkhôngcộngsảnchủchốtthìlạiquyếtđịnhquayvềVânnam.Thôngqua đạidiệncủaViệtminhlàLêTốngSơn,Hthànhlập"Uỷbanhànhđộng"gồmtoàntaychâncủamình.Đểtrấnanmộtsốphầntửcònnghihoặc,Hxem ảnhcóchữkýcủaChennaultvàphátchomỗithànhviênmộtkhẩuColt.Tuynhiên,vàingàysau,TiêuVăn,vốnrấtnghingờViệtminh,đãralệnhgiải tánuỷbanhànhđộngđểthànhlậpmộtuỷbankháccóđôngđảođạidiệnhơn,baogồmcảH.Khôngcòngìđểlàm,HlênđườngvềPắcbó11. Thángtư1945,đạiuýArchimes�Al'PattitớiCônminhvớichứcvụtrợlýchođạitáPaulHelliwellphụtráchcôngtáccủaOSStạiĐôngdương.Patti chiếnđấuởchâuÂuđến1/1944thìđượcchuyểnvềphòngĐôngdươngtạitrụsởOSSởWashinhton.Pattirấttôntrọnglịchsửvàcoithườngchếđộ thựcdâncủaPháp.Trongthờigianlụclọiđốngtàiliệu,PattiđãđượcbiếtvềcáchoạtđộngcủaViệtminhvàvịlãnhđạohuyềnbícủahọ"GiàHồ". TrongmộtcuộchọpngaysaukhiPattinhậmchức,AGASđãthôngbáoviệcHđồngýhợptáctổchứcmạnglướitìnhbáoởĐôngdương.Mộtsĩquan kháccũngchobiếtHthamgiavàomộtchiếndịchtâmlýcùngvớicơquantuyêntruyềncủaTưởngvàsựhỗtrợcủavănphòngOWI 12.Rõrànglàtổ chứccủaHlàcôngcụhợplýnhấtđểPattithựchiệncácnhiệmvụcủamình,mặcdùcóthểcónhữngtrởngạitrongquanhệvớiTưởngvàphongtrào nướcPhápTựdo.CótrongtaychỉthịcủaWashingtonvềviệcthunhậpthôngtintìnhbáobằngmọigiá,PattiyêucầuđượcgặpHồlúcđóđãrờiCôn minh.CũngmaylàngaysaukhimớiđếnPcóđượctiếpPhương,đạidiệnViệtminhởCM.AnhnàychobiếtcóthểgặpHlúcđóđangởJingxi.Xếpcủa PattiởTrùngkhánhlàHeppnerhơidodựvìlúcđóđạisứmớicủaMỹlàHurleyrấtthânTưởngvàkhôngthíchnhữnghoạtđộngcủaOSSnhằmxây dựngliênminhQuốc­Cộng.HurleycảnhbáolàTưởngvàPhápsẽrấtkhônghàilòngnếuMỹliênlạcvớiViệtminhvìphòngnhìPhápđãxácđịnhchính xácHlàNguyễnáiQuốc.Tuynhiên,ngày26/4,HeppnernhậnđượccôngđiệncủatướngAlbertWedemayer,tưlệnhquânđộiMỹởTrunghoacho phéptiếnhànhcáchoạtđộngcủaOSSởĐôngdương.HeppnerbậtđènxanhchoPatti,khôngquêndặnôngnàyđừnglàmmấtlòngTưởngvàPháp. NgàyhômsauPattibayđếnJingxivàđượcđạidiệnViệtminhdẫnđigặpHtạimộtngôilàngcáchthànhphốchừng10km.Saukhithămdòdanhtínhvà quanđiểmcủađốitác,HnhanhchóngmiêutảtìnhhìnhĐôngdương,thôngbáorằngVMcóthểtiếnhànhrấtnhiềuhoạtđộngchiếntranhvàtìnhbáo cóhiệuquảnếuđượccungcấpthuốcmen,vũkhívàphươngtiệnliênlạc.Pattikhôngcamkếtnhưnghứasẽxemxét.Theonhưhồiký,cóvẻPrấthài lòng.Mộttuầnsauđó,HtrởvềPacbovớiđoàntháptùnghơn40người,trongđócóđiệnđàiviênMỹ,anhMacShinvàFrankTan,thànhviêncũcủa nhómGBT.Hbắtđầucungcấpnhữngthôngtinbổích,trongđócócảthờitiết,cứusốngmộtsốphicôngMỹ.OSScũngthảdùthêmmộtbộđiệnđài, vũkhívàthuốcmen.ViệtMinhđãchínhthứcchiếnđấucùngvớilựclượngđồngminh. TìnhhìnhtạichiếntrườngTháibìnhdươngcàngngàycàngthuậnlợichoquânĐồngminh.CácthànhphốNhậttanhoangdocácphiđộiB29.Nhà trắngxemxétphươngántấncôngĐôngdươngvớisựhỗtrợcủaquânTưởngtừphíaNamtrunghoađánhxuống.Trongkhiđó,tạiĐôngdương,nạn đóiđanghoànhhànhdohạnhántừcuốinăm1944,cộngvớiviệctrưngthuthócvàbắtnhổlúatrồngđaycủaquânNhật.ChínhquyềnNhậttừchốimở cửacáckhothóchaytăngcườngviệcvậnchuyểngạotừphíanamra.Nôngdânănhếtkhoaisắn,chuyểnsangcácloạirau,củ,cùngđườngphảiăn http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1 72/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

cửacáckhothóchaytăngcườngviệcvậnchuyểngạotừphíanamra.Nôngdânănhếtkhoaisắn,chuyểnsangcácloạirau,củ,cùngđườngphảiăn vỏcây,lácây.Nạnđóilandầnđếnthànhphố.Giáhàngtiêudùngphimã.Thịdânphảiđemđổicácđồdùngtrongnhàđểmuagạo.Xácchếtchấtđống 2bênđường,nôngdânlangthangtừngđámkiếmăn13.Chodùhậuquảcủacơnđóicónặngnềthếnàođinữa,nóđãchoViệtminhmộtcơhộivàng đểthuphụclòngdân.VMđãkíchđộngnôngdânphákhothócđểchiachodânnghèo,khơidậylòngcămthùcảPhápvàNhậtđãgâyranạnđói.Sau chiếnthắngbanđầutạiNàngần,Phaikhắt,độiquâncủaGiáptiếnlênphíabắcgầnbiêngiớiViệt­Trung,giảiphóngcáclàngdântộc2bênđường. KhiquânPhápphảnkíchácliệt,GiápluivềkhurừngnằmgiữaCaobằngvàBắccạn,gọilàchiếnkhuHoàngHoaThám,cùngvớiVũAnhvàPhạmVăn ĐồngbànkếhoạchNamtiến. Ngày9/3/1945,NhậtđảochínhPháp,thànhlậpchínhphủbùnhìndoBảođạicầmđầu.VìthếtoànbộvùngphíabắcchâuthổsôngHồngtrởnênmảnh đấtmàumỡchocáchmạngpháttriển.Trướcđó1ngày,thấytrướctìnhhuốngTrườngChinhđãtriệutậpcuộchọptrungươngtạilàngĐìnhbảng, khoảng12dặmphíabắcHànội.Phântíchcácyếutốcólợi:khoảngtrốngquyềnlựcdocuộcđảochính,nạnđóivàkhảnăngĐồngminhtấncôngĐông dương,TƯđãranghịquyếtđặtưutiêncaonhấtchođấutranhquânsự,pháttriểncáccăncứdukích,mởrộngcơsởchínhtrịcủaViệtminhvàtập hợpcácđộiquânkhácnhaudướichungmộtngọncờGiảiphóngquânViệtnam.TuynhiênTrườngChinhcũngcẩnthậnnhắccáccơsởĐảngkhông đượcmanhđộng,chỉhoạtđộngphíasaulưngNhậtđểđợichoquânĐồngminhbắtđầutiếncôngmớiđượcratay.TrongtrườnghợpNhậtđầuhàng trướckhiĐồngminhtấncông,cũngcóthểlợidụngcơhộiđểtổngkhởinghĩa.TrướckhirờiCônminh,HđãgửivănbảnkýtênLựcchoOSSđểđưara nhậnđịnhcủamìnhvềsựkiện9/3.MụctiêucủavănbảnnàylàthuyếtphụcĐồngminhtấncôngĐôngdương.Nhưmọikhi,Hdùngngônngữvívon: "từđảoNhậtbảnđếnNewGuinea,quânNhậtnhưconrắnmàcổnólàĐôngdương.Nếuđậpgẫycổ,conrắnsẽhếtcựaquậy".Lựcnhậnxét:"Consói thựcdânPhápđãbịphátxítNhậthấtkhỏiViệtnamsau87năm.Đốivớithếgiớiđangchiếntranh,sựkiệnđóchỉlàtíchtắc,nhưngchắcchắnnósẽcó hậuquảsâusắcđốivớiĐôngdương,Phát,NhậtvàTrungquốc"14TạiCaobằngcáclãnhđạođảngcũngđưaranhậnđịnhcủamìnhphảităngcường cuộcđấutranhvũtrang.GiápđưađộiquâncủamìnhNamtiến,giảiphóngcáclàngtrênđườngvàliêntụctuyểnmộquân.SaukhivượtquaChợChu, cuốicùngGiápđãhộiquânvớiCứuquốcquâncủaChuVănTấnởmộtlàngnhỏcótênlàKimLũngnằmsâutrongrừnggiữaTháinguyênvàTuyên quang.Đầutháng4/1945,TƯquyếtđịnhtổchứchộinghịquânsựtạiHiệphoà.Hộinghịđãđưaranhậnđịnh,chỉtổngtấncôngkhiquânĐồngminhđã đánhnhauvớiquânNhậtbêntrongĐôngdương,hoặckhiNhậtđãđầuhàngĐồngminhtrướcđó.Cũngtronghộinghịnày,Giápđượctinvợmình (NguyễnThịMinhThái)đãchếttrướcđó3năm.ĐượctinHđãtrởlạiVN,vềđếnCaobằngsauhộinghị,Giáplậptứclênđườngđiđón. Cuốitháng4,HvềđếnPacbovàgửibáocáotìnhbáođầutiênchoPatti,kèmtheohaibứcthư:mộtchocáclãnhđạoĐồngMinhvàmộtchotổchức vừamớithànhlậplàLiênhợpquốc.NộidungcủacảhaibứcthưlàđềnghịcôngnhậnViệtminhvàViệtnam.Cảhaitàiliệunàyđềuđượcđứngtênlà ĐảngDântộcĐôngdương,tổchứctựxưnglàđãthànhlậpĐồngminhHội,sauđósátnhậpvớiViệtminh.Pattiđãchuyểncáctàiliệunàychochính quyềnMỹởTrùngkhánh.Ngày4/5,trongvaimộtônggiàNùngđượccácvệsĩvànhómAGAStháptùng,HlênđườngđiKimLũng,nơihộiquâncủa cáclựclượngcáchmạng.TạiLamsơnhọgặpHoàngQuốcViệt,PhạmVănĐồngvàVũAnh.HgửibáocáochoFenncámơnôngnàyđãgửithiếtbị liênlạcvàhuấnluyệnchoquân.Ngày9/5cảđoànđiNgânsơn.Ngày17,tạiNàkiênHgặpGiápđangđilênphíabắc.Haingườichưagặpnhautừcuối nămngoáikhithànhlậpViệtnamtuyêntruyềngiảiphóngquân.GiápbáocáovớiHvềtìnhhìnhtrongnướcvàkếtquảcủahộinghịHiệphoà.Hcũng thôngtinvềtìnhhìnhthếgiới.CảhaibànbạcviệcchọnđịađiểmđểxâydựngcăncứđịacáchmạngvàđãthốngnhấtchọnKimLũng.Cảmnhậnđược ngôilàngnhỏbénàysẽtrởthànhđịadanhlịchsửcủacáchmạngViệtnam,HđãquyếtđịnhđổitênthànhTânTrào(Thuỷtriềumới). Cảđoàntiếptụcnamtiến,ngày21/5họvượtsôngĐáy,đếnTântrào.ThoạtđầuHởtrongmộtnhàdân,cònhaisĩquanliênlạcMỹđượcchoởngoài rừng.Sauđódânlàngđãdựnglênmộtngôinhàsànđểlàmtrụsở.CònHđíchthânchọnchỗđểdựnglánchomìnhtrongmộtkhurừngtre.Đểchuẩn bịkhởinghĩa,HralệnhtriệutậpHộinghịcánsựvàođầutháng6.Hộinghịđãthốngnhấttấtcảcáclựclượngvũtrangtại6tỉnhViệtbắc(Caobằng, Bắckạn,Lạngsơn,Hàgiang,Tuyênquang,Tháinguyên)thànhQuângiảiphóngViệtnam(VLA).ChínhquyềndânsựdoUỷbanlâmthờiđiềuhành, tiếnhànhtuyểncửbầuracáccơquanhànhchínhđịaphương,cảicáchruộngđấtvàxoámùchữ.Giápđượcchỉđịnhđứngrađểđiềuphốicáccông việctươngtựtrongtoànquốc,dướisựcốvấncủaH.Tronghaithángtiếptheo,mộtnhiệmvụquantrọngcủaHlàgiữvữngliênlạcvớicácnhàbảotrợ Mỹ ở NamTrung quốc.Trong một báo cáo, H đã đề nghị sử dụng đội du kích hàng ngàn người ở Chợ Chu để tấn công quân Nhật. Mặc dù e ngại http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1 73/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

Mỹ ở NamTrung quốc.Trong một báo cáo, H đã đề nghị sử dụng đội du kích hàng ngàn người ở Chợ Chu để tấn công quân Nhật. Mặc dù e ngại nhữngrắcrốichínhtrịkhicóquanhệchínhthứcvớiViệtminh,PattivẫnđượccấptrênlàđạitáHelliwell"bậtđènxanh",saukhithấyrõsựbấtlựccủa độitànquânPhápchạytrốndotướngGabrielSabatierchỉhuy.PattiđiệnchoHchuẩnbịmộtsânbaynhỏđểtiếpđónvũkhívàquânđội.Ngày30/6H đồngýtiếpnhậnvớiđiềukiệnkhôngđượccóngườiPhápthamgiavàochiếndịch.TrunguýDanPhelanđượcthảdùxuốngTântràotừtrướclàmđại diệnchoOSS.Ngày16/7,thiếutáAllisonThomascùngđội"Connai"củaOSSnhàydùxuốngTântràođểnghiêncứutìnhhìnhvàgiúpđỡViệtminh chốngNhậttrongsựchàomừngcủahàngtrămdukích.Thomaskểlại: TôiđượcdấnđếngặpÔngHồ,mộtlãnhđạolớncủaVML(ViệtminhLeague).ÔngtanóitiếngAnhthànhthạo,nhưngtrôngrấtyếuvìmớiđibộtừTQ về.Ngườitađãdựngchochúngtôinhữngcáilántrecósàncaovàmáilợplácọ.Ngườitacòngiếtmộtconbòđểchiêuđãi,vàchúngtôiđượcchén bữatốigồmbia,cơm,măngrừngvàbeefsteak.CũngcónhữngngườitrongnhómConnaikhôngđượcchàođón.VídụnhưtrunguýPhápMontfort. Sánghômsau,HnóivớiThomas:"TôikhôngcóvấnđềgìvớingườiPháp,nhưngnếuquântôimàbiếttaynàylàngườiPháp,họđãbắnchếttươirồi". MontfortcùnghaisĩquanPhápnữađượclệnhbiếnkhỏilàngcàngsớmcàngtốtvànhậpvàođoànngườiditảnsangTQ.SauđóHgọimộttayđầubếp đếnđểdạycáchquaygàtheokiểuMỹ,vàsaingườiđikiếmvàichaiSâmpanhvàDubonnetđểmởtiệcchàomừng. Ngayngàyhômsau,HđãđềnghịquaThomasbáocáovớichínhquyềnMỹlàViệtminhsẵnsàngđàmphánvớiđạidiệncấpcaocủaPháp.Pattiđã chuyểnthôngđiệpnàychothiếutáJeanSainteny,đạidiệncủapháibộquânsựNướcPhápTựdomớiđượccửđếnđểtiếpnhậnlạiĐôngdươngsau chiếntranh.Vàingàysau,HlạigửilờikêugọisẵnsàngtiếpxúcvớiPhápởtrongĐôngdươnghoặcTrungquốc.Tronglờikêugọi,Hđềnghịtổchức nghịviệnthôngquabầucửphổthôngđầuphiếu,trảlạicácnguồntàinguyênchonhândânViệtnam,cấmbuônbánthuốcphiện,vàcamkếtphụchồi độclậpchoViệtnamtheonhữngquyđịnhcủaHiếnchươngLHQtrongvòngtừ5­10năm.PhápvẫnlờđinhữngđềnghịcủaH. TronglúcđócácsĩquanMỹvẫntiếptụchuấnluyệnhơn100quândukíchcáchsửdụngcácloạivũkhíMỹ(súngtrườngM1,carbin,bazooka)vàcác kỹthuậtchiếntranhdukíchtạimộtđịađiểmcáchTântràokhoảng2dặm.HenriPrunier,một"thầy"Mỹtỏrarấtấntượngvềkhảnănghọchỏinhanh củaquândukích.HcũngnhanhchóngđảthôngvềmặttưtưởngchocácsĩquanMỹ.ThomasđãviếttrongmộtbáocáogửivềCônminh:"Quênngay mấycáinghingờvớvẩn.VMkhôngphảilàcộngsản.ĐấutranhchotựdovàcảicáchnhằmthoátkhỏisựtànbạocủaPháp".Phelan cũng đã từng ngầnngạithamgiachiếndịchnàyvìngheđồnlàHcótưtưởngcộngsản.MộtlầnHhỏiPhelancónhớnhữngcâumởđầucủatuyênngônĐộclậpMỹ đểôngtachovàobảntuyênngônĐộclậpcủađấtnướcmình."Nhưngrõrànglàôngtabiếtnhiềuhơntôi"PhelannhớlạivàbáocáoVM"...lànhững ngườiyêunướcđángđượcsựtincậyvàgiúpđỡtoàndiện".Saunày,Phelancũngkhôngbaogiờthayđổilậptrườngcủamình.Nhiềunămsau,ôngđã trảlờiphỏngvấncủanhàbáoMỹRobertShaplen,miêutảHnhư�"Mộtconngườicựckỳdễchịu.Nếutôiphảichọnmộttínhcáchcủaconngườinhỏ béđó,ngồitrênngọnđồitrongnhữngcánhrừnggià,thìđóchínhlàsựdịudàngcủaôngta"15. SứckhôecủaHvốnđãsuysụpsaukhimắcbệnhlaotrongnhữngthángngồitùởTQ,lạibịđàyđoạbởichuyếnđibộsangCônminh.Hđãbịốmnặng trênđườngđếnJingxinhữngvẫntiếptụchànhtrìnhcủamình.GiờđâyHđangrấtyếu.VõNguyênGiápkểlại:Bácốm.Mặcdùmệtvàsốt,Bácvẫntiếp tụclàmviệc.Ngàynàolênbáocáotìnhhìnhtôicũngcảmthấylolắng.NhưngBácnói:"yêntâm,mọisựsẽquathôi,báocáotìnhhìnhchoBácđi".Tuy nhiêntôinhậnthấyByếuđivàgầyđirõràng.Chúngtôichẳngcóthuốcthanggìngoàimấyviênaspirinvàkýninhnhưngtìnhhìnhvẫnxấuđi.Mộthôm tôithấyBmệtlảđi,bìnhthườngtrừnhữnglúcngủ,BchắcbaogiờchịunằmnhưnggiờđâyBnằmsốtlibìtrongổrơm.Trongnhữngđồngchíhayở bênBchỉcòntôilúcđóđangởTântrào.TôixinphépBđượcởlạicùngvớingườimộtđêm,chỉthấyBhơimởmắtvàkhẽgậtđầuđồngý.Đêmtốimịt mùngvàrừngsâubaoquanhcănlánnhỏ.Mỗikhitỉnhdậy,Blạiquaylạitìnhhìnhhiệntại:"điềukiệnđangrấtthuậnlợichocáchmạng,dùcóphảiđốt cháydãyTrườngsơncũngphảidànhchođượcđộclập",Bnhắclạinhữngquanđiểmvẫnhaythườngnóihàngngày:"trongchiếntranhdukích,khi phongtràolên,phảitậndụngthờicơđểmởrộngcăncứ,chuẩnbịchonhữngthờiđiểmquyếtđịnh".Dùkhôngmuốntin,tôivẫnnhậnrarằng,cólẽB đangcốgắngtruyềnlạinhữnglờidichúccuốicùngcủamình.Cứthếsuốtđêm,mêmannốitiếpnhữngphúttỉnhtáo.Sánghômsau,tôibáotinngay lậptứcchoTrungương,đồngthờihỏibàcondântộcxemcóaicóbàithuốcgì.Dânlàngmáchcómộtônglangchuyênchữasốt.Tôiliềncửngườiđi đónvềngay.Saukhibắtmạch,ônglangsắcmộtniêuthuốctừmộtthừrễcâyôngđàotrongrừng,hoàvớimộtbátcháovàđútchoB.Điềukỳdiệuđã http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1 74/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

đónvềngay.Saukhibắtmạch,ônglangsắcmộtniêuthuốctừmộtthừrễcâyôngđàotrongrừng,hoàvớimộtbátcháovàđútchoB.Điềukỳdiệuđã xảyra.Btỉnhdậy.Ngàyhômsau,Buốngthêm2,3bátthuốcnữa.Cơnsốtluidần,Bđãđứngdậyđượcvàcóthểtiếptụccôngviệc16. Vềchuyệnnày,ngườiMỹcómộtcâuchuyệnkhác.MộtnhânviênOSSlàytá.AnhnàyđãkhámbệnhchoH,chẩnđoánlàsốtrétvàỉachảyvàđãtiêm mấymũikíninhcùngvớisulfa.Khôngrõđiềunàycótácdụngđếnđâu,Thomasghilạisaunày:"MặcdùHbệnhnặng,nhưngtôicũngkhôngchắc chắnlànếukhôngcóchúngtôithìôngtasẽchết".ViênytáđãkhámchoHlàPaulHoaglandthìmộtmựcchorằngchínhthuốccủaôngtađãcứu sốngH. Đầutháng8,saukhinghetinMỹthảbomnguyêntửxuốngHiroshima,HđãchỉthịchotổngbộViệtminhtừkhắpnướcngaylậptứccửđạibiểuvềTân tràođểthamdựQuốcdânĐạihội.Ngàyđạihộidựkiếnlàngày16/8.HộinghịTƯđảnglầnthứ9đượcdựkiếnhọptrướcđó3ngày.Quachiếcradio củaThomas,Hcảmđượccuộcchiếnđãđếnhồikết:thànhlậpLiênhiệpquốc,Mỹthảquảbomnguyêntửthứhai,Ngatrựctiếpthamchiến.Trướcđó saumộthồilưỡnglự,HđãđồngýđigặpphongtràoNướcPháptựdotạiCônminh.CólầnHđãrađứngđợiởđườngbăngnhưngvìthờitiếtxấumáy baykhônghạcánhđược.SausựkiệnHiroshima,Hđãhuỷbỏýđịnhnày.Ngày12/8,cáclãnhđạoĐảngđãquyếtđịnhkêugọitổngkhởinghĩatrong toànquốc,vàquyếtđịnhvẫntriệutậpHộinghịTWlầnthứ9vàongàyhômsaumặcdùmộtsốđạibiểuvẫnchưađếnđược.HộinghịđãbầuraUỷban khởinghĩatoànquốcdoTrườngChinhlàmchủtịchvàralờihiệutriệukhởinghĩa.Ngày16/8TổngbộViệtminhtiếnhànhĐạihộiQuốcdântạiTân trào.Cóhơn60đạibiểutừkhắpnướcvềdự.Cóngườiđãphảiđihàngtuần.Nhiềungườimangtheoquàlàgạovàthịt.Mộtđạibiểudântộccòndắt theocảmộtcontrâu.Đạihộiđượctiếnhànhtrongmộtngôiđình3gianbênbờsuối.GiantráitreoảnhLenin,MaovàtướngClairChennault,giangiữa bàycácvũkhíchiếmđượccủaNhậtcòngianphảilàthưviệnkiêmluônnhàăncủacácđạibiểu.SaukhiTrườngChinhkhaimạc,HCMlênphátbiểu. DoBantổchứcchỉgiớithiệuHCMnhưmộtnhàcáchmạnglãothànhnênnhiềuđạibiểucũngkhôngrõnhânthâncủaH.Tuynhiênsauđóđãcótiếng thìthầm,HCMchínhlàNguyễnáiQuốc.Trongbàiphátbiểucủamình,Hnhắclạiviệcphảinhanhchóngchiếmchínhquyềnđểcóthểchàođónquân đồngminhtrênthếmạnh.TránhđốiđầumàdùngbiệnphápmềmdẻođểthuphụcquânNhật.HcũngcảnhbáorằngPhápcóthểdựavàoĐồngminh đểmởcuộctiếncôngchiếmlạiĐôngdươngvàchúngtasẽphảitiếnhànhcuộcđấutranhkéodàiđểcóđượcnềnđộclậphoàntoàn.Đạihộiđãphê duyệt"10quốcsách"củaViệtminh,quyếtđịnhquốckỳ,quốccacủanướcViệtnamDânchủCộnghoà,mộtquốcgiadânchủ,theođuổisựcôngbằng kinhtếvàxãhội.ĐạihộicũngbầuraUỷbangiảiphóngDântộcgồm5ngườidoHCMlàmChủtịch,sẽchỉđạokhởinghĩavàhoạtđộngnhưchínhphủ lâmthời.Ngàyhômsau,Hđãcùngcácđạibiểulàmlễtuyênthệngaytrênbờsuối.Bản"Kêugọikhởinghĩa"đượcphátraGiờquyếtđịnhchodântộc đãđiểm.Hãyđứnglêngiảiphóngbảnthânmình.Cácdântộcbịápbứctrênthếgiớiđềuđangđuatranhgiànhlạiđộclập,chúngtakhôngthểlạchậu. Tiếnlên,TiếnlêndướingọncờViệtminh,Dũngcảmtiếnlên. ĐâycũnglàvănbảncuốicùngđượckýtênNGUYỄNÁIQUỐC. ­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ 1 Thơdotácgiảtựdịch..MộttrongnhữngcaingụclàngườiquencủagiađìnhXuWeisan,chắcđãtuồngiấybútvàochoQ.Xemthêmphỏngvấn Wangxiji,HZYZ,pp83­84ngày24/6/1981. 2 MộtbáocáocủaVănphòngTrươngPhátKhuêngày23/1/1944đãchothấysựphứctạpcủavụviệcnày.TừTeyuanchyểnlênDebao,rồilênchính quyềnQuếlâm,chuyểnchođạidiệnTrungươngởQuếlâm,chuyểnchoHộiđồngquânsựquốcgiatrướckhiđưavềtrụsởcủaquânkhu4. 3 TaycánbộnàychắclàĐặngVănCáp.XemHồChíMinhcủaVõNguyênGiáp,pp196­197.VũAnhcómộtlờikểkhác,theođósaukhingheCáp báotin,Đảngdãcửmộtcánbộnữađithẩmtralại.AnhnàymớipháthiệnraCápnghenhầm:"BạntùcủaQđãchết"thành"Qđãchết". 4 TrươngkểrằngôngchỉthôngbáochochínhquyềnTƯvàđượcphêduyệt.Trươngcònbìnhthêm:"Hồnóichuyệnrấtcẩntrọng,vuốtvebộrâu. Ôngcómộtcáiđầulạnh,suynghĩsâuvàkhảnănglàmviệclớn"CũngcầnnóithêmlàHCMrấtthànhthạotiếngTàuvàđiềunàychắccũnggiúp ôngnhiều. http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1

75/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

5 TheomộtsốnguồnphươngTây,hộinghịđãthànhlậpchínhphủlâmthờichoViệtnam,nhưngtrênthựctếđóchỉlàđềxuấtcủamộtsốđạibiểuvà bịphảnđối.Giọtnướctrongbiểncả,HoàngVănHoan,p200.MộttácgiảkháclàChangYung­ChingtrongcuốnHuZhi­minh,p167­168,chorằng, sauhộinghịmộtsốđạibiểu"cộngsản"đãgâysứcépđểthànhlậpchínhphủ,tuynhiênTrùngkhánhđãphảnđốivìsợĐồngminhnổigiận.Bản thânHkhôngthấyliênquangìđếnvụviệc. 6 TheoHZYZp106vàHoàngVănHoan,p202:KinhChennóirằngchỉcó16ngườitheoHtừLưuchâu.

7 8

9 10 11

12

13

14 15 16

Nếuđúngvậythì2ngườicònlạichắclàVõNguyênGiápvàVũAnhđãđónHởJingxiđẻcùngvềPacbo. TheoPattiWhyVietnam,bứcthưnàydoPhạmVănĐồnggửi. HoàngVănHoan,Giọtnướctrongbiểncả,p.203.MặcdùcácnguồnVNđềuchorằngHđượcmờiđếnCM,khôngaibiếtchắcchắnlàAGAShoặc tổchứcnàokháccủaMỹcómờiHđếnCMhaykhông.Theomộtsốtàiliệu,cảtướngChennaultlẫnvănphòngOSSđịaphươngđềukhôngbiếtđến sựtồntạicủaH.TổchứccókhảnăngbiếtHnhấtlàAGAS,nhưngCharlesFenkhẳngđịnhrằngôngchỉlàmquenvớiHkhigặpHởCM. QuánnàycótênlàQuangLacrestaurant,ởphốTaiHoGai. HoàngQuangBình"ởVânnam"trongcuốnVớiBácHồ,NXBngoạingữ,1972,pp239­240 XemthêmChúngtôilàmngoạigiaovớiBácHồ(MaiVănBộ,NhàxuấtbảnTrẻ,HCM,1998,p41)vềsựnghingờcủaXiaoWenvớiViệtminh.Theo HoàngVănHoan(Giọtnước...)nếuHdừngởBose(Paise)thìphảidừngtrênđườngtớiJingxi.TheoKinhChenViệtnamandChina,pp95­96Hcòn ởPaiseítnhấtlàđếnngày12/4.FennthìkhôngnhắcgìđếnchuyệnởPaise.ÔngnàynóiHđithẳngvềPắcbó,nhưngcónhắcđếnchuyệnmột bạnđồnghànhcủaHkểvềcuộcgặpgỡvớimộtsốphầntửdântộctỏýnghingờquanhệcủaHvớiMỹ.Fennnóirằngcócảmgiácnhưcuộcgặp đóxảyraởViệtnam,nhưngchắcđóchínhlàcuộcgặpvớicácthànhviêncủaĐồngminhhội. Đâylà"ChiếndịchQuail"dochinhánhđặcbiệtcủaOSSởTrungquốcthựchiện.Xemthêmbáocáo"DựánQuail"tronghồsơOSS,26/2/1945.Có vẻnhưPattichomìnhlàngườiraquyếtđịnhchiêumộH,nhưngtheoFenn,chínhgiámđốcOSSlàWilliamDonovanmuốnđiềuđóvàPattiđược giaonhiệmvụđitìmH.XemthêmPattiViệtnamp.67vàFennTrialruntoDoomsdayp265. Patti(trongWhyVietnam,p86)kểrằngHđãđưachoPmộtcuốnsáchảnhgọilà"Sáchđen"miêutảsựkhủngkhiếpcủanạnđói.Pđãgửicuốn sáchchosứquánMỹtuynhiênsauđócuốnsáchbịthấtlạc.TheocácnguồnViệtnam,sảnlượnglươngthựctrungbìnhlúcđókhoảng1.1triệutấn. Domấtmùa,sảnlượngnăm1944chỉcònkhoảng800,000tấn.Nhậttịchthu125,000tấnđểlạitiêudùngchỉcỡ700,000tấn.XemthêmMarr Vietnam1945,pp96­107hoặcNguyễnKiênGiang,Vietnam,nămđầutiênsauCMT8,NXBSựthật,1961. Tonession,Vietnamrevolutionp238,337.TonessionchorằngtiếngAnhtrongvănbảnnàyquáchuẩn,cólẽHđãcóngườigiúpđỡ.Tuynhiêntại thờiđiểmđótiếngAnhcủaHđãkhátốt. XemthêmShaplenLostRevolution,p.29.PhelanxemrakhônghàohứnglắmvớicácđồngchíkháccủaH:"họsuốtngàyhôkhẩuhiệuđộclập, nhưngítnhấtcũngphải75%trongsốhọchẳnghiểuýnghĩacủahaitừđấylàgì". VõNguyênGiápHồChíMinh,pp210­211.

Nhữngngàytháng8 Ngày14/8,tiếngsúngchiếntranhlặngimtrêntoànchâuÁ.NhậtđãđầuhàngvàtướngMcCarthurbayđếnvịnhTokyođểkýkếtcácđiềukiệnđầu hàngvớiHoànggiaNhậtbảntrênchiếnhạmMissouri.TừcáccăncứđịacủamìnhtrênvùngrừngnúiTântrào,Việtminhbắtđầuhànhđộng.Ngày16, cùngngàyvớiĐạihộiquốcdân,cácđơnvịcủaGiápdonhómConnaihộtốngbắtđầutiếnvềphíaNam.LácđáctạimộtsốvùngnôngthônBắcbộ, nơinạnđóivàlụtlộiđãcướpđisinhmạngcủahơn1triệungườitrongnửanămđầu,dướisựchỉđạocủacáchộiViệtminhđịaphương,nôngdânđã nổidậycướpchínhquyền,phákhothócvàthànhlậpcácUỷbangiảiphóngnhândânđịaphương.Ngày19/8tạiTháinguyên,khiquâncủaGiápăn http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1

76/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

mặcchỉnhtềtiếnvàothànhphốvàđượcnhândânnhiệtliệtchàođón,lựclượngbảoanvàcácquanchứcchínhphủlâmthờicủaTrầnTrọngKimđã nhanhchóngđầuhàng.TuynhiênquânNhậtđồntrúđãkiênquyếtkhángcự.Đượctin,TƯđãralệnhchoGiápchỉđểlạimộtđơnvịnhỏ,cònlạitiến thẳngvềthủđô.TìnhhìnhcũngxảyratươngtựởTuyênquang. ƠHànội,tinNhậtsắpđầuhàngđượcrỉtainhautừngày11/8.CơquanđảngdướisựchỉđạocủaNguyễnKhangđãtíchcựcchuẩnbịchokhởinghĩa cướpchínhquyềntừtayquânNhật.Họđợingàynàyđãlâu.Mặcdùchỉcókhoảnghơn50đảngviênởtrongthànhphố,đảngđãtổchứcđượchàng ngànngườibấtmãnvớichínhquyềnhiệntạivàocácHộicứuquốccủaViệtminh.Tạingoạiô,nôngdânđượchuyđộngđểsẵnsàngtrànvàothành phốhỗtrợcuộckhởinghĩa1. TìnhhìnhkinhtếởHànộicũngcólợichocáchmạng.Đồngbạcđôngdươngbịmấtgiáthảmhại,chỉtrongmấythánggiảmtừ0.25$xuốngcòn0.10. Chiphísinhhoạttăng30lầnsovớitrướcchiếntranh.CáctầnglớptrunglưubắtđầucócảmtìnhvớiViệtminh,nhiềungườibímậtmuatráiphiếuViệt minh.Tronghaituầnđầutháng8,đảngtìmcáchcàingườivàocácđơnvịquânđộiđóngtrongthànhphốvàthiếtlậpquanhệvớiđạidiệncủatriều đìnhởBắcbộPhanKếToại(ôngnàycóconthamgiaViệtminh).Ngày13/8,ToạigặpNguyễnKhangvàkhuyênViệtminhthamgiathànhlậpchính quyềncùngBảođạiđểđóntiếpquânđồngminh.KhangtừchốivàđềnghịBảođạithoáivịnhườngchínhquyềnchochínhphủcộnghoà.Toạihứasẽ truyềnđạtthôngđiệpđóchotriềuđình.Cùngngày,tạiHuếTrầnTrọngKimxintừchứcvìbấtlựctrướctìnhhình(ôngnàytrướcđâylànhàsửhọc)và traoquyềnlạichomộtchínhphủlâmthời.CácphầntửkhôngcộngsảnởHànộiđãthànhlậpraUỷbancứuquốc,tựxưnglàđạidiệnchochínhphủ lâmthờimớinày.Ngày15/8saukhiTokyokývănbảnđầuhàng,quânNhậttạiHànộingaylậptứcbàngiaoquyềnlựcchochínhquyềnlâmthời.Xứuỷ BắckỳhọpkhẩncấptạiHàđôngtrướctìnhhìnhmới.MặcdùchưacóchỉthịgìtừTântrào,cuộchọpvẫnquyếtđịnhtổngkhởinghĩatạicáctỉnhthuộc đồngbằngBắcbộ,tiếntớigiảiphóngthủđô.NguyễnKhangđượcgiaochỉhuyUỷbankhởinghĩavũtranggồm5người.Tốingày16/8,ngườiHànội phấpphỏngchờđónsốphậncủamình.Ánhđènrựcrỡtừnhữngkhungcửasổkháchsạnđốilậpvớimànđêmđenđặcvànhữngngọnđènđườngtù mùvìsợbịoanhtạc.TạimộtrạpchiếubónggầnhồHoànKiếmbỗngvanglênnhữngtiếngsúnglục:Việtminhchiếmsânkhấuvàkêugọikhởinghĩa. MộtsíquanNhậtchạyrangoàilậptứcbịbắnchết,nằmtrênđườngmấytiếngđồnghồkhôngaithèmngótới.Ngày17,HộiđồngtưvấnBắcbộ,mộttổ chứcbùnhìndoPháplậpracáchđây2thậpkỷ,họptạiToàThốngsứ.ThànhviêncủaHộiđồngnàychủyếulàthànhviêncủađảngĐạiViệtvàcũng chiếmchântrongUỷbancứuquốcvừađượcthànhlập4ngàyhômtrước.HộiđồngquyếtđịnhkêugọicuộcbiểutìnhcủadânchúngđểủnghộBảo đại.Trưangày17,tronglúcHĐcònđanghọp,cácđảngpháithânchínhphủlâmthờicủaTrầntrọngKimđãtổchứcmộtcuộcmitinglớnvớigần20000 ngườithamdựngaytrướccửaNhàhátLớn.Khicuộcmitingcònđangdiễnra,cácphầntửvõtrangViệtminhđãnhảylêncướpkhánđài,giậtcờtriều đình,treocờđỏsaovàng.NguyễnKhangđãlênphátbiểukêugọiquầnchúngủnghộViệtminhgiànhlạiđộclậpchodântộc.Cuộcmitingđãkếtthúc tronghỗnloạn,dòngngườiđộimưatiếnvềBắcbộphủ,ToàThốngsứvàkhuphốcổ. Trongkhiđó,dướisựchỉhuycủaUỷbankhởinghĩavũtrang,nôngdâncáclàngngoạiôđãchiếmchínhquyềnvàtổchứcthànhcácđơnvịdânquân vớigiáomácvàvàikhẩusúngkíp,sẵnsàngtrànvàonộithànhvàosánghômsau.Đêm17,làmộtđêmmùahènóngnực.CáclãnhđạoĐảngbímật họptạimộtđịađiểmngoạiôvàquyếtđịnhkhởinghĩavàongày19/8.Họướctínhcókhoảng100,000ngườihay1/2dânsốnộithànhùnghộViệtminh, thêmvàođólàcácđơnvịdânquânởngoạiôsẵnsàngtiếpviện.Trongngày18,vũkhísẽđượctuồnvàovàcácđộixungkíchsẽánngữcácvịtrí quantrọng.Đêmngày18,cácuỷviênUBKNVTlặnglẽđộtnhậpHànội. Rạngsángchủnhật,ngày19/8.DòngngườitừcáchuyệnThanhtrì,Thườngtín,Phúxuyên,cuồncuộnđổvàothànhphốhoàcùngvớicôngnhân,sinh viên,tiểuthươngvàcáccôngchứctòmò,bắtđầutụtậptrướcquảngtrườngNhàhátLớn.Đànôngmặcáonâu,đidépcaosu,đànbàáonâu,chít khănmỏquạ,đigiàycỏ.Rợptrờicờđỏsaovàng.Cuộcdiễuhànhbắtđầubằngphútmặcniệmcácchiếnsĩđãngãxuốngvìđộclậpdântộc.Dànnhạc chơigiaiđiệumới"ĐoànquânViệtnamđi",cáclãnhđạoViệtminhtuyênbốlệnhTổngkhởinghĩa.ĐoànngườichialàmnhiềungảchiếmBắcbộphủ, DinhToànquyền,Trụsởbảoanvàcácđịađiểmquantrọngkhác.Họhầunhưkhônggặpsựchốngđốinào,ngoạitrừmộtchútkhókhănởBắcbộphủ. Saukhiđàmphán,quânNhậttuyênbốsẽkhôngcanthiệp.Uỷbancứuquốcbùnhìnhoàntoànbịtanrã.Đếncuốingày,toànbộthànhphốđãnằm trongtayquânkhởinghĩa.Đoàndiễuhànhđikhắpcácphốhátvangnhữngbàicacáchmạngvàhôkhẩuhiệuđòiđộclậpdântộc.Chắcchắnlàrấtít http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1 77/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

trongtayquânkhởinghĩa.Đoàndiễuhànhđikhắpcácphốhátvangnhữngbàicacáchmạngvàhôkhẩuhiệuđòiđộclậpdântộc.Chắcchắnlàrấtít ngườitrongsốhọhiểuViệtminhlàaivàtạisaolạicóthểđạidiệnchodântộc.Tuynhiên,cuộcchiếntranhTháibìnhdươngđãkếtthúcvàviễncảnh đượcđáđítPhápcũngđãđủđểănmừng. Ngaytrongđêm19,lãnhđạoXứuỷgửichỉthịđikhắpnơi:"HànhđộngnhưHànội,nếuquânNhậtkhángcự,hãytiêudiệt,dànhchínhquyềnbằngmọi giá".Lànsóngkhởinghĩamauchónglanrộngvàđếnngày22/8,cờđỏsaovàngđãbaykhắpcáctỉnhBắcbộvàBắcTrungbộ.QuânNhậtởThái nguyêncũngđồngýhạvũkhívàosánghômsau.TìnhhìnhmiềnTrung,đặcbiệtởHuếcóvẻphứctạphơn.Dokhôngcóvùnggiảiphóngđểhuyđộng lực lượng, thông tin từ Tân trào thì phải hàng mấy ngày mới đến, dân nội thành thì toàn là công chức và quan lại, không có đông công nhân, tiểu thương,sinhviên,chibộĐảngởđâychủyếuphảidựavàonhữngchỉthịtừhộinghịtháng3đểchuẩnbịlựclượngtrongcáclàngngoạiô.Ngày21/8, HànộigửiđiệnyêucầuBảođạithoáivị.Nhàcáchmạng,nhàthơtrẻTốHữuđượcpháivàokíchđộngphongtrào.Sáng22/8,hơn100,000tụtậptrước cửaNgọmônđểchứngkiếnUỷbankhởinghĩachiếmchínhquyềnmàkhônggặpphảisựkhángcựnàocủaquânNhật. NambộtỏrakhónhằnđốivớiViệtminh.SauthấtbạicủacuộckhởinghĩaNamkỳ,tấtcảcáclãnhđạoĐảnghoặcchếthoặcđangởtrongtrạigiam. CácđảngpháidântộcchủnghĩamọcranhưnấmdướisựcaitrịcủaNhật,hôhàokhẩuhiệunháitheohọcthuyếtMonroi:"Châuácủangườichâuá". ChínhquyềnPhápthìbámvàotầnglớpthịdânSàigònvàmộtsốthànhphốthuộcđồngbằngsôngCửulong.Tronghoàncảnhđó,cựuhọcviêncủa trườngStalin,TrầnVănGiàu,saukhitrốnkhỏinhàtù,quyếtđịnhxâydựnglạitừđầu.VìmấtliênlạcvớiTƯ,xứuỷNamkỳquyếtđịnhhànhđộngtheo chỉthịcủaHộinghị6năm1939,kêugọichuẩnbịlựclượngđểtổngkhởinghĩa.KhôngcórừngnúinhưViệtbắclàmchiếnkhu,Giàutậptrungnỗlực vàokhuđôthịSàigòn­Chợlớn,cùnglúcxâydựngphongtràotạicácvùngnôngthôn.GiàuthườnglấynhữngngươithiểusốBônsevic,nhờhuấn luyệnkỹđãdànhđượcchínhquyền,đểđộngviêntinhthầnanhem.Đầunăm1945,Đảngđãđiềukhiểnđượchoạtđộngcủahơn70tổchứccôngđoàn gồm gần 3000 công nhân. Sau cuộc đảo chính tháng 3, lợi dụng tình hình nhốn nháo, Đảng thừa cơ nắm quyền lãnh đạo tổ chứcThanh niênTiền phongdoNhậtdựnglên.DướisựlãnhđạocủaPhạmNgọcThạch(contraiôngPhạmNgọcThọ,ngườiđãtừnggặpHởQuynhơnkhiHtrốnvàonam năm1908),tổchứcnàyđãpháttriểnnhanhchóng,vàđếntháng8năm1945đãcóhơn1triệuthànhviênởtấtcảcáctỉnhcủaNambộ.Ngày14/8, Nhậtchuyểngiaoquyềnlực.Thừacơ,ngày16,khiSứthầncủaBảođạilàNguyễnVănSâmchưađếnnơi,cácphầntửdântộckhôngcộngsảnlậpra MặttrậnQuốcgiaThốngnhất,chiếmlấychínhquyền.Cũnglúcđó,ngày14Giàuđãhọpcácđồngchícủamìnhđểchuẩnbịkhởinghĩa.Tuynhiên,từ kinhnghiệmcayđắngnăm1940,nhiềungườidodựvìViệtminhkhôngcóvũkhíđểvũtrangchodânquânvàThanhniênTiềnphong.Thêmvàođó, họcũngchẳngcóthôngtingìvềkếhoạchcủacácđồngchíphíaBắc.Cuốicùngcuộchọpquyếtđịnhkhởinghĩa"thử"ởmộtsốxãnôngthôn,rồisẽ xemtiếp.CuộcthửnghiệmđãdiễnrasuônsẻởTânAn,mộtthịtrấnnhỏphíaNamSàigòn.Ngày20,saukhinghetinHànộithànhcông,Giàuđãyêu cầuMặttrậnQuốcgiatừchứcvìquádínhlíuvớiNhật,chắcchắnsẽkhôngđượcĐồngminhchấpnhận.GiàuthôngbáochỉcóViệtminhmớiđượcsự hỗtrợhoàntoàncủaĐồngminh.Đanghoangmang,MặttrậnlạiđượctinBảođạiđãgửiđiệnđềnghịHànộilậpchínhphủcộnghoàthaythếTrần TrọngKim,cảhộivộivànggiảitán.NgaylậptứcGiàuthànhlậpUỷbanNambộdochínhônglàmchủtịch,triệutậpcuộchọpXứuỷ,quyếtđịnhkhởi nghĩavàongày25.Sáng25,cácđộixungphongchiếmcáctrụsởvànhàmáy.Nôngdânrầmrậptiếnvàotừngoạiô,hôvangkhẩuhiệu:"Đảđảođế quốc,đảđảothựcdân,ViệtnamcủangườiViệtnam,TấtcảchínhquyềnchoViệtminh.TuyViệtminhtránhđốiđầuvớiquânNhật,vẫnxảyranhững cuộcđụngđộvớingườichâuÂu.ĐãxảyramộtsốvụthảmsátngườichâuÂutrênđườngphốSàigòn.Chiềungày25,UỷbanNambộvới6thànhviên làViệtminhđãtuyênthệnhậmchứcchínhquyềntạmthời.ĐàiViệtminhthôngbáo:"KhởinghĩađãthắnglợitạithànhphốHồChíMinh"2. Ngày22/8HCMrờiTântrào,tốihômđóHđếnTháinguyên,nghỉđêmvàtiếptụctheođườngsố3xuôivềHànội.Sáng25,Giáp,TrầnĐăngNinhđón vàbáocáotìnhhìnhvớiHtạilàngngoạiôGa.Trưahômđó,TrườngChinhchởHquacầuLongbiênđếnthẳngtầngtrêncùngcủamộtngôinhà3tầng trênphốHàngNgang.Sau55năm,HCMđãcómặttạiHànội3.Ngàyhômsau,Hchuyểnxuốngtầng2vốnlàtầngđểăn,ởcùngvớiGiáp,Ninh.Hlàm việcvớimộtcáimáychữcũtrênbànănvàngủtrêngiườngxếp,GiápvàNinhthìngủtrênchõngvà2chiếcghếxếplại.Đốivớihàngxóm,họchỉlà nhữnghọhàngtừquêra. NgaybuổitrưađếnHN,HđãtriệutậpUỷbanthườngvụTƯđểbànviệcramắtchínhphủlâmthời.Hđềnghịmởrộngthànhphầnchínhphủđượcbầu http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1 78/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

NgaybuổitrưađếnHN,HđãtriệutậpUỷbanthườngvụTƯđểbànviệcramắtchínhphủlâmthời.Hđềnghịmởrộngthànhphầnchínhphủđượcbầu ởTântrào,nhấnmạnhlễramắtphảiđượctổchứctrướccàngđôngdânchúngcàngtốt.TấtcảmọiviệcđềuphảihoànthànhtrướckhiquânĐồng minhvàođếnHànội.TheoquyđịnhcủaHộinghịPostdam,quânTưởngsẽtiếpquảnmiềnBắc,cònquânAnhsẽtiếpquảnNambộ.NgườiPhápchỉ đượcthamgiacáchoạtđộngnhânđạo.TronglúcđạiquâncònchưakịpđếnthìnhữngđơnvịOSStiềntiêudoArchimedesPattichỉhuyđãđếnHànội đểtiếpnhậntùbinhvàđánhgiátìnhhình.Sainteny,đạidiệncủaphongtràoNướcPhápTựdođãxinđitheovớilýdođểbảovệnhữngngườiPhápbị kẹtlại.CảhộiởkháchsạnMetropolesangtrọng,ngayđốidiệntoànhàBắcbộphủ.Trưangày26,PattibấtngờđượcmờiđếngặpHtạisốnhà48 HàngNgang.Saukhichénsúpcá,gàvàlợnluộccảhaiđãđàmđạokhálâuvềtìnhhìnhhiệntại.HhếtsứcbấtmãnvềsựcómặtcủaquânPháptrong đoànPatti.ÔngchorằngmụctiêucủahộinàychắcchắnkhôngphảichỉlàlolắngchongườiPhápởđây.QuânAnhthìhiểnnhiênlàsẽthôngđồngvới Pháp,cònTưởngthìchẳngcólýgìlạikhôngbánđứngViệtnamvìlợiíchcủamình.HthămdòtháiđộcủaMỹ,phủđịnhtinđồnvềnguồngốccộngsản củamình,biệnhộrằngsởdĩmìnhphảiđếnMatxcovavàchơivớicộngsảnTrunghoalàdohoàncảnhđưađẩy.Pattithìchẳnghứahẹngì,nóirằng mìnhkhôngcóthẩmquyềnbànvềcácvấnđềchínhtrịđịaphương.3h30,PattixinphépvềnhàmìnhtạiMaisonGautier,mộtvilasangtrọngcạnhhồ Hoànkiếm.Lúcđó,HđượctinlàSứthầnBảođạiởNambộlàNguyễnVănSâmđãxintriềuđìnhtừchức.Vềđếnnhà,PattiđãthấySaintenygửigiấy hẹnsangnóichuyện.ThừabiếtlàPattiđãcóquanhệvớiH,SđềnghịPattimôigiớicuộcgặpgỡvớiViệtminh.Chiềuhômđó,Pattiđượcthôngbáolà GiápsẽđếngặpSvàPattivàosánghômsau.RõrànglàGiápmuốncónhữngngườibạnMỹbêncạnhtronglầntiếpxúcđầutiênvớiđạidiệncủa Pháp.Hômsau,Giápđếntrongbộlễphụctrắng,vàngaylậptứcđượcShuấnthịvềviệcViệtminhđãlơlàtrongviệcbảovệluậtpháp,trậttựvàtính mạngcủanhữngngườiPháp.Giápđáplại,tôiđếnđâykhôngphảiđểgiảithíchcáchànhđộngcủangườiViệtmàđểtiếpxúcvớiđạidiệncủamộtnước Pháp"mới".Sxuốnggiọng,hứasẽxemxétcácyêucầucủangườiAnnam,tuynhiêncũngdoạthêmlànếukhôngdựavàoPháp,ViệtnamsẽbịTàu Tưởnglàmcỏ. TrongkhiHbắtđầucuộcthươnglượngđầysónggióvớiPhápvềsốphậnmớicủaViệtnam,chínhphủViệtminhtiếptụcthươnglượngvớitriềuđình Huế.Ngày20,Bảođạiđồngýtừchức,kêugọiHànộithànhlậpchínhphủmới.Việtminhquyếtđịnhđẩynhanhtiếnđộbằngcáchgửiđoànđạibiểu gồmHoàngQuốcViệt,NguyễnLươngBằngvàTrầnHuyLiệuvàongày29yêucầuBảođạithoáivị.Ngàyhômsau,đoàngặpBảođại.Nhàvuatiến hànhnghilễthoáivị,chiềuhômđó,lạilặplạinghilễtrướccổngNgọmôn.Saukhinhậnấnkiếm,LiệuchuyểnlờicủaHCMmờiBảođạiraHànộitham giavàochínhphủvớitưcáchmộtcôngdân.BảođạiđồngýdùđâylàlầnđầutiênnghethấycáitênHCMmàôngtacóthểphầnnàođoánrađóchính lànhàcáchmạnglãothànhNguyễnáiQuốc.Khôngkhíbuổilễthoáivịcóvẻhộihèchứkhôngcóýgìépbuộc.Tuynhiênkhôngítquanlạitriềuđình cảmthấyngậmngùikhiphảichứngkiếncảnhvịvuacuốicùngcủaViệtnamrờikhỏingaivàng 4.MộtsốcáccậnthầncủaBảođạikhôngđượcmay mắnnhưnhàVua.PhạmQuỳnhvàNgôĐìnhKhôibịbắtvàbịđưaraHànộisauđóbịthủtiêu.ỞQuảngngãi,TạThuThâu,ngườitheochủnghĩa TroskistvàthườngxuyêncôngkíchICPcũngnhậnđượcsốphậntươngtự. Ngày28,HtriệutậpcuộchọpcủaUỷbangiảiphóngdântộc(sẽnhanhchóngtrởthànhchínhphủlâmthời)tạitoànhàBắcbộphủđểbànvềthành phầnchínhphủvàxemxétnộidungcủabảnTuyênngônĐộclậpmàHđãchuẩnbịvàđánhmáytrongcănphòngtốitămởphốHàngngang.Saunày Hkểlại"đólàthờiđiểmhạnhphúcnhấtcủađờitôi".Trêncuộchọp,Hđãđềxuấtmởrộngthànhphầnđểcóthểcóđạidiệnrộngrãinhấtcủadân chúngtrongchínhphủvàđãđượcnhiệtliệthoannghênh.MộtsốthànhviênViệtminhđãtìnhnguyệntừchứcđểnhườngchỗchocácđảngpháikhác. Haingàysau,Htuyênbốthànhphầnchínhphủmới:ngoàichứcdanhChủtịch,Hcònkiêmbộtrưởngngoạigiao,Giáp:bộnộivụ,Đồng:bộtàichính, ChuVănTấn:bộquốcphòng,Liệu:bộTuyêntruyền.KhoảngmộtnửathànhviênchínhphủlàViệtminh,ngoàiralàtừđảngDânchủ(thànhlập1944), mộtsốgiáochứcthiênchúavàcácthànhviênphiđảngphái.Mấyngàysauđó,HlàmviệcởvănphòngnhỏtạiBắcbộphủđểtrauchuốtlạibảnTuyên ngôn,HcũngchuyểnsangởmộtvilatạiRueBonchampsnhưngvẫnvềănvớicácđồngchítạiHàngNgang.TƯđãquyếtđịnhlễĐộclậpsẽđượctổ chứctạiquảngtrườngPuginier,mangtêncủamộtgiáosĩPhápmàsaunàysẽđượcđổithànhBađìnhtheođềnghịcủaHđểkỷniệmbalàngởThanh hoáđãnổilênchốngPhápởcuốithếkỷ19.Từsángngày2/9,Hànộiđỏrựccờhoavàbiểungữ.Cờđỏchảytừmáinhá,baytrêncácngọncây,trôi trênmặthồ.Khẩuhiệu:"ĐảđảothựcdânPháp","ủnghộchínhphủlâmthời","ủnghộchủtịchHồChíMinh""ChàomừngĐồngminh"bằngđủcácthứ tiếngViệt,Nga,Hoa,Pháp,Anhgiăngkhắpnơi.Xưởngmáy,cửahàng,chợbúatrốngtrơn,tấtcảxuốngđường.ĐoànngườiđủmàusắcđổvềBađình. Chínhgiữaquảngtrường,độicậnvệđứngnghiêmtrongnắnghèchóichang,bảovệmộtkhánđàibằnggỗmớidựnglênhômtrước,dựkiếnsẽlànơi http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1 79/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

Chínhgiữaquảngtrường,độicậnvệđứngnghiêmtrongnắnghèchóichang,bảovệmộtkhánđàibằnggỗmớidựnglênhômtrước,dựkiếnsẽlànơi ChủtịchHCMgiớithiệuchínhphủvàđọcbảnTuyênngônđộclập.Buổilễdựkiếnbắtđầulúc2hnhưngHđếnchậmmấyphútdođoànxeMỹchởphải khókhănlắmmớivượtquađượcbiểnngười.GiáplàMCchươngtrình,giớithiệuHCM.BàinóicủaHngắnnhưngxúcđộng: "Tấtcảsinhrađềubìnhđẳng.Tạohoáđãchohọnhữngquyềnkhôngthểtáchrời,trongđócóquyềnSống,TựdovàMưucầuHạnhphúc".Câunói bấthủđótríchtrongTuyênngônđộclậpcủanướcMỹnăm1776.Nóirộngrađiềuđócónghĩalàtấtcảcácdântộctrêntráiđấtbìnhđẳngtừlúcrađời. Tấtcảcácdântộcđềucóquyềnsốngvàđượchưởngtựdovàhạnhphúc.TuyênngônNhânquyềncủaCáchmạngPháp1789cũngđãnhấnmạnh "Mọingườisinhrađềutựdovàbìnhđẳngvàmãimãisẽtựdovàbìnhđẳng" SauđóHmiêutảnhữngđaukhổmàchếđộthựcdânPhápđãgâyrachoViệtnam,vàcuốicùngngườiViệtnamđãphảiđứnglênđánhđuổiPháp dànhlạiđộclậpdântộc.Hkếtluận"Việtnamcóquyềnđượchưởngtựdo,độclậpvàthựcsựđãtrởthànhmộtnướctựdovàđộclập.Toànthểnhân dânViệtnamsẽhuyđộngtấtcảsứcmạnhvậtchấtvàtinhthần,sẵnsànghysinhtínhmạngvàcủacảiđểbảovệtựdovàđộclậpcủamình".Giữabài nóicủamình,Hđãdừnglạihỏi"Tôinóiđồngbàocóngherõkhông?".Hàngtriệungườiđãreolên"Có",theolờiGiápkể.Saukhichínhphủtuyênthệ độclập,đámđôngbắtđầugiảitántrongtiếnggầmrúcủaphiđộiP­38củaMỹbaychàomừng.Cùngngàyhômđó,lễđộclậpđượctổchứctạitấtcả cácđền,chùavànhàthờthiênchúagiáo.Tốiđó,Htiếpđạidiệncủacáctỉnh 5.Khoảng15000dânPhápsốngởHànộilúcđóquansátsựkiệnnàyvới sựlolắngramặt.Họlẳnglặngchuẩnbịvũkhívàthựcphẩmchonhữngngàykhókhănsắptới.5000quânPhápbịgiamởHoảlòcũngâmthầmchuẩn bịnổidậykhiquânđộicủaNướcPhápTựdotheoĐồngminhtiếnvàoĐôngdương.Sáng3/9,chínhphủhọpphiênđầutiênởBắcbộphủđểthảoluận chiếnlượchoạtđộng,dựatrên"10chínhsách"màQuốcdânĐạihộiđãvạchraởTântrào.Trongbàikhaimạc,Hnhấnmạnhmụctiêuquantrọng nhấtcủachínhphủlàđẩylùinạnđói.Mặcdùvụđôngxuâncómộtsốtiếnbộ,nhưngnạnlụtvàotháng8đãđẩycáctỉnhBắcbộvàotìnhcảnhhếtsức khókhăn.Sảnlượnglúacủa15tỉnhBắcbộchỉlà500,000tấnsovới832,000tấncủanăm1944.Sinhviêncáctrườngđạihọcphảilậpnhữngđộitình nguyệnđithunhặtxácchếtvàomỗibuổisángsớm.Mộtloạtcácbiệnphápđượcthôngqua.Đầutiênlàthựcthitiếtkiệm.Htựnguyện10ngàynhịnăn 1ngàyđểgiúpngườinghèo.Đấtcông,thườngchiếmkhoảng20%đấtcanhtácởlàng,đượctrưngthuđểchiađềuchodânnghèotừ18tuổitrởlên. Cấmsảnxuấtbúnvànấurượu.Giảmvàmiễnthuếnôngnghiệp.Mởcáctrạmtíndụngnôngnghiệptạixã.Đẩymạnhkhaihoang.TheođềnghịcủaH, chínhphủcònquantâmđếnmộtsốvấnđềquantrọngkháctrongđócóviệcxoámùchữ.Theođánhgiá,chínhsáchgiáodụcthiểncậncủaPhápđã đẩymộtdântộcthườngxuyêncótỉlệbiếtchữcaoởchâuáxuốngmức90%mùchữvàonăm1945.ChínhphủrasắclệnhyêucầutấtcảngườiViệt namphảihọcđọcvàviếtchữquốcngữtrongvòng1năm.SắclệnhmanghơihướngcủaNhogiáoviết:"Aichưabiếtphảihọc.Vợhọcchồng.Emhọc anh.Giàhọctrẻ.Bốmẹhọccon.Tấtcảđềuphảihọcchămchỉhơn".Cáclớpxoámùđượcmởkhắpnơi,đềnchùa,chợbúacũngbiếnthànhtrường. Đếnmùathunăm1946,hơn2triệungườiViệtnamđãđượcxoámùchữ.Ngày8/9,ChínhphủquyếtđịnhtổchứcTổngtuyểncửtrong2thángtớiđể bầuraquốchộilậpphápcókhảnăngthôngquahiếnphápmới.Ngày13/10banbốsắclệnhvềviệcthànhlậpcáchộiđồngnhândântạiđịaphương thôngquabầucử.Cácchínhsáchkinhtếcủachínhphủchủyếulàmiễngiảmthuế,nângcaođiềukiệnlaođộngvàcấpđấtchongườinghèo.Không cóquốchữuhoáhoặccảicáchruộngđất.ChỉcóđấtcủangườiPhápvànhữngkẻcộngtácmớibịtịchthu.Chínhsáchnàyphùhơpvớicáctuyênbố củaHtrướcđóvềcáchmạng2giaiđoạn,khidànhđượcchínhquyền,ưutiênđầutiêncủaônglàthànhlậpchínhphủcókhảnăngđoànkếtrộngrãi cáctầnglớpdânchúng,tậphợpđượcsứcmạnhđểđốiphóvớiđedoạngoạixâm.Tuynhiênđâyđóvẫnxảyranhữnghiệntượngquákhích,cácphần tửđịachủ,quanlạibịthanhtoán,đềnchùabịđậpbỏ,nhândânbịcấmkhôngđượctiếnhànhcácnghilễphongtục,tậpquán. TrongkhiHđangtrauchuốtnhữngnétbútcuốicùngchobảntuyênngônđộclập,nhữngđơnvịquânTưởngđầutiênđãbắtđầutiếnvàoViệtnam.Vào phútcuối,Tưởngđãđổiý,khôngdùngTrươngPhátKhuêmàsửdụngquânđoàn1củaLưHánởVânNamđểtiếnvàoHànội.TiêuVăn,ngườiđỡđầu cũcủaHtrongViệtnamcáchmạngđồngminhHộiởLưuchâutrướcđâyđượccửlàmchínhuỷ.CácbọnHảiThần,VũHồngKhanhcũngđượcdịpbám theo.Độiquân180,000nàyrõràngkhôngphảilàlựclượngtốtnhấtcủaQuốcdânđảng.DânViệtnamthìchỉthấymộtđộiquânbệrạc,áoquầnbẩn thỉu,chânthìphùthũng,dắtdíutheocảhọhànghanghốc.Pattimiêutảtronghồikýcủamình:QuânTưởngcủaLưHántiếnvàothànhphốlúcban đêm.Chúngtôingherõtiếngbướcchân,tiếngđộngcơrồitiếngquáttháo.Sánghômsau,đậpvàomắtchúngtôilàmộtcảnhtượnggâysốc.Cácđơnvị "tinhnhuệ"hômqua(cácđơnvịtiềntiêu)đãbiếnthànhđộiquân"thổphỉ".Khắpphốlàcảnhhỗnloạn,línhTàuđilạilangthangvômụcđích.Trêncác http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1 80/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

"tinhnhuệ"hômqua(cácđơnvịtiềntiêu)đãbiếnthànhđộiquân"thổphỉ".Khắpphốlàcảnhhỗnloạn,línhTàuđilạilangthangvômụcđích.Trêncác hèphồ,lềđường,vườnhoa,ngổnngangquânlínhvàngườithân,cácdụngcụgiađìnhlẫnlộnvớiquântrangquândụng.Mộtsốđámđunchèuống, xếpđồđạc,thậmchígiặtgiũ ĐốivớiHCM,bềngoàicủađộiquânnàykhôngquantrọngbằngmụcđíchcủanó.MặcdùTưởngđãhứavớiRoosevelttạiHộinghịCairo1943làkhông hềcóýđịnhdòmngóViệtnam,hiểnnhiênlàTQmuốnduytrìmộtchếđộmàmìnhcóthểảnhhưởng.TháiđộcủaquânTưởngđốivớiPhápkhiPháp quaytrởlạitiếpquảnĐôngdươngcũnglàđiềuHbậntâm,TrươngPhátKhuêkịchliệtchốngPhápnhưngcũngkhôngloạitrừmộtsốkẻthoảhiệpđể bảovệquyềnlợicủamình.TronghộinghịTƯvàogiữatháng8,HđãtậptrungphântíchnhữngvấnđềliênquanphứctạpliênquanđếnquânĐồng minh,khaithácsựmâuthuẫngiữachúngđểbảovệđộclập.Hchorằng2đốitượngnguyhiểmnhấtlàPhápvàTưởng.Phápchắcchắnmuốnchiếmlại Việtnam.Tưởngcũngvậy,nếukhôngđượcthìcũngsẽcốgắngdựnglênmộtchínhphủthânTưởngởHànội.Hdựđoán,mộtlàMỹvàTưởngcóthể ởmộtbên,cònAnhủnghộPhápđểchiếmlạiVN,chínhphủmớicóthểlợidụngsựmâuthuẫnnày.Hailà,cácnướcđồngminhthốngnhấtchĩamũidùi sangLiênxô,khiđóMỹ,AnhsẽđềuquaysangủnghộPhápvàoVN.TrongmọiđiềukiệnVN,phảicốgắngtránhđốiđầumộtmình.ĐốivớiPháp,tránh đụngđộvũtrang,nhưngkiênquyếthuyđộngquầnchúngchốnglạiPhápkhôiphụccaitrị.ĐốivớiAnh,Tưởng,pháttriểnquanhệhữuhảo,nếubịcan thiệpvàocôngviệc,dùngquầnchúngđểđòiđộclập.Dựatrênchínhsáchđó,chínhphủmớiởVNđãhếtsứcmềmdẻovớiTưởng.Khingườibảotrợ cũlàTiêuVănđếnHN,HCMđãđíchthânhứapháttriểnmốiquanhệhữuhảo.GiápđổitênGiảiphóngquânthànhVệquốcquân,rútmộtsốđơnvịra ngoạiô,bốtrílạicácđơnvịtrongHNđểtránhđụngđộ.Ngày14/9LưHánđếnHànộivàchiếmluônDinhThốngsứ,đuổiSaintenyxuốngmộtbiệtthự gầnNgânhàngĐôngdươngkhiđóvẫndoNhậtchiếm.CácphầntửdântộcthânTưởngcũngtranhthủùavào.Chínhphủphảithôngbáochocácuỷ bannhândântừbiêngiớihếtsứcbìnhtĩnhtrướcnhữnghànhđộngkhiêukhíchcủađámnàytrênđườngtừViệtbắcvềHànội.TạiHànội,NguyễnHải Thầnvàtaychântựđộnglậpra"Vùngtựtrị"vàbắtđầugâyrối. HcólẽcũngđãcảmthấynhữngcốgắngcủamìnhnhằmxâydựngquanhệchiếnlượcvớiMỹthôngquaOSSkhôngmanglạinhiềukếtquả.Trongmột bứcthưgửiCharleFennvàogiữatháng8,Hviếtrấtvuivìchiếntranhđãkếtthúc,nhưngcũngrấtbuồnvìphảichiataynhữngngườibạnMỹ.Htiên đoán"Khicácôngđi,quanhệgiữachúngtachắcchắnsẽxấuđi".ĐốivớiH,MỹquatổngthốngRooseveltlàngườilớntiếngđòiphụchồiđộclậpcho cácdântộcbịápbứcởchâuá.NhưngHcũnghiểurằng,vớitìnhhìnhthếgiớiphâncực,kiểugìMỹcũngsẽtrởthànhthànhtrìcủachủnghĩatưbản, chốnglạicáchmạngthếgiới.Tháng4,TrumanlênthayRchếtvìbệnh,đãlờđikhôngnhắcđếnvấnđềđộclậpởĐôngdươngnữa.Tháng5,tạihội nghịSanFrancisco,pháiđoànMỹchothấyrằngsẽkhôngphảnđốinếuPháptrởlạiĐôngdương.Sựthayđổichínhsáchnàylàkếtquảcuộctranhluận giữaVụchâuávàVụchâuÂucủaBộNgoạigiaoMỹ.VụchâuÂuchorằngtrongtìnhhìnhsựđốiđầungàycàngcăngthẳnggiữaMỹvàLiênxôtại châuÂu,MỹphảiủnghộPháp.TuynhiênMỹcũngyêucầu"bảođảmnhữngđiềukiệntựtrịtiếnbộhoặchìnhthứcliênhiệpchocácdântộcmong muốnđộclập,tươngứngvớicácđiềukiệnbênngoàicũngnhưkhảnăngthựctếcủadântộcđó".TướngDeGaulcũnghứaĐôngdương"sẽnhận đượcnhữnghìnhthứctựtrịtươngxứng".Vàocuốitháng8,khiViệtminhđangbậncủngcốquyềnlực,TrumanđãgặpDeGaulởNhàTrắng.DeGaul đãtừchốiyêucầucủaNhàtrắnghứahẹnvềtươnglaicủaĐôngdương,chorằngnóibâygiờchỉlànhữnglời"nóisuông".Mấyngàysau,Mỹtuyênbố khôngphảnđốiviệcPháptrởlạiĐôngdương.Đángtiếclàđếntậntháng10tinnàymớiđếnTrùngKhánh,bởithếPattivànhữngquânnhânMỹđếnHà nộichẳngđượcchỉthịnàocủaĐạisứquáncả.HvẫntiếptụcliênlạcvớiPattimàkhôngbiếtrằngôngnàycũngchẳngbiếtgìhơnmìnhvềđườnglối chínhthứccủaMỹ.Trongcuộcgặpgỡtrướcngày2/9,HkêucalàMỹkhônghiểugìvềmụctiêucủaTưởngvàPháp.HcamkếtrằngViệtminhkhông phảilàICP,chấpnhậnđàmphánvớiPhápvềmộtnềnđộclậphạnchếvàhứasẽdànhchoMỹnhữngnhượngquyềnkinhtếđặcbiệt.Patti,cũngnhư tấtcảnhữngngườiMỹđãtừngtiếpxúcvớiHởcuốicuộcchiến,cócảmtìnhvớichínhphủcủaH.TuynhiêncấptrêncủaôngnàylàRichardHepnner đãralệnhkhôngđượcdínhlíugiđếncácvấnđềchínhtrị.Bịbỏrơi,HtìmcáchthoảhiệpvớiTưởng.KhiTiêuVănnhắckhéovềviệcbổsungthêm thànhphầnchínhphủ,Hđãthềthốtrằngmụctiêucủaônglàdânchủhoáchínhphủvàtổngtuyểncửsẽđượctiếnhànhcuốinăm. Tronglúcđó,chínhquyềnmongmanhởphíaNamphảiđốimặtvớinhiềuđedoạtrựctiếp.Saunhữngsựkiệnlộnxộnngày25/8,UỷbanNambộbắt đầuổnđịnhtìnhhìnhvàthâutómquyềnlựcđểchuẩnbịđónquânđộichiếmđóngAnh.Vàingàysau,HoàngQuốcViệtđượcTƯpháivào.Việtđã khuyênGiàutránhđốiđầuvớiquânAnh.TuynhiênvịthếcủaGiàukhátếnhị.Ôngnàyphảichấpnhậntronguỷbancónhiềuthànhphầnkhác.Hộinày khôngnhữngluônluônnghingờbảnchấtcủaViệtminhmàcònrìnhrậpthếcơđểtốcáoViệtminhthoảhiệpvớiquânthù.Trênthựctế,XứuỷNambộ http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1 81/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

khôngnhữngluônluônnghingờbảnchấtcủaViệtminhmàcònrìnhrậpthếcơđểtốcáoViệtminhthoảhiệpvớiquânthù.Trênthựctế,XứuỷNambộ cũngbịmấtliênlạcvớiTƯvàđãquentựquyếtđịnhtìnhhình.Thậmchí,khiViệtvào,GiàumớibiếtnhânvậtkỳbíHCMchínhlàNguyễnáiQuốc.Bởi vệcácđồngchíphíaNamkhôngnhiệttìnhlắmvớinhữngđềnghịcủaViệt,chưakểnhiềukhiViệtnhưmuốnralệnh.Xuấtthântừcôngnhân,vớitư tưởngcứngnhắc,ViệtcũngchẳngthíchthúgìvớihộicủaGiàu.ViệtcoihộinàynhưnhữngkẻphiêulưutiểutưsảnđãbịnhiễmlốisốngcủatưbảnSài gòn.SựchiarẽgiữaXứuỷhaimiềntừcuốinhữngnăm30,càngtrởnêncăngthẳngcuộckhởinghĩatạihainơibịbuộcphảiđitheonhữngconđường khácnhau.Ngày2/9,đámđôngtụtậptrướcdinhNorodomđểchàomừngđộclậpvànghetruyềnthanhbảnTuyênngônđộclậpcủaHCM.Tronglúc đó,căngthẳngvớikiềudânPhápvẫnrấtcao.KhinhữngngườibiểutìnhđangrầmrộtiếnvàoRueCatinatthìtiếngsúngbỗngđộtnhiênvanglêntại quảngtrườngNhàthờ.Đámđôngtrởnênbịkíchđộng,thanhniênùavàonhữngngôinhàlâncậnđểtìmkẻbắnlén.Lộnxộnxảyra,chacaiquảnNhà thờTricoiređangđứngtrênthềmthìbịtrúngđạnchếtngaytạichỗ.Bạolựclannhanh,nhàcửabịđậpphá,cửahàngbịhôicủa,đámđôngđitìmngười châuÂuđểđánh.BáochíPhápgọingàynàylàNgàyChủnhậtđen.Bốnngườichếtvàhàngtrămngườibịthương.Vàingàysau,Giàuralờikêugọi cácđồngchícủamìnhduytrìkỷluật,kiềmchếtránhbịlôikéovàonhữnghànhđộngmanhđộng.CácphepháidântộcchủnghĩavànhómTroskist đượcthểlấnátViệtminh.HaigiáopháichínhlàCaođàivàHoàhảobắtnguồnvàsinhsôinảynởtrênđồngbằngMekongtừnhữngnămđầuthếkỷ, vớihàngtrămngàngiáodân,cũngrasứccủngcốquyềnlựctrongkhuvựchoạtđộngcủamình,chốnglạisựbànhtrướngcủaViệtminh. Ngày12/9SưđoànGurkhasố20củatướngDouglasGraceyđếnTânsơnnhấtcùngvớimộtsốđơnvịquânPháp.Sưđoànnàyvừatrảiquanhững trậnchiếnvớiquânNhậttạiMiếnđiện.Gracey,concủamộtquanchứcthựcdânởấnđộ,tốtnghiệpSandhurst,dángkhắckhổ,vớibộriamépđặc trưngchocácvịtướngAnh.ConđườngbinhnghiệpcủaGraceychủyếuởcácnướcthuộcđịachâuÁ.Ôngđượcbinhlínhkínhtrọngvìlòngdũngcảm vàcôngbằng.CóvẻnhưGraceylàsựbổnhiệmhoànhảochonhiệmvụtiếpquảnsựđầuhàngcủaNhậtvàduytrìluậtpháptạiĐôngdương.Tuy nhiênngaytừnhữngngàyđầutiênôngnàyđãgặpphảinhữngvấnđềlớn.Đầutiênlàthiếukinhnghiệmxửlýchínhtrị,xuấtpháttừnguồngốccủa mình Gracey coi việc các dân tộc châu á phải bị cai trị là đương nhiên. Tiếp đến là sự thiếu nhất quán trong lãnh đạo đồng minh. Khi ở Rangoon, GraceyđượcgiaonhiệmvụchỉhuytoànbộquânđộiđồngminhởĐôngdươngphíadướivĩtuyến16.Tuynhiên,trênđườnghànhquân,tướngSlimchỉ huyquânAnhởĐôngNamálạichỉđạoGraceychỉtậptrungkiểmsoátmộtsốvùngtrọngyếu,cònlạiđểmặcquânPháp,trừkhiPhápyêucầuhoặccó lệnhcủatướngMountbatten,chỉhuytoànbộquânđộiĐồngminhtạiĐNA(trụsởtạiCeylon).ThựctếlàSlimđãtrảlạinửanamcủaĐôngdươngcho Pháp. SàigònkhiGraceyđếnkhôngyênbình.QuânNhậtđầuhànglàmthànhphốhầunhưkhôngcóchủ.CảnhsátViệtnamchẳngbiếtphảibáocáochoai. Ngày8/9,GiàukêugọidânchúngbìnhtĩnhvàhợptácvớiUỷbanNambộvàngaylậptứcbịcácthànhviênphêphánvềtháiđộhoàhoãn,thậmchí cònnghingờGiàulà"taysai"củaPháp.HômsauUỷbanbịcơcấulại,Giàuphảitừchức,Việtminhchỉcòn4trongsố13thànhviên.Ngày12/9,mộtsố tùbinhPhápđượcquânPhápđitheoGraceygiảicứuùarađường,đậpphávàtấncôngnhữngngườiViệtnamchobõtức.Graceyralệnhchoquân NhậttướcvũkhícủacácđơnvịViệtnam,đuổiUỷbanNambộrakhỏitoànhàThốngsứ.BộchỉhuyAnhtuyênbốsẽtrựctiếpcaitrịchođếnkhichếđộ thựcdânPhápđượcphụchồi 6.Trongvàingàysau,cácđơnvịAnhđãtuầntiễukhắpđườngphốvàđuổiquân"phiếnloạn"rakhỏinhữngvịtrítrọng yếu.GiàunhậnđượclệnhtừHànộitìmmọicáchtránhđốiđầutrựctiếp,âmthầmsơtáncácđơnvịViệtminhrangoạiô.UỷbanNambộcũngbắtđầu thươnglượngvớiđạidiệnPhápJeanCedile,đãnhảydùxuốngNambộtừ22/8.TuynhiênnhưnhàngoạigiaoPhápBernarddeFolinghilại,đâylà cuộcđốithoạicủa2ngườicâm,mặcdùcósựtrợgiúpđắclựccủaPeterDeweytừOSS.Phápchỉchấpnhậnnóichuyệnvềđộclậpsaukhichếđộcai trịthựcdânđượckhôiphụclại.Đếngiữatháng9,PhạmVănBáchlúcđólàchủtịchUBNBhiểurằngcáccuộcđàmphánlàvônghĩa,UBkêugọitổng bãicôngvàongày17.NgaylậptứcGraceybanbốthiếtquânluật,thảtấtcảquânPháp(chủyếulàlínhlêdương),trangbịvũkhívàđềnghịPháplập lạitrậttự.ĐụngđộđãxảyragiữaquânViệtnamvàPháp.Đêm22/9,CedileralệnhchoquânPhápchiếmlạitấtcảcácvịtrítrọngyếuvàđuổiUBra khỏitrụsởmớilàtoàThịchínhSàigòn.Sánghômsau,22000ngườiPháphânhoanbiếtrằngSàgònlạidướiquyềncaitrịcủahọ.NgườiPháptrànra phốđánhđậpbấtcứngườiViệtnamnàobấtkểtrẻgià,trai,gáimàchúnggặptrênđường. ChỉhuycủaOSSlúcđótạiSàigònlàtrungtáDewey.Chàngthanhniên28tuổinàytốtnghiệpđạihọcYale,từnglàphóngviênbáoTintứcChicago,gia nhậpOSStạichâuÂu,vốnlàconcủađạisứMỹtạiPháp.AnhnóitiếngPhápthànhthạonhưnglạicămghétchếđộthựcdânchẳngkhácPatti.Dewey http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1 82/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

nhậpOSStạichâuÂu,vốnlàconcủađạisứMỹtạiPháp.AnhnóitiếngPhápthànhthạonhưnglạicămghétchếđộthựcdânchẳngkhácPatti.Dewey liềnđếngặpGraceyđểphànnànvềsựlộnghànhcủaquânPháp.GraceychẳngnhữngkhôngtiếpmàcònyêucầuDeweyrờikhỏiĐôngdươngcàng sớmcàngtốt,chorằngcáchoạtđộngcủaOSSkhôngcóíchgìmàcòngâyrốithêm.TuynhiênGraceycũngxuốngnước,đềnghịPháprútquânkhỏi đườngphố,traolạiquyềngìngiữtrậttựchoNhật.Ngày24/9,hàngtrămphầntửvũtrang,chủyếulàCaođàivàBìnhxuyêntrànvàokhuphốngười PhápHeraulthôầmĩ"GiếtbọnÂutrắng".Hơn150ngườichết,100ngườibịbắtđivàmấttíchluôn,trongđócónhiềuphụnữvàtrẻem.Nôngdân ngoạiôcũngbạoloạn,đốtnhà,chiếmđấtvàđánhgiếtcácđịachủ.BâygiờthìGiàukhôngcòntinvàohoàhoãnnữa.Losợcáclựclượngdântộcsẽ chiếmmấtquyềnlực,Giàuralệnhtiếptụcbãicôngvàphongtoảthànhphố.NhữngchiếnluỹđượcdựngtrêncácngảđườngđểngănngườiPhápra khỏithànhphốvàkhôngchongườiViệtnamtừngoàivào.DeweyđiệnchoPatti"Nambộnhưlòthuốcsúng,ngườiMỹcầnhànhđộng".Trưangàyhôm sau,trênđườngrasânbayTânsơnnhất,DeweybịbắnchếttrênmộtchiếnluỹvàtrởthànhngườiMỹđầutiênchếttrongcáchmạngViệtnam.Trụsở OSS cũng bị tấn công và được quânAnh giải cứu. Các sĩ quan OSS điều tra cái chết của Dewey đều cho rằng Việt minh không có động cơ để giết DeweycũngnhưngườiMỹvốnủnghộnềnđộclậpcủaViệtnam.MộtphầnlỗilàdoGraceyđãtừchốichoDeweyđượctreocờMỹtrênchiếcJeepcủa mình(theoGraceylàchưaxứngđáng),vànhiềukhảnănglàViệtminhđãnhầmchiếcxecủaDeweylàchởquânPháp.BiếtchuyệnquaPattiHCMđã bịsốc,sauđógửithưđếntổngthốngTrumanbàytỏsựđaubuồn.SựhỗnloạnởSàigònđãảnhhưởngnặngđếnhìnhảnhgìngiữhoàbìnhcủaquân Anh.NgàiMountbattenđãtriệuGraceyvàCedileđếnSingapoređểmắngmỏvìkỳthịchủngtộcvàkhôngchịulàmviệcvớingườiViệtnam.Nhưngmọi sựđãmuộn.Đầutháng10,quânPhápdoLeclercchỉhuyđãtiếnvàoNambộ,vàingàysau,tạiCungSportif,Graceđãkýhiệpđịnhgiaolạitoànquyền caitrịViệtnamtừvĩtuyến16trởvềtrướcchoPháp.Ngày10/10,GiàutấncôngquânAnh­PháptạiTânsơnnhấtvàcáccửaô.Tuynhiênchỉvàituần sau,cácđơnvịViệtminhvàcácphầntửdântộcthiếukinhnghiệmđãbịđẩybậtraxangoạiôSàigònvàbuộcphảilẩntrốntrongnhữngcánhrừngvà đầmlầy.Trướctìnhhìnhđó,Việtminhrasứctìmcáchhàngắncácphephái,cònLêDuẩnthìkhẩncấptriệutậpcuộchọpViệtminhởđồngbằngsông Mekongđểchuẩnbịchochiếntranh.TạiHànội,HCMlênđàikêugọicảnướcủnghộmiềnNam,thềsẽthốngnhấtđấtnước.Tạimiềntrung,nhiềunơi, cảlàngđãhưởngứngNamtiếnđánhPháp.Tuynhiêntrongchỗthântín,Hkhuyêncáccộngsựphảikiênnhẫn,"từkinhnghiệmlịchsử,chỉcócuộc chiếnkéodàimớidànhđượckếtquả". Quảthậtlàchínhquyềnnontrẻchưathểcóđủnănglựcđếntiếnhànhchiếntranh.TuyquânPhápchưađếnBắcbộ,nhưngdướisựbảokêcủaquân Tưởng,cácphầntửdântộcđangngàycànglấnlướt.HCMphảihếtsứckhéoléođểlôikéođồngminh.ÔngralệnhcungcấpthuốcphiệnchoLưHán, tưlệnhquânTưởngởViệtnam.ÔngchomờiBảođạitừHuếra,tỏvẻlấylàmtiếclàđànemđãdùngvũlựcđểépBĐthoáivị.Hnói"Tôichorằngngài phảilãnhđạođấtnước,còntôisẽlãnhđạochínhphủ".HCMđãđềnghịBảođạilàmcốvấntốicaochoChínhphủvàôngnàyđãnhậnlời 7.MặcdùH đãlàmhếtsứcđểgiữhìnhảnhônhoà,ôngkhôngthuyếtphụcđượccácphầntửdântộctrongĐồngminhHội,đãtốcáoViệtminhtráotrởtrongkhi chủđộngđơnphươngdànhchínhquyền.NguyễnHảiThầnvàĐạiViệtgọichínhphủlà"Hồvàbăngđảngkhốrácháoôm"đangtìmcáchthoảhiệpvới Pháp.VũHồngKhanhvàbáochíVNQDDthìrêuraovềnguycơ"Khủngbốđỏ".MặcdùnhưPattinhậnxétbọnnàykhôngcómộtchiếnlượckinhtếxã hộinàovà"mấtphươnghướngchínhtrịmộtcáchvôvọng",chúngcótrongtaymộtconbàiquantrọnglàsựủnghộcủaquânTưởng.Tuynhiênbọn nàycũngchẳngcómụctiêuthốngnhất.HộiliênquanđếnĐồngminhHộidoTiêuVănủnghộthìmongquânTưởngvàNhậtrútsớmđểcóthểthành lậpchínhphủcủamình.ĐạiViệtvàViệtnamQDDthìtheođuôiLưHánvàmuốnquânchiếmđóngTưởngởlạilâudài.NhàbáoPhápPhelipDeviller, lúcđóđangởHànộicũngnhậnthấysựchiarẻtronghàngngũViệtminhlàm3nhóm:nhómcộngsảncứngrắnnhưHoàngQuốcViệt,TrầnHuyLiệu, HồTùngMậu;nhómcộngsảnthựcdụngnhưGiáp,HoàngMinhGiámvàbốvợGiáplàĐặngThaiMai;nhómthứ3lànhómkhôngcộngsản,theoViệt minhvìyêunước.DevillerchorằngHCMđãrấtkhéoléoxoadịumâuthuẫngiữacácnhóm,đặcbiệtlàthuyếtphụccácđồngchícứngrắnkhôngmanh động.Trongmộtbìnhluận,Hchorằngcácphầntửphảnđộngsẽ"bịquétsạch"nhưngtừngbướcchođếnkhichínhphủnắmđượcchínhquyềnmột cáchvữngchắc.Nhiềulúctìnhhìnhquácăngthẳng,Hphảithayđổichỗởthườngxuyên,đềphòngbịámsát.TheoH,cáchtốtnhấtđểtrịhộiDântộc chủnghĩalàlàmviệcvớiquânTưởng.TuynhiênchưarõlàLưHánsẽởlạiđâybaolâu.Đầutháng10,TưởngcửtướngHồYingqinsangthịsáttình hình,phêphánLưHánkhôngcókếhoạchhànhđộngđểngăncảncộngsảnthâutómquyềnlực.KhảnăngquânTưởngrútlạicàngmùmờhơn.Trong khiđóPhápvẫnlàmốiđedoạlớnnhất,nếucácnướcĐồngminhcùngxúmlạiđểchốngNga,đươngnhiênPhápsẽđượcrảnhtayđểchiếmlạiĐông dương mà chẳng ai phản đối mặc dù có thể không thích. Hiểu được điều đó, từ giữa tháng 9, H đã bí mật đàm phán với MarcelAlessandri bà Leo Pignon (Sainteny lúc này đã sang ấn độ).Trong các cuộc phỏng vấn với các nhà báo phươngTây, H đã chào mừng người Pháp quay trở lại Đông http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1 83/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

Pignon (Sainteny lúc này đã sang ấn độ).Trong các cuộc phỏng vấn với các nhà báo phươngTây, H đã chào mừng người Pháp quay trở lại Đông dươngnếuhọđếnnhưnhữngngườibạnchứkhôngphảinhữngkẻchinhphục.HyvọngcuốicùngcủaHlàđượcMỹbảotrợ.Mặcdùliêntiếpbịcấp trênkhiểntrách,đạidiệncaocấpnhấtcủaMỹởĐôngdươnglàthiếutáPattikhônggiấuđượcthiệncảmvớichínhphủViệtnam.Ôngnàybáocáolà tuychínhphủrõrànglàthiêntảnhưnghọđangnắmvữngchínhquyềnvàsẵnsàngtiếnhànhchiếntranhvớiPháp.VàituầnsauPattilạibáocáo:các nhàlãnhđạoViệtnamrấtmuốnđượcMỹbảotrợnhưPhilippines,tuynhiênhọhiểurằngđiềuđólàvôvọngnênđềnghịlộtrình10nămđểtiếntớiđộc lậphoàntoàn,chotớilúcđóPhápcóthểcửThốngsứvớitưcáchlànguyênthủquốcgia,dướisựgiámsátcủaLiênhiệpquốc.Quanđiểmcủachính phủMỹkhôngnhấtquán,chủyếulàdomâuthuẫngiữa2VụchâuÁvàchâuÂu.Ngày28/9,vụphóvụViễnđôngJohnCarterVincent(saunàytrở thànhnạnnhâncủaphongtràochốngCộngdonghịsĩMcCarthykhởixướng)đãnêuvấnđềvớithứtrưởngDeanAcheson.TheoVincent,chínhsách "khôngcanthiệp"củaMỹsẽdẫnđếncuộckhủnghoảngtoàndiệnởĐôngdươngvìPhápkhôngchịunhượngbộ.VincentđềnghịMỹvàAnhthànhlập mộtuỷbanđiềutratìnhhình.TrêncơsởbáocáocủaUBnày,mộtcuộcđàmphánquốctếcóthểcóđạidiệnthíchhợpcủaAnnamsẽđượctiếnhành. NhữngbiệnphápnàysẽtránhđượcmộtcuộcbùngnổchủnghĩadântộcởĐôngdương.VụchâuÂucóquanđiểmkhác,VụtrưởngFreemanMathew chorằnghãyđểAnhPháptựgiảiquyếtlấy.UBmàđiềutrachỉcóthểdẫnđếnmộtkếtquảduynhấtlàPhápphảitrảlạiĐôngdương.KhiđóNgasẽ nhảyvàođòichiaphần,rấtrắcrối:"bấtlợichoPháp,chophươngTâyvàchocảngườiĐôngdươngnóichung"VốnxuấtthântừdânChâuÂu,Acheson đồngývớiMathewvàMỹsẽchỉcanthiệpnếutìnhhìnhxấuđinhanhchóng.Ngày20/10Vincentrathôngbáo,MỹkhôngphảnđốiHàlanvàPháptiếp quảncácthuộcđịacũtạiĐôngNamá,nhưngMỹhyvọnglànhândâncácnướcnàysẽđượcchuẩnbịchotráchnhiệmtựtrị.TronglúcđóPhápcũng tỏrõtháiđộ.Cuốitháng10,đạidiệncủaSQPháptạiWashingtonđãgặpmộtquanchứcvụViễnđônglàAbbotMoffatđểbàytỏquanđiểmvềtinđồnlà đạidiệncủachínhphủHCMđangtớiMỹ,ôngnàytuyênbố"chínhphủPhápcoihànhđộngnàycủaMỹlàkhôngthânthiện". HCMcóthểkhôngbiếtvềnhữngthayđổinàytrongtháiđộcủaMỹ,nhưngrõrànglàôngnhậnthấyxuhướngxấuđi.TrongbữatiệcchiatayvớiPatti ngày30/9tạiBắcbộphủ,Hchiasẻ,ôngkhôngthểnàoliênkếtđượcnhữnggìMỹđãtuyênbốtạiTeheran,QuebecvàPostdamvớitháiđộdửngdưng chophépAnhvàTưởngđưaPháptrởlạiViệtnam.TạisaoHiếnchươngĐạitâydươnglạikhôngápdụngchoViệtnam?Hđềxuấtmộtchươngtrình cảicáchkinhtếxãhộichokhốicácnướcthuộcđịachâuá.PattibàytỏthiệncảmvớicuộcđấutranhcủanhândânVNnhưngcũngnhắclạiquanđiểm củaMỹ:ủnghộchủquyềncủaPhápnhưngkhôngủnghộnhữngthamvọngthựcdâncủaPháp.Cuốibuổinóichuyện,Hnhắclạinhữngthờiđiểmmấu chốttrongđờicáchmạngcủamình.Ôphủnhậnmìnhlàcộngsản,là"bùnhìncủaMatxcova"theocáchhiểucủaMỹ.HđãnợLiênxôbàihọctưtưởng vàđãtrảhếttrong15nămhoạtđộngchoĐảng,bâygiờônglàngườitựdo.CóphảilàMỹđãgiúpViệtnamtrongnhữngthánggầnđâyđểdànhđộc lập?ThếthìtạisaoViệtnamlạimangnợvớiMatxcova.Khichiatay,HnhờPattimangtheothôngđiệpViệtnamluônbiếtơnMỹđãgiúpđỡvàmãimãi coiMỹnhưngườibạnvàđồngminhtincậy,cuộcđấutranhgiànhđộclậpcủaMỹlàtấmgươngchonhândânViệtnamnoitheo.Vàingàysau,Hcòn gửimộtbứcthưchotổngthốngTruman.Nhưngtấtcảđềuvôvọng,nhữnghoạtđộngcủaPatti,bứcthưcủangườikếnhiệmPattivềđềnghịcủaHànội đểMỹtrunggianhoàgiải,vànhữngbứcthưcủaHchoTrumanđềubịvứtvàosọtrác. Đếnmùathunăm1945,bứctranhvềCMT8trởnênrõrànghơn.TuylãnhthổvẫndoquânTưởngchiếmđóng,ViệtminhkiểmsoátphíaBắcchủyếu nhờsựhồhởivìđộclậpcủadânchúngvàhìnhảnhhuyềnthoạicủachủtịchHCM.TạimiềnNam,quânPhápđãkhôiphụclạichếđộthuộcđịa,Việt minhđangxâydựngnhữngcăncứđịatạinôngthôn.ĐốivớiHCM,diễnbiếntrênchínhtrườngquốctếmớilàđiềuquantrọng.Hmuốnnhờtaynước ngoàiđểngănchặnthamvọngthựcdâncủaPháp.KinhnghiệmlâunămchoHbiếtStalinchẳngquantâmgìđếnchâuávàkhôngthểảotưởngvềsự giúpđỡcủaLX.TuynhiêncũngkhócókhảnănglàLXsẽủnghộPháp.HbiếtrõvềnhữngtưtưởngchốngthựcdânởMỹ,tuynhiênhyvọngMỹgiúp đỡthậtlàmongmanh.NếuliênminhXô­Mỹchuyểnthànhthếđốiđầu,Việtnamsẽbịkẹttrongthếmâuthuẫntoàncầumới.TạihộinghịTântrào,Q đãnhấnmạnh,rấtcóthểvìsợcáchmạngthếgiới,MỹsẽquaysangủnghộPháp. Mặcdùconđườngphíatrướccònđầychônggai,thựctếlàViệtminhđangnắmchínhquyềntạiHànội.SaunàynhiềunhàsửhọccủaĐảngđãtâng bốcvaitròlãnhđạotàitìnhcủaĐảng,rằngCMT8làđiểnhìnhkếthợpgiữanôngthônvàthànhthị,làhìnhmẫuchocáccuộcđấutranhgiảiphóngdân tộccủacácnướcthứBa...GầnđâynhiềunhànghiêncứulạichorằngCMT8làmộtcuộcnổidậycótínhngẫuhứng,rấtítcókếhoạchvàchỉđạo.Một sốcòngọiđólàcuộcđảochính.Nhữngnhậnxétnàycũngcóphầnđúng,Leninđãtừngnóithựctếcáchmạngphứctạphơnnhiềusovớilýthuyếtvới cáchmạngvàbấtcứcuộccáchmạngnàocũngcóyếutốngẫunhiên.MặcdùcóthểĐảngđãdựtrùnhiềuthứởTântrào,khiNhậtđầuhàng,cuộcnổi http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1 84/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

cáchmạngvàbấtcứcuộccáchmạngnàocũngcóyếutốngẫunhiên.MặcdùcóthểĐảngđãdựtrùnhiềuthứởTântrào,khiNhậtđầuhàng,cuộcnổi dậyđãdiễnracóphầnbộtphát.NhiềucơsởđảngchẳngcóliênhệgìvớiTƯ,cứtuỳcơứngbiếnmàlàm.Nạnđóikhủngkhiếphoànhhànhtrướcđó vàithánglàmnhândânnổigiậncũnggiúpchocuộcnổidậythànhcôngnhanhchóng.TuynhiêncũngphảithừanhậnCMT8làmộtthànhcôngtolớn củaĐảng.Khôngthểcómộtcuộccáchmạngnếukhôngcónhữngngườicáchmạng.TrongkhicácphầntửdântộcchủnghĩacoronằmchờởNam TrunghoathìViệtminhđãdámchấpnhậnthửtháchvàđãchớpđượccơhộitạithờiđiểmcuốicủacuộcchiếntranhTháibìnhdương,đặtthếgiớivào mộtsựđãrồi"Faitaccompli".BằngcáchsửdụngViệtminhnhưmộtmặttrậnrộngrãivớichươngtrìnhthuhúttấtcảcáctầnglớpnhândân,HCMđã mởrộngđángkểphạmviảnhhưởngcủaĐảngcộngsản.Khôngnhữngthế,ViệtminhcòngiúpHkêugọisựcôngnhậncủacácnướcđồngminhthắng trậnnhưđạidiệnhợpphápchocácquyềnlợidântộc.HìnhảnhônhoàđóchínhlàhìnhảnhcủaHCM,một"ngườiđơngiảnlàyêunước",mặcáokaki vàđidépcaosu,đãchiếmtrọntráitimhàngtriệungườiViệtnamvànhữngngườigầngũivớiHnhưCharlesFenn,ArchimedesPatti,JeanSainteny, TướngLeclerc.KhôngphảitấtcảcácđồngđộicủaHđềuủnghộông.SaunàyTrườngChinhđãnói,Đảngđãtắmmáukhôngsạchvàđểlạiquánhiều kẻthùtươnglaitrongCMT8. ChiếnlượccủaHkhôngphảilàhoànhảo.ChươngtrìnhhànhđộngcủaViệtminhchỉlàđiểmkhởiđầuvàsaunày,rấtcóthểĐảngphảilộbộmặtthật sẽdẫnđếnsựthấtvọngcủadânchúng.NhưngHCMluônluônlàmộtconngườithựcdụng.TrongcuộcphỏngvấnvớinhàbáoMỹHaroldIsaacscuối năm1945,Hnói:"Độclậplàmộtsựkiện.Cáigìphảiđếnsauđósẽđến.Nhưngđộclậpphảicótrước,khôngphụthuộcsauđósẽlàcáigì".Cógiữ đượcđộclậphaykhônglàmộtchuyệnkhác"chúngtôiđangđơnđộc,vàchúngtôiphảiphụthuộcvàochínhmình".HnóivớiIsaacs,chấpnhậncuộc chơiđầykhókhănphíatrước8. ­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ 1 XemNguyễnKhangHànộikhởinghĩatrongNhữngngàytháng8(NXBVănhọc,1961). 2 TheoTrầnVănGiàuMộtsốđặcđiểmcủakhởinghĩatháng8ởNambộ,đầunăm1945,lựclượngdântộcchủnghĩasovớiICPlà10:1.TheoStein Tonesson"Vietnameserevolution1945:HCM,RooseveltanđDegaullintheworldatwas",Giàuđãthừanhậnrằngchínhnhàtùđãbảovệhơn300 đồngchícùngbịgiamvớiôngsaunăm1940đểlàmthànhlựclượngnòngcốtchokhởinghĩa.BácsĩPhạmNgọcThạchlúcđólàcôngdânPháp khôngđượccácđồngchítintưởnglắm. 3 MộtsốtàiliệuchorằngHvềđếnHNngày26,nhưngtácgiảnghiêngvềphươngán25vìPatikểrằngkhiôngtađượcmờiđếngặpHtrưangày26, Hcóvẻnhưđãổnđịnhchỗở.DanielHomerytrongHCM:DeL'indochineauVietnam(Paris,Gallimard,1990),p89,thậmchícònchorằngHvềđến Hànộingày21. 4 TronghồikýcủamìnhLeDragond'Annam(Paris:Plon1980,pp117­21),BảođạinhớlạicácquanlạinhậntinĐứcVuathoáivịtrongmộtsựimlặng chếtngười.TrânHuyLiệu,trongbàiviếtTướcấnkiếmcủaBảođại(NCLS,No18,9/1960,pp46­51)lạimiêutảsựhồhởicủadânchúnghaibên đường.TrongphúttếnhịsaukhithoáivịLiệuhỏiBảođại"ÔngcóthấyđaukhiphảilàmnôlệchoPháp,Nhật",Bảođạiđãtrảlời"Có,thườngrất đau".BảođạichorằngLiệuvới"cặpkínhđenchedấunhữngýnghĩcủamình,luôngâychongườiđốidiệnmộtcảmgiácsợhãi". 5 TrongVietnam1945,p530Marrchorằngđámđôngkhôngthểquá400,000ngườinếutínhđếndânsốHànộilúcđóchỉcó200,000người.Theo mộtsốnhânchứng,khimáybaybayqua,cácquanchứcViệtminhđãgiớithiệu"đólàmáybayta".MộtcánbộViệtminhcókểlạichotácgiả(WD), khidânTântràođượcnghetruyềnthanhbảntuyênngônđộclập,họđãtháomáyradiorađểtìmngườinóiởtrongđó. 6 ĐểhiểuhơnvềtìnhhìnhSàigònlúcđódướiconmắtcủamộtngườiquansátMỹ,xembáocáocủađạiuýHerbertBluechel,ngày30/9/1945,được tríchtrongCauses,OriginsandLessionsofVietnamWar,UỷbanđốingoạithượngviệnMỹ,1972,pp283­384.MuốnbiếtthêmvềGiàubịICPphê phánthếnào,xemVietnam1945,Marr,p462. 7 XemDragon,Bảođại,pp130­131.ChitiếtthuốcphiệnđượclấytrongĐêmgiữabanngàycủaVũThuHiên(Wesminster.Calif,Vănnghệ1997,p 108).CũngtheosáchnàydùđãcốgắngnhưngHvẫnbịquânTưởngbắtmộtlần.TuynhiênchínhLưHánđãgọiHCMkhôngphảilàÔngHồmàlà ChủtịchHồ,ChúngtôihọclàmngoạigiaovớiBácHồ,MaiVănBộ,NXBTrẻ,1998,p46. http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1

85/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

8 HaroldRIsaccsNopeaceforAsia(Newyork,Macmillian,1947).HvốnquenbiếtIsaccstừnhữngnăm30langthangởThượnghải.Cuốicuộcnói chuyện,Hđãcườiphálên"BâygiờtôilàchủtịchcủanướccộnghoàViệtnam,ngườitagọitôibằngNgài,ôngthấybuồncườikhông?"

Táithiếtvàkhángchiến TìnhhìnhHànộitrởnênxấuđivàđặtnhữnggánhnặngtolớnlênHnhưngườilãnhđạoĐảngvàchínhphủ.NhữngcáiđầunóngởICPđòiphảidẹp cácnhómđốilậpthìHlạikiêntrìchínhsáchhoàgiảivàhoàhợpdântộc,nhằmchiarẽvàcôlậpnhữngkẻthùcủaĐảng.TrongkhiđasốngườiViệt namquyếtliệtphảnđốiPhápquaytrởlại,thiHlạiđánhtiếngsẽđóntiếpPhápnhưnhữngngườibạn. Mặcdùtìmkiếmhoàbình,chínhphủmớicũngtíchcựcchuẩnbịchochiếntranh.LựclượngdânquântựvệđượcHgọilà"bứctườngthépcủaTổ quốc"đượctổchứckhắpcáclàngxã,nhàmáy,đườngphố,docơsởđảngđịaphươnglãnhđạovàtổchứctậpluyện.Thứcănvàvũkhíthìtựlolấy. TạiHànội,hàngchụcngànthanhniêngianhậptựvệ.Ngoàiracòncóbộđộiđịaphương,đượclựachọnnòngcốttừhộithanhniêncứuquốc,doBộ quốcphòngtrangbịvàhuấnluyệntạiTrườnghuấnluyệnquốcphòngHồChíMinh.Quânđộichínhquy:QuângiảiphóngViệtnammớiđổitênthành Vệquốcquân,đượctổchứcthànhcáctiểuđoàn,dunhậpthêmsốDânvệcủachínhphủcũbịgiảingũ.TrườngkhángNhậtViệtbắcchuyểnvềHànội đượcđổithànhHọcviệnchínhtrịquânsự,dướidanhnghĩahuấnluyệnđểcóthểhợptácvớiquânTưởng.NếukểcảsốquânphíaNam,quânđộilên tới80,000người.Tuynhiênvũkhíthìhếtsứcthiếuthốn.Nếucóthìcũngtừloạiđồcổ,nhiềukhitừthếkỷtrướcngoạitrừmộtítmìnchốngtăngvàtiểu liênthuđượccủaNhật.Cònlạiđasốlàgiáo,máchoặcsúngkípdomấybácthợrènđịaphươngtựchế.Đểcótiềnmuavũkhítừlựclượngchiếm đóng,HCMmiễncưỡngđồngýtổchức"Tuầnlễvàng"kêugọinhândânđónggóp.TheoPatti,Hkhôngtintưởnglắmvàosựthànhcôngcủaphivụnày vìsẽchỉcóngườinghèolàtíchcực,cònhộinhàgiàusẽchẳngđóngđượcbaonhiêu.Thựctếđãdiễnrađúngnhưvậy,vàH"cảmthấynhưkẻphản bội"khiđể"vụviệc"nàydiễnra.Chínhphủtìmcáchtăngthuếthựcphẩm.Khimộtquanchứcđềnghịđánhthuếthịtgà,vịt,bò,"Côngdân"VĩnhThuỵ buộtmiệng"saokhôngthêmcảthịtchó?".Hlàngườiđầutiênlănracười 1.Chínhphủcònphátđộngphongtràothugomđồngvàcácloạikimloại khácđểđúcvũkhíkhắpnơi.MặcdùvậyHtintưởngrằngvũkhíquantrọngnhấtsẽlàsựủnghộcủaquầnchúng,điđâuôngcũngnhắccánbộhành xửchođúngvớidân:"Trợnmắtnhìnngàntrángsĩ,cúiđầulàmngựanhiđồng".Ôngluônluônnhấnmạnh,cuộcđấutranhsốngcòncủachínhphủlà trênmặttrậnngoạigiaovàchínhtrị.NếudụdỗnhượngbộquânTưởng,bọndântộcchủnghĩasẽbịcôlập.VàlúcđóHcóthểxâydựngmặttrận thốngnhấtđểchốngsựtrởlạicủaPhápởphíaBắc.SaukhiđặcpháiviêncủaTưởng,tướngHeYingqinđếnthịsátHànộivàralệnh:giảmảnhhưởng củacộngsản,chínhphủđãtỏtháiđộmềmmỏng.HralệnhthảNgôĐìnhDiệm,concủamộtquanchứctriềuđìnhyêunước,bộtrưởngnộivụtrong chínhphủBảođạitrướcWWII,nhưngđãtừchứcvìchorằngPhápkhôngchochínhphủthựcquyền.DiệmtheoThiênchúavàchốngcộngđiêncuồng, đặcbiệtlàkhimộttrong5anhemcủaDiệmlàNgôĐìnhKhôibịViệtminhthủtiêu.HànhđộngnàycủaHđãbịnhiềuđồngchíchỉtrích,trongđócó chiếnhữutừthờiParislàBùiLâm.Đểlôikéocộngđồngthiênchúa,Hcòndànhchohọmộtchântrongchínhphủvàthỉnhthoảngđidựlễnhàthờ.Ông cũngkhôngngầnngạiđếnthămcácđồngbàomiềnnúi,thắphươngchoKhổngtửởVănmiếu.DướisứcépcủatướngTiêuVăn,từcuốithángmườiH bắtđầuđàmphánvớiNguyễnHảiThần,"lãnhđạotốicao"củaĐạiViệtcùngcácđảngkhácnhưViệtQuốcvàĐồngminhHội.Nhưngcáccuộcđàm phánchẳngđiđếnđâu.ĐMHđòigiảitánchínhphủ,đổitênViệtminh,thayđổiquốckỳ.CácđồngchícủaHrấtbựctức,mộtngườiviết TôilàngườitánthànhviệcdiệtsạchbọnViệtquốctaysaicủaTưởng.Cóhômtôibảo:"ThưaBác,tạisaotalạiđểchobọnámsátvàphảnbộiđótồn tại?Báccứralệnh,bảođảmcháusẽbọnnótiêutrongmộtđêm".Báccườivàchỉvàophòng,hỏilại"Nếucóconchuộtchạyvàophòngnày,chúsẽ dùngđánémhayđặtbẫyhoặcđuổinóra?""ThưaBác,nếunémđásẽvỡmấtnhưngđồquýtrongphòng"2. Mặcdùkhôngnhượngbộnhữngyêucầucủapheđốilập,ngày11/11,ICPđộtngộttuyênbốtựgiảitán,đổithànhHộinghiêncứuchủnghĩaMaxở Đôngdương.RõràngĐảngmuốnthểhiệnyêucầucủađấtnướccaohơncuộcđấutranhgiaicấp,vàlợiíchcủanhândâncaohơnlợiíchcủaĐảng. Dùthế,ngàyhômsauvẫnxảyravụđụngđộlớngiữaViệtminhvàphedântộcgầnNhàhátLớnlàmhàngchụcngườichết.Rõrànglàngoàiviệcnhằm thốngnhấtdânchúng,độngtháinàychủyếulàhướngđếnquânTưởngvàxoadịupheđốilập.TrongĐảngcũngđãcónhữngcuộctranhluậngaygắt, http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1

86/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

cácđảngcộngsảnkháccũnglúngtúngkhônghiểu.Thựcchấtthìđảngkhônggiảitánmàchỉrútvàohoạtđộngbímậtđểrồimấynămsaulạitáixuất hiện.Ngày19/11,theolệnhcủaTrươngPhátKhuê,TiêuVăntriệutậpcuộchọpchínhphủvàpheđốilập.Haibênthốngnhấtthànhlậpchínhphủliên hiệp,tậphợptấtcảcáctổchứcvũtrangdướisựlãnhđạocủachínhphủ,tổchứchộinghịquânsựđểbàncáchgiúpđồngbáophíaNamchốngPháp. Cácphepháiphảingaylậptứcngừngcáchoạtđộngchốngđốinhau.Cuộcđàmphánkéodàimấytuần.Đầutiên,pheđốilậpđòichứcChủtịchvà6 ghếbộtrưởng.HthìđềnghịthànhlậpHộiđồngCốvấnchínhtrịdoThầnlàmchủtịchvà3ghếbộtrưởng.CăngthẳngleothangkhiGiápchotaychân mặcthườngphụcđuổicácphầntửViệtquốcđangrảitruyềnđơnchạyrekèn.SauvụnàyHliềnlậptứcbịtriệuđếntrụsởquânTưởngnghechửi.Một vấnđềnữalàngàybầucử.Pheđốilậpcholàngày23/12làquágấpđểhọchuẩnbị.TrươngPhátKhuêcanthiệp,ngày19/12haibênnhấttrídờingày tổngtuyểncử15ngày.Khôngphụthuộcvàokếtquảbầucử,Việtquốcsẽcó50ghếvàĐMHcó20ghếtrongquốchộitươnglai.HCMsẽlàmchủtịch, HảiThầnphóchủtịch,Việtminh,VQ,ĐMHvàĐảngDânchủmỗiđảngcó2ghếbộtrưởngvàhaighếnữasẽdànhchocácphầntửkhôngđảngphái. Quyếtđịnhnàybịphảnứngquyếtliệttrongđảng.Mộtđồngchíđãhỏi"HảiThầncóphảilàcụcphânbẩnthỉu?".Htrảlời"Nhưngnếudùngđểbónlúa đượcthìtạisaolạikhôngdùng?"KhimộtsốchorằngViệtminhvàpheđốilậpnhưlửavớinước,cớsaolạinhượngbộ70ghế,Hchâmbiếm:"Nếulấy lửađểđunsôinước,thìlạicóthểuốngđượcđấy". Ngày1/1/1946,chínhphủliênhiệplâmthờiramắttạiNhàhátLớn.HCMkêugọibầucửdânchủvàthốngnhấtcáclựclượngvũtrang.HảiThầncũng phátbiểu,nhậnmộtphầntráchnhiệmvềsựchậmtrễtrongviệchoàhợpdântộcvàhứasẽhợptácchốngPháp3.Ngày6/1cuộctổngtuyểncửđầutiên đượctiếnhànhtrêntoànquốcvàcácvùngdoViệtminhkiểmsoátởNambộ.Việtminhnhậnđược97%phiếuvàlẽrasẽcó300ghếquốchội,nhưng 70ghếphảinhườngchopheđốilập.HCMcũngraứngcửtạiHànộivàđược98.4%phiếubầu Trongmộtcuộchộinghịtháng11,TƯđãranghịquyếthyvọnglàPhápcóthểdànhđộclậpchoĐôngdươngđểđổilấynhữnglợiíchkinhtế.Paristhì lạinghĩkhácvàkhôngmuốnđàmphángìtrướckhichủquyềncủaPhápđượcphụchồi.Cuốitháng9,DeGaulđiệnchoLeclerc"Việccủangàilàkhôi phụclạisựcaitrịcủaPhápvàtôirấtlấylàmtiếclàngàivẫnchưalàmđiềuđó".Trongkhiđó,LeoPignonvàAlessandrilạicoiHlàngườicóbảnlĩnh,tin cậyvàđángđàmphán.CedilecũngđiệntừSàigònchorằngcónhiềuphầntửônhoàtrongchínhphủvànênđàmphán.Ngày10/10Parisđiệncho AlessandriđềnghịthươnglượngvớiHànộivềcácvấnđềtrêntoànĐôngdương.Haingàytrướcđó,JeanSaintenytrởlạiViệtnamvớitưcáchđạidiện toànquyềnchoPháptạiBắcbộvàBắcTrungbộ,sauchuyếnđisangÂnđộthămtướngD'Argenlieuđểxintừchứcvìbấtmãn,bịtừchối.Saintenyở trongtoànhàNgânhàngĐôngdương.SaintenygặpHlầnđầutiênvàogiữatháng10cùngvớimộtquanchứcthựcdâncũlàPignon.Hđicùngvớibộ trưởngvănhoáHoàngMinhGiám.MặcdùlàngườiđàmpháncứngrắnvàyêunướcPháp,SaintenyrấtkínhtrọngHvàtựđáylòng,ôngnàycảmthấy HthânPháp.NhiệmvụcủaSaitenylàthuyếtphụcđểHđồngýchoquânPhápquaytrởlạiBắcbộ,đổilấyviệcPhápsẽthươnglượngđểđuổiTưởngđi. Tạilúcđó,tướngLeclercđangcó8000quânởNambộtừSưđoànsố2đãnổitiếngtrongchiếndịchNormandy.Phápkhôngdễdàngtrànvàobằngvũ lực bởi ngoại trừ sự chống đối của Việt minh, còn có hơn 30000 quânTưởng đang thong thả "giải giáp" quân Nhật. S đã cảnh báo chính phủ Pháp "tuyệtđốichưadùngvũlực,vìsẽvấpphảisựchốngđốimạnhmẽ".Ngaytừđầu,Hđãthànhthậtthúnhậnlàôngkhôngyêucầuđộclậpngaylậptức. ÔngđồngýđểPhápquaylạivớimộtchântrongliênhiệpPhápnếuPhápđồngýđộclậptrongvàinămtới.Nhưngmọiviệckhôngdễdàng,rắcrốiđầu tiênlàcâuchữ,Hđềnghịphảidùngchữ"Independence"trongvănbảncuốicùng,trongkhiđóDeGaulkhôngchịuchấpnhận.Leclerc,saukhiđithăm tướng Mountbatten về, định hoà giải bằng cách đề nghị Paris có một thể chế phù hợp cho Đông dương sau chiến tranh ( ông này dùng chữ "Autonomie"),liềnbịDeGaulchửimắngthậmtệ"NếutôimànghemấythứnhảmnhínàythìđếquốcPhápđãtiêuvonglâurồi.Hãyđọcthậtkỹcâu chữtrongtuyênbốtháng3củaPhápvềĐôngdương".Vấn đề gây tranh cãi thứ hai là quy chế của Nam bộ, H muốn gộp chung cả vào đàm phán nhưngSaitenychorằngdânchúngởthuộcđịacũcủaPhápnàyphảiđượctựdolựachọnthểchếchomình.Cảhaitranhcãiliênmiênmấytuầnliền trongcănphòngmịtmùkhóithuốc.Saintenyhúttẩusangtrọng,cònHhútđủthứthuốcTàu,MỹvàGauloisPháp.ThỉnhthoảngHxinnghỉđểhộiývới chínhphủmình,hoặcxinýkiến"Cốvấn"VĩnhThuỵ.TháiđộcủaHvớiBảođạilàmSvànhiềungườikhácngạcnhiên.Hbaogiờcũngtỏrarấtlễphép. Hcònmắngcánbộcủamìnhđãgọilà"ôngcốvấn"màkhôngphảilà"thưaNgài".CólầnHcònđềnghịBảođạilàmngườiđứngđầunhànướctrong tươnglai.Nhưcốvántốicao,BĐdựtấtcảcáccuộchọpchínhphủvàcảmthấynhưởnhà,kểcảtrongquanhệvớinhữngkẻcứngrắnnhưbộtrưởng tuyêntruyềnTrầnHuyLiệu,trướcđâyđasốthờigianlàsốngởNgahoặctrongtù.ThoạttiênBĐcócảmtìnhvớiHsovớimấytayđốilậpbámđít Tưởng.Ôngchủtịchyếuđuốivàmềmdẻonày,thíchnóichuyệnvănthơhơnchínhtrịvàcóvẻgiốngmộtnhànhohaythầyđồhơnlàđiệpviêncủa http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1 87/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

Tưởng.Ôngchủtịchyếuđuốivàmềmdẻonày,thíchnóichuyệnvănthơhơnchínhtrịvàcóvẻgiốngmộtnhànhohaythầyđồhơnlàđiệpviêncủa QTCShaychủtịchnước.DầndầnBĐcũngnhậnrabộmặtthậtcủaHvàchínhphủ.KhinghetinPhạmQuỳnhvàNgôĐìnhKhôibịbắt,BĐđãphảnđối vàđềnghịthả.Hậmừnóirằngnhândânsẽkhônghiểu(haiôngnàyđềubịthủtiêu).Khixungđộtgiữacácphepháităngcao,BĐđượccửđiThanh hoálánhnạn.Trởvề,ôngđượcbầuvàođạibiểuquốchộivàthỉnhthoảngtheoHđithămthúđểnhândânthấyrằngôngvẫncònsống. Trong những tuần đầu 1946, dưới vỏ bọc của chính phủ liên hiệp mới, H nối lại các cuộc thương lượng với S. Cũng quãng thời gian đó, Kenneth Landon,chuyêngiavềcácvấnđềchâuácủavụĐNABộngoạigiaoMỹđếnHànộiđểtìmhiểutìnhhình.ShứavớiLandonrằngchínhphủPhápsẽ tìmcáchhoàgiảivớiViệtnam.NhưngHlạikhônglạcquankhitraođổiriêngvớiLandon.HnghingờsựthànhthậtcủachínhphủPhápvàkhẳngđịnh quyếttâmsắtđácủaVNgiànhlạiđộclập.HnhờLandonchuyểnbứcthưchotổngthốngTrumankêugọiMỹủnghộcuộcđấutranhgiảiphóngdântộc củaViệtnam,trongbốicảnhMỹđangchuẩnbịtraotrảlạiđộclậpchoPhilippines 4.NhữngnghingờcủaHđốivớiPhápxemralàcócơsở.TạiParis, bộngoạigiaoPhápthôngbáochođạisứMỹJeffersonCafferyrằngPhápsẽ"thoáng"trongđàmphán,tuynhiênvấnđềđộclậphoàntoàncủaViệt namchưađượcxétđếnlúcnày.TrongbáocáosauđóchoWashington,Cafferynhậnxét:chínhsáchvềĐôngdươngcủachínhphủPhápđangbịmột sốviêntướngthủcựulũngđoạn. Tuynhiêntìnhhìnhbiếnchuyểntheochiềuhướngcólợichođàmphán.PariscầnmộtsốtiếnbộtạiHànộiđểhỗtrợchocuộcđàmphánvớiTưởngở TrùngkhánhvềviệcquânPhápsẽthaythếquânTưởngởBắcbộ.ChínhphủxãhộimớicủaFelixGuinthaythếDeGaulcũngtỏramềmmỏnghơn. D'ArengenlieuquayvềPhápđểxinýkiếnchínhphủmới,khôngquêndặnLeclercchưavộinhượngbộvớichữ"Independence".Ngày14/2,Leclercđiện vềParis"đangcócơhộiđểchínhphủPhápratuyênbốủnghộviệcdùngchữĐộclậpchotoànĐôngdương,nhưngcógiớihạn,trongkhuônkhổkhối LiênhiệpPháp".ĐángtiếclàD'Argenlieu,mộtngườibảothủđượcmệnhdanhlà"bộócthôngminhnhấtcủathếkỷ12"đãkhôngchấpnhậnýtưởng này5.Trướckhitừchức,DeGaulcũngcửbộtrưởngMaxAndresangthămdòtháiđộcủaH.TheoPháp,HsẵnsàngchấpnhậnsựquaylạicủaPháp vớimộtsốđiềukiện. Mặtkhác,HphảiđốidiệnvớinhiềusứcépbêntrongvềviệckhôngđượcnhượngbộPháp.BáochíđốilậprasứcđảkíchvụHđàmphánvớiPháp,đòi giảitánchínhphủ"củabọnphảnbội"đangbánđứngquyềnlợidântộcchoPháp.HcàngkhóthoảhiệptrongbốicảnhPhápcàngngàycàngđẩymạnh chiến tranh tại phía Nam. Tháng 11/1945, mặc dù bị VM bao vây, Pháp vẫn chiếm thành phố nghỉ mát Nha trang. Vài tuần sau, quân của tướng AlessandrivượtbiêngiớitạiLaichâu,bắtđầuchiếndịchđóngcửabiêngiới,cắtđứtliênhệcủaVMvớiNamTrunghoa.Khoảnggiữatháng2/46Pháp cảnh báo VN phải thoả hiệp nhanh vì hiệp định Hoa­Pháp sắp được ký. 18/2, S điện về Paris thông báo H đã nhượng bộ không dùng chữ "Independence"màchỉcầnPháp"côngnhậnnhữngnguyêntắctựtrịcủaViệtnam,trongkhuônkhổLiênhiệpPháp".D'Ađồngýtrênnguyêntắc.Ngày 20/2,hãngReuterscôngbốnhữngđiềukhoảncủahiệpđịnhTrùngkhánhsắpđượckýkết,chophépquânPhápvàothaythếquânTưởng.Pariscũng lệnhchoLeclercchuẩnbịđổbộraHảiphòng.Hànộirốiloạn.Nhữngphầntửđốilập,vốnđangtứcviệcHđàmphánvớiPháp,kêugọitổngbãicôngvà đòiHtừchức,lậpchínhphủmớido"Côngdân"Vĩnhthuỵđứngđầu.HaibênđãđụngđộởkhuvựcquanhhồHoànkiếm.Ngày22/2,Htrảlờiphỏng vấn,khôngbìnhluậnvềtinđồnvềhiệpđịnhHoa­Việt.Trênthựctế,chínhphủtíchcựcchuẩnbịchiếntranh,thànhlậpthêmcácđơnvịdânquântựvệ, bắtđầusơtántrẻemvàngườigiàkhỏithànhphố.Sainteny,đãđồngývớinguyêntắctựtrịcủaVN(nhưngkhôngnhắcđếntừđộclập),lạinêuyêucầu mới,đòihỏichínhphủViệtnamphảicósựthamgiarộngrãicủacáctầnglớpdânchúngmớicóthểđứngrakýhiệpđịnh.Hcũngchỉđạođẩynhanhkỳ hạnhọpquốchộilầnthứnhấtmớiđượcbầuthánggiêng,lậprachínhphủliênhiệp.NhưngViệtquốcđượcTưởngủnghộ,kiênquyếtđòiđasốtrong chínhphủ.CóvẻnhưcólúcHđãmấthyvọng.TheoBảođại,sáng23/2,HbấtthìnhlìnhđếnthămvàđềnghịBảođạiranắmquyền. "Thưangài,tôikhôngbiếtlàmgìhơn.Tìnhhìnhcăngthẳng.TôihiểurõngườiPhápkhôngmuốnnóichuyệnvớitôi.Tôikhôngthuyếtphụcđượcđồng minhủnghộ.Cảthếgiớibảotôiđỏquá.Tôiđềnghịngàihysinhmộtlầnnữavàranắmchínhquyền".BĐtừchối,nhưngsaukhithamkhảoýkiếncác cốvấnđãnhậnlời.NhưngHlạiđổiý.Chiềuđó,HgặplạiBĐ "Thưangài,hãyquênnhữngđiềutôinóilúcsáng.Tôikhôngcóquyềntừbỏnhữngtráchnhiệmcủamìnhlúckhókhăn.Trảlạiquyềnlựcchongàilàsự http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1 88/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

"Thưangài,hãyquênnhữngđiềutôinóilúcsáng.Tôikhôngcóquyềntừbỏnhữngtráchnhiệmcủamìnhlúckhókhăn.Trảlạiquyềnlựcchongàilàsự hènnhátcủatôi.Xinngàihãythalỗichophútyếumềmvàýđịnhchuyểngánhnặngtráchnhiệmchongài.Tôicókếhoạchtừchứcchẳngquavìsự chốngđốiquyếtliệtcủapheđốilậpvớihiệpđịnhmàtôiđangthảoluậnvớiPháp." CáigìđãlàmHthayđổiýđịnh?Chỉbiếtlàngàyhômsau,thấycácbênthôngbáolàđãthoảthuậnđượcthànhphầnchínhphủliênhiệp.Haibộquan trọngnhấtlàNộivụvàQuốcphòngđượctraochocácphầntửtrunglập.Việtminhvàcácđảngkhácchianhau8ghếcònlại.TheoVõNguyênGiáp,H đãnhờTiêuVăn,vốnrấtghétPháp,thuyếtphụcpheđốilậpthoảhiệpđểcóthểthànhlậpchínhphủchốngPháp6. D'AquaylạiSàigònngày27/2.Cùngngày,ôngđồngýbảnhiệpđịnhkhungdoSđềnghị,côngnhậnViệtnamlà"Nhànướctựdo,cóquốchội,quân độivàtàichínhriêng"nhưngkhôngchấpnhậnquyềntựtrịcủaVNtrongđốingoạicũngnhưsựthốngnhấtvềchínhtrịvàlãnhthổgiữa3miền.Tuy nhiênvấnđềthốngnhấtcóthểgiảiquyếtthôngquatrưngcầuýdân.CùngngàytạiTrùngkhánh,Phápđồngýbỏyêucầuvềcáclãnhthổhảingoạitại QuảngchâuvàThượnghảivàsẵnsàngkýhiệpđịnhHoaViệt.TấtcảđãsẵnsàngđểquânPhápquaytrởlạiBắcbộ.ParistứctốcđiệnchoLeclerc: "Hãygiươngbuồmlên" Ngày2/3,QuốchộihọpphiênđầutiêntạiNhàhátlớn.Cảtoànhàtrànngậpcờđỏsaovàng.Hơn300đạibiểu,kháchmờivàphóngviênthamdự. TrongbộquầnáokakinổitiếngHbướclêndiễnđànđềnghịquốchộichấpnhận70đạibiểucủaViệtquốcvàĐMHđangphảiđợiởphòngchờ.Saukhi đượcchấpnhận,HtuyênbốkhaimạcquốchộiđạidiệnchotoànthểdântộcViệtnamvàđạidiệnchochínhphủliênhiệplâmthờixintừchức.Quốc hộiđãnhấttríbầuHlàmchủtịch,HảiThầnlàmphóchủtịchmặcdùôngnàycáoốmkhôngđếndự.HtuyênbốthànhlậpUỷbandântộckhángchiến đấutranhchođộclậphoàntoàncủadântộcvàHộiđồngcốvấnquốcgiadoBảođạilàmchủtịch.CùngngàyhạmđộiPhápchởđạoquâncủatướng LeclercrờiSàigònnhằmhướngHảiphòngthẳngtiến. Ngày5/3HtriệutậplãnhđạođảnghọptạiHươngcanhngoạiôHànội(saukhiTƯđãhọpngày24/2)đểđánhgiátìnhhìnhvàđềrachiếnlượcthích hợp.ýkiếnrấtkhácnhau.Mộtsốđòiđánhngaylậptức,sốkhácthìđềnghịtheoTàuchốngPháp...ĐánhgiálàlựclượngvũtrangViệtminhcònquá yếu,Hkhẳngđịnhcầnphảihoàhoãnbằngmọigiá.CólúcHphảihétlên:"Cácngườiquênlịchsửrồisao?MỗikhibọnTàuđến,chúngởlạihàngngàn năm.Tâythìbấtquáởvàinămrồicũngsẽphảicuốnxéo".SaunàykhinóichuyệnvớinhàsửhọcPhápPaulMus,Hdùngtừcònkinhhơn:"Thàngửic. Tâymộtlúc,cònhơnănc.Tàucảđời"7.CuốicùngquanđiểmcủaHthắngthế.Nghiquyếtcuộchọpnêurõ:"Vấnđềbâygiờkhôngphảilàđánhhay không.Màlàbiếttavàbiếtngười,đánhgiáđúngtìnhhìnhđểcóhànhđộngthíchhợp.TìnhhìnhhiệntạiphứctạphơnnhiềusovớilúcxảyraCMT8. Khiđó,cáclựclượngđốilậphoặckhôngmuốnhoặckhôngthểngăncản.Bâygiờ,đượcTưởnggiúpsức,chúngsẵnsàngmanhđộngchốngchínhphủ. Lúcđó,đồngminhđanglộnxộn,chúngtacóthểkhaithácnhữngmâuthuẫn.Bâygiờmâuthuẫnđãtạmthờilắngxuống.LựclượngtiếnbộdoLXlãnh đạothìởxa,chẳngcáchnàogiúpđượccáchmạngVN.Bởivậy"chiếnđấuđếncùng"chẳngkhácgìtựlàmyếuvàcôlậpmình".Nghịquyếtcũngnêu rõ,hoàhoãnvớiPhápsẽlàmchochínhphủbịchửilàbánnước,giúpPhápcủngcốlựclượngtấncôngmiềnbắc.NhưnghoàhoãnvớiPhápsẽlàm Tưởngsuyyếu,kéotheobọncơhộidântộcchủnghĩa.Hoàhoãncũnggiúpchínhphủcóthờigianchuẩnbịđầyđủcácđiềukiệnlâudàichocuộcđấu tranhgiànhđộclậphoàntoàn.CuốicùngnghịquyếtyêucầuPhápphảicôngnhậncácquyềntựquyếtvàtoànvẹnlãnhthổcủanhândânViệtnam. Cùngngày5/3,hạmđộiPhápcủaLeclerctiếnvàovịnhBắcbộ.BấtngờSaitenynhậnđượcđiệntừSàigònthôngbáo,TưởngtừchốichoPhápđổbộ nếukhôngcónhữngnhượngbộnữa.Uỷbankhángchiếnquốcgiacũngralờikêugọichuẩnbịđứnglênbảovệđấtnước.QuânPháplênbờchắc chắnsẽvấpphảisựkhángcựcủacảViệtnamlẫnTưởng.Leclerchoảngquá,yêucầuSphảilàmmọicáchđểthoảthuậnvớicácbên,kểcả"hứa nhữngđiềumàsaunàysẽvứtđi".Cuốingàyhômđó,SgặpH.CảmnhậnđượccuộcđàmphánHoa­Phápđanggặpkhókhăn,Hthừacơđòithêm chữ "independence" và toàn vẹn lãnh thổ. S hứa sẽ tổ chức trưng cầu ý dân 3 miền về việc thống nhất nhưng kiên quyết từ chối dùng từ "Independence".Cuộcđàmphánchẳngđiđếnđâu.Sánghômsau,hạmđộiPháptiếnvàovịnhHảiphòng.8h30,tàuđổbộPhápđượchạxuốngcửa sôngCấm.QuânTưởngtrênbờnổsúng.Sauchừng15phútsuynghĩ,quânPhápđãbắntrả.ĐạnvãinhưmưatrênđườngphốHảiphòngđếntận 11h.Kếtquả,mộtsốtàuPhápbịhưhại,mộtkhođạncủaTưởngbốccháydữdội.TạiHànội,tìnhhìnhlạitiếntriểnthuậnlợi.Saukhitưvấnvớicác http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1 89/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

11h.Kếtquả,mộtsốtàuPhápbịhưhại,mộtkhođạncủaTưởngbốccháydữdội.TạiHànội,tìnhhìnhlạitiếntriểnthuậnlợi.Saukhitưvấnvớicác đồng chí, H quyết định nhượng bộ. Hoàng Minh Giám được phái đến biệt thự của S thông báo VN đồng ý những điều kiện của Pháp, thay chữ "indepedence"bằngchữ"Freestate".Khoảng4hchiều,tạitoàbiệtthựtrênLýTháiTổđốiđiệnvớiBắcbộphủ,toànvănbảnhiệpđịnhđãđượccông bốtrướccácđạidiệnViệtnam,Phápvàmộtsốnhàquansátkhác.HiệpđịnhthừanhậnViệtnamdânchủcộnghoà"làmộtquốcgiatựdo,cóchính phủ,quốchội,quânđộivàtàichínhriêng,nằmtrongkhốiLiênhiệpPháp".Phápcũngđồngýviệctiếnhànhtrưngcầuýdânởcảbamiềnđểthống nhấtđấtnước.ĐổilạiViệtnamđồngýđể15000quânPhápvàoBắcbộthaythếquânTưởng.HCMkýtrướcrồiđưachothứtrưởngquốcphòngVũ HồngKhanh(Việtquốc)kýtiếptheo.Saulễký,đáplạisựhàilòngramặtcủaS,Hphátbiểu:"ôngđãthắng,ôngbiếtrằngtôimuốnnhiềuhơnthế. Nhưngtôihiểurằngkhôngthểcómọithứngaymộtlúc".SauđóHbìnhthảnlạingay,quaysangnóivớiPignonvàS:"Tôicómộtđiềuanủi,đólàtình bạngiữachúngta".BanchấphànhTƯhọpsaulễkýbàncáchtuyêntruyềnvềhiệpđịnh.HoàngQuốcViệtđượccửđiSàigòn,HoàngMinhGiámđi Huế,VõNguyênGiápđiHảiphòngđểgiảithíchvềnộidungbảnhiệpđịnh.Tinvềbảnhiệpđịnhđượcloantrêncácbáongaysánghômsauvàđược dânchúngđónnhậnvớisựthờơchenlẫnngạcnhiênvàgiậndữ.Tìnhhìnhởthủđôkhácăngthẳng.CácbáođốilậpgọiHlàViệtgian.Đảngquyết địnhtổchứcmộtcuộcmíttinhcủaquầnchúngtrướccửanhàhátlớnlúc4hchiềuđểủnghộchínhphủ.Pheđốilậpđãcàingườivàođểgâykíchđộng, mộtkẻgiấumặtthậmchíđãnémmộtquảlựuđạn,maymàquênrútchốt.GiápvừamớiquayvềtừHảiphòng,lêndiễnđàngiảithíchnộidunghiệp định và kêu gọi mọi người bình tĩnh giữ vững trật tự. Giáp so hiệp định này với hiệp định Brest Litovsk mà Lê nin đã ký với Đức năm 1918, tuy có nhượngbộmộtphầnlãnhthổNganhưngcuốicùngdẫnđếnđộclậphoàntoàn.Tiếptheomộtsốdiễngiả,Hxuấthiệntrênbancông: Đấtnướcchúngtađượctựdotừtháng8/1945.Nhưngđếngiờ,chưacómộtcườngquốcnàocôngnhậnđiềuđó.Bảnhiệpđịnhnàymởđườngchoviệc côngnhậnquốctếvànângcaovịthếcủaViệtnamtrênthếgiới.Chúngtađãtrởthànhmộtdântộctựdo.QuânPhápsẽrútkhỏiViệtnam.Đồngbào cầnphảibìnhtĩnh,giữgìnkỷluật,củngcốkhốiđoànkếtdântộc.Tôi,HCM,đãcùngvớicácđồngchícủamìnhchiếnđấusuốtđờivìđộclậpcủaTổ quốc.Tôithàchếtchứkhôngthểphảnbộiđấtnướccủamình.SựchânthànhvàxúcđộngtrongphátbiểucủaHđãgâyấntượng.Buổimitingkếtthúc trongtiếnghôvangdậy"HCMmuônnăm".Nhưngcáclãnhđạođảngthìthựctếhơn.Haingàysau,ủybanthườngvụranghịquyếtvớitêngọi"Hoàđể tiến",nêurõ"Tổquốcđanglâmnguy,thoảthuậnvớiPhápchochúngtathêmthờigianbảotoànlựclượng,củngcốvịtríđểcóthểnhanhchóngtiếntới độclậphoàntoàn".GiápquaylạiHảiphòngđểđàmphánvớiLvềcácđiềukhoảnquânsựquyđịnhtronghiệpđịnhtạmthời.NguyễnLươngBằng đượccửlênTháinguyênđểchuẩnbịcăncứkhángchiến,HoàngVănHoanđượccửđiThanhhoácũngvớimụcđíchđó.HgửithưchođồngbàoNam bộthôngbáovềviệcngừngbắn,nhưngkêugọigiữvữngkỷluậtvàchuẩnbị.TạiParis,bảnhiệpđịnhđượcchàođóntíchcực.Bộtrưởngthuộcđịa MariusMoutettrìnhlênchínhphủvàđượcphêduyệtvềnguyêntắc.ThủtướngPhápBidaultcòngọiđâylàmôhìnhđểgiảiquyếttìnhhìnhởcácnước thuộcđịakhác.Trongnước,cácphầntửđốilậpvẫnđòichínhphủtìmkiếmsựủnghộcủaTưởnghoặcMỹ.CốvấnVĩnhThuỵxinvàđượcphépđi TrùngkhánhđểtrựctiếpkêugọiTưởngGiớiThạchgiúpđỡ8. Ngày18/3,1200quânPháptrên200xequânsự,chủyếulàcủaMỹ,tiếnquacầuPaulDoumervàonộithànhHànộitrongsựhânhoancủakiềudân Pháp.QuânTưởngđãrútkhỏithànhphốtrướcđómấyngày.DânViệtnamnhìnthấyđộiquânđượctrangbịtốitâncủaPhápđềuchoáng:"Chúngta thuamấtrồi,họmạnhquá".TrongkhiLeclercthừabiếtrằng1sưđoànkhócóthểbìnhđịnhđượcgiảiđấtnày.Chiềuđó,Leclerc,Sainteny,Pignon cùngmộtsốsĩquankhácđếnBắcbộphủđểchàoHvàcácthànhviênchínhphủ.MặcdùHvàLnângcốcchúcmừngtìnhhữunghịViệtPháp,không khítrongphònghọpcũngnặngchẳngkémgìngoàiphố.Tốiđó,Hmởtiệcchiêuđãi.MộttrongnhữngkháchmờidanhdựlàthiếutáFrankWhite,đại diệnmớicủaOSS.WhiteđượcxếpngồingaycạnhHlàmchonhiềusĩquancócấpcaohơncùngdựbuổitiệcđócảmthấykhóchịu.BảnthânWhite cũnglúngtúng.NhưngHnói:"nếukhôngnóichuyệnvớianhthìtôinóichuyệnvớiai".TheoWhite,khôngkhírấtkháchsáo.BênPhápthìchẳngcógì mànói,quânTàudoLưHánđứngđầuthì"saykhướt".TuynhiênHcũngbiquanvềsựquantâmcủaMỹtớiĐôngdương.SựthựclàTrumancũng chẳngbuồnđộngđếnláthưdoHgửikêugọiMỹủnghộViệtnamđộclậptheocácđiềukhoảncủahiếnchươngLHQ.KhinghetinvềhiệpđịnhViệt Pháp,ngoạitrưởngMỹJamesByrnesnói"thếlàPhápđãhoànthànhviệcthâutómĐôngdương".SaukhiChurchilđọcbàidiễnvănnổitiếngvề"bức mànsắt"tạiFulton,Missouri,quantâmhàngđầucủaMỹlàchủnghĩacộngsảnthếgiới,chứkhôngphảiviệccôngnhậnViệtnamlà"quốcgiatựdo" trongkhốiliênhiệpPháp.Ngày22/3,mộtcuộcdiễubinhchungđượctổchứcgầnkhuthànhcổHànộiđểhâmnóng"tìnhhữunghịViệtPháp".Xecủa PháptoàndoMỹsảnxuất,máybaySpitfirethìcủaAnh.Đámđôngthìbênnàovỗtayquânbênđấy.NgàyhômsauLeclercrờiHànội,bàngiaolạicho http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1 90/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

PháptoàndoMỹsảnxuất,máybaySpitfirethìcủaAnh.Đámđôngthìbênnàovỗtayquânbênđấy.NgàyhômsauLeclercrờiHànội,bàngiaolạicho tướngValluy.Tuykhôngcónhữnggiaotranhlớn,đãxảyrađụngđộkhiquânPhápchiếmmộtsốcôngsởvàchỉchịurútsaukhinhândântổngbãi công.KhitraođổivớiS,thốngsứPháplàD'ArgenlierngỏlờimuốngặpHtrựctiếp.Hnhậnlờingayvìthấyđâylàcơhộiđểcóthểđàmphánchínhthức tiếntớiphêduyệthiệpđịnhsơbộcàngnhanhcàngtốt.Ngày24/3,Hđộimộtchiếcmũrộngvành,cùngvớiGiámvàbộtrưởngngoạigiaomớiNguyễn TườngTam,lênchiếcthuỷphicơCatalina,bayđếnHạlonggặpD'AtrênchiếnhạmEmileBertin.SaukhixemnhữngchiếnhạmcủaD'Abiểudương lựclượng,haibêntraođổitrongcabincủađôđốc.Hmuốnphêchuẩnhiệpđịnhngaylậptức.D'Angượclại,muốncácđạidiệnkháccủaPháplàm quenvớinhữngđiềukhoảncănbảncủahiệpđịnhtrước.D'AđềnghịtổchứcmộtcuộchọptrùbịdựkiếnởĐàlạtvàsauđósẽđàmphántiếptụcởđó. Hđồngýhọptrùbị,nhưngsợD'AsẽkiểmsoáttìnhhìnhởĐàlạt,nênđềnghịchuyểnđịađiểmđàmphánsangPháp,hyvọngcóthểdùnguytíncũ ảnhhưởngđếnýkiếncủacôngchúngPhápvốnđangrấtdaođộngtừsauchiếntranh.SandLeclerclạivàohùavớiH,chorằngnhưthếHsẽđỡbị sứcépcủapheđốilậpvàquânTưởng.CuốicùngD'Acũngđồngý.CuộcgặpgỡnàylàmộtbàitậphữuíchchoH.Nógiúpôngđượcđốidiệnvớimột taythựcdânlõiđờinhưD'Avàđãđứngvữngtrongcuộcnóichuyện.Trênđườngvề,HchiasẻvớiđệtửcủaD'AlàtướngSalan: "Nếuđôđốcnghĩrằng hạmđộicủaôngtalàmtôisợthìôngấylầmto.Nhữngchiếnhạmtođùngđấylàmsaobơingượcvàocáccửasôngcủachúngtôiđược."Hộinghịtrùbị đượctổchứctạiĐàlạtvàogiữatháng4/1946.ĐoànViệtnamgồmcóGiápvàTamđãkhôngthuyếtphụcđượcD'AthảoluậnvềtìnhhìnhNambộlúc đóđangcógiaotranhdữdộimặcdùđãcólệnhngừngbắn.MâuthuẫncũngphátsinhkhibànvềvịtrítươnglaicủaVNtrongkhốiLHPháp.ĐoànVN chorằngVNsẽlàmộtquốcgiacóchủquyềntrongLiênhiệp.PhápthìchorằngLHPlàmộtnhànướcliênbang,mỗiquốcgiatựdocầnphảinhượng bộphầnlớnchủquyềnchocơchếliênbangvàthốngsứdoParisbổnhiệm.GiápquayvềHànộirấtthấtvọng.Hanủi,haibêndùsaođãhiểunhau hơn,cácvấnđềkhácbiệtkhôngphảilàquáđốikhángvàcóthểthoảhiệptrongcuộcđàmphánsắptớitạiPháp.Nămngàysau,D'AbayraHànộiđịnh thuyếtphụcHhoãnchuyếnđivớilýdocuộcvậnđộngtranhcửởPhápđangđếnhồicaotrào.D'AcòndoạhìnhnhưsắptớisẽthànhlậpNhànước Nam bộ tự trị, hoàn toàn đi ngược lại với những gì đã quy định trong hiệp định tạm thời giữa H và Sainteny. H quyết định không nhượng bộ. Ngày 30/5/1946,hơn50,000dânđãđộimưađếnkhuônviênĐạihọcĐôngdươngđểtiễnpháiđoànchínhphủđiPhápđàmphánhoàbình.Pháiđoàndo PhạmVănĐồngdẫnđầu.Hkhôngcótrongthànhphầnđàmphánchínhthứcmàthamgiavớitưcách"Kháchmờidanhdự"củachínhphủPháp.Cùng đicóSalan.HthềtrướcđámđôngsẽphụcvụquyềnlợiTổquốcvànhândânViệtnam,kêugọinhândântuânthủcácyêucầucủachínhquyềnkhiH vắngmặtvàtôntrọngngườingoạiquốc.Sánghômsau,cảđoànkhởihànhtừBắcbộphủ,sangsânbayGialâmvàcấtcánhtrên2chiếcDakota.Tất cảđềumặcâuphụctrừHvẫnchiếcáokhoáckakivàđigiàyđen9. Parischỉthịchophicôngbaylòngvòng,bảođảmpháiđoànchỉđếnPhápkhikếtquảbầucửđãngãngũ.ChặngnghỉđầutiênlàởCalcuta(saukhi stoptạiMiếnđiện).RađónđoàncóLãnhsựPhápvàđạidiệnchínhquyềnAnh.CảhộiđượcbốtríởkháchsạnGreatEasternhaingàyđingắmcảnh. Ngàythứ4điAgrathămTajMahal,sauđóđiKarachi,Iraq,đếnCairongàythứbảyvàởlạiđó3ngày.TrướckhirờiAicập,HnhậnđượctinD'Ađãlập nhànướcNambộtựtrịvàđượcchínhphủPhápcôngnhận.HyêucầuSalanhànhđộngđểđừngbiếnNambộthành"Alsace­Lorrainemới"cóthểdẫn đếncuộcchiếntranhTrămnăm10.CuộcbầucửởPhápngày2/6đãđánhđổchínhphủxãhộicủathủtướngGuin.Trongkhichínhphủmớiđangđược thànhlập,khôngrõaisẽđứngratiếpđónchínhthứcpháiđoàn.ParisđànhphảiláichuyếnbayđếnbãibiểnBiarritztrênvịnhBiscay.Cácquanchức địaphươngđãrađónvàđưaHđếnkháchsạnCarltonngaybờbiển,còncácthànhviênkhácđượcmờiđếnchỗítsangtrọnghơn11.Sauđócácthành viênkhácđượcđưađếnParis,cònthủtướngbảothủmớibầuGeorgesBidaultpháiSaintenyđếnhầuchuyệnHmấyngàyởBiarritzchođếnkhíchính phủmớiđượcthànhlậpxong.HrấtlolắngvềdiễnbiếntìnhhìnhParisvàđặcbiệtởlàĐôngdương.CóvẻnhưD'Ađanglàmmọicáchđểpháhoại hiệpđịnhsơbộgiữaHvàSainteny.SrasứctrấnanHlàquốchộiPhápsẽkhôngcôngnhậnNambộnếukhôngcókếtquảtrưngcầuýdân.Saitenycố gắnglàmchoHkhuâykhoả.ThỉnhthoảnghaingườiđếnthămbiệtthựcủaemgáiStạiHendaye,ởđóHchơiđùahànggiờvớicháugáicủaStrênbãi biển.HcònđixemđấubòởbiêngiớiTâybannha,thămtuviệnLourdes.KhiăntrưatạilàngđánhcánhỏBiristou,Hđãđểlạidònglưuniệm:"Đại dươngvàbiểncảkhôngthểchiacắtnhữngngườianhemgắnbóvớinhau".Cóhôm,họdànhcảngàyđiđánhcátrênbiểnởSt­JeandeLuz.Hcóvẻ khoái,tựcâuđượcmấyconcángừvàtánphétvớithuyềntrưởng.KhibànđếnphongtràolykhaixứBasqueởtrongvùng,Hnhấnmạnh:"Riêngkhoản nàytôicókinhnghiệmhơnanh,tôierằngngườianhemBasquenênnghĩrấtkỹtrướckhihànhđộng".Vàonhữngnămsaunày,thỉnhthoảngHcó nhắclạiđâylàmộttrongnhữngngàyhạnhphúcnhấtcủađờiông12.Hcòndànhmộtsốthờigianchoviệcnhànước.Ôngvàovai"BácHồ"tiếpcácđại diệnViệtkiều,côngđoànvàphóngviênbáoNhânđạo.Hquantâmđếnmọithứ,mọingười,cưxửhếtsứcgiảndịvànhũnnhặn.NhưngcũngcólúcH http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1 91/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

diệnViệtkiều,côngđoànvàphóngviênbáoNhânđạo.Hquantâmđếnmọithứ,mọingười,cưxửhếtsứcgiảndịvànhũnnhặn.NhưngcũngcólúcH tỏracứngrắn.KhiđượcmộtđảngviênxãhộiPhápthôngbáolàViệtminhđãámsátphầntửTroskitTạThuThâutạiSàigòn,Hđãkhóc"ngườiyêu nướcvĩđại"nhưngsauđónóithêm"Tấtcảnhữngngườiđisaiđườngđềusẽbịloạibỏ".Ngày22/6HvàSbayđếnParisquavùngđồngbằngsông Loatuyệtđẹp.Skểlại,khimáybaychuẩnbịhạcánh"Htáimặt,mắtchớpliêntục,thậmchícổhọngnghẹnlại,khôngnóiđượcnênlời".Khimáybay chạychậmtrênđườngbăng,HcầmtayS:"Hãyởgầntôi.Đôngngườiquá" SânbayBourgerquảthậthômđórấtđông.CờViệtnamvàcờPháptungbaytronggió.ĐónHtậnsânbaylàMauriusMoutet,bộtrưởnghảingoại, cũnglàbạncũcủaHthờisauThếchiếnI.Sauvàinghilễngoạigiao,Hđượcbốtríđưavềcănphòngsuit,kháchsạnRoyalMonceauphốHoche.Hình ảnhlãnhtụdukíchloayhoayxoayxởvớinhữngđồvậtsangtrọngcủacănphòngkhắcđậmtrongtrínhớcủaSaiteny.ScònnghingờlàthểnàoH cũngngủtrênthảmsànchứkhôngphảitrêngiường.ChínhphủBidaultđếntậnngày26mớichínhthứcnhậmchức,bởithếđàmphánchỉcóthểbắt đầuvàotháng7.Hloanhquanhthămthúnhữngchỗtrướcđây,rarừngBoulognerồiđếnngõCompoint.HcònđềnghịSđưađếnbãibiểnNormandy nơiđồngminhđổbộ.HngủtạibiệtthựcủaSởgầnđóvàdậyrấtsớmđểtángẫuvàhỏikinhnghiệmchănnuôicủacácnôngdânPháp.Hcònphải tiếpđónvôsốkháchkhứa,dướisựchỉđạocủavụtrưởnglễtânJacquesDumaine.NhưngnóichunglàHlàmđơngiản,mờitấtcảnhữngngườimuốn phỏngvấnđếnănsángvớiôngtừ6hsángvàănmặcbìnhthường.KểcảtạitiệcchiêuđãitânthủtưởngBidaulttối4/7,Hcũngchỉcàikíncổchiếcáo kakicủamìnhchotrangtrọng,tuynhiênvẫndiệnđôidépcaosu.TrongmộtbữatiệcdoStổchứctạinhàriêng,HđãgặplạiAlbertSarraut.Ôngnày kêulên:"Cuốicùngthìtôicũngtómđượcngài,tôiđãphảitốngầncảđờiđểtheođuổingài"rồiômchầmlấyrấtthânthiết.Sarautchỉquantâmkhông biếttrườngA.SarautởHànộicócònkhông?HcũngxingặpDeGaulenhưngkhôngđượcvìCharle"Lớn"khôngthíchcanthiệpvàocôngviệccủa chínhphủsaukhiranghỉhưuởColombey.LạnhấtlàLeclerclạitìmcáchtránhHmặcdùcảhaicóvẻrấtthânnhauởĐôngdương.Schorằngcác hoạtđộngcủaLtạiĐôngdươngbịcácgiớichứcquânsựPhápphêphánnhưđiênnênôngnàytránhđổthêmdầuvàolửa.CũngcóthểlàLchorằng HđãlừamìnhkhikhăngkhăngkhẳngđịnhlàchínhphủVNkhôngchuẩnbịchiếntranh. 11hsáng2/7,14ôtôcùngvớiDumaineđónHđếnkháchsạnMatignondựlễtiếpđónchínhthứccủaBidault.Trongbàiphátbiểukhaimạc,Bidaultxin lỗivềsựchậmtrễtiếnhànhđàmphánhoàbìnhvànhắcđếntìnhhữunghịlâuđờigiữahaidântộc.ÔngnàymiêutảKhốiLiênhiệpPhápmớisẽthấm đẫmtínhnhânđạovàhyvọnghaibênsẽđàmphánchânthànhvàtrêntinhthầnhiểubiếtlẫnnhau.Đáplời,HnhắclạiParislàcáinôicủanhữnglý tưởngcaocảcủacáchmạngPhápnăm1789.Hdựđoánđàmphánsẽkhókhănnhưngsẽthànhcôngnếucảhaibênđều"khônglàmvớingườikhác nhữngđiềumàkhôngmuốnngườikháclàmvớimình"13.Ngàyhômsau,HđibộtrênđạilộChampElysees,đặthoatạimộchiếnsĩvôdanhcạnhKhái hoànmôn,kéotheomộtđámđôngngườitòmò.Hnóiđùa"HọmuốnxemCharlieChaplincủachâuánhưthếnào."HcũngđếnđiệnVersaillesnơiông đãtrao"Bảnkiếnnghị"cholãnhđạocácnướcđồngminhthắngtrậnsauThếchiếnI,thămmộNapoleontạiđiệnLesInvalidesvàthămtượngđàikỷ niệmcácchiếnsĩdukíchbịĐứchànhhìnhtrênnúiValerianởMonmartre.Cuộcđàmphánchínhthứcbắtđầutừngày6/7tạicungFontainebleaucổ kính. Đoàn Pháp do MaxAndré (đã được De Gault cử sang Đông dương hồi tháng Giêng) lãnh đạo. D'A đã đề nghị bay về Paris làm trưởng đoàn nhưngBidaulttừchốivìsợphảnứngcủaViệtnamvàcôngchúngPháp.ThànhphầnchínhtrịtươngđốihỗnhợpgồmcảđảngviênFCP,đảngXãhội vàđảngNhândâncộnghoà(MRP)củaBidault.TìnhhìnhViệtnamtrướcđàmphánxấuđinhanhchóng.Ngày1/6,chínhquyềnNambộdoNguyễn VănThịnhlãnhđạođãnhậmchứcởSàigòn.TạiHànội,quânPhápchiếmtoànhàThốngsứ,biểutượngquyềnlựcởĐôngdương.Chỉsaukhibịphía Việtnamphảnđốikịchliệt,ValluymớichịurútravàtổchứccanhgácchungcùngvớiquânđộiViệtnamđợikếtquảđàmphánởParis.PhạmVănĐồng đãđảkíchnhữnghànhđộngnàycủaPhápngaytrongphiênkhaimạc.Haibêncũngthốngnhấtđượcnộidunggồm3phần:vịtríViệtnamtrongLiên hiệpPháp,quanhệvớicácnướcthứbavàthốngnhất3miền.TuynhiêncácbênvẫngiữnguyênýkiếnnhưtạiHộinghịthángTưởĐàlạt.NgườiPháp đặcbiệtkhóchịukhinóiđếnchuyệnNambộ,đòirúttấtcảcácquâncủamiềnBắctrướckhicóngừngbắn,họcũngđưaramộtđịnhnghĩarấthẹpcho kháiniệm"quốcgiatựdo".Mộtsốcòntỏtháiđộcoithườngbằngcáchthườngxuyênvắngmặttạicáccuộchọp.ĐoànVNhyvọngsựủnghộtừFCP vàmayrathitừđảngXãhội.BáochíhaiđảngnàyđềucótháiđộủnghộHCMrõrệt.TrướcđóđoànđạibiểuquốchộicũngđãđếnPhápvànốilại quanhệvớiFCP.Tuyvậy,mặcdùnhiềuđảngviênFCPcóthiệnchívớiướcvọngcủaVN,lãnhđạođảngtỏranghingờtrướcđộngtháigiảitánICPhồi tháng11nămngoái.FCPcũngđangbịcuốnvàolànsóngkhôiphụctinhthầndântộcchủnghĩasauchiếntranhtạiPháp.SđãbiếttháiđộcủaFCPkhi ôngtrìnhbảnhiệpđịnhsơbộlênMauriceThorez,mộtthợmỏđượcđônlênphóthủtướng.Thorezduyệtbảnhiệpđịnhvànóithêm:"NếuViệtnam http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1 92/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

ôngtrìnhbảnhiệpđịnhsơbộlênMauriceThorez,mộtthợmỏđượcđônlênphóthủtướng.Thorezduyệtbảnhiệpđịnhvànóithêm:"NếuViệtnam khôngtuânthủnhữngđiềukhoảnnày,hãyđểnòngsúngnóichuyệnhộchúngta"14.Hkhôngthamgiavàocuộcđàmphánchínhthứcmàlợidụngtất cảcáccơhộibằnguytínvàsựcuốnhútcủamìnhđểtìmkiếmsựủnghộchosựnghiệpcủaViệtnam.Cóngườigọinhữnghoạtđộngnàylà"Chiến dịchlàmduyên"củaH.Hgặpđạidiệntấtcảcácđảngpháichínhtrị,nóichuyệnvớitấtcảcácnhàbáovàtríthứcnổitiếng.Hcònđềnghịôngbạncũlà ThorezgiúpảnhhưởngđếnchínhphủPháp.KhôngrõThoreztrảlờithếnào. Dokhôngcóthôngtintừcáccuộchộiđàm,xemracôngchúngthìủnghộViệtnamcònphebảothủchốnglại.KhôngkhíkhánóngtrongxãhộiPháp. Ngày12/7HCMtổchứccuộchọpbáođểtrìnhbàyquanđiểmcủachínhphủmình.Hnhấnmạnh,VNtìmkiếmđộclậpdântộcvàkhôngtánthành phươngánliênbang.TuynhiênVNsẵnsàngchấpnhậnđộclậptrongkhuônkhổLiênhiệpPháp.HtuyênbốcáctỉnhNambộlàmộtphầnkhôngthể táchrờicủaViệtnamvàkhôngthểđàmphánriêngrẽ.HhứasẽbảovệtấtcảcáctàisảnvàquyềnlợikinhtếcủaPhápởĐôngdương,bảođảmquyền ưutiênchoPhápkhiViệtnamcầnsựtrợgiúpcủanướcngoài.KhimộtphóngviênMỹhỏi,cóphảiHlàcộngsản?HthừanhậnlàhọctròcủaMarx,tuy nhiênchorằngchủnghĩacộngsảnđòihỏimộtnềncôngnghiệppháttriểndođókhôngcóđiềukiệnxâydựngởVN.Aimàbiếtđượcbaogiờgiấcmơ thếgiớiđạiđồngcủaMarxđượcthựchiện.2000nămtrướcJesuscũngđãdạytaphảiyêukẻthùcủamình,bâygiờcóthấyởđâuđâu?15 TạiSàigòn,D'Abắtđầucáchànhđộngnhằmgâyảnhhưởngđếncuộcđàmphán.Ngày23/7,cótinđồnlàD'AdựkiếnsẽtổchứchộinghịtạiĐàlạt ngày1/8đểthànhlậpliênbangĐôngdươnggồmNambộ,NamTrungbộ,Tâynguyên,Lao,Cambodia.PhạmVănĐồnglậptứcbỏcuộchọp,phía Pháp phải hứa trình chính phủ xem xét. Việt minh cũng tiến hành một loạt các cuộc tấn công vào các quyền lợi của Pháp. Ngày 26/7, H đến Fontenebleauvàthuyếtphụcđược2bênngồilạibànđàmphán.Nhưngkhôngđượcbaolâu.Ngày1/8,D'AvẫntiếnhànhhộinghịĐàlạt,đoànVNsau khichínhthứcphảnđối,khôngđượcchínhphủPháptrảlời,đãrờibànhọp.HlạiphảinhờđếnôngbạncũMoutetđểtìmracôngthứcnốilạiđàmphán. MoutetchorằngđàmphánvớiHvẫnlàtốthơncả,trêntinhthầnhiệpđịnhsơbộ6/3.Tuynhiênhaibênphảigiảmvolumechửibới,tuyêntruyềnvà khiêukhích.MoutetdựđoánlàVMsẽthắngtrongbấtcứcuộcbầucửtạiNambộnếuphápluậtởđókhôngđượckhôiphục.Cuốitháng8,cáccuộc đàmphánđượcnốilại.TuynhiênphíaPhápkiênquyếtkhôngchịuchấpnhậnđộclậpcủaVNcũngnhưđịnhchínhxácngàytrưngcầuýdântạiNam bộ,ngày10/9đoànViệtnambỏbànhọp.Bangàysau,họlêntàuvềnướcđểHCMởlạimộtmình. Khiđàmphánrơivàobếtắc,SđãđềnghịHvềnướcđểdẹpnhữngtưtưởngchốngPhápởtrongnước,nhưngHkhôngthểravề"taytrắng"vàquyết địnhởlại.ChínhphủPhápgâysứcépbằngcáchkhôngtrảtiềntạiRoaylMonceau.HchuyểnđếnnhàngườiquenlàRaymondAubractạiSoysy­sous­ Montmorencyvàtiếptụctiếpkhách,trảlờiphỏngvấn.HkêugọiMoutet"đừngđểtôirờiPháptrongtìnhtrạngnày,hãytrangbịchotôichốnglạinhững kẻmuốndiệttôi,ôngsẽkhôngphảitiếc".Ngày11/9,HtổchứchọpbáonhấnmạnhVNmuốntìmkiếmthoảthuận.Hchorằngnhữngmâuthuẫnhiện tạicũngnhưmâuthuẫntronggiađình,dựđoáncóthểkýhiệpđịnhtrong6thángvàhứasẽổnđịnhtìnhhìnhtạiĐôngdương.CùngngàyHgặpđạisứ MỹJeffersonCafferytạiđạisứquán.CafferytrongbáocáovềWashingtonđãnhậnđịnhrằngHrấtcótưcáchvàđúngmựctrongnóichuyện,dựđịnh lôikéoMỹvàođàmphánđểgâysứcépvớiPháp.Ngàyhômsau,HgặpGeorgeAbott,bíthưthứnhấtsứquánMỹsaunàylàtổnglãnhsựMỹtạiSài gòn.HnhắclạichuyệnhợptácvớiMỹtrongchiếntranh,bàytỏsựngưỡngmộvớiRousevelt,kêugọiMỹgiúpđỡkinhtếchoViệtnamvìPhápquá nghèokhôngthểlàmgìđược.Cuốibuổi,HnhắckhéovềchuyệnMỹcóthểsửdụngCamRanhlàmcăncứhảiquânchomình. MộtsốchuyêngiachâuácủaBộngoạigiaoMỹcũngtỏralongại.AbottLowMoffatcủavụĐNAtrongmộtbứcthưgửithứtrưởngphụtráchcáccông việcViễnđôngJohnCarterVincentđãcảnhbáo:"tìnhhìnhđãtrởnênnghiêmtrọng"ởĐôngdươngdoPhápviphạmhiệpđịnh6/3.NgườiViệtrấtphẫn nộvềcáchànhđộngcủaPhápdẫnđếnPhápsẽsửdụngvũlựcđểtáichiếmĐôngdương.Moffatkhuyếncáobộngoạigiaonên"bàytỏMỹhyvọng Pháp sẽ tuân thủ các điều khoản của hiệp định 6/3, ổn định trật tự và bảo đảm quyền lợi của các dân tộc phụ thuộc".Tất nhiên chính phủTruman chẳngdạigìmàdâyvớiPhápvàothờiđiểmchínhtrịnhạycảmnàycủanướcPháp.Thêmnữa,cótintinbáochínhphủHànộichẳngqualàcôngcụ củaKremlinđểmởrộngảnhhưởngsangchâuá.Tháng8,tổnglãnhsựCharlesReednhậnđượcđiệnphảitìmhiểutươngquangiữacộngsảnvà khôngcộngsảntrongchínhphủ,cũngnhưđườnglốicủaHvàcácđồngchí.ReedđãthôngbáochoWashingtonrằngngườiVNđềutinlàMỹủnghộ Pháp,bằngchứnglàlínhPhápcưỡixeJeepchạytrênđường,khítàiquânsựmàPhápsửdụngđượclấytừkhoquândụngcủaMỹởManilanênvẫn http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1 93/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

Pháp,bằngchứnglàlínhPhápcưỡixeJeepchạytrênđường,khítàiquânsựmàPhápsửdụngđượclấytừkhoquândụngcủaMỹởManilanênvẫn cònnguyênphùhiệucủaquânđộiMỹ.BộngoạigiaođãbáochoNhàtrắngvềtìnhhìnhnày,nhưngTrumanquyếtđịnhkhôngcanthiệp. QuyếtđịnhcủaHởlạiParissaukhicảđoànđàmphánđãvềnướcđãgâynêntranhluậnlớn.MộtsốnhàquansátPhápchorằngHmuốnănvạchính phủPhápnhữngđiềumàHkhôngthoảthuậnđượctrênbànđàmphán.MộtsốchorằnglờikêugọitớiMoutetlàkhôngchânthànhvìcuốicùngHđãra lệnhchochínhphủtiếnhànhchiếntranhchốngPháp,mànếucóchânthànhthìđãchắcgìHbảođượcđámđànemcũngnhưkiểmsoátđượctình hìnhlộnxộnởĐôngdương.Đúngthế,ởViệtnam,vàthậmchíngaytronggiớiViệtkiềuởPháp,tinhthầnchốngPhápđanglêncaovàHchịusứcépto lớn trước bất kỳ thoả hiệp nào. Saiteny thì tin rằng H chân thành, bằng chứng là H đã bỏ nhiều công sức để xoa dịu lòng căm thù Pháp trong dân chúng.BidaultthìchorằngHchỉdiễn"tìnhhữunghị"còntrênthựctếđãchỉđạoHànộichuẩnbịchiếntranh16. Bidaultkhôngphảilàkhôngcólý,TrongmộtcuộcphỏngvấnHngày11/9,phóngviênNewyorkTimesDavidSchoenbrunđãhỏithẳng:"Liệuôngcó nghĩchiếntranhlàkhôngthểtránhkhỏi?".Hđãtrảlời"Chắcchắnchúngtôisẽphảichiếnđấu.NgườiPhápkýhiệpđịnhvàvẫycờchàođóntôi.Nhưng tấtcảchỉlàđểchemắt".KhiDavidchorằngbắtđầucuộcchiếntranhmàthiếuquânđộivàvũkhíthìthậtlàvôvọng,Hđãphảnđối:Không,khôngvô vọng.Đósẽlàmộtcuộcchiếngaygovàquyếtliệtnhưngchúngtôisẽthắng.Chúngtôicómộtvũkhímạnhchẳngkémnhữngcỗđạibác:đólàtinh thầndântộc!Đừngcóđánhgiáthấpđiềuđó.NgườiMỹchắchẳnphảinhớlàmộtđámnôngdânchânđấtMỹđãđánhthắngquânđộihoànggiaAnh nhưthếnào Davidchorằngđólàchuyệnxưarồi.Cònbâygiờvũkhíđãpháttriểnđếnmứcquyếtđịnh.Hnhấnmạnh,vũkhílúcnàocóthểmuađược,vàtinhthần anhdũngcủaconngườimớilàquyếtđịnh,nhưcácdukíchNamtưđãđánhthắngphátxítĐức."Hàngtriệucâytầmvôngsẽmọclênsaulưngquân thù"vàđâysẽlàcuộcchiến Giữahổvàvoi.Nếuhổđứngyên,chắcchắnvoisẽdẫmbẹp.Nhưnghổnấptrongrừngvàsẽxuấthiệnbanđêm,cắnmộtmiếngrồilạibiếnmấtvào rừngsâu.Dầndầnvoisẽchảyhếtmáumàchết.ĐósẽlàcuộcchiếntranhĐôngdương DovẫncóhyvọnglàFCPsẽlênnắmquyềnởPháp,ThorezđãthuyếtphụcHhoãntiếnhànhcáchoạtđộngquânsựđểtìmbiệnphápngoạigiao. Ngày14/9ngaytrướckhiđigặpMoutet,HđãcảnhcáoSaintenylànếukhôngđạtđượcthoảthuận,chắcchắnchiếntranhsẽxảyra."Mỗingườicác ôngbịgiết,cácôngsẽgiết10ngườicủachúngtôi.Nhưngcácôngmớilàngườihếthơitrước".TrongcuộcgặpHđãđềnghịhaibêncùngchịutrách nhiệmvềtìnhhìnhởNambộ,nhưngMoutettừchối,chorằngViệtnamthamgiavàouỷbantheodõitìnhhìnhlàviphạmchủquyềncủaPháp.Moutet đềnghịkýbảnGhinhớ(modusvivendi)đểtránhchođàmphánđổvỡhoàntoàn.BảnghinhớkêugọingừngbắntạiNambộtừngày30/10vànốilại đàmphánvàothángGiêng1947.Hkhôngđồngývàrờibànđàmphánlúc11hđêm,tuyênbốsẽtrởvềĐôngdươngvàothứhai16/9.Saunửađêm,H liênlạclạivớiMoutet.HaibênđồngývềnguyêntắclàđạidiệnVNđượcuỷquyềnhợptácvớiD'AđểtiếntớihoàbìnhtạiĐôngdương.Hđãđồngýký bảnGhinhớ.BảnGhinhớlàtấtcảnhữnggìHcóđượcsau2thángđàmphántạiFontenableau.Saitenynhớlạimẩugiấy"nóngbỏng"đóđãđược soạnthảovộivãngaytrongphònglàmviệccủaôngvàchoH"íthơnnhiềucáimàôngtahyvọng".TạiĐôngdương,ngườiPhápthởphào,cònngười Việtcảmthấybịlàmnhục.HđãnóivớiSaintenykhicuộchọpkếtthúclúc3hsáng:"Tôiđãkývàobảnántửhìnhcủatôi"Kỳlạlàsaukhikýkếtthoả thuận,HcũngcóvẻkhôngvộivànggìquayvềViệtnam.HtừchốichiếcmáybaydochínhphủPhápbốtrí,lấycớlàsứckhoẻyếuvàđềnghịđượcđi tàuthuỷ.TrongkhiSđanglưỡnglự,HliênlạcthẳngvớibộtrưởnghànghảivàđượcđồngýlêntàuDumontD'UrvillekhởihànhtừToulon.Ngày16,H vàSlêntàuđiToulon.TạiMontelimar,HđãxuốngtàuvàgặpđoànđạibiểusinhviênVNđểgiảithíchvềBảnghinhớvàkhuyênsinhviêncốgắnghọc tập.TạiMarseillHcũnglàmtươngtự,mặcdùtrongđámđôngcónhiềutiếngkêu"Việtgian".Ngày18/9HđếnToulonvàlêntàu.(ĐoànViệtnamcũng khởihànhtừđây4ngàytrướcđótrêntàuPasteur).CùngđivớiHlàmộtsốtrợlývà4sinhviênmớikếtthúcnămhọctrởvềViệtnam.Sángngày19/9, contàumangcờđỏsaovàngdothuyềntrưởngGerbaudchỉhuynhổneonhằmhướngĐịatrunghảithẳngtiến.Ngayngàyđầu,HđãđiệnvềHNđể giảithíchnhữngđiềukhoảncủaBảnghinhớ.HcũnggửiđiệncảmơnMoutetvàhyvọngôngnàysẽgiúpđỡthựchiệnhiệpđịnh.Vàingàysau,Hnhận đượcđiệncủaBidaultvàlậptứctrảlời,cảmơnvềlònghiếukhách,nhưngcũngnhậnxétrằngnhândânViệtnamkhônghàilòngvềBảnghinhớ.Theo http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1 94/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

đượcđiệncủaBidaultvàlậptứctrảlời,cảmơnvềlònghiếukhách,nhưngcũngnhậnxétrằngnhândânViệtnamkhônghàilòngvềBảnghinhớ.Theo H,đócũnglàchuyệnthườngtình"Tôiđãlàmtấtcảvàchắcđãthànhcông,nếunhữngngườibạnPhápápdụngnhữngquyềntựdodânchủtạiNam bộ,chấmdứtnhữngkhiêukhíchvũtrang,trảlạitựdochotùnhânvàtránhdùngnhữngtừngữxúcphạm.Tôihyvọngvàosựhỗtrợtíchcựccủaông đểtiếnhànhcôngviệcvìlợiíchcủahaidântộc". Ngày22/9,tàucậpbếnPortSaid,cửangõphíabắccủakênhSuez.HgửithưtrảlờimộtphụnữPhápkêugọiôngđừngđểxảyrachiếntranh.Hnói ViệtnamcũngnhưPháprấtghétđổmáu,nhưngcũngnhưdânPháp,dânViệtmongmuốnđộclậpvàthốngnhất.NếuPhápcôngnhậnnhữngước vọngchínhđángđó,PhápsẽchiếmđượctráitimcủacảdântộcViệtnam.ĐiểmđếntiếptheolàcảngDjibutithuộcPháp,Hđãxuốngtàuđếnthăm Thốngsứ.SauđótàuđếnCeylon,ColombovàHđượccácđồngchícủaGandhivàNehruchàođón.Tàuđichậmvìthỉnhthoảngphảidừnglạivàingày đểduytuhoặcbắnvàiloạtđạibácđểhoànthànhnhiệmvụtuầntiễu.Hsốngđơngiản,chỉcómộtbộquầnáođểthayvàtựgiặtlấy.LúcrỗirãiHtán phêtvớicácthuỷthủvàsinhviên,dĩnhiênlàkhôngquêncôngtáctuyêntruyền.Mộtsinhviêncùngđinhớlại,Hđãnói:"chúngtakhôngcógì,không cómáymóc,nguyênliệuvàcảthợlànhnghề.Bùlạichúngtacósôngnúi,biểnkhơivànhữngconngườimạnhmẽ,dũngcảmvàsángtạo".Cóngười hỏiHkhithuyềntrưởngchotàuthửpháo:"Họthửthầnkinhôngđấy,ôngcósợkhông?"Hđãcườiphálên.ĐốivớithuyềntrưởngGerbaudthìHlàmột người"thôngminhnhưnglýtưởnghoá,hiếndângđờimìnhchosựnghiệpmàôngtatưởngtượngra"Ngày18/10,tàuđếnvịnhCamranh.D'Avàtướng Morliere(ngườithaythếSainteny,đạidiệnchoPhápvớichínhphủHànội)đóntiếpHtrênchiếnhạmSuffren,lầnthứhaitrongvòng7tháng,Hđược xemdiễubinhcủahảiquânPháp.HvàD'AbànvềviệctriểnkhaiBảnghinhớ.D'AnhấttríhợptácvớiđạidiệncủaViệtnamđểngưngbắn,Hcũngbày tỏsựphảnđốitrướcnhữnghànhđộngkhủngbốdiễnragầnđây.Mặcdù2bênkhôngthốngnhấtđượcvềviệcrútquânmiềnbắcrakhỏimiềnnam, cuộcgặpđãkếtthúcvuivẻ.D'AbáocáovềParis,tấtcảphụthuộchànhđộngcủachínhphủVNkhiHvềđếnHànội.2ngàysau,Dumontd'Urvillevào cửaCấmtrongsựchàođóncủađámđônghátTiếnquâncavàMarseillaise(theođềnghịcủaH).Tốihômđó,Hchiêuđãicácđồngchívàbáocáosơ bộtìnhhìnhđàmphán4thángqua.SánghômsauHlêntàuhoảvềHànộivàđượcđưavềBắcbộphủnơiđãcóhơn100,000tụtậpchàomừng. Chođếngiờ,cácnhàsửhọcvẫnbănkhoănlàtạisaoHkhôngtrởvềnướcngay.LýdoHviệnravớichínhphủPháplàsứckhoẻlàkhôngthểchấp nhậnđượcvìHchưabaogiờđểsứckhoẻcủamìnhảnhhưởngđếncácmụcđíchchínhtrị.Mộtsốngườichorằng,HdànhthờigianđểGiáptranhthủ diệtbớtbọnđốilập,tậptrungquyềnlựcđểchuẩnbịchiếntranh.SốkhácthìnghĩHmuốnnhữngphảnứngtứcthờivềBảnGhinhớlắngxuốngđã. SaintenythìđoánlàHsợbịámsát.Nhiềunămsaunày,HthừanhậnvớicácđồngchíởHànội,đólàmộttrongnhữnglongạilớnnhấtcủaông.Ông cònthêmvào"đitàuthuỷđểxemnhiềusựthayđổicũnghay" KhônghềnghingờgìlàGiápđãsửdụngthờigianHvắngmặtđểtăngcườngsựquảnlýcủaĐảngvớichínhphủ.Đầuhè,Phápđềnghịđượctổchức diễubinhnhânngày14/7.Theotintìnhbáo,GiápđượcbiếtlàcácphầntửđốilậpsẽtổchứckhiêukhíchquânPhápđểphávỡđàmphán.Giáptừchối PhápvìlýdoanninhvàngàyhômsautổchứcđộtnhậptrụsởViệtquốc,pháthiệnraphòngtratấnvàmộtsốtùnhân,cùngvớikếhoạchbắtcóccon tinPháp.CuộctấncôngnàyđãchặnđứngâmmưuchốngchínhphủnhưngđãlàmsựcăngthẳnggiữahaibênlêncaodẫnđếnNguyễnHảiThần,Vũ HồngKhanhvàNguyễnTườngTamrútkhỏichínhphủ.QuanhệgiữachínhphủVNvàPhápcũngkhônglấygìlàmtốt.MặcdùMorlierelàngườikhá ônhoà,saukhihộinghịFontenebleauthấtbại,cáccuộcđụngđộgiữangườiPhápvàngườiViệtxảyranhưcơmbữa.MỗilầnlạithấyMratốihậuthư đểtìmthủphạmnênnhândângọiôngnàylà"Tướngtốihậuthư".CuộcchiếnNambộ,đươngnhiênlàlàmxấuthêmtìnhhình.TrầnVănGiàubịphê phánvìnhữnghànhđộngtànbạođượcthaybằngNguyễnBình.Ôngnàytrôngvõbiền,mộtmắtchộtsaucặpkínhđen.ĐặcbiệtghétPháp.Đãtham giaQuốcdânđảngtừcuốinhữngnăm20,sauđóbiếnmấtvàđộtngộtxuấthiệnlạiởViệtbắcvàocuốithếchiếnIIthamgiaViệtminh.Cóthiêntài quânsựvàmặcdùkhôngphảilàđảngviênvẫnđượctraotráchnhiệmtổngchỉhuyquânkhángchiếnởNambộtừtháng1/1946.Bìnhđãtổchức nhữngkhucăncứdukíchlớnởphíabắcSàigòn(saunàyđượcbiếtđếnnhưlàchiếnkhuD),ĐồngthápmườivàtrongrừngUminhđểtừđóquấyphá quânPháp.TuynhiênBìnhđãbỏqualờidặncủaHphảitránhvũlựcvàtậphợpđượcđôngđảodânchúng.Bìnhđãđưanhữnghànhđộngkhủngbố lêntầmcaomới,đăchbiệtlàvụámsátHuỳnhPhúSổ"madbonze",ngườisánglậpragiáopháiHoàHảo17. Bốnthángđixa,chắcchắnlàmHphảinhìnnhậntìnhhìnhvớiconmắtkhác.Mộtmặtcácđồngchíđãgiúpôngcủngcốquyềnlựcdễbềđưaracác http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1 95/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

Bốnthángđixa,chắcchắnlàmHphảinhìnnhậntìnhhìnhvớiconmắtkhác.Mộtmặtcácđồngchíđãgiúpôngcủngcốquyềnlựcdễbềđưaracác chínhsách.MặtkhácnhữnghànhđộngđấysẽthuhẹpsựủnghộcủađôngđảonhândânmàHđãdàycôngvunđắptrongnhữngngàysauCMT8,sẽ đặtHvàothếkhóđểthốngnhấtdântộctrongcuộcchiếntranhdựkiến.CácđồngchícủaHnhưGiáp,Đồng,Việt,Chinhcũnglợidụngkhoảngthời giannàyđểthểhiệnmìnhnhiềuhơntrongĐảng.NhiềungườikhôngtinlàcóthểhoàhoãnvớiPhápmàphảinhanhchóngchuẩnbịchiếntranh.Trong bàidiễnvănkỷniệm1nămquốckhánh,ChinhđãápđặttầmnhìncủamìnhchocáchmạngViệtnam,phêphánxuhướng"thoảhiệpkhôngnguyên tắc",khôngtintưởngvàoquầnchúng,nhấnmạnhrằngchúngtakhôngsợquânthùmàchỉsợ"sailầmcủacácđồngchícủachúngta".Mặcdùkhông aidámphêbìnhHcôngkhai,rõrànglàHsẽphảimấtcônghơnnhiềuđểthuyếtphụccácđồngchícủamình.Đốivớinhândân,đặcbiệtphíabắc,H vẫnđượccoilàngườimangnhữngkhátvọngcủadântộc.Ngày23/10Htuyênbốvớidânchúng,dùtìnhhìnhrấtkhókhănnhưngnhấtđịnhViệtnam sẽlàmộtnướcđộclậpvàthốngnhất.DoHthườngtừchốinóivềquákhứmàchỉnhậnmìnhlà"ngườiyêunướcgià"nênítngườibiếtđượcHchínhlà NguyễnáiQuốc.ChịHlàNguyễnThịThanhtìnhcờnhậnraảnhcủaemtrênbáođãlầnratậnHànộithămHtạiBắcbộphủ.AKhiêmcũnglênthăm vàđượctiếpđóntạimộtcănnhàngoạiô.CảThanhvàKhiêmđềusốngởKimliên,Khiêmchếtnăm1950,Thanhchết4nămsauđó17. ViệcđầutiêncủaHkhivềđếnVNlàmhọpngayBanthườngvụđểphântíchtìnhhìnhvàđịnhrakếhoạchhànhđộng.Haivấnđềchủchốtlàcóđồngý ngàyngừngbắn30/10vàđốiphóvớipheđốilập.Hđềxuấttriệutậphọpquốchộiđểthôngquahiếnpháptiếntớithànhlậpchínhphủmớithaythếcho chínhphủliênhiệpđãbịyếuđirấtnhiềusaukhinhữngngườinhưHảiThầntừchức. Phiênhọpquốchộingày28/10thậtkhácxakhôngkhíthốngnhấtdântộccủakỳhọp7thángtrước.Cótổngcộng291đạibiểutrongsố444đạibiểu đượcbầuthamdự.Trongsố70đạibiểuchỉđịnhchỉcó37ngườiđến.Khimộtđạibiểuđứnglênhỏinhữngngườicònlạiđâu,ôngnàyđượctrảlờilàcả lũđãbịbắttheoyêucầucủauỷbanthườngvụquốchộivìnhữngtộihìnhsự.Trướcđóvàingày,hàngtrămnhânvậtđốilậpđãbịbắt,đãxảyraxung độtvũtranglàmnhiềungườichếttrongđócóhainhàbáo.Tìnhhìnhkhácăngthẳng.Cácđạibiểungồithành3khối:bêntráilàcácđạibiểuICP,đảng xãhộivàđảngdânchủđeocàvạtđỏ.TrungtâmlàcácđạibiểuViệtminhkhôngcộngsản,bênphảilàcácđạibiểuViệtquốcvàĐồngminhhội.Sang ngàythứhai,chínhphủxintừchứcvàbangàysauquốchộiphêduyệtdanhsáchchínhphủmớidoHCMđệtrình.Danhsáchchínhphủmớichỉcòn2 phầntửngoàiViệtminh,tráingượclạinhữnggìHhứakhirờiParislàsẽmởrộngthànhphầnchínhphủ.Giápgiữchânbộtrưởngquốcphòng,Đồngbộ trưởngkinhtế.Hlàchủtịchkiêmthủtướng,kiêmbộtrưởngngoạigiao.Mặttrậnliênhiệpvớicácđảngdântộctanvỡ.Cóthểdocácđảngdântộc côngkhaiđốilậpchínhphủbuộcICPkhôngthấysựcầnthiếtphảithoảhiệp.CũngcóthểphecứngrắnnhưChinh,Việt,Liệuđangthắngthế(bằng chứnglàmấytuầnsau,ChinhcôngbốmộtbàibáophêphánchủtrươngcáchmạngtừnggiaiđoạncủaH).Mấyngàysau,quốchộidựthảoHiếnpháp mới,mặcdùbịChinhphêphán,rõrànglànộidungbảnHiếnpháprấtônhoàvàđápứngmongướccủađạiđasốdânchúng.Chươngvềtổchức chínhtrịnhấnmạnhbảođảmcácquyềntựdodânchủvànhucầuliênkếtrộngrãiđểchốnglạiviệckhôiphụcchếđộthựcdânPháp.Chươngkinhtế bảođảmquyềntưhữuvàkhôngđảđộnggìđếnviệcthànhlậpxãhộiphigiaicấp.NgườiPháphẳnphảirấtthấtvọngkhibảnHiếnpháptuyênbốnền độclậphoàntoànchoViệtnammàchẳngthấyđảđộnggìđếnliênbangĐôngdươnghoặckhốiLiênhiệpPhápcả.QuốchộiđãphêduyệtHiếnpháp vàuỷquyềnchochínhphủquyếtđịnhngàyđưavàohiệulực.Ngày14/11Quốchộigiảitán,chỉcòn242đạibiểu,trongđóchỉcó2thuộcpheđốilậpcvii. Trongkhiquốchộihọp,haibêncũngđãthửcốgắngtuânthủđiềukhoảnngừngbắncủaBảnghinhớvàongày30/10,nhưngkhôngănthua.D'Ađề phòngViệtminhbấtngờtấncôngmìnhởmiềnBắcvàmiềnTrung,đãchuẩnbịkếhoạchthaythếHbằngmộtchínhphủônhoàhơn.Từtháng9,Pháp đãliênlạcvớiBảođạikhiđóđangởHKvềkhảnăngôngnàytrởlạichínhtrường.Vàogiữatháng11D'AcũngđãchỉthịValluychuẩnbịphươngántấn côngnhanhchotrườnghợpđàmphánđổvỡ. Vớinguycơchiếntranhđãcậnkề,ĐảngcũngrasứcchuẩnbịnhậplậuvũkhíquacảngHảiphòngđểtrangbịchoquânđộivìtrênthựctếbiêngiới đườngbộđãbịquânPhápphongtoả.Hảiphòngtrởthànhđiểmnóngtrongđàmphángiữahaibên,nhấtlàvấnđềhảiquanvìthuếnhậpkhẩuvốnlà nguồnthunhậpchínhcủachínhphủthuộcđịatrướcđây.ĐượcD'Abậtđènxanh,đầutháng11,quânPhápchiếmtrụsởhảiquanHảiphòngmặccho phíaViệtnamrasứcphảnđối.Ngày20/11,quânPhápbắtmộttàuTrungquốcchởxănglậuđượcnghilàchomụcđíchquânsựvàdongvàobờ.Các dânquânViệtnamđãnổsúngvàPháplậptứcđáptrả.Cuộcbắnnhaulannhanhkhắpthànhphốtrướckhiđượcdậptắtbằngmộtlệnhngừngbắn.Hai http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1 96/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

dânquânViệtnamđãnổsúngvàPháplậptứcđáptrả.Cuộcbắnnhaulannhanhkhắpthànhphốtrướckhiđượcdậptắtbằngmộtlệnhngừngbắn.Hai ngàysau,ValluyralệnhchoquânPhápchiếmthànhphố.Ngày23/11,PhápnãpháovàokhuphốTàuđòiViệtminhphảihạvũkhí.Hàngtrămthường dânchết,hàngngànngườibịthương.Hơn2000quânPháptrànvàokhuvựcvàvấpphảisứckhángcựmãnhliệt,trướckhiViệtminhbỏtrậnđịavào ngày28/11. SựcốHảiphòngngaylậptứcđượcJamesO'SullivanbáovềNhàtrắng.ÔngnàynóimặcdùViệtminhkhaihoảtrướcnhưngtháiđộcủaPháplàkhông thểchấpnhậnđược.ĐạisứMỹtạiPhápCafferyđượclệnhbàytỏsựkhônghàilòngvớichínhphủPháp.PhíaPháptrưngrabằngchứnglàchínhphủ HnhậnchỉthịtừMoscow.TừSàigòn,lãnhsựMỹlàCharlesReedcũngcảnhbáolànếuNambộrơivàotayViệtminh,thìLàovàCambodiasẽnguy hiểm.Đâylàmộttrongnhữngphátbiểuđầutiêncủamộtquanchứcvềcáisaunàyđượcgọilà"họcthuyếtdomino"cviii Cuốitháng11,bộngoạigiaoMỹcửMoffatvụtrưởngvụĐôngNamásangĐôngdươngđểđánhgiátìnhhìnhvàtìmhiểubảnchấtcủachínhphủHà nội.MoffatlàngườicôngkhaiủnghộđộclậpcủaViệtnamvàđượcuỷquyềnthôngbáovớiVNlàMỹủnghộhiệpđịnh6/3vàcóthểbảođượcchính phủPháp.McũngdựkiếnsẽkhuyênHkhôngdùngvũlựcvàthoảhiệptrongvấnđềNambộ.MđếnSaigonngày3/12vàraHànộingày7/12.Sullivan chorằngHđang"cựckỳcôđơn"vàthôngtincôngkhaivềchuyếnviếngthămcủaMsẽlàmtănguytíncủaH.Mặcdùrấtốmdolaophổitrởlại,Hvẫn mờiMđếnBắcbộphủ.Hkhẳngđịnhmìnhkhôngphảilàcộngsảnmàchỉđấutranhvìđộclập,kêugọiMỹủnghộvànhắclạiđềnghịchoMỹsửdụng Camranh.Dokhôngchuẩnbịtrướcvấnđềnày,Moffat"khôngnóiđượccâunào"nhưvềsauôngnàyđiềutrầntrướcThượngviệnMỹ.Mkhẳngđịnh rằngMỹkhôngthểcóquanhệngoạigiaochínhthứcvớiViệtnamnếuViệtnamkhôngthoảthuậnđượcvớiPhápvềthểchế.Trongbáocáosaukhirời Đôngdương,MnhậnđịnhchínhphủHànộiđangnằmdướisựkiểmsoátcủacộngsảnvàcóthểcóquanhệvớiNgavàTrungcộng.Tuynhiênôngnày cũngthấysựkhácbiệtgiữanhữngphầntửônhoàxungquanhHvàcácphầntửcứngrắnnhưGiáp.Mkếtluận,hiệntạicầncósựhiệndiệncủaPháp đểkhôngnhữngchốngảnhhưởngcủaNgamàđềphòngTàutấncông.MđềnghịMỹủnghộthoảthuậntrướckhitìnhhìnhtiếptụcxấuđichoPháp. NhàsửhọcPhápPhilippeDevillerscũngnhậnthấysựchiarẽtronglãnhđạoViệtminhgiữaHvànhữngphầntửhiếuchiếnhơnnhưGiáp,Việt.Bản thânHcũngthườngxuyênkêugọiPhápvàcácnướcphươngTâygiúpôngcủngcốquyềnlựcvớiđốithủ.Nhưngcũngcóngườibiquanchorằngđólà đòncủaHsửdụngđểgâysứcépvớiPháp.NhậnxétcủaMvềquanhệcủaHànộivàNgacóvẻkhôngđúng,thựctếthìHvàđồngchíchỉcóthểbiết đượctìnhhìnhNgaxôquaFCP.cixBáocáocủaMcùngvớicuộcnộichiếnđangnónglênởTrungquốcđãdẫnBộngoạigiaoMỹđiđếnkếtluận"Sựcó mặtcủaPhápởkhuvựclàquantrọng,khôngchỉđểngănảnhhưởngcủaNgamàcònbảovệViệtnamvàĐôngnamákhỏiđếquốcTàu". Ngày13/11D'AđiPhápxinthêmquânđểcóthểtiếnhànhtiếncôngphủđầu.KhôngngờchínhphủPhápvẫnđanghyvọnghoàhoãn.Bidaultđang chuẩnbịchuyểngiaoquyềnlựcchođảngXãhộimớithắngcử,hứalàsẽcóthêmquânnhưngcũngcảnhbáorằngĐôngdươngkhôngthểgiữđượcchỉ bằngquânsự.Trongkhiđợichínhphủmớiđượcthànhlập,Saintenyđượcbổnhiệmthaythếchom*orliere.SaitenyđếnSàigònngày23/11,chỉvàigiờ sausựcốHảiphòng.Đợiởđóvàingàychotìnhhìnhlắngxuống,ngày2SraHànộivớichỉthịcủaD'Atrongtúi:"Danhdựquânsựđãđượcbảovệ,uy tíncủaPhápđangtăng,khôngnênlàmtìnhhìnhcăngthẳngthêmdồnchínhphủcủaHvàonhữnghànhđộngcùngquẫn.Tôichorằngôngkhôngnên ởtrongdinhThốngsứ,dễbịcoilàhànhđộngkhiêukhíchvàquaytrởlạiphươngphápthốngtrịcũ".Valluycũngủnghộhoàhoãn,chorằng"cóthểH khôngmuốnchiếntranh" Doốm,HkhôngđónđượcStạiphitrườngmàtiếpôngnàyvàongàyhômsau,đúngngàyPhápđổthêmquânvàocảngĐànẵng.TuynhiênHđãđược GiámquânsưvềtháiđộhoàhoãncủaPháp.HaibênkhôngbànchuyệngìnghiêmtúcmàchỉxoayquanhsứckhoẻcủaHvàchuyếnđitừPhápvềViệt nam.Mấyngàysau,SmấtluônliênlạcvớiHnêncứbántinbánnghikhôngbiếtHcócònkiểmsoátđượctìnhhìnhnữakhông?Mặcdùghinhậnlo ngạicủaHvềsựthayđổibấtchợtnhưngSaintenyđãyêucầuHphảikhaitrừnhữngphầntửcựcđoankhỏichínhphủ,bằngkhôngPhápsẽdùngcác biệnpháp"cảnhsát".SchiasẻquanđiểmcủamìnhvớiSullivannhưngôngnàytỏrabiquan:"NếuôngmuốnđuổiViệtminhđithìerằngsẽmấtthời giờhơnnhiều" Quãnggiữatháng12,HđiệnchoBlumnêuranhữnggiảiphápcụthểđểgiảiquyếtcăngthẳng.NhưngrõrànglàHđãkhônghyvọngvàocácgiảipháp chínhtrị.Tháng10,ICPthiếtlậpUỷbanquânsựđểcóthểbảođảmsựlãnhđạocủaĐảngtrongquânđội,cửchínhuỷchotừngđơnvị,lậpcơsởđảng http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1 97/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

chínhtrị.Tháng10,ICPthiếtlậpUỷbanquânsựđểcóthểbảođảmsựlãnhđạocủaĐảngtrongquânđội,cửchínhuỷchotừngđơnvị,lậpcơsởđảng tạitấtcảcácvùngquânsự.VănTiếnDũng,ngườisaunàysẽlàtổngtưlệnhcuộctiếncôngvàoSàigòn,chỉđạotoànbộviệcnày.Theotintìnhbáo Pháp,quânViệtminhnayđượcđổithànhQuânđộiNhândânViệtnamcókhoảng60,000quânởphíaBắcđượctổchứcthành35tiểuđoànbộbinhvà 3tiểuđoànpháobinh,cộngvớikhoảng12000quânởNambộ.VềvũkhíVPAcókhoảng35000khẩusúngtrường,1000tiểuliênvà55pháo.Việtminh đangtíchcựcchuẩnbịcăncứ,cácquânxưởngởTântrào,Việtbắcvàsơtáncáccơquanchínhphủđếnđókhichiếntranhxảyra.ĐasốquânVM đượcbốtríởngoạiô,trongthànhphốchỉcókhoảng10,000dânquânvàthanhniênxungphong.QuânPhápcóvàingànlínhlêdương,đóngchủyếu trongthànhvàcácđiểmquantrọngnhưDinhThốngsứ,nhàGa,cầuDoumervàsânbayGialâm.GiápnhậnđịnhlàcóthểgiữHànộiđượctrongvòng 1thángđểcáccơquancóthờigianrútrachiếnkhu.Ngày6/12,HkêugọiquânPháprútluivềcácvịtrítrướcngày20/11nhưngkhôngđượcđáplại. TrảlờiphỏngvấnbáoPhápvàongàyhômsau,Hnói"chúngtôibịápđặtchấpnhậncuộcchiếnnày,chúngtôithàđấutranhchứkhônghysinhsựtự docủamình" Cũnglúcđó,tướngValluyhiểurằngHkhônghềcóýđịnhloạicácphầntửcựcđoanrakhỏichínhphủ.Valluyxinchỉthịđượchànhđộngngaysaukhi quântăngviệnđến,nếuđểđếnsangnămsẽảnhhưởngnghiêmtrọngđếnquyềnlợicủaPháp.NhưngthủtướngBlumcóvẻchưamuốndùngđến quânsự.Ngày12/12,BlumtuyênbốsẽxemxétviệccôngnhậnđộclậpcủaViệtnam.Bangàysau,HtraochoSaintenybứcthưgửithủtướngPhápvới nhữngđềnghịcụthể.SđiệnvàoSàigònnhờchuyểnsangParis.KhôngrõlàcácnhàlãnhđạokháccủaViệtnamcóthựcsựhyvọnggìvàotuyênbố củaBlum?CònGiáptronghồikýcủamìnhchorằngBlumchỉlàcôngcụcủatưbảnMỹvàPháp.RõrànglàBlumkhônglựachọnmộtbộtrưởngcộng sảnnàovàtiếptụcbổnhiệmD'AlàmĐạidiệntoànquyềnởĐôngdương.TuynhiênnộicácmớicủaBlumđãkhôngquyếtđịnhđượccótăngviệncho D'Ahaykhôngvàcónêntiếnhànhnhữnghànhđộngquânsựtứcthờihaykhông.Valluy,cũngnhưD'AquyếttâmduytrìsựcómặtcủaPhápởViệt namđãquyếtđịnhcầnphảikhiêukhíchđểViệtnamkhởixướngnhữnghoạtđộngthùđịchđặtParisvàosựđãrồi.Valluyralệnhchom*orlierepháhuỷ cácchiếnluỹtrênđườngphố.KhinhậnđượcđiệncủaHdoSchuyểnvào,Valluyđãtựbìnhphẩmthêmvàolàphảitiếnhànhcáchoạtđộngquânsự vàotrướccuốinăm.BứcđiệnchỉđượcchuyểnđếnParisvàongày19,khiđãquámuộn. Ngày17,cácchiếnxabắtđầuxôđổcácchiếnluỹ,línhlêdươngđứngđầytừthànhcổrađầucầuDoumetdọcđườngđếnsânbay.Ngàyhômsau, Phápratốihậuthưcấmđượcxâycáccôngsựtrênđườngphố,ngaybuổitrưahômđó,lạiratiếptốihậuthưtừngày20,quânPhápsẽbảođảmtrậttự an ninh trên đường phố. Sáng ngày 19, Pháp yêu cầu Việt nam ngưng tất cả các hoạt động chuẩn bị chiến tranh, giải tán các đơn vị dân quân và chuyểngiaotoànbộviệcbảođảmanninhchoPháp.TìnhhìnhrấtgiốngởHảiphòng,khitrungtáDebesrahếttốihậuthưnàyđếntốihậuthưkhác trướckhinémbomHảiphòng.Ngày18,HchỉthịchuẩnbịtấncôngcáccơsởcủaPhápvàongày19.Cùngngày,sợthưgửiquaSkhôngtớiđược Paris,HđãđiệnthẳngchoBlum.Sáng19,HviếtmộtbứcthưchoSnhờGiámchuyểnhộ,nộidungviết:"Tìnhhìnhđãtrởnênrấtnghiêmtrọng,trong lúcchờđợiquyếtđịnhtừParis,tôihyvọnglàôngsẽcùngvớiôngGiámtìmđượcgiảiphápđểcảitiếntìnhhìnhhiệntại".Theogiọngvănmàđoánthìrõ ràngHcũngchẳngđợitrảlờimộtcáchnghiêmtúc.Chưakểsánghômđó,SđãgửichoHmộtbứcthưdàithòngphảnđốiViệtminhnổiloạngiếtchết vàlàmbịthươngmấyngườiPháp,đòiphảitrừngtrịngaylậptứckẻphạmtội.DođãđồngthuậnđểValluykhiêukhích,SkhấtgặpGiámsangsánghôm sau.KhiđượcVũKỳbáotinStừchốigặpGiám,ngaylậptứcHtriệutậphọpuỷbanthườngvụgồmGiáp,LêĐứcThọvàChinh.Uỷbanđãnhậnxét tronghoàncảnhhiệntại,khôngthểtiếptụcnhượngbộvàquyếtđịnhtoàndânkhángchiến.UỷbancũngxemxétlờikêugọicủaHgửitoànthểđồng bàomớiđượcHdựthảolúctrưa.Giápđượcgiaochỉhuycáchoạtđộngquânsự.Thờiđiểmtiếncôngđượcxácđịnhlà8htối.SauđóUỷbangiảitán. Buổitốihômđó19/12.Sđangchuẩnbịrờinhiệmsởvềnhàriêng.CũngnhưmọingườiSbiếtrằngcuộcchiếnđãcóthểnổrabấtcứlúcnào.Khiđồng hồtạibệnhviênYersinđiểm8h,Snóivớiđồngnghiệp"Thếlàkhôngphảihômnayrồi,tôiđivềnhàđây".ĐúnglúcSđangchuẩnbịbướcvàoxe,một tiếngnổlớnphátra.Điệntắtphụt,toànthànhphốchìmvàobóngtối.Schạyvộivềnhà,lênchiếcxebọcthépchạythẳngvàothành.Đượcmộtđoạn, chiếcxetrúngmìn.Sbịthươngnặngnằmtrongvũngmáutronggần2hgiữacácđồngđộiquằnquạihấphối.cx Theođúngkếhoạch,Việtminhđãđặtmìnnhàmáyđiện.CácđộidânquântấncôngcáccơsởcủaPháp,cònbiệtđộngthìthâmnhậpvàotưdinh trongkhuphốTây.Giápcó3sưđoànbốtríởngoạiôphíatâynamvàcạnhHồTây,nhưngquyếtđịnhkhôngsửdụng.QuânPhápbịbấtngờlúcban đầunhưngnhanhchónggiànhlạithếchủđộng.GầnđếnnửađêmPhápđãkiểmsoáthầuhếtnhữngđiểmtrọngyếu.MộtcánhquântấncôngBắcbộ http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1 98/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

đầunhưngnhanhchónggiànhlạithếchủđộng.GầnđếnnửađêmPhápđãkiểmsoáthầuhếtnhữngđiểmtrọngyếu.MộtcánhquântấncôngBắcbộ phủsuýtbắtđượcH.CuộcchiếntranhĐôngdươnglầnthứnhấtbắtđầu.Sựkiện19/12gâynênphảnứngồạttạiPháp.ĐasốchorằngViệtminhđã tấncôngkhiêukhíchcáclợiíchvàcôngdânPháp.NhưngnhìnkỹcóthểthấyvaitròcủaPhápcũnrấtquantrọng.Mặcdù,chínhphủPariscònđang lưỡnglựtrongviệccótiếnhànhchiếntranhkhông,thìcáctướngPhápởĐôngdươngđãtựchomìnhquyềnhànhđộng.ValluychorằngHkhôngthể hoặckhôngmuốnkiểmsoátcácphầntửcựcđoantrongchínhphủ,nênđãquyếtđịnhrataytrướckhilựclượngPháptạikhuvựcyếuđi.Tốihậuthư 17/12đòihỏichuyểnquyềnkiểmsoátanninhtrậttựởthànhphốchoPháprõrànglàđãđượctínhtoánđểkhiêukhíchViệtminh.LiệuHcóthựcsự muốntránhchiếntranhhaychỉ"độngtácgiả"đểcóthêmthờigianchuẩnbịchiếntranh?Thựcracũngchẳngcầntrảlời.LàđệtửcủaTônTử,Htin rằngchiếnthắngđẹpnhấtlàchiếnthắngkhôngcầnvũlực.Đểđạtđượcnó,ngoạigiaovàtuyêntruyềnlàcácvũkhísắcbénlàmchiarẽvàgiảmnăng lựcchiếnđấucủađốithủ.Đếnngày19/12,Hvàcácđồngchícủamìnhhiểurằng,khôngthểthoảhiệpđượcnữa.Vấnđềphảiđượcquyếtđịnhtrên chiếntrường. ­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ 1 TheoBảođại,đasốcácthànhviênchínhphủkhônghiểuýôngvìhọlàngườimiềnTrung,khôngthíchăndồichó. 2 XemK.N.T"JourspassesaupresOncleHo"inAvecl'OncleHo(NXBNgoạingữ,1972)p352. 3 TheoChenVietnamandChina,HđãchoHảiThầnbiệtthựlớnvàđềnghịThầndùngôtôcủamình.ĐổilạiThầnhứasẽxembóichoH. 4 BứcthưcủaHxuấthiệntrongđiệncủaOSSvềCônminh,đềngày28/2/1946. 5 Chroniquedel'Indochine(Paris,AlbinMichel1985),p.148viết,LeclercđãcãinhauvớiD'Avềvấnđềnày,đếnnỗiD'AđãđòitriệuhồiLvềnước. KhiDeGaulyêucầuphảikhôiphụclạichủquyềncủaPháptrướckhiđàmphán,Lcũngtrảlờirằngôngtakhôngcóđủsứcđểlàmviệcđó. 6 TronghồikýHCMcủamình,SaintenycũngnhậnxétrằngHcónói,cóthểngườikhácsẽkýnếuhiệpđịnhđượcthoảthuận(p60). 7 XemPaulMussociologydeuneguerre(Paris,Editiondeseul,1952)p85. 8 CảSaitenyvàGiápđềuchorằngchínhTàuđãthuyếtphụcHkýhiệpđịnh.MộtnhàngoạigiaoMỹcómặttrongbuổilễbáovềWashingtonlàcuộc trưngcầuýdânvềNambộsắpdiễnrađếnnơi.Cómộtcâuchuyệnkể,khiHđếnĐạihọcĐôngdươngđểkêugọisinhviênủnghộhiệpđịnh,một sinhviênđãtrầntruồngchạytừnhàtắmrađểlàmHmấtmặt.Hđãbìnhtĩnhvỗvaianhnọ"ồchúđấyà,chúbiếtcáchmuavuichomọingườinhỉ?". XemBùiDiễm,InJawsofHistory(Boston,HoughtonMifflin,1987)p40. 9 NgoàiĐồng,pháiđoàncòncóHoàngMinhGiám,PhanAnh,TạQuangBửu,NguyễnVănHuyênvàTrịnhVănBình.NgoạitrưởngTamcũngtrong thànhphầnnhưngcáoốmkhôngđi.Ôngnàysaunàythúnhậnlàkhôngmuốnthamdựđàmphán.TheoChủtịchHCMởPháp,NguyễnThành(Hà nội,NXBThôngtinlýluận,1988)p165. 10 SaucuộcchiếntranhPháp­Phổnăm1870,việccắtvùnglãnhthổphíađônglàAlsacevàLorrainchoĐứcđãnuôidưỡngýchítrảthùtrongdân PhápvàlàmộttrongnhữngnguyênnhântrựctiếpdẫnđếnThếchiếnthứNhất.TrongGrass,HistoiredelaguerrecótríchhồikýcủaSalan.Grass chorằngchínhphủPhápkhôngcóýđịnhcôngnhậnnhànướcnàytrướckhicuộctrưngcầuýdânđượctiếnhành. 11 KhánhiềunguồnchorằngHởKháchsạnCarlton.Saintenycònghilại,bộtrưởnghàngkhôngcủachínhphủGuinlàCharlesTilloncònbayđếntận nơiđểkiểmtrađiềukiệnănởcủaH.TuynhiêncácnguồnViệtnamBTNS,ChủtịchHMCởPhápthìchorằngHởkháchsạnLePalais.Philippe DevillernóirằngpháiđoànởchungvớiHởCarlton,nhưngbáocáocủamộtquanchứcngoạigiaoMỹthìlạinóirằnghọđượcchuyểnđếnmột kháchsạnhạnghai. 12 CácthôngtinnàylấytừsáchcủaSaitenyHồChíMinh.Scònnóirằng,cácthuỷthủrấtngạcnhiênkhithấyH"sealegs"trênvùngbiểnđộngở Biscay.HọkhôngbiếtrằngHđãcóvàinămkinhnghiệmđibiển.ScònthêmlaaiđóđãviếtvàocuốilưubútcủaHởBiristoudòngchữ"Cuốntheo chiềugió". 13 SaunàyHkểlạiôngthừabiếtchínhphủPhápđịnhmuachuộcôngbằngcáchđỗixửnhưmộtnguyênthủquốcgiavàtreocờVNngaycạnhcòtam http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1

99/148

10/31/2016

14

15 16 17 18

19 20

21

22

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

tàiPháp. NhàsửhọcAlainRusciochorằngThorezkhôngphảinóivềchínhphủViệtnamtạiHànộimànóiđếnpheđốilập.NhìnchungquanhệgiữaFCPvà VNlàhữuhảo.XemthêmLecommunistesfrancaisetlaguerred'Indochine1944­1954(Paris,Harmarttan,1985)p109.TuynhiênThorezsauđó, trongcuộcphỏngvấnvớiPhilippeDevillerđãnóirằng:đảngôngtasẽkhôngphảilàngườixoábỏsựcómặtcủaPháptạiĐôngdươngvàủnghộ việccờtamtàitungbaykhắpđịacầutrongkhốiliênhiệpPháp.XemDevillerParis­Saigon­Hanoip.269. TheoRuscio,nhàbáoMỹnàylàDavidSchoenbrun.CũngcóngườihỏilàliệuHcóchấpnhậnNambộlykhai,Hhỏilại,cớgìmàNambộlạikhông nhậpvàoVNkhihọchungmộttiếngnóivàtổtiên. Nhiềunămsau,Hthừanhậnvớicácđồngchícủamìnhlàcuốimùahè1946,ôngđãtinchiếntranhlàkhôngthểtránhkhỏi."Bọnchúngtìmcách kéodàithờigianđểchuẩnbịtấncông.Tacũnghiểuđiềuđó,vàtậndụngthờigianđểchuẩnbị".XemMaiVănBộChúngtôihọclàm. NguyễnBình(tênthậtlàNguyễnPhươngThâu)thựcsựlàmộtbetesnoirecủacáchmạngViệtnam,nhưngcómộtcuộcđờirấtítđượcbiếtđến. XemthêmchỉthịcủaH"Giảmngaycáccuộckhủngbố"tronghồsơphòngnhìPháp"1946­1949",SPCE,Carton366,CAOM. TìnhbáoMỹcóbáocáovềnhậnđịnhcủaĐồngkhiHđiParis:"ảotưởngrằngcóthểxinxỏnềnđộclậpdântộctừtaybọnđếquốc".Cácnguồncủa PhápcũngnóivềsựphânhoátrongđảngvàViệtminh.TronghồikýcủamìnhSalancókểlạiHnhậnxétnhưsau:"Giáprấttrungthànhvớitôi.Hắn tồntạichỉvìcótôihỗtrợ.Hắnvànhữngngườikháckhôngthểlàmgìmàkhôngcótôi.TôilàchađẻcủacáchmạngViệtnam."Nhưngcóvẻnhững nhậnxétkiểunàykhônggiốngcủaHCMlắm. Dochiếntranhđãxảyrangaysauđó,bảnhiếnphápnàykhôngbaogiờđượcđưavàocuộcsống. TheoDevillers,sởdĩsựcốHảiphòngkhódậpbởivìtháiđộhếtsứcngangngượccủatrungtáDebesđượcValluybảokê.Vềsốngườichết,nhiều nguồnchođếnconsốhàngngàn,phíaPhápcôngnhậnlàtừkhoảng200­300.Moffat,quanchứcbộngoạigiaoMỹđếnthịsáttìnhhìnhsauđóđưa raconsố2000.TrongthửgửithủtướngBlum,Hđưarasố3000. MộtcánbộViệtminhđàongũđãkhairằng,Hlãnhđạohếtmọichuyệnvàsửdụngnhữngphầntửcứngrắnđểgâysứcép.Trongcuộcđiềutrầntại Hạviệnnăm1972,MoffatđãbàytỏcảmtìnhvớiH,nóirằngôngcảmthấysựhiệndiệncủamộtconngườivĩđại.CònGiáp,Mchochỉlàmột"tay cộngsảnđiểnhình". TheoDevillers,đãcómộtcơhộimongmanhđểchậmlạicuộcchiến.Trưangày19,MorllierebấtngờđồngýyêucầucủaGiáptriệtthoáiquân Phápkhỏiđườngphố.Việtminhcũnghuỷkếhoạchtấncông.Khoảng5h,Morllieremớiđượcmộtđiệpviên2mangthôngbáovềkếhoạchtấncông củaVMnênđãlạibốtríquânPháptrởlại.Việtminhcũngquayvềphươngánbanđầu.

HổvàVoi BangàysausựbiếnởHànội,ngày22/12,chínhphủViệtnamrathôngbáo,cuộcchiếnsẽđượctiếnhànhqua3giaiđoạn:phòngngự,cầmcựvà tổngphảncôngvàPhápsẽphảichịunhữnghậuquảcayđắng.CáccơsởcủachínhquyềnđượcrútlênViệtbắc.Nhữngđơnvịchiếnđấuvẫntiếptục bámtrụtạikhuphốcổvàkhángcựquyếtliệt.ValluyđãđềxuấtnémbomhuỷdiệtnhưngMorlieresđãphảnđốivàvẫnquyếtđịnhdùngbộbinh.Phải đếntậngiữatháng1/1947,quânPhápmớiđếnđượcchợĐồngxuân.CácđơnvịViệtminhrútlênphíabắcquachâncầuLongbiên,đểlạinhữngdòng chữviếtbằngthantrêntường:"Chúngtôisẽquaylại".Tronghồikýcủamình,lãnhsựMỹO'Sullivanđãghinhận"Sựdũngcảmvàngoancườngchưa từngthấycủaquânViệtnam",chẳngkhácgìquânNhậttrongcuộcchiếnTháibìnhdương.Khoảng100línhPhápvà40thườngdânchâuÂuchết,hai trămngườikhácmấttích.Tạicáckhuvựckhác,tìnhhìnhcũngtươngtự,ViệtminhtìmcáchkìmchânquânPháptrongthànhphốđểrútlựclượngvề nôngthôn.KhiPhápbắtđầutiếnrangoạiôsẽgặpphảicảnh"vườnkhông,nhàtrống".Tuynhiên,cóvẻnhưHchưamuốntừbỏnhữngnỗlựctìmkiếm hoàbình.Ngaytrongngàyđánhnhauđầutiên,Việtminhđãrảitruyềnđơnthôngbáovới"nhândânPháp"vềnguyệnvọngcủachínhphủđượcsống hoàbìnhtrongkhốiliênhiệpPháp.Cuộcchiếnđãxảyravì"nhữngtênthựcdânphảnđộngđãđánhmấtdanhdựnướcPháp,chiarẽhaidântộc".Chỉ cầnPhápcôngnhậnViệtnamđộclậpvàthốngnhất,sựhợptácsẽđượckhôiphụcngaylậptức.Ngàyhômsau,đàiViệtminhkêugọinốilạiđàmphán. http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1

100/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

Ngày23/12,Hviếtthưchom*outetvàLeclercđềnghịhaibêngặpnhau,khihaivịnàyvừalênđườngsangĐôngdươngđểthịsáttìnhhình.Mấyngày sau,HchínhthứcđềnghịngừngbắnvàtổchứchộinghịhoàbìnhmớitạiParistrêntinhthầnhiệpđịnhHo­Saintenytháng3/1946.Phápthìchưavộikết thúcđánhnhau.Ngày23,thủtướngBlumphátbiểutrướcquốchội:"Chúngtađangphảiđốimặtvớiviệcdẹploạn.Tôituyênbố,binhlínhPhápđang chiếnđấu,kiềudânPhápđangsinhsốngvàcácbạnbèPhápởĐôngdươngcóthểyêntâmvàosựkiênquyếtcủachínhphủ".Kếtluận,Blumđểngỏ khảnăngđàmphán:"chúngtôisẽkhôiphụclạicuộcđàmphánbịphávỡđểcóđượcmộtnướcViệtnamtựdotrongliênbangĐôngdươngtựdotrong LiênhiệpPháp.Nhưngđầutiên,trậttựphảiđượckhôiphục".Ngaycảmộtngườiđượccoilà"sứgiảhoàbinh"nhưMoutetcũngphátbiểuvớibáochí hômNoelkhiôngtađếnSàigòn:"cầnphảicóchiếnthắngquânsựtrướckhicóbấtcứcuộcđàmphánnào.TôirấttiếcnhưngnhữnggìmàViệtminh đãlàmphảibịtrừngtrị". Moutet cũng không tìm cách liên lạc với người bạn cũ là H mà suốt ngày chỉ trò chuyện với các quan chức Pháp ở Lào và Cambodia.Vềphầnmình,ngày3/1,Hđãviếtthưchom*outet,nhưngbứcthưđãkhôngđếnđượcnơi.TướngLeclerccóquanđiểmmềmdẻohơn.Một mặtôngchorằngmộtđòngiángtrảđốivớicuộctấncôngcủaViệtminhlàcầnthiết,nhưnggiảiphápcuốicùngphảilàgiảiphápchínhtrị.Phápkhông thểkhuấtphụcdântộc24triệudânvớitinhthầndântộcngấttrờibằngvũlực.LeclerclongạivềviệcMoutetkhôngchịugặpH.TrướckhirờiVNngày 9/1,Lnhậnxét:"CóquánhiềungườitưởnglàcóthểxâychiếccầunốigiữaViệtnamvàPhápbằngsúngđạn".TuynhiênLchorằngcầnphảithaychủ nghĩadântộcquákhíchcủaViệtminhbằngmộthìnhthứcônhoàhơn.Muốnvậy,vịthếcủaquânPháptrênchiếntrườngcàngmạnhcàngtốt. QuanđiểmcủaLtươngđốitrùngvớiBlum.VìthếkhitrởlạiPháp,BlumđãđềnghịLlàmtổngchỉhuyquânviễnchinhPhápởĐôngdươngthayD'A quácứngvàbịcholàgópphầngâynêntìnhtrạnghỗnloạnhiệnnay.TronglúcLcònđangsuynghĩthìBlumbịRamadierthaythế.Thủtướngmớilên lưỡnglựchưadámquyếtviệctăngquânchoĐôngdương,lạithêmDeGaulrỉtai,nênLđãquyếtđịnhtừchối.RamadierbổnhiệmEmileBollaert,được mộtnhàngoạigiaoMỹmiêutảlà"năngđộngvàcónănglựcnhưngchưađượcnhiềungườibiếtđến". BollaertđếnĐôngdươngvàođầutháng3vàngaylậptứcrơivàotìnhhuốngkhóxử.ĐượcsựủnghộcủaD'A,cácquanchứcthựcdânđịaphương đángráoriếttìmcáchquamặtViệtminhvàthoảthuậnvớiBảođại,lúcđóđangởHồngkongđánhbạcvàchơigái.Mặcdùchưacókếtquảcụthể nhưng phương án này cũng có một số người hâm mộ tại cả Đông dương và Pháp.Trong khi đó Việt minh vẫn được sự ủng hộ của đông đảo dân chúng,vàHđượcthừanhậnnhưnhàlãnhđạocủadântộc.TrướckhirờiParis,LeclerccũngđãtưvấnB"đàmphánbằngmọigiá".Đámtaychâncủa BgồmchánhvănphòngPierreMessmervàcốvấnPaulMus,cũngtánđồngviệcđàmphánvớiViệtminh.Tuynhiênvớihơn1000quânPhápđãchết hoặcmấttích,tâmlýcủadânPhápĐôngdươnglàchốngViệtminh.Bảođạicoinhưlàphươngánkhảdĩnhất.NhưngBảođạikhóđốitrọngđượcvới HCMtronglòngdân.Mặcdùcómộtsốquanchứccũủnghộ,đạiđasốnhândânkhôngưagìlốisốngcủaôngCựuhoàngnày.Càngnghingờvềkhả năngcủaôngcóthểthốngnhấtđượcnhữnglựclượngđốilậpmanhmún. HCMvẫnkiêntrìduytrìquanhệmongmanhvớiPháp.Ngày23/4,bộtrưởngngoạigiaoGiámchuyểnchoBollaertthưcủaHđềnghịngừngbắnngay lậptứcvàđàmphánđểvãnhồihoàbình.Đangnghihoặc,lạiđượcmộtsốquânsưthôngbáorằngquânPhápđangkiểmsoáttìnhhìnhtrênchiến trường,BollaertđưaramộtloạtcácđiềukiệnmàthựcchấtlàđòiViệtminhđầuhàngtrướckhiđàmphán.PaulMusđượcgiaonhiệmvụnàynhờmối quanhệcũvớiH.Ngày12/5,MusđãgặpGiámởngoạiôHànộisauđólàgặpHgầnTháinguyên.Hlắngngherấtlịchsựrồitrảlời:"TrongkhốiLiên hiệpPháp,khôngcóchỗchokẻhènnhát.Nếutôichấpnhậnnhữngđiềukiệnnày,tôisẽlàmộtngườinhưvậy".HhiểurằngPhápkhôngthểnuốttrôi việcphảitừbỏcácthuộcđịacủamình.Cuốitháng,Hralờikêugọikhángchiếnmới,tuyênbốPhápđưaranhữngđiềukiệnkhôngthểchấpnhậnđược chohoàbình. HyvọngđàmpháncủaHbâygiờchỉcóthểdựavàosựcanthiệpcủaMỹ(màHvàcácđồngchícủamìnhkhônghềcóthôngtin).Trênthựctế,ngay saukhisựkiệnHànội,thứtrưởngDeanArchesonđãgọiđạisứPhápHenryBonnetlênbàytỏsựkhônghàilòngvàđưarađềnghịMỹcóthểtrunggian hoàgiải.Phápthẳngthừngtừchối,nóidẹploạnxongmớicóthểđàmphán.Vàituầnsau,GeorgeMarshallđượcđiềutừTrungquốcvềthayJames Byrnesởchứcngoạitrưởng.MarshallđãrasứctìmcáchhoàgiảiQuốc­Cộngnhưngthấtbại,cuốinăm1946,nộichiếnvẫnđãnổra.Marshallđãgửi mộtbứcđiệnbàytỏquanđiểmchínhthứcđầutiêncủaWashingtonchođạisứCafferytạiParis.MỹcôngnhậnchủquyềncủaPhápởĐôngdươngvà khôngmuốncanthiệp,nhưng"chúngtakhôngthểnhắmmắtlàmngơ,cácbằngchứngchothấyPháp(chủyếuởSàigòn)íthiểubiếtvềđốiphương, vẫncòncốbámlấymôhìnhvàcáchsuynghĩthựcdânlạchậu".Ngaysauđó,Mlạichothấysựlưỡnglự:"ChúngtakhôngquênrằngHcónhữngmối http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1 101/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

vẫncòncốbámlấymôhìnhvàcáchsuynghĩthựcdânlạchậu".Ngaysauđó,Mlạichothấysựlưỡnglự:"ChúngtakhôngquênrằngHcónhữngmối quanhệtrựctiếpvớicộngsảnvàkhôngmuốnmôhìnhthựcdânlạiđượcthaythếbằngmộttổchứcmớidoKremlinkiểmsoát".CuốicùngMcũng chẳngđưađượcragiảiphápnào,ngoàiviệckhuyênPhápnênđểngỏquanhệvà"hàophóng"hơntrongviệctìmgiảipháp.Đócũnglàtháiđộđiển hìnhcủaMỹchođếnkhiTrumanrờinhiệmsở. Cuối tháng 2, Marshall chỉ thị cho Sullivan tìm gặp các lãnh đạo Việt minh nếu có điều kiện. Chẳng phải đợi lâu, tháng 4, lãnh đạoThanh niên tiền phonglàPhạmNgọcThạch,mớiđượcthăngchứcthứtrưởngngoạigiao,đãliênlạcvớicộngđồngdoanhnhânMỹtạiThái.Thạchcònbímậtgặpgỡ đạitáWilliamLaw,thamtánquânsựtạiđạisứquánMỹ.ThạchcũngtrảlờibằngvănbảnmộtsốcâuhỏicủaLawvàđạisứF.Stanton.Vềmặtchínhtrị, Thạchnói,mụcđíchcủachínhphủlàdântộcchứkhôngphảicáchmạngthếgiới.Vềkinhtế,chínhphủsẽ"tôntrọngviệcpháttriểnquyềntựtrịcủatư bảncũngnhưkêugọiđầutưnướcngoàiđểtáithiếtđấtnước".Thạchcũngdựđoán,nếukhôngthoảthuậnđượcVNsẽsẵnsàngchomộtcuộcchiến tranhdukíchcóthểkéodàiđến6năm.Cùngthờiđiểm,HtrảlờiphỏngvấnmộtnhàbáoMỹphủnhậnchínhphủcủaôngtatheonhữngnguyênlýcủa Marx.Hcònhỏi,tạisaokhôngthểápdụngmôhìnhPhilippinvàấnđộchoViệtnam1 CácđộngtháinàycủaViệtnam,cùngvớiviệcGiámđượcbổnhiệmlàmngoạitrưởngđãlàmcácquanchứcbộngoạigiaoMỹchúý.Sullivanđềnghị đượctrựctiếpgặpThạchởBăngkokvìchorằngHlàngười"rấtgiảdối".Marshallđồngý,giaoluônnhiệmvụtìmhiểuảnhhưởngcủaMoscowđếnViệt namsâuđếnmứcnào.Nhưngcuộcgặpđãkhôngbaogiờdiễnra.StantonthôngbáoThạchbấtngờrờiBK,2ngàysauMarshallcũngđềnghịhuỷvì ThạchđãđimấtvàsợphảnứngcủaPháp.Ngày8/5,GiámchínhthứckêugọiMỹcôngnhậnchínhphủViệtnamđể"nângcaouytíncủamìnhvàổn địnhtìnhhìnhtrongkhuvực".Thạchgửimộtthôngđiệpnữađềnghịgiúpđỡvềchínhtrị,kinhtế,vănhoávàtrunggianhoàbình.Marshallđặtcâuhỏi chobộmáyngoạigiaocủamìnhởHànội,SàigònvàParis:quanđiểmthựcsựcủaHlàgì?NhữngnhânvậthiếuchiếnđángngờnhưChinh,Việtliệu sẽcóvaitrògìtrongmộtchínhthểViệtnamđộclập?CácphầntửkhôngcộngsảncóbiếtvềthiênhướngcộngsảncủaViệtminhkhông?Họcólàm việcđượccùngnhaukhông?VàcuốicùnglàDRVliệucóchấpnhận"quyềntựdobàytỏchínhkiếnmộtcáchhợplý"?Sullivanđánhgiámộtcáchthận trọng"tuycóảnhhưởngcộngsảnnhưngkhóđủđểláiViệtnamvàophíaLiênxô,mặcdùhiểnnhiênlàcóxuhướngnhưvậy".Sullivannhấnmạnhviệc HngầnngừkhôngcôngnhậnmìnhlàNAQvìHmuốnthươngthảovớiphươngTây.Sullivankếtluận:Hmongmuốnnhậnđượchỗtrợvàsẽláicác chínhsáchcủamìnhtheonguồnhỗtrợđó.Cácnhậnxétkhácthìbiquanhơn.CharlesReedmiêutảHlàmộttay"cơhội"và"sẵnsàngxâydựngmột quốcgiacộngsản,kểcảkhinhândânkhôngmấyngườiquantâmđếncộngsảnlàgì".ĐạisứMỹtạiParisCafferycũngchorằng,tuynhândânViệt namkhôngưalắmchủnghĩacộngsản,"ítnghingờlàHcónhữngquanhệmậtthiếtvớicộngsản". BollaertđãkháchânthànhkhiđềnghịcácđiềukiệnhoàbìnhvớiViệtminh,bởivậykhibịtừchối,ôngnàyvẫntiếptụctìmkiếmcácphươngánkhác. Lúcđó,bộtrưởngchiếntranhPaulCoste­FloretvừatuyênbốsauchuyếnthịsátĐôngdương:"vấnđềquânsựởVNđãchấmdứt,chúngtađãkiểm soáthoàntoàntìnhhình".Đượccổvũbởitìnhhìnhchiếntrường,BbắtđầuxemViệtminhchỉlàmộttrongnhiềunhữngnhómViệtnamđòiđộclậpmà ôngtacầnđàmphán.NhậnxétcủaCoste­Floretkhôngphảikhôngcólý.Việtminhkhônggiữđượclâuthếtrậnhọcóhồiđầuchiếntranhdohamđánh chínhquydẫnđếntổnthấtlớn,thiếuvũkhí,thiếuphươngpháplãnhđạochiếntranhdukích,đánhgiásaisựủnghộcủanôngdân.Cácchínhsáchtàn bạocủaNguyễnBìnhởNambộđãđẩycảCaođàivàHoàhảosangphíaPháp. ThừathắngValluyđềnghịtấncôngvàosàohuyệtcủaViệtminh,bắtsốngHCMvàchỉkhiđómớibắtđầuđàmphán.Valluyđềnghịtăngquânlênđến trên100,000quân.TạiParislúcđócũngkhôngcóphongtràophảnchiếnnàođángkể.CóđiềumọingườiđềuchorằngcuộcchiếnĐôngdươngchẳng quacũnglàcuộccãivãvớvẩnởgócnàođócủathếgiới.ChínhphủPhápđangnhứcđầuvớiMadagascarvàchỉđồngýtăngviệntíchútchoValluy. Ôngnàyphảichấpnhậnlậpkếhoạchtấncôngvớiítquânhơnrấtnhiềusovớiyêucầu. Tháng8,Việtminhgửimộtthôngđiệphoàbìnhrõràngbằngcáchthay2vịtríbộtrưởngquantrọng:nộivụvàquốcphòngcủaTônĐứcThắngvàVõ NguyênGiápbằngnhữngphầntửônhoàhơn.ValluyvàBollaertđượctriệuvềParisđểtưvấn.Tháng9,BollaertđưarađềnghịViệtnamthốngnhất trongkhốiLiênhiệpPhápnhưngkhôngnhắcgìđếnđộclậphoàntoàn.Ngày15/9,Giámtrảlời:khôngthểcótựdonếukhôngnềnđộclậphoàntoàn. http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1 102/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

trongkhốiLiênhiệpPhápnhưngkhôngnhắcgìđếnđộclậphoàntoàn.Ngày15/9,Giámtrảlời:khôngthểcótựdonếukhôngnềnđộclậphoàntoàn. Bangàysau,BảođạituyênbốchấpnhậnđàmphánvớiPhápnhưngcũngđặtđiềukiệnlàphảicóđộclậpvàthốngnhất.Mặttrậndântộcthốngnhất mớiđượcthànhlậpởHK,cũngvộivãtuyênbốkhôngchấpnhậnđềnghịcủaBollaert.DânSàigònđồnầmlênlàHđiđêmvớiBảođại. 7/10/1947,quânPhápmởcuộctấncônglênViệtbắc.Dothiếuquânnênthayvìđánhcảtừhaiphíabắcvànam,Phápsẽtấncôngvàotrungtâmvà giànhquyềnkiểmsoáttoànbộthunglũngsôngHồngtừHànộiđếnLaocai.ChiếndịchmangtênLéadoSalanchỉhuy,dựkiếnsẽtiếnhànhtrong3 tuần.ĐầutiênquânPhápnhảydùxuốngBắccạnchiếmchỉhuysở.Haicánhquânmộttừphíabắc,mộtsửdụngchiếnxatừphíatâyLạngsơnsẽkẹp ViệtminhởgiữavàhộiquânởBắccạn.QuânPháptiếnnhanhnhưngHvàcácđồngchíđãkịpchạyvàorừngđếnmộtcăncứkhác.Trênbànlàmviệc củaHcònđiếuthuốcđangcháydởvàmộtsốvănbảntrìnhkýchoH.QuânPháptiếptụccànquétkhuvựcnhưngrấtítkhigặpViệtminh.Salantuyên bốđãhoànthànhnhiệmvụ,làmchủđườnglênCaobằng,tuyếnphòngthủcuốicùngcủaViệtminhđãbịpháhuỷ.Việtminhbâygiờchỉcònlà:"những nhómthổphỉbịcôlập,chỉcóthểtiếnhànhnhữnghoạtđộngkhủngbố".Cólẽđâylàmộttrongnhữngnhậnđịnhsailầmnhấttrongtoànbộcuộcchiến. Vìthựcracuộcchiếnmớichỉbắtđầu.KhôngnghingờgìlàViệtminhđãphảirútluinhưngcáclãnhđạoViệtminhđãthayđổichiếnlượcchiếntranh. Họgiảitánnhữngđơnvịchínhquycủamìnhthànhnhữngnhómtuyêntruyềnvũtrangtheomôhìnhtrướccáchmạngtháng8,từbỏnhữngtrậnđánh "thôngthường"tậptrungvàochiếntranhdukích,thànhlậpnhữnguỷbanhànhchínhkhángchiếntạimỗilàngbiếnlàngxãthànhđơnvịphòngthủvà chỉcungcấpquânchotrungươngkhicầnthiết. TừkhiquaylạiViệtbắctháng12/46,Hlạitrởlạivớinếpsốngcũtưởngđãkếtthúckhilênlàmchủtịchtháng9/45.Hcó8ngườigiúpviệc,baogồmcả vệsĩ,giaoliênvàcấpdưỡng,ởtrongmộtcănnhàsànđượcchialàm2.mộtbênlàphòngcủaH,bênkiavừalàbànhọp,phòngănvàkýtúcxá.Cảhội nuôimộtconchósăn,nhưngsauđóbịhổvồmất.Hănuốngđơngiản,cơmrauchấmnướcmắm,thỉnhthoảngđượcbổsungthêmthịtbămxàovớiớt, muối,sả,gọiđùalà"thịtViệtminh".Nhiềukhithiếulươngthực,cảnhómphảitựđàokhoai,trồngsắn,trồngrautrêntriềnnúi.GiườngngủcủaHchỉlà cáimànvàmấybộquầnáođểsẵn.Khicólệnhphảidichuyển,chỉtrongmấyphútlàtấtcảđãsẵnsàng.Hmangmấyquyểnsáchvàtàiliệutrongmột cáicặp,mộtđệtửđượcphânchuyêntráchchiếcmáychữ.Hluôndànhthờigianđểrènluyệnsứckhoẻ,đặcbiệtthíchchơibóngchuyền.Khiđộibạn lợidụngcứnhằmchỗHmàbỏnhỏthìôngthườngrấtkhoáitrá:"cácchúđánhđượcbácrồi".Khivượtsuối,luôncóngườibêncạnhH.Tuynhiên,theo mộtkẻđàongũkểlạithìsứcchịuđựngvàdẻodaicủaHhơnđasốcácđồngđộitrẻcủaông.Hthườngđùa:"báclàmáybaybàgiàcổlỗ,còncácchú làphảnlực".Cuộcsốngdầndầnổnđịnhhơn,quanhnhàcóvườnhoa,vườnrau,sânbóngchuyền,xàkép,xàđơn.Hcònmuacácdụngcụâmnhạc củađồngbàođiạphươngvàthỉnhthoảngtổchứcnhữngđêmliênhoanvănnghệchodânđịaphương,giảnggiảichohọvềcuộcsốngdướixuôi,phát thuốcchữabệnh.Cuộcsốngbìnhyênkếtthúcmùathu1947,khichiếndịchLéabắtHphảisơtán. SauchiếndịchLéa,cuộcxungđộtrơivàogiaiđoạnmàmộtnhàbìnhluậnquânsựPhápmiêutảlà"salầy".Doítquân,Valluyđànhtậptrungởkhuvực châuthổđểViệtminhcócơhộilậpkhugiảiphóngởmiềnTrungkéodài200dặmtừFaifo(Hộian)tớiMũiVarella(Phanthiết???).TạiNambộ,quân củaNguyễnBìnhbịđẩytítvàorừngsâu.QuânPháptiếptụchànhquânbìnhđịnhnhữngkhuvựcmớichiếmđóngđểcôlậpđốiphương.Việtminhcòn phảiđươngđầuởphíaNamvớimộtsốnhómdukíchmuốntrởthành"lựclượngthứba"giữaViệtminhvàPháp. Trongbốicảnh,chiếndịchLéakhông"đánhgiậpđầu"đượcViệtminh,cácphầntửdântộcquantâmđếnmặttrậnchínhtrịvàvaitròcủaBảođại. Tháng12,BảođạigặpBollaerttạiHạlong,khôngđượckếtquảlắmvìBollaertkhôngchịulàmrõnhữngquyềngìsẽđượcchuyểngiaochonướcViệt namtươnglai.Bảođạingầnngừđãđịnhkývàotuyênbốchung,nhưnglạithôivìthấyMặttrậndântộcthốngnhấtphảnđốimạnhquá.Tháng3/1948, BảogặpđạidiệnMặttrậntạiHKvàđồngýchỉđịnhNguyễnVănXuân,ngườiNambộ,côngdânPháplàmthủtướngchochínhphủlưuvongđểcó thêmconbàimặccảvớiPháp.Saumộthồisuynghĩ,Bollaertđồngýđàmphánvớichínhphủtạmthờinày.Tháng6,haibêngặplạitạiHạlongvà thốngnhấtthànhlậpQuốcgialiênhiệpViệtnam,trênnguyêntắcđộclậpvàthốngnhấtcủaViệtnamtrongkhốiliênhiệpPháp.Tuynhiêncũngchẳng cógìquyđịnhrõràngýnghĩacủachữ"độclập"cũngnhưquyềnhạncủaquốcgianày.CũngkhôngrõviệcthànhlậpQuốcgianàycóthểảnhhưởng gìđếncuộcchiếnViệtminh­Pháphiệntại. ĐốivớiPháp,thoảthuậnnàylàcáicớtốtđểtiếptụcxinviệntrợMỹ.MặcdùkhônghàilòngvớicáchgiảiquyếtmâuthuẫncủaPháp,Mỹcũngkhôngcó http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1 103/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

ĐốivớiPháp,thoảthuậnnàylàcáicớtốtđểtiếptụcxinviệntrợMỹ.MặcdùkhônghàilòngvớicáchgiảiquyếtmâuthuẫncủaPháp,Mỹcũngkhôngcó nhiềulựachọntrướcsựđedoạbànhtrướngcủacộngsảnTrungquốcvàquanhệcàngngàycàngxấuđivớiMatxcova.Marshallđãralệnhchocác viênchứcMỹởĐôngdươnglàmtấtcảnhữnggìcóthểđểthổi"cácnhómdântộcchủnghĩa"làmsuyyếuViệtminh.MặcdùkhôngưagìBảođại,Mỹ cũngcoithoảthuậnnàylàmột"bướctiến"vàcảnhbáonếuPháp"khôngthựcthiđộclậpvàthốngnhấtchoViệtnamthìcóthểmấtcảĐôngdương", ngượclạiMỹsẽxemxétlạichínhsáchđểcóthểviệntrợtrựctiếpchoPhápởĐôngdương.Tháng1/1949,cuốicùngPhápnhượngbộđểBảođạighép NambộvàtrongQuốcgialiênhiệpvàngày9/3tạiParishaibênđãkýhiệpđịnh.PhápcôngnhậnViệtnamđộclậpvàthốngnhấttrongkhốiLiênhiệp Pháp.Quốcgiamớisẽcóngoạigiao,tàichínhvàquânđộiriêng.MộtsốquyđịnhhạnchếlàhiệpđịnhphảiđượcquốchộiPhápthôngqua,cácđiều kiệncủathànhviênLiênhiệpvàtìnhhìnhchiếntranhởViệtnam.Nhữngtrởngạinàyhoáralàquálớn. Tháng1/1948,Việtminhtuyênbốkếtthúcgiaiđoạn"phòngngự"đểchuyểnsang"cầmcự".LãnhđạoĐảngchorằngcầnphảihuyđộngnhândân Lào,CambodiavàocuộcchiếnđểphântánquânPháp.MộttàiliệucủaĐảngđãviết:"NếungườiAnhcoisôngRanhlàtuyếnphòngngựthứnhấtcủa họtrongthếchiến2thìViệtnamcũngcoiMekongởvịtrítươngtự".TrườngChinhđãviếttrongmộtbàibáonăm1947:"Nếuđịchđánhphíatrên,tasẽ đánhchúngtừphíadưới.NếuchúngđánhởmiềnBắc,tasẽtrảlờiởmiềnTrunghoặcLào,Cambodia.Nếuđịchthòchânvàocăncứ,tasẽđánhvào thắtlưngvàhậuphươngchúngcắtđườngtiếpviện".CáccánbộđảngởđịaphươngđượcchỉthịliênlạcvớiLaoIssaravàKhmeIssarakvàtìmcáchlái cáctổchứcnàytheoViệtnam.Tuynhiên,chỉthịnóitiếp,cầnphảirấtcẩnthận,khôngđểchobạnbấtmãnvìsựthốngtrịcủaViệtnam. BóngmâyđenduynhấtchephủhyvọngcủaViệtminhlàviệcMỹsẽnhảyvàocuộcchiếnthôngquaviệntrợtrựctiếpchoPhápởĐôngdươngnếu HiệpđịnhElyseeđượcphêchuẩn.Vietminhcầnphảicóđồngminhmớicóthểđứngvữngđược.Ngathìởxavàcóvẻkhôngquantâmgì,cóvẻnhư Trungcộnglàlựachọnduynhất.QuanhệvớiCCPmớiđượckhởiđộnglạitừmùaxuân1947.HvàChuAnLaicóđiệnquađiệnlạichonhau,traođổi thôngtin.Tạivùngbiêngiới,cácđơnvịcủahaibêncũngđãhợptácvớinhaulậpraTrungđoànđộclập,chủyếulàngườiTày,Nùng,đánhPhápở vùngbiêngiới.TạiTrungquốc,BátlộquânđangthắngthếvàtiếnxuốngphíaNam.Pháplolắng.Salan(thayValluychỉhuyquânviễnchinhởĐông dươngFEF)đềnghịmởcáccuộctấncôngđểcủngcốbiêngiớitrướckhicộngsảnthắngthếởTrungquốc. Trongđềnghịxinquânđểmởcuộctiếncôngmới,Salanđãkhôngtiếclờichỉtríchchínhphủthờơ.Ngaylậptứctháng4nămđó,lấycớSalancòntrẻ vàthiếukinhnghiệmParisđãcửtướngBlaizotsangthay.LeonPignoncũngđượccửsangthayBollaert.Haiôngnàykhôngthốngnhấtđượcvớinhau vềkếhoạchquânsựtấncônglênViệtbắc.Đểhoàgiải,tháng5/1949PariscửtướngReverssangthịsát.Ôngnàycóýkiếnkhábiquanvềcả2lĩnh vựcquânsựlẫnchínhtrị,khôngtintưởnggìchínhphủthamnhũngcủaBảođại.ReverscũngđềnghịchứcdanhCaouỷPhápphảiquyếtcảchínhtrị lẫnquânsự.Nhưngôngcũngnghingờvềthắnglợiquânsự,theoôngkhảthinhấtlàcảithiệntìnhhìnhđểdễđạtđượcthoảthuận.Reversgợiýquân PhápcủngcốvùngBắcbộchođếnkhiMỹđưaquânthamchiếntrựctiếp.Dokhôngđủquânrảikhắpbiêngiới,ReversđềxuấtchỉbảovệđoạntừLạng sơnđếnThấtkhêvàrútquânkhỏicácvùngbiêngiớikhác.Mùaxuân1949,PLAvượtsôngDươngtử,tiếnvềphíaNam.Cộngsảnchuẩnbịlậpchính phủởBắckinh.TưởngđanglậpkếhoạchditảnsangđảoĐàiloan.CácnguồntìnhbáobắtđầuthôngbáovềsựcómặtcủaPLAtạibiêngiới.Cótin chorằng,PLAđãchiếmMóngCáivàocuốitháng3,sauđómớirútđi.CũngcótinchorằngGiápđãkýthoảthuậnvềhợpquântạivùngbiêngiớivào tháng4.MộtnguồntinMỹnóiđàiphátthanhcủaViệtminhthôngbáoPLAđãđếnbiêngiớivàđanghỗtrợ"mộtcáchquantrọng"choViệtminh.Tại mộtcuộchọpgầnVinhvàothờiđiểmnày,HđãtuyênbốchuẩnbịđểmởcuộctấncôngtrênbiêngiớithôngđườngvớiTrungquốc.ViệcTrungcộng thắngthếhiểnnhiênlàtintứctốtlànhchoViệtminh.NhưngHcũngthừahiểurằng,bấtkỳmộtsự"adua"côngkhainàovớiTrungquốcsẽtạocớđể MỹcanthiệptrựctiếpvàoViệtnamvàlàmlợichonhữnglựclượngđốilậpthùđịch.Tháng3/1949,HphủnhậnlàđãcómộtthoảthuậnvớiTrungquốc, nóirằngđólà"tinđồncủabọnthựcdân".KhitrảlờimộtphóngviênMỹcũngtrongthángđó,HnóiViệtnamsẽtựgiànhđượcđộclập,cònluậnđiệu cộngsảnđảng"khốngchếViệtminh"là"tròtuyêntruyềncủaPháp".Tháng8/1949,Htuyênbố,mặcdùcónhiềuđiểmtươngđồngnhưngdânchủmới củaTQlàTQ,dânchủmớiởVNsẽlàcủaVN.ViệcPhápcôngnhậnQuốcgiaLiênhiệpcủaBảođạicũnglàtháchthứcmới.Washingtonbâygiờkhông cònphảiđoánýPhápnữavàsẽcóthểquyếtđịnhdínhlíutrựctiếptớichiếntranhĐôngdương.Tháng6/49,HthừanhậnvớimộtphóngviênIndonesia làViệtminhcóthểvẫnmuốnđàmphánvớiPháptrêncơsởđộclậpvàthốngnhấtdântộc.TuynhiênnhữngthắnglợicuốicùngcủaBátlộquânvào mùahènămđóđãthuyếtphụccáclãnhđạoĐảnglàcóthểthànhcôngbằngconđườngquânsự.Ngày9/7,PhạmNgọcThạchtuyênbốBảođạilà"bù nhìncủabọnxâmlược".TìnhbáoPhápthunhặtđượcmộtsốthôngtinvềviệcGiápralệnhchoquânsĩchuẩnbịchuyểnsangTổngphảncông. http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1 104/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

nhìncủabọnxâmlược".TìnhbáoPhápthunhặtđượcmộtsốthôngtinvềviệcGiápralệnhchoquânsĩchuẩnbịchuyểnsangTổngphảncông. Giữatháng8,chínhphủViệtminhchínhthứckêugọichínhquyềnmớiởTQgiúpđuổiquânPháp.HcửhaiđạidiệnđiBắckinhđểchàomừngMaovà nhấnmạnhtầmquantrọngcủachiếnthắngnàyđốivớinhândânchâuá.Sauđóítlâu,HquyếtđịnhđíchthânsẽđiBắckinhđểthắtchặtmốiquanhệ. HaiđạibiểuViệtminhđếnvàogiữatháng10.Chínhphủmớiramắtvàongày1/10tạiquảngtrườngThiênAnMônvàđangsuynghĩvềvaitròtươnglai củamìnhtrêntrườngquốctế.MặcdùMaotuyênbố"sẽnghiêng"vềLiênxônhưngMỹvẫncònđạidiệnngoạigiaovàvẫnhyvọngtránhđượccuộc khủnghoảngngoạigiao.QuanđiểmchínhthốngcủaTQđượcLưuThiếuKỳphátbiểutạiđạihộiCôngđoàntoànquốcvàotháng10.Lưunói,TQsẽ giúpđỡphongtràogiảiphóngdântộctạichâuá,đặcbiệtlàĐôngdươngvàMalaysia.Ngày25/11,báochíTQđăng"ViệtnamvàTrungquốctrên tuyếnđầuchốngchủnghĩađếquốc".Đếnlúcđó,tấtcảcácnướccộngsảnđềuđãcôngnhậnngoạigiaoTQ.Tháng12/1949,dướiảnhStalin,Mao,và H,TrườngChinhđãđọcbáocáotạihộinghịcôngđoàn,tuyênbốViệtnamđitheochếđộmớicủaTQvềchínhtrịvàtưtưởng.Hgửithưđếnhộinghị nhấnmạnh"côngnhânsẽlàgiaicấplãnhđạoxãhội" Giữatháng12,MaolênđườngđiMatxcova,màchưacókếhoạchgìcụthểvớiđềnghịcủaViệtminhngoàiviệcLưuđãnóichuyệnđểgửiLuoQuibo, mộtcánbộbộtổngthammưusangVN3thángđểnắmtìnhhình.Ngày24/12,khoảng1tuầnsaukhiMaođi,Lưutriệutậpbộchínhtrịđểbànvềtình hìnhĐôngdươngvàđưarachiếnlược.Ngàyhômsau,LưuđiệncholãnhđạoViệtnamlàsẽgửiđoànđạibiểusangđánhgiátìnhhìnhvàcũngmời chínhthứcphíaViệtnamsangthămTrungquốc.TrướckhiLưunhậnđượcđiệntrảlời,đoànVNđãlênđườngđibộxuyênrừng.MặcdùBắckinhđược thôngbáotrưởngđoànlàcụctrưởnghậucầnTrầnĐăngNinh,thựcchấtHchínhlàngườidẫnđầuđoàn.Hvẫnmặcbộkakithườngngày,sửdụngbí danhlàĐịnh.ĐoànrờiTuyênquangngày30/12,đếnJingxingày16/1/1950vàđượcPLAhộtốngđếnNamninh.Tạiđây,HđượctinTrungquốcđã côngnhậnngoạigiaoViệtnamdânchủcộnghoà,4ngàysaukhiDRVtuyênbốtạiBăngkoklàđạidiệnduynhấtcủanhândânViệtnam.Nghỉngơimột chút,cảđoànlêntàuđếncảngVũhántrênsôngDươngtử.Vàingàysau,đoànđếnBắckinhvàđượcxếpởTrungNamHải,khubiệtthựởphíatây cấmthành.HđượcgặplạibạncũlàHoàngVănHoan,từchâuÂuđếndựĐạihộicôngđoànnhưngbịmuộn.TrưởngđoànđóntiếpHlàtướngChu Đức,chiếnhữucủaMao,đểbànvềcácnộidungquânsựchắcchắnsẽđượcđềcậpđến.McũnggửiđiệnvềhỏithămvàchúcmừngDRVgianhậphệ thốngXHCN.Trongbữatiệcchiêuđãiđoàn,LưuđềnghịvớiđạisứNgaRoshinlàHcầnđượcgặptrựctiếpStalinđểbáocáotìnhhình.KhôngngờS đồngý.Ngày3/2,HcùngvớiNinhvàChuÂnLailêntàuđiMatxcova.Hoanởlạiđểchuẩnbịmởđạisứquán2. Từcuốithếchiến2,NgaxôcóvẻnhưchẳngquantâmgìlắmđếnsốphậncủacáchmạngViệtnam.Trongmộtphátbiểunổitiếngtháng9/1947,một thâncậncủaStalinlàAndreyZhdanovđãtuyênbốủnghộcuộcđấutranhcủacácdântộcbịápbứcchốnglạichủnghĩađếquốc,ngụýlàNgaủnghộ tấtcảcáclựclượngdântộctưsảnđấutranhđòiđộclậptạicácthuộcđịa.Nhưngsangđầu1948,Ngalạithayđổitháiđộ,tỏracựcđoanhơn.Trong tuyênbốcủamìnhtạiHộinghịthanhniênCalcuta,Ngađãchỉthịchocácđảngcộngsảntừbỏliênhiệpvớicácđảngdântộc,đểtựgiànhchínhquyền. ChínhsáchthiểncậnnàyđãtrởthànhthảmhoạtạiĐôngấnthuộcHàlankhicuộckhởinghĩacủacộngsảnbịdìmtrongmáu.Cácđảngdântộctrong khuvựccũngthẳngtayloạicộngsảnrakhỏicácmặttrậnliênhiệp.Chínhsáchthùđịchđốivớicáclựclượngtưsảndântộcnàychínhlàquanđiểm củaStalin,quanhữngbàihọcrútratừcuộchợptácQuốc­CộngtạiTrungquốc.TừlâuStalincũngđãnghingờsựtrungthànhcủaH,nhấtlàtháiđộ cầuthâncủaHvớiMỹtrongnhữngthángsaucuộcchiếnTháibìnhdương.StalincàngnghingờhơnkhiICPđùngđùngtuyênbốtựgiảitán.Năm1947, NgacôngnhậnngoạigiaoIndonesiacủaSukarnonhưnglờđiViệtnamvìchorằngVNkhócóthểthắngđượcPháp.Trongnhữngnămđầucủacuộc chiến,VMcũngchẳngcóquanhệtrựctiếpgìvớiNga.Chođếnnăm1949,đoànđạibiểucộngsảnPháp,đượccholàdoNgachỉđạo,đếnthămĐông dươngđểđánhgiátìnhhình.Tháng8nămđó,HgửithưtrựctiếpchoStalin,cámơnNgađãgiúpđỡCCPvàhỗtrợchoLiênđoànlaođộngquốctế 3. TháiđộcủaStalinđượcthểhiệnrõtrongchuyếnthămcủaH.Tronghồikýcủamình,NikitaKhrushchev,miêutảtháiđộcủaStalinvớiHlà"khiêukhích vàxúcphạm".Ngày14/2,HthamdựlễkýhiệpướchữunghịNga­TrungvàđềnghịStalinkýhiệpướctươngtựvớiViệtnam.Stalinchốiphắt,lấycớlà chuyếnđicủaHlàchuyếnđibímật.KhiHđềnghịkiếmmộtchiếctrựcthănglượnvàivòngrồihạxuốngđâuđóvớinghilễđànghoàng,Stalinđãtrảlời: "ngườiphươngđôngcácôngthậtgiàutrítưởngtượng!".HCMđãlàmmọicáchđểlấylòngvịchủnhàđộcđoán.Tanmộtcuộchọp,Hđãtiếntớixinchữ kýcủaStalintrêncuốntạpchí"Liênxôđangxâydựng",Stalinđãký,nhưngsauđólạiralệnhchođệtửthuhồilạivìlỡkýnhầm.Khiđãthulạiđược cuốntạpchí,Stalinđãđemrađùavớicácđồnghữu:"Hchắcvẫnđangđitìmcuốntạpchí,nhưngôngtalàmsaotìmđược".Dùsaonhữngcốgắng http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1 105/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

cuốntạpchí,Stalinđãđemrađùavớicácđồnghữu:"Hchắcvẫnđangđitìmcuốntạpchí,nhưngôngtalàmsaotìmđược".Dùsaonhữngcốgắng củaHcũngcóđượckếtquả,ngày30/1/1950,NgaxôtuyênbốcôngnhậnngoạigiaovớiDRV.TuynhiênStalinchưabaogiờhếtnghingờvềtưtưởng chínhthốngcủaH.NhiềunguồntinViệtnamkểrằngtrongmộtcuộcgặpgỡgiữahaibênnăm1952,Stalinđãđưara2chiếcghếvànói:"đồngchíH, mộtchiếclàdànhchongườidântộcchủnghĩa,mộtchongườiquốctếchủnghĩa,đồngchísẽngồighếnào?",Hđãtrảlời:"Tôimuốnngồitrêncảhai" 4. TạisaoStalinlạiquyếtđịnhcôngnhậnDRVmặcdùvẫncònnghingờH?TheocácnguồnTrungquốc,cuộcđàmphánvớiMaolànguyênnhânchính. SauhiệpđịnhYalta,NgachiếmmộtvùnglớnđấtđaicủaTQmàMaorấtmuốnđòilại.StalinsợrằngTQcóthểvìtứcgiậnmàđitheoMỹnêntìmcách xúigiụcTQtheođườnglốicựcđoangâygổvớiMỹ,chặtđườngquanhệTrungMỹ.TrongmộtcuộcgặptaybatạiMatxcova,Stalinđãkhuyếnkhích Maocầmđầucáchmạngtạichâuá.StalinhứavớiH:"sẽquantâmđếnViệtnamnhưTQ.Cácđồngchícóthểtinvàochúngtôi,đặcbiệtbâygiờ,sau chiếntranh,chúngtôicóvôkhốinhuyếuphẩm,phươngtiệnvàsẽchuyểnchocácđồngchíquađườngTQ.Tuynhiênvìđiềukiệnđịalýtựnhiên,TQ mớilàngườiđỡđầuchính.TQthiếugì,chúngtôisẽcungcấp".Maohùatheo:"CáigìTQcómàVNcần,chúngtôisẽcungcấp"5. Ngày17/2HcùngvớiChuvàMaolêntàuvềBắckinh.Cảhaiđềuđãgiànhđượcmộtphầnlợiích,nhưngkhôngphảidễdàng.SaunàyMaokểlại:"lấy đượccáigìđótừStalinchẳngkhácgìgiằngmiếngthịtrakhỏimiệnghổ".Ngày3/3tàuvềđếnBK.MaomởtiệcchiêuđãiHtạiTrungNamHảivớitấtcả cácquanchứccaocấpcủaTQthamdự.Trongcuộcđàmphánchínhthứcsauđó,PRCđồngýđảmnhậnanninhtạibiêngiớivàchophépVNmởlãnh sựtạiNamninhvàCônminh.HchỉđịnhHoàngVănHoanlàmđạisứđầutiêntạiTQvàquyếtđịnhchuyểntrụsởhảingoạicủaĐảngđangởBangkok vềTQ.Ngày11/3,Hlênđườngvềnước. Hcóthểhàilòngvềchuyếnđicủamình.ÔngđãgiànhđượcsựcôngnhậnngoạigiaocủahaicườngquốcXHCNchínhvàlờihứasẽgiúpđỡvềquân sựvàkinhtế.Việtminhsẽkhôngphảichiếnđấuđơnđộc.TQcũngcólợi.MaorấttinrằngchiếntranhvớiMỹlàkhôngthểtránhkhỏivàcóthểxảyra bấtcứlúcnàodọcbiêngiớiTQkhôngchỉởTriềutiên.CóđượcVNlàmláchắnphíanamlàcựckỳquantrọng. HđãkhôngnhầmkhilorằngviệcchơithânvớiNgavàTQsẽlàmchoMỹđiênlên.LiêntiếphaisựkiệnTQvàNgacôngnhậnngoạigiaoDRVđãảnh hưởnglớnđếnchínhsáchcủaMỹ.Trướcđónăm1949,quyếtđịnhcủaPháplựachọnBảođạiđểđốitrọngvớiViệtminhlàmMỹkhônghàilòng.Các quanchứcMỹchorằngvịcựuhoàngnàykhôngcócátínhvàkhôngđượcnhândânủnghộ.CótinđồnlàMỹđãtiếpcậnmôigiớiHCMliênminhvới Bảođại,thậmchílàhaibênđãgặpnhau.Hlậptứclợidụngluôn,trảlờiphỏngvấncủaphóngviênMỹHaroldIsaacs:tôiđãbảotôikhôngphảilàcộng sản,DRVkhôngphảilàvệtinhcủaNgaxômàlàchínhphủđoànkếtdântộcrộngrãi.Chắclànhữngtinđồnnàycóítphầnsựthật.MặcdùDean ArchesonkhôngưagìBảođại,nhưngôngnàycònnghiHhơn,nhấtlàtháiđộ"cộngsảndântộc"kiểuTito.Deannói:"cộngsảnhaydântộcchủnghĩa chỉcóýnghĩahànlâm.Tạicácnướcthuộcđịa,tấtcảcộngsảnđềulànhữngngườidântộc.Khilênnắmchínhquyền,nhữngquanđiểmcựcđoanStalin củahọmớilộra".CuộccãivãtrongbộngoạigiaoMỹvềviệccócôngnhậnBảođạihaykhôngkéodàichođếncuốinăm1949.DeanArchison,vốnlà mộtngườichâuÂu,khôngmuốnlàmPhápgiậndữ.RaymondFosdick,thànhviênchủchốtcủanhómcốvấntổngthốngvềchínhsáchchâuáthìcho rằngthínghiệmBảođạikhôngcónhiềucơmaythànhcông.TuyHcũngkhôngphảilàlựachọnhấpdẫn,nhưngnếunhìnvàoquanhệlịchsửphứctạp giữaTQvàVN,cócơmaylàMỹsẽcólợithếhơnbâygiờ.QuanđiểmcủaFosdicktấtnhiênlàchìmngỉmởmộtthànhphốmàchiếntranhlạnhđãgõ cửa.SaukhiPRCrađời,Trumanbịđảkịchliệtvìkhônglàmgìđểngănchặnlànsóngđỏ.Thángcuốicùngnăm1949,Mỹvẫnchưaquyếthyvọnglà PhápsẽtraonhiềuquyềntựquyếthơnchoViệtnam.Nhưngđầunăm1950,tìnhhìnhbiếnchuyểni,TQchínhthứcgiúpđỡViệtnamđãlàmthayđổi cáncânlựclượng.Đầutháng2,MỹcôngnhậnchínhphủBảođại.AnhvàmộtsốnướcchâuÂutheođuôingaynhưngđasốcácnướcchâuálạiđứng ngoài.Ngày10/3Trumanquyếtđịnhviệntrợquânsự$15mchoĐôngdươngvà$10mchoTháilan.Nhàtrắngcũngbắtđầulênkếhoạchcửđoàncố vấnsangĐôngdươngđểxácđịnhlàmthếnàocóthểquảnlýchươngtrìnhmộtcáchhữuhiệu. ĐoànđạibiểuTQdoLuoGuibođếnbiêngiớiViệtnamngày26/2/1950vàđượcGiápcùngvớiHoàngVănTháinghênhđónvàđưavềcăncứđịaViệt http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1

106/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

bắc.TrườngChinh,lãnhđạođảngkhiHđivắngcũngđãtiếpđoàn 6.BatuầnsaukhiHlênđường,ChinhđãchủtrìHộinghịtoànquốclầnthứ3đểbàn kếhoạchtổngphảncông.Chinhphấnkhíchtuyênbố,vớisựthànhlậpcủanướcTrunghoamới"chúngtađãkhôngbịcôlập,đãmởđượcđưòngrathế giới.Đằngsauchúngtalàmộtđồngminhhùngmạnh".Ngày21/2,đảngkêugọitổngđộngviên:tấtcảratiềntuyến,tấtcảchochiếntranhnhândân,tất cảchochiếnthắng.Giápcũngcóbàiphátbiểudàitạihộinghị.Giápnhấnmạnhmặcdùtìnhhìnhthếgiớiđangdiễnbiếncólợichotavàtanhấtđịnh sẽthắng,nhưngquânPhápvẫnchiếmưuthếtrêntoàncục.Cuộctổngphảncôngsẽkhôngphảilàmộtchiếndịchđơnlẻmàlàmộtchuỗicáctrậntấn côngtrênnhiềuđiểmkhácnhaucủaĐôngdương,đẩycáncânlựclượngdầndầnnghiêngvềViệtminh. TQbắtđầuviệntrợthiếtbịquânsựchoViệtnamvàithángsauđó.ĐoàncốvấnTrungquốc(CMAG)dotướngViQuốcThanhchỉhuycũngđãđếnViệt bắcvàbắtđầuhuấnluyệnchiếnlược,chiếnthuậtchoVLA.Trướckhiđi,đoànđãđượcLưuThiếuKỳdặndò:"nếucácđồngchíkhônggiúpđượcđuổi kẻthùrakhỏiĐôngdương,thìTQcũngsẽgaygo".NhữngđơnvịchínhquyđầutiêncủaViệtnamcũngđượcgửisangVânnamhuấnluyệnvàotháng 4/1950.Thiếtbịquânsự,chủyếulàchiếnlợiphẩmcủaNhậtvàMỹđượcchởtheođườngbiểntừcảngYulin,phíanamđảoHảinam.Haibênthoả thuậnlàTQsẽkhôngđưaquânthamchiếntrựctiếptrừkhiViệtminhbịđedoạtiêudiệt.Bắckinhcũngyêucầugiữkínđểtránhlàmxấuquanhệvới Pháp.NhưnglolắngnàybằngthừavìPhápđãđượcthôngtinđầyđủvềchuyếnđicủaHvànhữnghậuquảcủanó.Đếntháng9/1950đãcókhoảng 20,000quânđượchuấnluyệnvàtrangbịởTQ.Đasốhọđượcbiênchếvàosưđoàn308.HaitrườngchínhtrịđượcmởtạiNamninhvàKaiyuanởVân nam,mỗikhoá6tháng.LuovàVithườngxuyêngặpgỡvớilãnhđạoViệtminh.ViệtminhcũngkhôngchedấutầmquantrọngcủamốiquanhệvớiTQ. Tháng8,khitrảlờiphỏngvấnnhàbáoMỹAndrewRoth,HthừanhậnảnhhưởngcủaTQvàphongtràogiảiphóngViệtnamđangchuyểnmìnhtheo môhìnhcủaTQ.PhongtràohọctậpkinhnghiệmkhángNhật,chốngTưởngcủaPLAđượcphátđộngrộngkhắpởViệtbắc.Tàiliệuđượcdịch,invà phânphốichotấtcảsĩquan,binhlính.Cáclớphọcđượcmởthườngxuyênđểthảoluậnlàmcáchnàoápdụngnhữngkinhnghiệmđóvàođiềukiện Việtnam.TấtnhiênlàViệtminhchỉgiảvờlàmới"bấtngờ"pháthiệnrasựhayhocủaTrungcộng.Ngaytừlờikêugọikhángchiếnnăm1946,Hđãxác nhậnlàViệtnamsẽápdụngđườnglốichiếntranhnhândâncủaMao.Đầunămsau,TrườngChinhđãviếtbàingắnKhángchiếnnhấtđịnhthắnglợi, tríchdẫnrấtnhiềutừnhữngbàiviếtcủaMaovềchiếntranhdukích.BảnthânbútdanhcủaChinhcũngthểhiệnsựngưỡngmộcáchmạngTrungquốc (têncủamộtchiếndịchnổitiếngcủaBátlộquân).TuynhiênChinhcũngđãchỉramộtsốđiểmkhôngthểápdụng:Việtnamnhỏhơnvàkhôngcókhả năngxâydựngvùnggiảiphóngrộnglớnởphíabắcTQtrongcuộcchiếnkhángNhật.Việtnamcũngsẽphảiđặcbiệtchútrọngđếnmặttrậnngoạigiao màcácđồngchíTQhoàntoànkhôngquantâm. NhưngảnhhưởngTQkhôngdừnglạiởlĩnhvựcquânsựmàlansangcácvấnđềđốinộivàtổchứcđảng.Từhộinghị8tạiPacbonăm1941,đảngchủ trươngưutiênđấutranhchốngđếquốctheokếhoạchmàHđãdunhậptừnhữngnăm1920.Giaiđoạnđầulàgiảiphóngdântộc,đảngsẽphảithu mìnhđểđoànkếtdântộcvàtránhsựcanthiệpcủacácthếlựcchốngcộngbênngoài.SauđómớidầnchuyểnsangcáchmạngXHCN.Bâygiờ,các đồngchíTrungquốcnghĩkhácvàtưvấntổchứclạiđảngtheomôhìnhTQ,khimàgiaiđoạnmộtsẽchuyểnngaysanggiaiđoạnhailàcáchmạngxã hộiphảnphong.NhữngảnhhưởngcủaquátrìnhnàythểhiệnrõnéttrongHộinghịtoànquốclầnthứ3,khiđảngquyếtđịnhsẽnhấnmạnhhơnvấnđề giaicấptrongmặttrậnthốngnhất,cũngnhưđưađảngtrởlạicôngkhai.HànhđộngnàysẽgộpDRVvàocùngmộtphevớichínhphủmớicủaTQcũng nhưnhững"nềndânchủnhândân"ởĐôngÂu,tuynhiênchắcchắnsẽlàmviệcđạtđượcthoảthuậnvớiPháptrởnênphứctạpcũngnhưgiúpMỹcó cớcanthiệptrựctiếp. VaitròcủaHtrongviệcchuẩnythayđổiđườnglốinàyđếnđâulàmộtcâuhỏilớn?ĐặcbiệttrongbốicảnhHvắngmặttạiHộinghị3.Từnhữngnăm 20,quanđiểmrõràngcủaHlàcáchmạnghaigiaiđoạn.Tronggiớicộngsảnquốctếvàngaycảgiữacácđồngnghiệpcũngluônluôncósựnghingờ vềlòngtrungthànhcủaHvớinhữngquanđiểmgiáođiềucủaBắckinhvàMatxcova.Suốtmùađông1949­1950,nhiềubàibáodựatrênthôngtincủa bọnđàongũđãđưatinvềviệcStalinralệnhthaythếHbằngChinhvìHkhôngchịutuânlệnhMatxcova.CũngcótinđồnlàđoànđảngCSPhápdoLéo FigueresđếnViệtbắctháng3/1950đểkhôiphụclạivaitròlãnhđạocủađảngnhưđộitiênphongcủacáchmạngViệtnam7.CóthểchorằngHkhông hàohứnglắmtrongviệcchấpnhậnđườnglốimới,nhưngHthừahiểurằngsựcanthiệpcủaMỹlàkhôngthểtránhkhỏivàchỉcódựavàoNgaxôvà Trungcộng,Việtminhmớicóthểchiếnthắng.Nhưmọikhi,Hsẵnsàngđiềuchỉnhvàbiếnhoàncảnhmớithànhcólợichomình.Vớinghệthuật"lay động"cácânnhânbằngcáchnhưnuốtlấytừnglờikhuyêncũngnhưkinhnghiệmcủahọ,HđãgửithưcangợichínhphủmớiởTQvàthừanhậnlà http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1 107/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

động"cácânnhânbằngcáchnhưnuốtlấytừnglờikhuyêncũngnhưkinhnghiệmcủahọ,HđãgửithưcangợichínhphủmớiởTQvàthừanhậnlà đảngvàchínhphủmìnhchẳngcócáchnàokháclàhọctheomôhìnhcácđồngchíTQ.KhôngphảingẫunhiênmàHbắtđầuthửnghiệmtậpthểhoá nôngnghiệpvàocuốinăm1950.Từmùaxuânnăm49,cácnhàchiếnlượccủađảngđãchỉrarằngphảikiểmsoátđượcbiêngiới,mởđườngtiếptếtừ TQmớicóthểnóiđếnchuyệntổngphảncông.VềphầnmìnhtướngPháplàBlaizotquyếtđịnhbỏphíabắcLạngsơnvàtậptrungkiểmsoátvùngtừ LạngsơnđếnvịnhBắcbộ.Tuynhiênchođếnhènăm50,kếhoạchnàycũngchưađượctriểnkhaiđếnnơiđếnchốn.KếtquảlàquânPhápbịcăngra trênmộttuyếnnhữngđồncôlậpdọcđường4từMóngcáiđếnCaobằng. Vàotháng4/49VMquyếtđịnhsẽtấncôngcánhtâytrước,nhưngđếntháng7/50,banthườngvụlạiquyếtđịnhchuyểnsangcánhphíađông,cóđường thâmnhậpđồngbằngsôngHồngdễdànghơn.Hphátbiểu,chỗnày"dễgiữkhirút,dễđánhkhitấncông".Giápđượcbổnhiệmchỉhuychiếndịch.TQ cửtướngTrầnCanh,chuyêngiagỡrốicủaBátlộquânđếnViệtbắcđểgiúpViệtminhlênkếhoạch.HdặnGiáp"chiếndịchnàycựckỳquantrọng. Chúngtakhôngđượcthua!"vàhứasẽtrựctiếpthịsátchiếntrườngcùngvớiTrầnCanh.Giữatháng9,hơn8000quânViệtminhtấncôngĐôngkhê. TìnhbáoPhápkinhngạcthấyVMlầnđầutiênđượctổchứcthànhtrungđoàn,cósửdụngbazoka,súngphónglựuvàtiểuliên.QuânPháprốiloạnvà rútchạyđểlạihàngtrămxácchếtvàhàngchụcngàntấnvũkhí.QuânứngviệntừCaobằnglêncũngchịusốphậntươngtự.TướngMarcelCarpentier chỉhuyquânPháptrênmặttrậnđãralệnhrútkhỏitấtcảcácđồndọctuyếnbiêngiới,trừMóngcái.TạiHànội,caouỷLéonPinonrấtphẫnnộvàmiêu tảCarpentierlà"bịđộngvàchỉbiếtphòngthủ...rõrànglàkhôngcókhảnănglãnhđạotốicao"vàthaythếôngnày.Tuynhiênmọiviệcđãquámuộn. Đếncuốitháng10,toànbộkhubiêngiớirộnglớnphíabắcchâuthổsôngHồngđãvềtayViệtminh.NgườiPháphoảngloạn,thôngbáohơnnửadân HànộitheoViệtminhvàchuẩnbịsơtánanhembàconkhỏiHànội.CáctướngPhápkhôngbaogiờcóthểlừadốimìnhvềchiếnthắngquânsựcuối cùngđượcnữa.DonalHeath,vừamớiđếnSàigònvớitưcáchđạidiệncủaMỹtạiQuốcgialiênhiệpcũngcảnhbáorằngtìnhhìnhởBắcbộlàbiđát. Ôngnàychorằng,chínhphủliênhiệpthìvừalườibiếngvừakhôngđượcdânủnghộ,Bảođạithìthiếuđộngcơvàcũngkhôngcókhảnănglãnhđạo. HeathcũngdựbáolàTQsẽkhôngcanthiệptrựctiếptrừkhiViệtminhbịđedoạtiêudiệt. VaitròcủacốvấnTQtrongchiếndịchbiêngiớicũnggâytranhcãisaunày.HoàngVănHoanchorằng,chínhTrầnCanhđãtưvấnHđánhĐôngkhêvà chỉbaovâyCaobằng,cốvấnTQcũngđượcHbốtrívàotấtcảcácđơnvịtừcấptiểuđoàntrởlên.Giápthìkiênquyếtrằngchínhôngđãtựlựcđiđến quyếtđịnhđánhĐôngkhê,vàsauđócảTrầnCanhlẫnHđềuđãphêduyệtkếhoạchnày.Dùsựthậtthếnàođinữa,sauchiếndịch,TrầnCanhđược rútvềvàđiềusangmặttrậnTriềutiên.Trướckhivề,CanhđãviếtmộtbáocáophêphánkhágaygắtkhảnăngchiếnđấucủaViệtminh.TheoCanh, línhVMthìkhôngcókỷluật,khôngcókinhnghiệmchiếnđấuvàchưasẵnsàngchonhữngtrậnđánhlớn,chỉhuyVMthìkhôngnắmđượckhảnăng củalính,haygiấunhữngtintứcxấu.CácnhàchiếnlượccủaVMthìđangphấnkhởivớikếtquảtốthơnmongđợicủachiếndịchbiêngiớivàbànđến việctổngphảncôngvàotrungtâmcủachâuthổsôngHồng.MặcdùHvẫnthậntrọngphêphánmấyviêntướngnóngđầulàtổngphảncông,cũngnhư phụnữcómang,phảiđủngàyđủthángmớicóthểtiếnhành,khôngkhílạcquanbaotrùm.Giápdựkiếntrongnămsausẽtấncôngtại3điểmđồng bằng:phíabắctạiVĩnhYên,phíađôngtạiMạokêvàphíanamdọctheosôngĐáy.Nếuthànhcôngsẽbắtđầugiaiđoạn2tấncôngthẳngvàothủđô. ĐàiphátthanhViệtminhdựbáonămsauHsẽănTếttạiHànội.TQhứasẽcungcấpđầyđủvũkhívàcácphươngtiệnchiếntranh.Nếuđảngkhông lạcquantếutrongnhữngdựbáocủamình,cóvẻnhưcuộcchiếnđãđếnhồikết. ­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ 1 PhóngviênphỏngvấnHlàHarrieJacksoncủaAP.NhữngphiêulưucủaThạchởBKđượcghichéptrongcuốn"ImprobableOpportunity:America andDRV's1947initiative"củaMarkBradley.Trongbáocáongày17/4StantonnóiđãnhậnđượccủaThạch2bứcthư.Bứcthứnhấtgửingày12, miêutảcuộcxungđộtĐôngdươngvàđượccopychoSullivan.Ngày24,Stantonthôngbáo,ThạchthừanhậnvớiLawrằngViệtminhrấtthấtvọngvề cácđồngchíởFCPđãủnghộPhápkhởichiến.ThạchmiêutảMỹnhưngườibảovệHiếnchươngĐạitâydươngvàkhảdĩnhấtcóthểmanglạihoà bình. 2 TheoLuoGuibo"Lishi"p151­53,thôngtingiữahaichínhphủchủyếudogiaoliênthựchiện.Cũngcóthựchiệnđiệnbáovàilầnnhưngrấthaytrục trặc.TheoGrasHistoiredelaguerre,quânTQđihộtốngđãrấtngạcnhiênkhipháthiệnraĐịnhchínhlàH,vàđãvộivàngbáovềTƯ. http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1

108/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

3 BứcthưcủaHđượcđàiphátthanhMatxcovaphátngày29/8/1949.TheocuốnAutobiographiecủaGeorgesBoudarel,mộtquanchứcngoạigiaoMỹ kểlạikhidựmộtbàigiảngtạiNgangày23/2/1950,ôngnàyđượcgiảngviênthôngbáo,đảngViệtnamlàmộtđảngkiểumớivàđangtrênđườngtrở thànhđảngMarxist. 4 PhỏngvấnĐỗQuangHưngtạiHànội,15/12/1990. 5 TheoGuibo"Lishi",p161,StalingiảithíchquanđiểmcủamìnhlàdoNgaxôquábậnbịuvớiĐôngÂu.TheoVõNguyênGiápĐườngtôi,pp14­15,H đãyêucầuStalintrangbịcho10sưđoànbộbinhvà1trungđoànpháobinh. 6 Nhưmọikhi,Hluônquantâmđếnănởcủacácvịkhách.HđãdặnthưkýVũĐìnhHuỳnhphảichuẩnbịtươmtấtđểđónLuo:"vớibácthếnàocũng được,nhưngvớicácvịkháchphảiđànghoàng.Họrấtquantâmđếnđiềuđó".XemVũThuHiên,Đêmgiữabanngày,p108. 7 Theomộtkẻđàongũcóvịtrícaotrongphongtrào,từsauchuyếnđicủaH,Chinhlãnhtráchnhiệmchínhvềviệcxâydựngcácchínhsáchđốinội. XemDeclarationsurlavie.TheotạpchíPhápAuxEcoutes,MatxcovađãcảnhcáoHrằngmụctiêucủacáchmạngkhôngphảilàđộclậpdântộcmà làchủnghĩacộngsảntoànthếgiới.MatxcovacũngyêucầuHlắngnghenhữnglờikhuyêncủacácđồngchíTQ.

Nơiđó,Điệnbiênphủ CóvẻnhưHCMkhôngthểănTếtởHànội.MặcdùVMđãcónhữngkhởiđầukháthuậnlợi.NhữngđơnvịViệtminhchânđấttừtrongrừngđãtrànvào Vĩnh yên theo chiến thuật "biển người" củaTQ. Nhưng tướng Jean de Lattre deTassigny, được bổ nhiệm 19/12/1950 làm cao uỷ kiêm tổng tư lệnh quânđộiviễnchinhPhápởĐôngdươngkhôngphảilàngườidễbịbắtnạt.Nhưmộtanhhùngthờichiếnvàlàngườicựctựtin,DeLattrelậptứchành động.ÔngnàyngaylậptứchuỷlệnhsơtánthânnhânPháprakhỏiHànội,tậptrungquândựbịvàralệnhchocácphicơnémbomnapalmcủaMỹ xuốngVĩnhyên.NhữngngườilínhVMlầnđầutiênchứngkiếnnhữnghiệuquảkhủngkhiếpcủanapalmđãhoảnghốtbỏchạy.Mộtngườitrongsốhọ kểlại Sưđoàncủachúngtôibắtđầutấncôngtừsáng.Từxaxuấthiện3conchimén.Đếngầnthìra3chiếcmáybay.Chúngnghiêngcánhvàmởracánh cửađịangục.Ngọnlửakhủngkhiếplanxahàngtrămméttrùmlênđộihình.Lửanapalmrơitừtrêntrờixuống.Mộtchiếcmáybaynữaxàtới.Mộtquả bomrơingaysaulưngvàtôicảmthấyhơinóngchạykhắpngười.Tấtcảbỏchạyvàtôikhôngthểngănhọ.Lửaăntấtcảmọithứxungquanh,khôngđể bấtcứmộtchỗnàochoaitrốn.1 TheobáocáocủatìnhbáoMỹ,khoảng3500đến4000quânViệtminhbịgiếttrongtổngsố10,000quântấncông.Phápmấtkhoảng400línhvà1200 bịthương.CáccuộctấncôngMạokhêvàsôngĐáycònítcóhiệuquảhơnvàcuốicùngViệtminhđànhphảirútquânvềnúi.SứcéplênHànộiđãgiảm đángkể.DeLattrethúnhậnlàquyếtđịnh"ngừngditảnHànội"củaôngtalàquyếtđịnhmòmẫmvàchỉcómụcđíchlấylạitinhthầnquânlính.Thayvì mởđườngđếnHànội,cuộctiếncôngđãtrởthànhmộtthấtbạicánhânthảmhạichonhàchiếnlượcquânsựcủaHlàVõNguyênGiáp.Tạihộinghị lãnhđạođảngvàogiữatháng4,Hđãđềnghịtựkiểmđiểmvàrútkinhnghiệmđểchuẩnbịchotrậnđánhmới.Cácnguồntinchínhthứcngừngsửdụng khẩuhiệu:"chuẩnbịchuyểnsangtổngphảncông".ĐàiphátthanhcủaVMnhắcđinhắclạilàchỉđánhlớnkhichắcthắng.Hcũngnhấnmạnhviệcphải sửdụngcáckỹnăngchiếntranhdukíchđểtrườngkỳkhángchiến.CáccốvấnTQtỏtháiđộvôcan"khôngphảitôi",bằngcáchbáocáokêucalên thượngcấp(saukhisựviệcđãdiễnra),rằngquânVMthiếukinhnghiệmchonhữngtrậnđánhlớnnhưvậy.Giápthừanhậnkhuyếtđiểmkhiđưaquân thiếukinhnghiệmrađốiđấuvớiquânđộiđượctrangbịtốthơntrongnhữngtrậnđánhcổđiển.ChưakểquânVMnhiềulúccònchưathậtkiênquyếtvà dũngcảm2. TQkhôngchỉgâyảnhhưởngđếnchiếnlượcchiếntranh.NhữngcánbộmặcáođạicánkiểuMao,luônmồmkhẩuhiệucáchmạngbắtđầuồạtkéo vào,tưvấnchoViệtminhcáchcaitrịcũngnhưphươngthứccưxửhợplý.MặcdùLưuThiếuKỳđãkhôngngừngdặndòcácđồngchícủamìnhtrước khiđilàkhôngđượcápđặtcácphươngphápTQ,khôngphảicánbộnàocũngtuântheolờikhuyênđó.CácsĩquanvàcánbộVNvốnluôncảnhgiác http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1

109/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

vớinhữnglánggiềngphươngBắccủamình,tấtnhiênlàchẳngthíchthúgì.Đángkểnhấtlàphongtrào"chỉnhhuấn,chỉnhphong",đàotạolạivềtư tưởngchocánbộ,đảngviên.Nhữngcuộctựphêbìnhthườngxuyêntrởthànhlàmnhụcvàxúcphạm.NhiềucánbộVM,vốnchưahiểubiếtnhiềuvề Max,thamgiakhángchiếnvìlòngyêunướcchứkhôngphảivìtưtưởng,trởthànhđốitượngchocáccuộcđấutranhgiaicấpcủacácđồngchíngèo hơncủamình.GeorgesBaoudarel,đảngviêncộngsảnPháp,hoạtđộngtrongViệtminhlúcđó,miêutảkhôngkhítạimộtsốđơnvịcăngthẳngđến mứcphảithudaocạorâuvàđểđènsuốtđêmvìsợsốcánbộnàytựtử.Tấtcảcácđơnvịđềucóthêmchứcdanhchínhtrịviên,trongtrườnghợpmâu thuẫnvớichỉhuy,anhnàycóquyềnquyếtđịnh3. NhữngchínhsáchcựcđoanthânMaonàycóhaihiệuquảxấu:trướcmắtlàmấtcáccánbộônhoà,gâychiarẽtrongĐảng,lâudàisựsợhãisẽgiết chếttínhsángtạocủacácnhàvănvànghệsĩ.PhápcũngnhậnđượcvôsốtàiliệunóivềsựmâuthuẫngiữaVNvàcáccốvấnTàu.Nhiềukẻđàongũ đãthừanhậnảnhhưởngcủachủnghĩaMaolànguyênnhânkhiếnhọrờibỏhàngngũ.Nhiềucánbộtrungvàcaocấpbịthanhtrừngtheoyêucầucủa TQ.TheomộtnguồntincủaPháp,tướngNguyễnBình,chỉhuyquânVMtạiNambộđãphảnứngquyếtliệtvớisựcanthiệpcủaTàuvàđãbịđiềura Trungươngđể"cảitạo".ViệtminhnóiBìnhbịquânHoànggiaKhơmegiếttạibiêngiớiCampuchiatrênđườngraViệtbắc.Cũngcótinrằngthựcraông nàybịbắtvàđãlựachọn"chếttrênchiếntrường"thayvìbịxửtạihậuphương4 Maocũngbắtđầucóảnhhưởngtạinôngthôn.Trướcđây,chínhsáchnôngnghiệpcủaHchủyếutậptrungvàoviệcgiảmtôvàchỉtịchthuđấtcủa nhữngngườicộngtácvớiPhápvàBảođại,lôikéotầnglớpđịachủủnghộkhángchiến.Chínhsáchmớiđặtmụcđíchthủtiêunhữngảnhhưởngvề kinhtếvàchínhtrịcủađịachủtạicáclàng,xã.LãnhđạoĐảngnhưTrườngChinhchorằngnếukhôngđộngviênđượcsựủnghộcủadânnghèo,mục đíchcủacáchmạngkhómàđạtđược.CáccốvấnTàusẵnkinhnghiệmcònnónghổicủacuộccảicáchởTQcũngépVNphải"làmviệc"vớicácphần tửphongkiếnởlàngquêmộtcáchkiênquyếthơn. SựkiệnquantrọngnhấtđánhdấusựdịchchuyểnthiêntảcủachínhphủlàĐạihội2củađảngđượctiếnhànhvàogiữathánghainăm1951tạiTuyên quang.Hơn200đạibiểuđạidiệnchokhoảngnửatriệuđảngviênđãvềdự.ĐạihộiđãcôngkhaithừanhậnsựảnhhưởngcủaTàu.TrườngChinhphát biểu:Việtnamsẽápdụng"chuyênchínhdânchủnhândân"củaTàuchứkhôngphải"chuyênchínhvôsản"củaNga.Việtminh,đượcthànhlậptừnăm 1941,đượcđổitênthànhMặttrậnLiênViệtvàthừanhậnsựlãnhđạocủađảngcộngsản.ICPcũngđượcđổitênthànhĐảnglaođộngViệtnam.Đảng thừanhậnsựkhácbiệttrongtìnhhình3nướcđôngdươngvàmỗinướccóthểcóconđườngkhácnhau.HainướccònlạisẽthànhlậpĐảngnhândân cáchmạngvàsẽlậpliênminhvớiVWP.MặcdùnguồntincủaĐảngsaunàynóirằng,quanđiểmLiênbangĐôngdươngđượcnêulêntừđạihộiInăm 1935bịchínhthứcxoásổtạiĐạihộinày,mộttàiliệuchínhthứccủaĐạihộiđãviết:"Saunàynếuđiềukiệnchophép,3đảngcáchmạngsẽtậphợp thànhmộtđảngduynhất,đảngcủaLiênbangViệt­Lào­Miên".DấuấncủaHlàtươngđốirõquaviệcnhấnmạnhtầmquantrọngcủaphảnđếsovới phảnphong,cáchmạnghaigiaiđoạn(dùthờigiantrungchuyểncóthểrấtngắn),vàápdụngtưtưởngcáchmạngtrongnhữngđiềukiệncụthểcủa từngnước.ViệcđảngđượcgắntênvớiViệtnamcũngthểhiệnquanđiểmdântộcmàHtheođuổitừgiữanhữngnăm20.Tuynhiêncũngkhóphủnhận lànhữngkếtquảchínhcủađạihộilàchịuảnhhưởngcủaBắckinh.Thuậtngữ"dânchủmới"cũngchínhlàcáimàTQápdụngchochínhthểcủamình. Đưađảngracôngkhaivàchấpnhận"growover"từcáchmạngdântộcsangcáchmạngXHCNhiểnnhiênlàđểgiảitoảnhữngnghingờcủaTàuvà NgavềmàusắcMaxcủacuộcđấutranhcủanhândânViệtnam. TấtnhiênlàítngườiởVNhiểuMaovàcácđồngchícủaôngtahơnH.HcầnsựủnghộcủaTQđểcóthểhoànthànhsựnghiệpcáchmạngcủamình. NhưngHcũngthừahiểulànhữngkỹthuậtkiểutậptrungquyềnlựccủađảng,cảitạotưtưởngvàđànáptànbạocácphầntửchốngđốichưachắcđã thànhcôngdướiánhnắngmặttrờicủaĐôngdươngthuộcPháp.LinhtínhchắcchắncũngmáchbảoHchốnglạinhữngchínhsáchcóthểđẩyhàng loạtcánbộnòngcốtcủaVMsangtaykẻthù.GiớiquansátbấygiờhiểnnhiênkhôngbỏquanhữnglolắngcủaH.Tinđồnlannhanhlàmặcdùvẫn đượcbầulàchủtịchĐảng,đạihộiđánhdấusựthấtbạicủaHvàảnhhưởngcủaôngđốivớicáchmạngVN.MộtbáoSàigòncònđưatinlàGiápđãra lệnhthủtiêuH.BanchấphànhTƯcó29thànhviên(chủyếulàthànhviêncũtừtrướcWWII).BắtchướcmôhìnhNgaxô,đạihộibầuraBộchínhtrị gồm7thànhviênvàmộtthànhviêndựkhuyết.Chinh,Đồng,GiápvàHCMđượccoilà"Tứtrụ"củaĐảng.BáoNhândânratháng3đãđăngtiểusửsơ bộcủacáccánbộvàgọiChinhlàkiếntrúcsưvàxếplớn,cònHCMlàlinhhồncủacáchmạngViệtnam. http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1

110/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

bộcủacáccánbộvàgọiChinhlàkiếntrúcsưvàxếplớn,cònHCMlàlinhhồncủacáchmạngViệtnam. SauthấtbạitạichiếndịchđồngbằngsôngHồngcủaGiáp,tìnhhìnhchiếntrườngtrởnêngiằngco.Đếnnăm1951thìcáctrậnđánhchỉchủyếuởphía Bắc.TạimiềnNam,saucuộctiếncôngdởchừngmùahè1950,Việtminhthayđổichiếnthuật.Lợidụngđiềukiệnkinhtếkhókhăn,Bìnhtổchứcnhững cuộcbiểutìnhlớnchốngchiếntranhtạiSàigòncònđượcgọilà"Nhữngngàyđỏ".Tuynhiênnhiềuthànhphầnônhoàđãkhôngthamdựvìnhữngbạo lựctháiquácủađoànbiểutình.ThủtướngmớicủaBảođạilàNguyễnVănTâmvốncóbiệtdanhlà"hổMáiLai"khicònphụtráchcảnhsát,đãđànáp dữdội.Đếntháng8thìcóthểnóibộmáyVMtạiSàigònđãbịtanrã.BCHTrungươngVWPquyếtđịnhthànhlậpTƯCụcmiềnNam(COSVN)đểchỉ đạocuộcchiến.GiápvàcácchiếnhữucủamìnhcũngbắtđầugâysứcépởLào,CampuchiavàvùngmiềnnúiTâybắc,kéocănglựclượngPhápđể tìmđiểmtiếncông.HoàBìnhlàmộtthịxãphíaNamchâuthổsôngHồngvàquânPháptinrằngđâylàđiểmnốigiữaViệtbắcvàcácvùngphíanam cung cấp quân lương cho trung ương. HCM đã từng nói: "Những cánh đồng lúa chính là chiến trường". Các đơn vị Pháp đã chiếm Hoà bình tháng 11/1951vàngaylậptứcchịusựtấncôngácliệtcủaViệtminh.NhàsửhọcBernardFallđãgọiđâylànhữngcái"cốixaythịt".Tháng2/1952quânPhâp bắtđầurútlui.Trongkhitrậnđánhđangdiễnra,DeLattrephảivềPhápchữabệnhvàđãchếtvìungthưvàothángGiêng.Baonhiêulạcquangắnvới sựnăngđộngcủaviêntướngnàytanbiến.ĐạisứquánMỹởSàigònthôngbáo,cácphầntửdântộccàngngàycàngtinrằngViệtminhsẽchiếmHà nộivàomùahè.ChuỗilôcốtphòngthủđượcxâytheolệnhcủaDeLattrenhanhchóngtrởthànhphòngtuyếnMaginot.VMhoặclàđivòngquahoặc chiếmtừngcáimột.Cuốinăm1952,cácđơnvịViệtminhđãcóthểdichuyểntựdotrênnhữngcánhđồngxungquanhHànội.Hơnmộtnửasốlàngtại châuthổđãcóchínhquyềnkhángchiến.Cũngmùathunămđó,VMmởmặttrậnsâutrongvùngTâybắc,nơicónhữngthunglũnghẹplọtthỏmtrong nhữngdãynúitrậptrùng.Phápđãchiếmvùngnàytừnhữngngàyđầucuộcchiến.KếhoạchcủaVMđượchìnhthànhtừmùaxuân,docácchuyêngia Trungquốcđềxuất,nhằmmụctiêutạothếđểđánhvàoThượngLào.Tháng9,HCMbímậtđiBắckinhđểtưvấnvớiTQvàđiMatxdựĐạihội19đảng CSLiênxô.KếhoạchtấncôngNghĩalộđượcphêduyệtvàocuốitháng9.HquayvềViệtnamvàotháng12.Giữatháng10,3sưđoànVMtấncông Nghĩalộ.QuânPhápbỏluônSơnlavàlùivềcốthủtạiNàsảnvàLaichâu.VMtậptrungtấncôngNàsảnnhưngchịuthấtbạinặngnềvàbỏcuộc.Đầu nămsau,VMtiếnsangBắcLào,giảiphóngSầmnưavàuyhiếpLuangPrabang,tiếptụckéodãnquânPháprồiquayvềViệtbắc. Từnăm1947,trongsuốtthờigiankhángchiến,hànhtungcủaHtỏrakhábíẩnđốivớithếgiớibênngoài.MộtsốtinrằngHđãchếtvìnhữngbệnhkinh niênmắctừtrướcđó.CókẻlạiđồnHđãbịđưađiđàyởTQvìchốnglạisựảnhhưởngcủaPLA.Mãiđếntháng7/1952,mậtthámPhápmớitinlàHvẫn cònsốngquatấmảnhcủabáoHumanite.Cuốicùngtháng3/1953,phóngviêntờDailyWorkerlàJosephStarobinđãgặpvàphỏngvấnHtạimộtđịa điểmbímậtvàthôngbáochotoànthếgiớibiết5. Trongvùnggiảiphóng,ngượclại,ngườitathấyHởkhắpnơi.Trênchốttiềntiêu,trêncánhđồng,trongcáccuộchọp...Hkhôngmệtmỏiđộngviên khíchlệnhândânhysinhđểkhángchiến.Mặcdùđãtrên60,mỗingàyHđềucóthểđibộđượchơn30dặmđườngrừng.Theothôngtincủamộtsốkẻ đàongũthìtinhthầntrongkhugiảiphóngcóvẻđixuống.Việtminhbắtbuộcphảiđưarachếđộlaođộngcôngcộngcưỡngbức.Tríthứcthìbấtmãnvì nhữngđợttựphêbìnhvàtẩynão,thuếcaovàbomđạnthườngxuyêncủaPhápcũnglàmchodânnơmnớplosợ.Tuyđasốcơchấpnhậntấtcả nhữngkhókhănđónhưcáigiáphảitrảđểgiànhlạiđộclậptừPháp,chiếntranhkéodàingốnrấtnhiềunhânlựcvàvậtlực.Trongkhicáccơsởở thànhphốhầunhưkhôngcònhoạtđộng.Đảngquyếtđịnhphảigiànhlạidânnghèonôngthôn. Tháng3/1953,họctậpkinhnghiệmTrungcộngtrongcaotràocủacuộcnộichiến,VMranghịquyếtcảicáchruộngđất:giảmtôvàtịchthuruộngđất củanhữngđịachủbấthợptác.Cáctoàánxã,donhữngnôngdânquákhíchlậpra,tổchứcđấutốvàphânphốilạiruộngđất.Trongmộtsốtrường hợp,kẻbịkếttội"phảnbội"nhândânbịthủtiêungaytạichỗ.DươngVănMaiElliottđãmiêutảlạibikịchcủachínhgiađìnhmình:Họtổchứccácphiên toàkiểuKangaroo,khéoléongụytrangdướicáigọilà"nguyệnvọngcủadân".Chừngmộtchụcnhữngkẻnghèonhất,chịuđựngnhiềunhất,cămthù địachủnhấtđượcchọnsẵnvàhuấnluyệntrướcnhữngđiềucầnphảitốcáotrướctoà.Tronglúcđó,đámđôngđứngsaukíchđộng"đảđảobọnđịa chủ"...đểtăngkhôngkhíthùđịch.Nếubịkếttộichết,địachủsẽbịxửngaytạichỗ,nếukhôngsẽbịdẫnđi.Toànbộtàisản,ruộngđất,nhàcửa,đồđạc, côngcụsẽbịtịchthuvàchialạichonhữngngườinghèo. http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1

111/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

Đảnghyvọnglàsẽlùađượcnhiềunôngdânnghèothamgiavàokhángchiếnthôngquanhữngchínhsáchnhưvậy.ĐàiVMsuốtngàytríchđọcbức thưcủamộtbàlãonôngdângửiH:"Trướcđây,tôivàcácconkhôngcócơmăn,áomặc...từcuốinăm1952,nôngdânđãvùnglênchốnglạibọnđịa chủbẩnthỉu.Chúngtôikhôngbaogiờquênơncụ".Tuynhiên,đốivớimộtsốđồngchíquânsựcựcđoan,cóvẻcácbiệnphápmạnhvẫnchưađủđể chodânnghèokhôngruộngđất(khoảng15%dânsố)ratrận.Tháng11/1953,tạiHộinghịNôngnghiệptoànquốc,TrườngChinhđãđềxuấtluậtcải cáchmới,thựcchấtlàtịchthutàisảnvàruộngđấtcủatoànbộgiaicấpđịachủ.ChắcchắnlàHsẽchốnglạitấtcảnhữngbiệnphápnàoquácứngrắn làmmấtsựủnghộcủakhángchiếncủanhữngngườiônhoà.Nhưngnhucầucấpbáchvềnhânlựcthamgiakhángchiếnđãthắng.Tạikỳhọpquốc hộikhángchiếnvàituầnsauHộinghịnôngnghiệp,Hphátbiểu,chínhphủđãquánuôngchiềuđịachủmàquênmấtquyềnlợicủanôngdânnghèo. Luậtcảicáchmớiđượcthôngquaquyđịnhngặtnghèovềgiảmtôcũngnhưtịchthucủacảicủatấtcảđịachủ.Nhữngđịachủđượccoilàtiếnbộsẽ đượcbồithườngbằngtráiphiếuchínhphủ.Nhữngkẻđượccoilàbóclộtsẽbịtrừngphạt.LầnđầutiêntừsauXôviếtNghệ­Tĩnh,Đảngquyếtđịnh phátđộngđấutranhgiaicấpởnôngthôn,quyếttâmtiêudiệtgiaicấpphongkiến,hònggiànhsựủnghộcủanôngdân6. ThángGiêng1953,tổngthốngthứ34củaMỹDwightD.Eisenhower(Ike)tuyênthệnhậmchức.Ôngnàythắngcửtrêncươnglĩnh"giảithoátkhỏichủ nghĩacộngsản"chorằngđảngDânchủnhunhượcdẫnđếnmấtTQvàgiằngcoởTriềutiên.TuynhiênIkekhôngquantâmnhiềuđếnĐôngdương, chỉnhắcđếnđôichúttrongthôngđiệpLiênbang,chorằngchiếntranhTriềutiên"làmộtphầncủacuộcxâmlăngđãđượctínhtoáncủakẻthùmàhiện cũngđanggâysứcéptạiĐôngdương,MalaixiavàquầnđảoFormosa".KhigặpthủtướngPháplàReneMayercuốitháng3,Ikechỉđồngýtăngviện trợnếuPhápquyếttâmgiànhthắnglợitoàndiệncuốicùng. Về phía Pháp, sau khi tướng Salan thay deTassigni, hy vọng vào thắng lợi quân sự đã tan biến. Pháp cần viện trợ Mỹ để cải thiện tình hình chiến trường trước khi bước vào đàm phán. Nhiệm vụ thuyết phục Washington được giao cho Henry Navarre, nguyên tham mưu trưởng quân đội Pháp ở NATO,mớiđượcbổnhiệmlàmchỉhuyquânviễnchinhtạiĐôngdương.Việcđầutiênôngnàylàmlàvạchramộtkếhoạchđầythamvọng(Kếhoạch Navarre)nhằmgiànhlạithếchủđộngtrênchiếntrườngtạiĐôngdương.MỹthìluônnghingờvàNavarrebịcholàquácẩnthậnvàthậmchíkhông quyếtđoán.Đầutháng8/1953tạpchíLifeđăngbàiphêphánkịchliệtnhữngnỗlựccủaPhápvàkếtluận:cuộcchiếncoinhưlàtàn.TuynhiênMỹcũng chẳngcónhiềucửađểlựachọnvàEisenhowerđãkýhiệpđịnhviệntrợchoquânviễnchinhPhápFEFtháng9/1953.TạiParis,cũngkhôngcónhiều ngườiủnghộNavarre.Dânchúngthìlaó,chorằngchínhphủđãđổimáuPháplấyđôlaMỹ.Bảnthânchínhphủcũngtừchốichuyển11tiểuđoàntừ châuÂusangĐôngdươngtheoyêucầucủaNavarre. Tháng 11/1953, Navarre cho quân nhảy dù chiếm lại Điện biên phủ làm bàn đạp chống lại các cuộc tấn công của Việt minh vào Thượng Lào và Luangprabang.TinnàyđếnđúnglúccáctướngViệtminhđangchuẩnbịtrìnhbảnkếhoạchtấncôngLaichâu,cáchĐBP30dặmvềphíaBắc.Trước đó,hồiđầunăm,cácnhàhoạchđịnhchínhsáchcủaĐảngđãyêucầugiớiquânsựtìmkiếmnhữngđiểmyếutrongtuyếnphòngngựcủaPháptạiLào, CampuchiavàTâybắc.GiápcũngđãtừngđềxuấttấncôngtạivùngchâuthổnhưngđãbịcáccốvấnTQđượcHCMủnghộ,gạtđi.Cúmạohiểmcủa NavarremởracơhộichoVMtáichiếmĐBPsẽtrựctiếptácđộngđếntinhthấnquânPháp,tạotiềnđềchonhữngcuộctấncôngkhác.MặtkhácVMsẽ lầnđầutiênbịđặtvàothếphảitấncôngtrựcdiệnmộtcứđiểmcốthủcủaquânPháp.Ngày6/12,đượcnhữngcốvấnTQkhíchlệ,lãnhđạoViệtminh quyếtđịnhchuyểnhướngtấncôngsangĐBP.Basưđoànmớiđượcthànhlậpđượcchuyểnđếntrậnđịa,trongkhicácđơnvịkháctấncôngnghibinhở BắcLào,kéodãnquânPháp7. TạisaocáclãnhđạoTQlạikhuyếnkhíchđồngminhcủamìnhnhảyvàomộttrậnđánhhứahẹnsẽlàmộtcuộcđụngđộlớn?MặcdùTQcónhữnglợi íchriêngcủamìnhnhưbảovệvùngbiêngiớiphíanam,cuộcchiếnởĐBPchắcchắnsẽđòihỏimộtkhốilượngviệntrợquânsựlớncảvềchấtlẫnvề lượng.VàchưarõliệupháobinhVMcóthểhạnchếhoặccắthẳnđườngtiếptếkhôngvậncủaPháp?Trongbốicảnhquốctếlúcđó,cóvẻnhưTQ đangthayđổiquanđiểm.TiếptheohiệpđịnhngừngbắntạiTriềutiêntháng7/1953,giớilãnhđạokhôngmuốnđẩycaocăngthẳngvớiphươngTây, dànhnguồnlựcchokếhoạch5nămpháttriểnkinhtế.Maocóvẻnhưlờđidựbáocủachínhmìnhvềcuộcchiếntranhtấtyếuvớichủnghĩađếquốc. Đếntháng10,ChuÂnLaiđãphátbiểuvớiđoànđạibiểuIndianhữngýtưởngđầutiêncủa"5nguyêntắcchungsốnghoàbình"saunày.Ngoạitrưởng http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1 112/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

Đếntháng10,ChuÂnLaiđãphátbiểuvớiđoànđạibiểuIndianhữngýtưởngđầutiêncủa"5nguyêntắcchungsốnghoàbình"saunày.Ngoạitrưởng Hoakỳ,JhonFosterDullescũngđãtỏramềmmỏngkhiđềnghịđàmphánđểgiảiquyếtvấnđềĐôngdươngtrongphátbiểutrướcAmericanLegion vàotháng9.Ngacũngsốtsắng,thủtướngmớilênhồitháng3Malenkovđềnghịtriệutậphộinghị5cườngquốcđểgiảmcăngthẳngquốctế.TQđồng ýngay. CóvẻnhưTQquyếtđịnhđánhbạc.ChiếnthắngcủaViệtminhtạiĐBPcóthểsẽđẩycaocăngthẳng,dẫnđếnnguycơMỹcanthiệptrựctiếp.Mặt khác,chiếnthắngcũngsẽkíchđộngphongtràophảnchiếntạiPháp,đặttiềnđềchođàmphánhoàbìnhtheonhữngđiềukiệncólợichoViệtminhvà Trungquốc. HCMvàcácđồngchícủamìnhphảnứngthậntrọngtrướctháiđộcủacácnướclớn.Hồiđầukhángchiến,khiVMrõrànglàyếuhơnrấtnhiềusovới quânPháp,Hluônluônkêugọiđàmphán.KhiđãrõrànglàPhápkhôngthểgiànhchiếnthắngquânsự,cáclãnhđạoVMtỏrakhôngmấymặnmàvới hoàgiải.Tháng3/1950,khinóichuyệnvớiđảngviênPhápLeoFigueres,Hnhấnmạnh"lãnhđạoĐảngtìmkiếmnhữnggiảiphápchínhtrịnhưngchắc chắnsẽkhôngthoảhiệp".TrườngChinhcònhunghơn,phátbiểutrongdịpkỷniệmthànhlậpDRVnămđó,ôngnàychorằng:"cầnphảiđảphánhững tưtưởngthoảhiệpvềviệcđàmphánhoàbìnhvớikẻthù".Cuốinăm1952,DRVlờđinhữngtínhiệuhoàgiảicủaParis.Đếntậntháng9/1953,hãng TASScòndẫnlờiHchorằnghoàbìnhchỉcóthểđạtđượcbằngthắnglợihoàntoàn. Vậymà,mấytuầnsau,lãnhđạoĐảngđãthayđổitháiđộ,chuyểnsangđồngtìnhvớiNgavàTQ.HtrảlờiphỏngvấntạpchíExpresenlàchínhphủcủa mìnhsẵnsàngthamgiahộinghịquốctếvềhoàbìnhvàsẽxemxétcácđềnghịcủaPháp.TheocácnhàngoạigiaoMỹởSàigòn,sựthayđổiđộtngột nàylàmchonhữngphầntửdântộckhôngcộngsảnởSàigònhếtsức"lúngtúng,thậmchísợhãi"8. TạihộinghịBerlinđầunăm1954,cáccườngquốcđãquyếtđịnhtriệutậpHộinghịhoàbìnhGenevavàotháng4,vàmặcdùEisenhowerkhôngưa, chươngtrìnhnghịsựbaogồmcảvấnđềĐôngdương.Tháng3,pháiđoànViệtnamsangBắckinhđểthamkhảoýkiến.Ngaysauđó,Hđíchthânđi BKvàMatxcovađểthảoluậnchiếnlượcthươngthuyếtchung.TừkinhnghiệmđàmphánvềTriềutiên,TQcảnhbáocácđồngchíViệtnamphải"thực tế"trongnhữngđòihỏicủamình. HaingàysaukhihộinghịGenevađượccôngbố,mậtthámPháppháthiệncácđơnvịViệtminhởThượnglàođangtiếnvềĐiệnbiênphủ.Đếnđầu tháng3thìPhápđãkhôngcònnghingờgìvềmộttrậnđánhlớnsẽxảyraởđây.Đểcóthểnhữngđiềukiệnthuậnlợitrênbànđàmphán,việntrợquân sựcủaTQđượcđổvàoàoạttrongvàitháng.Khoảng200xetải,10000thùngdầu,1700tấnlươngthực,3000khẩusúng,60,000viênđạnđạibác. (TheomộtnguồntinkháctừTQ,trongsuốtgiaiđoạn1951­1954,TQđãđổvàoViệtnam116.000khẩusúngbộbinh,4.630khẩuđạibác,trangbịcho 5sưđoànbộbinh,mộtsưđoàncôngbinh,mộttrungđoànphòngkhông,mộttrungđoàncậnvệ).ChuÂnLaigửithưchocáccốvấnTQ:"Chúngta phảicónhữngchiếnthắngấntượngtrướckhibướcvàođàmphán,tươngtựnhưởTriềutiên".HCMcũngralờikêugọi:"Đâylàchiếndịchquantrọng khôngnhữngvềquânsựmàcònvềchínhtrị,khôngnhữngảnhhưởngtrongnướcmàcòntácđộngđếntìnhhìnhthếgiới.Toànđảng,toànquân,toàn dânphảiđoànkếtdànhthắnglợicuốicùng". Đểchốnglại16.000quânPháptạiĐBP,Việtminhđãtậphợpđược33tiểuđoàngồmkhoảng50.000quân,chiếmlĩnhcácsườnnúibaoquanhthung lũng.Việtminhcòncólựclượnghậucần55.000ngườivàgần100.000dâncông.LựclượngdâncôngnàychủyếulànữtừcáctỉnhmiềnTrung,vượt quavùngđồngbằngsôngHồng.Mỗingườimangkhoảng30poundslộibộ10dặmmỗiđêmtrêncácconđườngrừng.Hànghoáchủyếulàlươngthực vàđạnđược.NgoàiracòncócáckhẩupháolớndoNgaviệntrợ,đượctháoravàkhênhtayvềtừbiêngiớicáchđóhơn200dặm. Tronggiaiđoạnthămdò,VMápdụngchínhsách"biểnngười"củaTQvàchịuthươngvongquálớn.CuốithángGiêng,bộtưlệnhViệtminhsaukhi thamkhảovớiBK,đãquyếtđịnhchuyểnsangchiếnthuật"đánhchắc,thắngchắc".QuânVMđàohàngtrămkmgiaothônghàotiếntừtừnhưngvững chắcbaovâycáccứđiểmPháp.Trênnhữngsườnđồibaoquanhthunglũng,cáckhẩusơnpháođượctháovàvậnchuyểnbằngtaytừbiêngiới,cóthể http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1 113/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

chắcbaovâycáccứđiểmPháp.Trênnhữngsườnđồibaoquanhthunglũng,cáckhẩusơnpháođượctháovàvậnchuyểnbằngtaytừbiêngiới,cóthể dichuyểntheocácđườnghầmdầndầnkiểmsoáthoàntoànsânbay.CácđồtiếptếPhápđượcthảdùbaylungtungcảsangbênViệtminh,đasố quântăngviệnchếttrướckhitiếpđất.Giữatháng3,PhápquaysangkêucứuMỹ.TướngPaulElybayđiWashingtonđềnghịMỹtăngcườngkhẩncấp hỏalựckhôngquân.Thammưutrưởngliênquân,đôđốcArthurRadfordvàphótổngthốngNixontỏvẻủnghộýtưởngnàycủaPháp.Tuynhiêntổng thốngEisenhower,đãquángánngẩmvìtìnhtrạnggiằngcotrongcuộcchiếnTriềutiên,khôngmuốnthamchiếnmộtmìnhÔngnàyđòihỏitìmkiếmliên minh quốc tế và đặt điều kiện Pháp phải trao trả lại độc lập cho 3 nước Đông dương. Ngoại trưởng Dulles được phái sang London và Paris, nhưng chẳngnơinàochấpnhậncácđiềukiệncủaMỹ. ĐầuthángNăm,quânViệtminhđãtiếnsátnhữngcăncứcuốicùng.TheonguồntinTrungquốc,cácnhàhoạchđịnhchiếnlượcViệtnamkhôngdám mởtrậntấncôngcuốicùngvìsợMỹcanthiệpvàthươngvongquálớn,phảinhờBắckinhđộngviênhọmớidámquyếtđịnhtấncôngvàongày6/5. Ngày7/5,tướngGiápmiêutả"quântatấncôngtừmọihướng,chiếmchỉhuysởvàbắtsốngtoànbộquânPháptạiĐiệnbiênphủ".Phápđãthấtbại toàndiện,1500quânchết,4000bịthương,cònlạibịbắtsống,chỉcó70línhPhápchạythoát.Việtminhmấtkhoảng25,000người,trongđó10,000 trựctiếptrongcáctrậnđánh. MộtngàysauĐiệnbiênphủthấtthủ,hộinghịhòabìnhvềĐôngdươngđượckhaimạctạiGenevavớisựthamgiacủaPháp,DRV,Anh,Liênxô,Trung quốc,Mỹ,đạidiệncủachínhphủBảođạivàchínhquyềnHoànggiaLào,Campuchia.LãnhđạođoànDRV,đượcHcảnhbáolàsẽkhôngcóđàmphán dễdàng,cóvẻhơirun,tuynhiênhọcũngcảmthấyđâylàcơhộicho"bướcngoặtcủacuộcđấutranhthốngnhấtđấtnước"ĐoànPhápmởđầuhội nghịkêugọithỏathuậnvàtậpkếtquânđộihaibêntạinhữngđịađiểmdoủybanquốctếkiểmsoát.Cũngnhưnăm1946,PhạmVănĐồngcầmđầu đoànViệtnam.Đồngchấpnhậnngừngbắntrướckhicómộtgiảiphápchínhtrị.Nhưngbộchínhtrịđòihỏihơnthế.Đồngyêucầucôngnhậnchủquyền vàtoànvẹnlãnhthổcủa3nướcĐôngdương,rúthếtquânPhápvàtiếnhànhbầucửtựdo.ViệtminhcònđòihỏicáclựclượngkhángchiếnlàPathet LàovàKhơmeđỏcũngphảiđượcthamgiahộinghị.Nhưmộtcửchỉhữunghị,ĐồngnhấttríxemxétvềkhảnăngthamgiakhốiliênhiệpPháptrêncơ sởtựnguyệnvàxácnhậncácquyềnlợikinhtếvàchínhtrịcủaPháptại3nướcĐôngdương. NgườiPhápkhôngcónhiềuthếđểđàmphán.CácnguồntintìnhbáochorằngHànộisẽthấtthủ.NgườiMỹcũngbiquan,tạihộinghịcủaHộiđồngAn ninhquốcgia,giámđốcCIAAllenDulleschorằngViệtminhcóthểdùng5000chiếnxađểchởquântừĐiệnbiênphủvềHànộitrong2đến3tuần 9. TuynhiênViệtminhlạicóvấnđềvớicácđồngminhcủamình.Mặcdùđãhọptrướcđểthốngnhấtchiếnlượcđàmphán,cảLXvàTrungquốcđềucho thấysẽkhôngủnghộvôđiềukiệnnhữngđòihỏicủaViệtminhcũngnhưkhôngmuốntàitrợđểViệtminhtiếptụccuộcchiến.Cảhaiđềulongạisẽdây vàoviệcđốiđầuvớiMỹ.ChuÂnLaivàMolotovthốngnhấtvớinhaulànênchiaViệtnamthành2vùng,mộtdoVMkiểmsoát,vùngkiachoquâncủa Bảođạivànhữngnhàtàitrợ.ChucũngđềnghịkhôngmờiPathetLàovàKhơmeđỏ,khuyếncáoViệtminhnênchấpnhậnchínhphủHoànggiatrung lậptạinhữngnướcnày.ĐểthuyếtphụcĐồngđồngý,ChuthỏahiệpchoPathetLàocũngđượctậpkếtcùngvớiViệtminh. Nhiềunămsaunày,ViệtnamchorằngTQcốtìnhthiếtkếđểlùaLàovàCampuchiavàovòngảnhhưởngcủamình.Mặcdùkhôngcóbằngchứngcụ thểnào,cũngcóthểđoánđượclàTQchẳngthíchcómộtliênbangĐôngdương.Tuynhiên,nhiềukhảnăng,mongmuốnchínhcủaChulúcđólàđề phòngđàmphánđổvỡvàMỹcóthểthànhlậpcáccăncứquânsựtạiLàovàCampuchia.ĐượcNgaủnghộ,ChuthuyếtphụcđượcĐồnggậtđầudùlà miễncưỡng. XongviệcLào,Campuchia,cảhộiquayramổxẻnhữngchitiếtliênquanđếnViệtnam.TrongcuộcđàmphánquânsựriêngvớiPháp,Việtminhmuốn vùngtậpkếtcủamìnhphảiítnhấtbaogồmtoànbộchâuthổsôngHồngvàHànội,Hảiphòng.PhápthìkhôngmuốnmấtHànộinhưngbiếtcũngchẳng thểnàogiữđượctìmcáchđổicháclấyquyềnkiểmsoátởmiềnnamvàthờigianđểditảnkhỏiBắcbộ.Cònlạiviệclớnlàxácđịnhđườngranhgiớitập kếtvàlàmthếnàocóthểkiểmsoátviệcthựcthihiệpđịnh.Việtminhmuốnvĩtuyến13,PhápthìmuốnđẩylênsátvớiBắcbộ.Việtminhchỉmuốncác bêntựdànxếp,Pháp(đượcMỹthầydùi)thìmuốncóủybankiểmsoátquốctếdướidanhnghĩaLiênhợpquốc. http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1

114/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

KhiVMvàPhápđangtranhluậncâuchữthìChubayvềBắckinhđểtưvấnMaovàchínhphủ.Trênđườngđi,ChughéthămNehru.Ôngnàyđangcảm giácbấtổnkhithấykhảnăngcảĐôngdươngsẽrơivàotaycộngsảnvànhưthếsẽchịuảnhhưởngcủaBắckinh.ChuphảithuyếtphụcNehrulàLào, Campuchiasẽtrunglập,cònViệtnamsẽchialàm2miền,vàchủnghĩacộngsảnkhôngphảilàthứđể"xuấtkhẩu".Cuốicùngcảhainhấttríủnghộ5 nguyêntắccùngtồntạihòabìnhlàcơsởchocácquanhệquốctếởchâuÁvàthếgiới.ChucòndừnglạiởRangoonđểgặpthủtướngMyanmaUNu, rồibaythẳngđếnLưuchâugặpHồvàGiáptạitrụsởcũcủatướngTrươngPhátKhuê.ChuthuyếtphụcđượcHnhượngbộtạiGenevađểtránhviệc Mỹcanthiệptrựctiếp.Haibênthốngnhấtchọnvĩtuyến16vàchấpnhậnchếđộtrunglậpởLào,CampuchianếucóvùngtậpkếtriêngchoPathetLào. ĐổilạiChucamkếtsẽviệntrợthươngmạivàkinhtếchoDRVthôngquahiệpđịnhkýngày7/7.CácnguồnchínhthứccủaViệtnamđưatinrấthaimặt. BáoNhândânviết:"hòabìnhởĐôngdươngkhôngthểchỉdomộtbênquyếtđịnh" SaukhibáocáotìnhhìnhtạiBắckinh,ChuquaytrởvềGenevađểthốngnhấtchitiết.Khókhănnhấtvẫnlàđườnggiớituyến.Phươngáncuốicùnglà vĩtuyến17.ĐểthuyếtphụcĐồng,Chuđãphảidỗdành,cầnphảigiữthểdiệnchothủtướngPhápMendes,còn"khiquânPháprúthết,toànbộViệt namlàcủacácđồngchí".Hiệpđịnhcuốicùngđượckýngày21/7.HiệpđịnhsẽdoủybanquốctếgồmBalan,ấnđộ,Canadagiámsát.Ngoàiracòncó Tuyênbốchínhtrịkêugọihợptácgiữachínhphủhaimiềnvàtiếntớitổngtuyểncửthốngnhấtđấtnướcsau2năm. Ngaysaulễkýkết,đãcónhiềuviệcdiễntiếnkhôngthuậnlợichoHvàcácđồngchí.MỹkhôngchấpnhậnnhữngđiềukhoảncủahiệpđịnhvàTuyênbố chínhtrị,sợrằngnếutổngtuyểncửsẽdẫnđếnkhảnăngcộngsảnthắnglợihoàntoàn.Bảođạicũngkhôngnhấttrí,việncớviệcchiacắtđấtnướcđi ngượcvớiýnguyệncủanhândân.Vàingàysaukhihộinghịkếtthúc,ngoạitrưởngMỹDulleshọpbáotuyênbốMỹủnghộviệcxâydựngcácquốcgia khôngcộngsảntạiNamViệtnam,LàovàCampuchia.NhiềuthànhviêncủapháiđoànViệtnamcũnghậmhựcvìchorằngcácđồngminhNga,Trung đãphảnbộihọnếukhôngthìđãcóthể"mộtphátthốngnhấtngayđấtnước".Tâmtrạngnàylanrộngcảởtrongnước,đếnnỗiHphảiviếttrongbáo cáochínhtrịchotrungương: Mộtsốđồngchí,đangsaychiếnthắng,muốnđánhnhaubằngmọigiá,đếncùng.Họkhôngthấycâymàkhôngthấyrừng.ThấyPháprútquânmà khôngthấyMỹđangđến.Họchỉbiếtquânsựmàcoinhẹngoạigiao.Họkhôngbiếtrằngmuốnđạtđượcmụcđích,chúngtaphảichiếnđấucảtrên chiếntrườngvàtrênbànhộinghị. Hồchorằng,cuộckhángchiếncủacả3dântộcđãđạtđượcnhữngthànhtựuđángkể.BâygiờlàlúcphảithayđổichiếnlượcvìMỹđangtìmcáchphá hiệpđịnhvàtìmcớđểcanthiệp.Khẩuhiệu"khángchiếnđếncùng"phảiđượcthaybằng"hòabình,thốngnhất,độclậpvàdânchủ"đểcôlậpMỹ(đang trởthànhkẻthùchínhcủacácnướcĐôngdương)trêntrườngquốctế.Hồthừanhậnrằng,chiacắtđấtnướclàcáigiáphảitrảđểđổilấyhòabình, nhưngchorằngvùngtậpkếtchỉlàtạmthời: Vìphảiphiquânsựvàthayđổimiền,mộtsốvùngtựdosẽlạirơivàotaygiặc.Nhândânởđấysẽbấtmãn,mộtsốsẽthấtvọngvàtheokẻthù.Chúng taphảinóivớinhândânrằng,nhữngthửtháchmàhọđangphảigánhchịulàvìlợiíchchunglâudàicủađấtnước.Đếnvinhquangcuốicùng,cảdân tộcsẽbiếtơnhọ. ViệcchấpnhậnthỏahiệpđươngnhiênlàcóảnhhưởngcủaChuquacuộchộikiếnởLưuchâu.TuynhiênnócũngthốngnhấtvớinhữnggìHồđãthể hiệntrongnhữngngàycuốicùngcủacuộcchiếntranhTháibìnhdương.Hồhiểurằng,độclậpvàthốngnhấtcủaViệtnamkhôngthểthựchiệnriêngrẽ màphảixétđếnnhữngthayđổiphứctạpđangdiễnratrêntrườngquốctế. ­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ 1 NgôVănChiêu,NhậtkýmộtchiếnsĩViệtminh(Journald'uncombattantVietminh),Paris1957. http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1

115/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

2 3 4 5 6

TheobáocáoSaigon1580choNgoạitrưởngMỹ,10/3/1951,cáctạpchíđịaphươngđãđưatinGiáptựtử. TheoBoudarel,cuốnsáchgiáokhoacủachươngtrình"Đổimớiphươngpháplàmviệc"chínhlàbảndịchcủacuốn"VềĐảng"củaLưuThiếuKỳ. TheomộtsốtintừHànội,LêDuẩncóchântrongđoànvớiBìnhraViệtbắc. JStarobin,EyewitnessinIndochina,(NewYork,Cameron&Kahn,1954). XemthêmBernardFallVietminhregime:GovernmentandAdministrationinDRV.Muốncóthôngtinphêphán,xinthamkhảoHoàngVănChi,Từ thuộcđịatớicộngsản:TrườnghợplịchsửcủaBắcViệt(NY,Praeger,1964).Trongtrang182­83,ChiđãtríchdẫnHCMkhiquansátmuốnuốnthẳng 1thanhtrecong,cầnphảibẻnótheochiềungượclạivàgiữmộtlúc.Sauđónósẽtừtừthẳnglại.CũngcóthểtìmhiểuEdwinE.MoiseLandreform inChinaandVietnam:consolidatingtherevolutionatvillagelevel(ChapelHill.N.C.UniversityofNorthCarolinaPress,1983). 7 TheoZhongquojunship90,tácgiảHanHuazhi,Dangdai,vol1p350,cáccốvấnTQđãtưvấnchoGiápđánhĐBPvìtinrằngchiếnthắngsẽcómộtý nghĩachínhtrịvàquốctếlớn.XemthêmbàicủaHoàngVănTháitrongVietnamcourrier,3/1984vàcuốnPeopleWar,PeopleArmy(Newyork, Praeger,1962)p148. 8 BanbiêntậptạpchíExpresenthìnghingờvàosựchânthànhcủaH,trongphầnbìnhluậncủabàiphỏngvấnH,họchorằngbàibáobịMatxcova "ảnhhưởng". 9 TheođiệnbáocủasứquánMỹtạiSàigònngày10/5/1954,khoảng9tiểuđoànViệtminhcóthểdichuyểnvềđồngbằngtrong10ngày,tấtcả25tiểu đoàncầnkhoảng3tuần.Cộngvới16tiểuđoànđangcósẵn.TuynhiênmộtsốsĩquanPháptỏvẻlạcquanhơn.TướngCônhichorằngViệtminh khôngthểtấncôngtrướctháng10vàôngtahoàntoàncóthểđứngvữngnếucótiếpviện.Việtminhsaunàycũngthừanhậnlàkhócóthểtấncông thànhcôngtrướcnăm1955.

Giữahaicuộcchiến Ngày9/10/1954,nhữngđơnvịquânPhápcuốicùngdođạitáD'ArgencechỉhuylầmlũibướcquacầuPaulDume(naylàcầuLongbiên),nhườnglại quyềnquảnlýHànộichotrungđoànthủđôcủaGiáp.Suốt2tuầntrướcđó,thànhphốnhưđãchết.Dòngngườiditảnđểlạinhữngđườngphốvắng lặng,cácnhàhàng,cửahiệuđóngcửaimỉm.Ngàyhômsau,cảthànhphốbừngtỉnhchàođónnhữngnhàcaitrịmới.Cácđoàndiễuhànhmangtheo cờhoađitrênđườngphố.Ngày11/10,nhữngđơnvịquânđộiViệtminhtiếnvàothànhphốđượcđámđôngchàođónbằngnhữngkhẩuhiệu"độclập! độclập!".Đốivớinhiềuthànhviêncủachínhphủ,lầnđầutiênsauhơn8nămhọmớiđặtchântrởlạithủđô.HCMlẳnglặngtrởvềthànhphốlúcnào khôngairõ,chođếnkhiôngxuấthiệntronglễđónthủtướngẤnđộNehrungày17/10.TrongxãluậncủabáoNhândânđăngngàyhômsau,Hgiải thích:"hiệntại,pháttriểnkinhtếvàtiếntớithốngnhấtđấtnướcquantrọnghơncácnghilễchàođón".Hkêugọicáccánbộđốixửđúngmựcvànhân dânsẵnsàngđểphêphánchínhphủ,sinhviên,thầygiáotiếptụctớigiảngđường,cácthươnggiatiếptụcbuônbán,ngườingoạiquốchãyởlạiđểtiếp tụccôngviệccủamình.HtừchốiởtrongDinhthốngsứ,chorằngnóquásangtrọngvớimìnhvàquyếtđịnhởmộtcănnhàtrongvườn.Mặcdùvậy, chínhphủvẫnđổitêndinhnàythànhPhủChủtịch TrongquanhệđốingoạiHtiếptụcthểhiệnmộtđườnglốihòagiải.Ôngủnghộ5nguyêntắcchungsốnghòabìnhvàhứavớiNehrusẽthiếtlậpquan hệhữuhảovớichínhphủhoànggiaLàovàCampuchia.Ngày18,trongcuộcgặpvớiđạidiệnPháptạiDRVJeanSainteny,Hbàytỏnguyệnvọngbảo vệsựcómặtvềvănhóavàkinhtếcủaPháp,thôngbáovớiSaintenyrằngViệtnamsẽthiếtlậpquanhệngoạigiaovớicácnướckhôngcộngsảnkhác. TuynhiênôngnhấnmạnhquanhệPháp­Việtgiờđâyphảidựatrênnguyêntắcbìnhđẳng. NgượclạivớiphongtháiungdungcủaH,cácđồngchícủaôngsuốtngàybậnrộnvớiviệc:"tổchứcmeeting,diễuhành,tuyêntruyềnnhồisọ,hòhét cáckhẩuhiệuyêunước...".Cộngđồngngườinướcngoài,đặcbiệtlàngườiMỹbịtheodõichặtchẽvàchịunhiềuhạnchế.Báochísuốtngàyđảkích Mỹ,ủybanViệtminhđịaphươngratuyênbốkhôngthừanhậncơquanlãnhsựMỹtạiHànội.Hcũngđổthêmdầuvàolửabằngnhữngbàiviếtchâm http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1

116/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

biếmkýtênC.B.CuốicùngtòalãnhsựMỹcũngbịbuộcphảiđóngcửavàocuốinăm,saukhitổchứclễTạơnlầncuốichomộtnhúmcácnhàngoại giaophươngTâyvàthànhviêncủaủybangiámsátquốctế.1 Ngày3/11,Htriệutậpphiênhọpđầutiêncủachínhphủvớinhữngvấnđềnghịsựvôcùngcấpbách.DRVsẽnhanhchóngcảicáchphongkiếnvàxây dựngnềnmóngcủaxãhộichủnghĩahaysẽtiếntừtừ,tậptrungchoviệcpháttriểnkinhtếvànângcaođờisốngnhândân,vừalấylòngdânnghèovừa khônglàmphậtýnhữngtầnglớpthươnggia?ChínhphủcũngsẽlàmthếnàođểhiệpđịnhGenevađượcthựcthi,nướcnhàđượcthốngnhất? Để trả lời câu hỏi đầu tiên, Việt nam có thể học các đồng chí của mình. Ngay sau cuộc nội chiến ở Nga, Lenin đã thực thi chính sách kinh tế mới, khuyếnkhíchcácthànhphầnkinhtếpháttriển,chođếntậnnhữngnăm1928khiStalinbắtđầucuộccôngnghiệphóacủamình.TạiTrungquốc,sau khidànhđượcchínhquyền,Đảngcũngápdụngchínhsách"dânchủmới",tìmkiếmsựủnghộcủatầnglớptrunggian,chuẩnbịchocuộccảicáchxã hộichủnghĩagiữanhữngnăm50.VàingàytrướckhihiệpđịnhGenevađượckýkết,tạiViệtbắc,chínhphủcũngđãcôngbốnghịđịnh8điểmchothời hậuchiến.Nghịđịnhnàynóirõ,chínhphủchỉquốchữuhóanhữngtàisảncủabọnthựcdân,bánnướcvàtôntrọngsởhữucánhâncủatấtcảcác thànhphầnkhác.Nhữngnhânviêncủachếđộcũsẽđượctiếptụccôngviệccủamình,trừnhữngkẻtrựctiếpdùngvũkhíchốnglạikhángchiếnhoặc cóhànhđộngpháhoại.Binhlínhthuộcquânđộiquốcgia(củaBảođại)phảiratrìnhdiện.Bảođảmtựdotínngưỡngcũngnhưanninhcủacáccông dânnướcngoài.Tronglờikêugọigửinhândânhồitháng9,Hồviết:"chúngtasẵnsàngthốngnhấtvớitấtcảnhữngngườichấpnhậnhòabình,thống nhất,độclậpvàdânchủ,bấtkểtrướcđóhọđãhợptácvớiai.Bảođảmquyềncủacácnhàtưbảntrongnướcvàngoạiquốcđượctiếptụccôngviệc hợpphápcủamình,vàchàođóntấtcảnhữngnhânviêncủachếđộcũmongmuốnlàmviệcchonhândân" Đảngcũngcónhiềulýdođểhòagiảivớikẻthùcũ.Đãcótổngcộnghơn800,000ngườidicưvàophíaNam.Trongđócórấtnhiềugiađìnhcônggiáo đitheotiếnggọicủaĐứcmẹđồngtrinh,ngheđồnlàcũngđã"chuyểnvàoNam".SốdândicưnàyđãgiảmđángkểchoĐảngnhữngtiềmnăngchống đối,tuynhiêncũnglàmmấtđimộtlựclượnglớncácnhàsảnxuất,nhàbuôn,thợlànhnghềvàtríthứccủacáctỉnhphíaBắc.Mộtnhàquansátđánh giárằngvàotháng10,cảchínhphủDRVchỉcó50ngườicóbằngđạihọcvàkhoảng200cóbằngtútài.Haimươichíntrong30nhàmáycủaPhápở Hảiphòngbịđóngcửa.Xăngdầukhanhiếmvàđườngsắtkhônghoạtđộng.ĐasốcáchệthốngthủylợiđãbịPháppháhoại,trên10%đấtcanhtác của đồng bằng sông Hồng bị bỏ hoang do chính sách "Vùng được bắn tự do" của quân đội Pháp trước đó.Tháng 12 lại có một trận lụt lớn ở miền Trungđẩyvùngnàyđếnbờnạnđói. Trongvàithángsaukhicầmquyền,Đảngtậptrungcủngcốhệthốnghànhchínhcáchmạng.Cácủybanhànhchínhkhángchiếntạinôngthônđược sửađổiđểtiếptụccôngviệccủamình(bỏchữkhángchiến)chođếnkhitổchứcbầucửrahộiđồngnhândâncáccấp.Trongcuộchọpđầutháng9,bộ chínhtrịbắtđầutínhđếnchuyệndàihơisaukhiđãcủngcốđượcquyềnlực.Ngày2/9,HCMtuyênbốDRVlàthểchếdânchủtưsảnvềhìnhthức nhưngdânchủnhândântrênthựctế. MộttrongnhữnglýdochínhđểĐảngchưavộivãxâydựngCNXHtạiphíaBắclàmongmuốnthốngnhấtđấtnướcthôngquabầucửnhưquyđịnh trongTuyênbốchínhtrịcủahiệpđịnhGeneva.MặcdùcácđồngchíphíaNamtỏrakhôngthỏamãnvớithắnglợinửavờitạihộinghị,họđượcthuyết phụclànếubầucửtựdo,HCMsẽdễdàngthắngBảođại,vốnchẳngđượcnhiềungườiưa.Đểbảođảmthắngcử,Đảngphảithểhiệnmộtkhuônmặt ônhòa,tránhgâyphảncảmvớicácphầntửkhôngcộngsảnởphíaNamvàcácquansátviêntrênthếgiới.Theomộtsốcánbộthâncận,HCMtỏvẻ lạcquanvềkhảnăngsứcépcủadưluậnthếgiớisẽbuộcmiềnNamphảithựcthihiệpđịnhvàbầucửsẽdiễnra.Nhưngkhôngphảitấtcảcácđồngchí củaHđềunghĩnhưvậy.NgaycảmộtngườiônhòanhưPhạmVănĐồng,cũngđãthừanhậnriêngtưvớimộtquansátviên:"anhcũngbiếtnhưtôilà sẽkhôngcóbầucửmà".Nếunhưvậy,Đảngcóthểsẽlạiphảiquayvềvớichiếnlượcđấutranhcáchmạng.TạmthờiHcốgắngdùngtàinăngcủa mìnhđểthuyếtphụccácđồngchídànhcơhộiđểthựcthihiệpđịnh 2.Theomộtsốbáocáo,cókhoảngtừ50đến90nghìncánbộủnghộViệtminh (baogồmcảconcáicácvịcáchmạng)tậpkếtraBắc.Khoảng10­15000ởlạivàthamgiavàocáchoạtđộngcôngkhai,đểủnghộbầucử.Mộtsốkhác đivàobímật,chuẩnbịsẵncơsở,bộmáyđểnếucầncóthểtáilậplạiphongtrào. http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1

117/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

TrởngạilớnnhấtđốivớikếhoạchcủaĐảngchínhlàtháiđộcủachínhphủNamVN.NgaytừkhihiệpđịnhGenevacònđangdiễnra,Bảođạiđãchỉ địnhNgôĐìnhDiệmlàmthủtướngchínhphủcủamình.BảođạihyvọnglàtháiđộchốngcộngđiêncuồngcủaDiệmsẽlàmvừalòngmộtsố"diềuhâu" ởWashington.DiệmđãtừngbịViệtminhbắthồitháng8/1945,phảichạytrốnvàosứquánCanadatạiHànội.SauđóôngnàysangMỹvàcốtìmcách lấylòngchínhphủEisenhowerđểquaylạivớichínhtrị.Làkẻsùngđạo,DiệmđãởhàngthángtạimộttuviệnởNewJerseyvàtựlãnhlấysứmệnhcứu cácđồngbàokhỏisựđedọacủabọncộngsảnvôthần.NhiềuquanchứcMỹkhôngthíchDiệmvìhayhoangtưởngvàthiếusựnghiêmtúccầnthiết chomộtlãnhđạoquốcgia.MộtnhàquansátMỹ(RobertMcClintock)cònvívonDiệmnhư"mộtthiênsứthiếuthôngđiệp".Khôngchánnản,Diệmvẫn sấnđếncácnhàngoạigiaovànhữngbậcchứcsắctronggiáohộiMỹ,trongsốđócógiáochủSpellmanvàcựuđạisứMỹtạiLondonJosephKennedy. MặcdùcótinđồnlàchínhMỹgợiýBảoĐạibổnhiệmDiệm,Washingtonchẳngbiểuhiệntháiđộgìvềvụviệcnày.TạiSàigòncũngítngườihàohứng. CáctríthứcmiềnNamengạimộtvịlãnhđạoCônggiáocuồngtínlạivốncóquanhệchặtchẽvớitriềuđìnhHuế.DiệmcũngkhôngưagìdânNambộ, nóihọquádễdãiđểcóthểchốngđượccộngsản.BởivậychínhphủmớigồmđasốthànhphầnlàdânBắcvàTrung 3.Từkhimớiđượcbầu,Diệmđã bàytỏsựkhônghàilòngvớinhữngđiềukhoảncủahiệpđịnhGeneva.Ngaysaukhihộinghịkếtthúc,Diệmcôngkhaituyênbốkhôngcóýđịnhđàm phánvớicộngsản.CảnhsátSàigònbắtđầutruybắtnhữngphầntửcảmtìnhvớiViệtminh,đóngcửanhữngđiểmtuyêntruyềnchobầucử,đànáphai giáopháiCaođàivàHòahảo,thanhlọcnhữngphầntửtrungthànhvớiBảođạivìDiệmchoôngnàylàtaychâncủabọnthựcdânPháp.Tháiđộhiếu chiếncủaDiệmlàmnhiềuquanchứcMỹlúngtúng.Tuyvậy,trênthựctế,MỹđãquyếtđịnhgiữmộtNamViệtnamkhôngcộngsảnlàquantrọngvới nhữnglợiíchanninhcủaMỹởkhuvực.Mùathu1954,tổngthốngEgửitướngJLawtonCollins(cóbiệtdanhlàJoe"ánhchớp"nhờtínhquyếtđoántừ trongchiếntranhthếgiớithứ2)sanglàmcốvấntổngthốngđiềuphốicáchoạtđộngcủaMỹtạiNamVN.TừSàigòn,Collinsđãnhiềulầnđềxuấtthay DiệmbằngmộtnhânvậtônhòahơnđểlấylòngPhápvàngườidân.Nhàtrắngđãbắtđầuxemxétđềnghịnày.Nhưngđếntháng4/1955,Diệmđã thànhcôngtrongviệcthanhlọctấtcảcácđốithủ,đẩyWashingtonvàothếphảihếtlòngủnghộDiệm.EisenhowernóivớiCollins,cơhộithànhcông củaMỹtạiNamVNđãtừ10%lênđến50%.Ngaysauđó,DiệmtuyênbốtừchốiđềnghịcủaHànộitiếnhànhbầucử. MộtbáocáocủaCIAlúcđóđãkhẳngđịnh,nếutiếnhànhbầucửthìViệtminhsẽthắng,khôngchỉvìuytínrộnglớncủaHtrongdânchúngmàDRVcó kỹthuậtvậnđộngchínhtrịtốthơnhẳnchínhquyềnDiệm.QuanđiểmquầnchúngtạiMỹcũngbắtđầuchorằngViệtminhkhôngchỉlàmộtnhómyêu nướcđấutranhchốnglạichủnghĩathựcdânmàlànhữngđặcvụcộngsảnchínhhiệu,nhấtlàsaukhiđượcxemnhữngthướcphimhãihùngvềhàng ngànngườibỏchạyvàoNam.TuynhiênWashingtoncũngcảmthấybấttiệnkhiđểDiệmcôngkhaitừchốibầucử,coithườnghiệpđịnh.Họđềnghị DiệmcứđàmphánvàđặtranhữngđiềukiệnmàViệtminhchắcchắnsẽkhôngchấpnhậnvídụnhưgiámsátbầucửquốctế,sauđóđổlỗichoHànội. Tuynhiên,đượcsựhậuthuẫncủamộtsốquanchứcMỹởSàigòn,Diệmđãbỏngoàitainhững"gópý"này.Mỹđâmrarơivàothếkhóxử,vìchínhhọ đãtuyênbốtạiGenevarằng:"Bấtcứviệcxâmphạmhiệpđịnhnàocũngcóthểdẫnđếnnhữnghậuquảkhônlường".LiệuMỹcócoiviệccộngsảntràn vàoNamlàviphạmnếubảnthânDiệmđãtừchốituânthủhiệpđịnh?NhưngcuốicùngMỹcũngphảinghetheoDiệm,ngoạitrưởngMỹDullestuyênbố trongmộtcuộchọpbáo,rằngmặcdùMỹkhôngphảnđốibầucửtuynhiêntạithờiđiểmnày,cácđiềukiệnlàchưachínmuồi. HànộihếtsứcngạcnhiêntrướcviệcDiệmnhanhchóngcủngcốđượcquyềnlựcvàđượcMỹủnghộ,vìxưanayvẫnđánhgiáthấpnhữngphầntửdân tộckhôngcộngsản.TrongcuộchọpBộchínhtrịcuốinăm54,Hđãkêugọicácđồngchíkiêntrì,tìmcáchhợptácvớiPháp,côlậpMỹvàtaysai.Hội nghịtrungươngtháng3/1955côngbốsáchlượcchútrọngxâydựngmiềnBắcvàgiảiquyếtvấnđềmiềnNamthôngquaconđườngngoạigiao.Tháng 6/1955HcùngvớiTrườngChinhđithămBắckinhvàMatxcơvađểkêugọicácđồngminhgâysứcéplênMỹvàDiệm.Tuynhiênkếtquảchuyếnđi khôngđượckhảquanlắm.CảNgavàTQđềuđangtìmcáchgiảmcăngthẳngvớiMỹvàkhôngmuốnđểViệtnamtrởthànhtrởngại.Đểbùlại,cảhai hứasẽtăngviệntrợkinhtế(TQcho200triệucònNgacho100triệuđô),đồngthờicungcấpngaylươngthựcchốnglạinạnđóiđangđedọamiềnBắc. Ngày22/7,trongbàiphátbiểuvềnước,HđãcảmơnsựgiúpđỡcủaNgavàTQ,tuynhiêncũngcảnhbáonhândânrằngViệtnamsẽphảidựavào chínhsứcmìnhđểthốngnhấtđấtnước.Hộinghịtrungươngtháng8khẳngđịnhlạichínhsáchthốngnhấtđấtnướcbằngconđườnghòabìnhvớikhẩu hiệu"XâydựngmiềnBắc,hướngvềmiềnNam". QuyếtđịnhnàycủaHànộikhônggiúpđượcgìmấychocácđồngchícủamìnhởphíaNam.Hènămđó,Diệmtuyênbốmởchiếndịch"Diệtcộng"nhằm http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1 118/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

QuyếtđịnhnàycủaHànộikhônggiúpđượcgìmấychocácđồngchícủamìnhởphíaNam.Hènămđó,Diệmtuyênbốmởchiếndịch"Diệtcộng"nhằm tiêudiệthoàntoànnhữnglựclượngcònlạicủaViệtminh.Hàngngànngườibịbắtgiữ,đưavàocáctrạitậptrung,chuồngcọpvàbịthủtiêu.Mộtlão thànhlàNguyễnVănLinhnhớlạiđólàthờiácliệtnhấtvàhọphảichiếnđấuchosựsốngcòncủamình.ChínhsáchhòahoãncủaHànộiđãlàmnhiều cánbộphíaNamkhôngđồngtình.Mộtsốxinlykhai.SốkhácgianhậpcácphepháinhưHòaHảo,CaoĐàicùngchốnglạiDiệm. Đểtranhthủsựhỗtrợcủađôngđảodânchúng,tháng9/1955MặttrậnTổquốcViệtnamđượcthànhlập"liênkếttấtcảmọingườiViệtnam,không phânbiệttôngiáo,đảngphái,...thànhtâmủnghộđộclậpvàthốngnhấtđấtnước".Tronglĩnhvựckinhtế,Đảngtheođuổichínhsách"kinhtếmới" chấpnhậnkinhtếtưnhânvàcác"chuyêngiatưsản",vớimụctiêutrongmộtnămkhôiphụckinhtếtrởlạimứcnăm1939.Nhànướccócanthiệpvào chínhsáchgiácảvàphânphốihàngtiêudùngchỉvớimụcđíchchốnglạmphátvàđầucơ.Đườnglốiônhòanàykhôngđượccácphầntửcấptiếndo Trungquốcđứngđằngsauủnghộ.Mộtvũkhícủahộinàylàtìmcáchđưacuộcđấutranhgiaicấpvàonôngthôndướidanhnghĩacảicáchruộngđất. TrongchiếntranhvớiPháp,Hđãluônchốnglạinhữngbiệnphápcựcđoan,tuynhiêncuốinăm1953,dướisứcépcủaTQ,ôngđãphảinhânnhượng đểcóthểđộngviênđượcdânnghèochochiếndịchĐiệnbiênphủ.Bâygiờchiếntranhđãkếtthúc,Đảngquyếttâmhoàntấtchươngtrình,chuẩnbị choviệctậpthểhóatấtcảruộngđấtởnôngthôn.Tháng9/1954,Htuyênbốchínhsách"ngườicàycóruộng".Tuynhiên,ôngcũngthổlộvớimộtsố cộngsựtincậylàbảnthânôngkhôngthấy"cấpbách",chẳngqualàmuốnlàmvừalòngBắckinhvàcácđồngchíquákhíchnhưTrườngChinh,Hoàng QuốcViệt.ĐảngmuốnápdụngmôhìnhtươngtựnhưMaođãlàmtạiTQvớicáctòaánlưuđộng,xửnhữngphầntửcó"nợmáu"vớidân.Từnăm 1952,LêĐứcThọđãphátbiểu:"muốnnôngdânđứnglên,phảikhơidậylòngcămthùvàgiảiquyếtnhữngquyềnlợithựctếcủahọ" Chiếndịchbắtđầutừmùahè1954,trongkhoảng50xãởTháinguyêndoHoàngQuốcViệttrựctiếplãnhđạo.Mặcdùdiễnratươngđốiônhòavàchỉ cóvàitrườnghợpbạolực,mộtcơnsốcđãlankhắpnước,đedọachínhsáchhòahợpcủaHCMcôngbốmùathu1954.Nhữngđợtsóngcảicáchliên tiếpdiễnravàomùađôngvàmùaxuânnăm1955.MặcdùxãluậnbáoNhândântrongthánghaiđãcảnhcáovềbệnh"tảkhuynh",rấtnhiềucácđội viêncảicáchđượcchuyêngiaTrungquốctậphuấnvàgửivềnôngthôn3cùngvớinôngdân.Cácđộiviênthườngkíchđộngdânlàngphêphánnhững phầntửbóclột.Rấtnhiềungườibịkếttội"chốnglạinhândân"vàbịthủtiêu.Trongmộtsốtrườnghợp,dânlàngđãlợidụngđểtrảthùriêng.Hàngngàn ngườiđãtừnghỗtrợViệtminh,giờbịquylàphảnbộivàxửlý.Cáccánbộ"nòngcốt"tấncôngnhữngcựubinhvừahoànthànhnhiệmvụvềquê.Kểcả nhữngngườicómốiquanhệcấpcaocũngkhôngthoát.Cótrườnghợp,đíchthânHCMđãcanthiệpvớiđịaphươngmàgiađìnhcánbộvẫnbịdân làngcôlập,đánhđập,mấthếtcảnhàcửađấtđai,phảidựngmộttúplềungoàirìalàng,cầmcựquangày.MộtngườicháucủaôngnàytênlàDương VânMaiElliotđãkểlại:Mỗikhibáctôirangoàilàbịtrẻconxúmvàonémđá,ngườilớnthìchửirủa.Báctôicứphảicúiđầunhẫnnhục:"Conlạycác ôngcácbàthacho...".Địachủtrởthànhchỗchodânnghèotrútcơngiậndữvìcuộcsốngkhókhăncủahọ.Mộtsốthìmuốnlấylòngcácđộiviêncải cáchđangnắmquyền,sốkhácthìchẳngquavìghentứcvớitàisảncủađịachủ"4 Tấtnhiênmộtphầnbạolựccónguồngốcbộtpháttừhậnthùgiaicấpvàcánhânđãđượctíchlũybaođờinaytrênnhữngcánhđồnglúa.Hậuquảcủa nhữnghànhđộngnàynhiềukhirấtbithảm,nhưngcóthểnhìnnhậnnhưnhữngsảnphẩmphụkhôngthểtránhkhỏicủabấtcứcuộccáchmạngnào. NhưngcũngcónhiềubằngchứngchothấycáclãnhđạoĐảngđãtrựctiếpcổvũchobạolực.TrườngChinh,mộtngườithânMao,đãcôngkhaiquan điểmủnghộ"cuộcchiếntranhgiaicấptạinôngthôn".Cùngbanlãnhđạocảicách,ngoàiHoàngQuốcViệt,thứtrưởngbộnôngnghiệpHồViệtThắng còncóLêVănLương,trưởngbanbíthư.LươngthườngxuyênkêugọinhândịpnàylàmtrongsạchĐảng.Cũngchínhcácvịnàyđãđặtrachỉsố5% dânsốtạimỗilànglàkẻthùgiaicấp,bấtchấptrênthựctếtạinhiềulàngquê,ngaycảnhữngngườiđượccoilàkhágiảnhấtcũngchỉtạmsốngđược5. HCMcóthểđãbịbấtngờvềmứcđộbạolựccủacuộccảicáchruộngđất.Mặcdùtrênthựctếcóvẻnhưôngchiasẻquanđiểmphảitiếnhànhđấu tranhgiaicấptạinôngthôn.TrênhộinghịcánbộởTháinguyênvàocuốinăm1954,ôngđãtuyênbố:Cầnphảicủngcốlạibộmáytạilàngxã:ủyban hànhchính,dânquân,hộinôngdân,thanhniên,phụnữ...Nếucònnhữngphầntửxấutrongcáctổchứcđó,sẽrấtkhótiếnhànhcảicáchnhưgiảm thuếnôngnghiệp.Phảicónhữngbiệnphápthíchhợpvớicácphầntửnày.Nếugiáodụcđược,hãygiáodục.Nếucầncũngphảikhaitrừ,cáchly.Đólà nhiệmvụquantrọngnhấthiệnnay. http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1

119/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

TuynhiênHchốnglạiviệcsửdụngcáchđốixửkhôngchọnlọcvàphảnđốicácbiệnphápbạolực Khôngthểnóicảmộtnhómngườihoặcđềutốthoặcđềuxấu.Ơđâucũngcóngườitốt,ngườixấuvàphảidựavàodânđểxácđịnh....Mộtsốđồngchí vẫnsailầmưathíchdùngtratấn,biệnphápmàbọnthựcdân,đếquốcđãlàm.Chúngtacóchínhnghĩa,tạisaophảilàmnhưvậy? QuanđiểmcủaHkhôngđượchưởngứngrộngrãi.NgaytạiTháinguyên,mộtđịachủđãtừngchedấuHoàngQuốcViệtvàTrườngChinhtrongkháng chiến,đãbịxửtộichết.Khidânlàngkéođếnphảnđối,họliềnbịquylàtaysaicủakẻthù.MãiđếnkhiHbiếtchuyện,rỉtaiChinh,ôngnàymớiđược giảmtộichết.Nhưngđấylàtrườnghợphiếm.Đếncuốinăm1956,đãcóhàngngànngườibịthủtiêuvàvôkhốinhữngngườikhácbịđánhđập,giam cầm,làmnhục.ChắcchắnlàHbiếtvềbạolựctrànlan,nhưngbấtlựcvìsợlàmmấtlòngMaovàcáccánbộTrungquốclúcđóđangỏViệtnam.Tháng 3/1955,hộinghịtrungươnghọptạiHànộivớichủđềchínhlàcảicáchruộngđất.MặcdùHvàcácđồngchíđãđượcbáocáovềtìnhtrạngbạolực,tại thờiđiểmđó,việcMỹthànhlậpkhốiSEATO,rồithảcáctoánbiệtkíchraquấyrốiởmiềnBắcđanglàmnhứcđầulãnhđạovàcànglàmchohọtinrằng cáchmạngởnôngthônlàcầnthiết.Hộinghịđãkêugọiphảitiếnhànhcảicáchmộtcáchthậntrọng,nhưngcũngđãratuyênbốlà"hữukhuynh"(coi nhẹviệccảicáchXHCN,tậptrungthốngnhấtđấtnước)lànguyhiểmhơn"tảkhuynh".Htỏrakhônghàilòngvớisựchuẩnbịkhôngcẩnthậncủahội nghịvàkêugọicácđồngchíphảiđoànkết.Nhữnglànsóngcảicáchliêntiếpdiễnrasauđó.Hơn20ngàncánbộđượcgửithêmvềnôngthôn.Đến giữamùahèthìviệcDiệmsẽkhôngthamgiabầucửđãtrởnênquárõràng,xóabỏmọicốgắngthuyếtphụchoãncảicáchchođếnkhinướcnhàđược thốngnhất.Tháng8,báoNhândânđăngxãluậnđảkíchquanđiểm"củamộtsốđồngchíchorằngcầntậptrungnỗlựcthốngnhấtđấtnướcvàviệc củngcốquyềnlựcởmiềnBắclàmâuthuẫnvớicuộcđấutranhthốngnhất".Tạihộinghịtoànthểlầnthứ8,ủybanTrungươngkêugọiđẩymạnhcải cáchruộngđấtnhưmộtcôngcụđểtiêudiệtcácphầntửphảncáchmạngởnôngthôn.Giữađỉnhcaocủacuộccảicáchvàocuốinăm,HCMvẫntìm cách"giảmnhiệt",trongcuộcgặpmặtcáccánbộcảicáchtạiHàbắcngày17/12,HđãvíCCRĐnhưmộtbátsúpnóng,chỉcóthểngonnếuhúptừtừ. TuynhiênnhữngcốgắngcủaHlọtthỏmtrongkhíthếsôisụclúcđó.UBđoànkếtnôngdângửithư,liênkếttrựctiếpnhữngngườicóđấtvớinhững hànhđộngphảncáchmạngtạinôngthôn.Ngày14/12,UBTƯđãgọiCCRĐlà"trậnĐiệnbiênphủchốnglạibọnphongkiếnởmiềnBắc".Đếnđầuxuân năm1956thìđãcórấtnhiềuquanchứcđảngvàchínhphủtạiHànộicóngườithânvàgiađìnhbịảnhhưởngtạiquê.Trênbáochílácđácxuấthiện nhữngbàibàophêphán.ThưkýriêngcủaH,ôngVũĐìnhHuỳnh(ngườimàTrườngChinhluônnghingờvàgọilàtaychâncủabọnphảnđộng)đã dũngcảmnhắc:"Máucủacácđồngchítađangđổ,lẽnàoBáclạingồiyên?"Hlạikêugọicácđồngchícủamìnhthậntrọngkhiphânloạicácđịachủvà gánchohọmácphảncáchmạng.Tháng4,khithămmộtxómchài,Hnhấnmạnhkhôngphảichủthuyềnnàocũngbóclộtvàgianxảo.Conthuyền khôngnhữngchỉcầnnhữngtaychèomàcòncầncảnhữngngườicầmlái.Giữatháng5,báoNhândânphêphánviệcđốixửbấtcôngvớiconemcác địachủ.Vàituầnsau,mộtbàibáokhácchỉtríchmộtsốcánbộđã"thổiphồngnguycơvềkẻthù,quykếtvộivãtừmộtvàihiệntượngriêngbiệt"6. Giócóvẻđãđổichiều.NgoàilýdocóquánhiềuquanchứcViệtminhkhônghàilòngvìtrởthànhnạnnhân,cómộtsựkiệnxảyracáchHànộihàng chụcngàndặmđãảnhhưởngđếncuộcCCRĐ.Tháng2/1956,tạiđạihội20,đảngCSLX,NikitaKhrutsopbấtngờlênánmạnhmẽxếpcũlàStalin.K kếttộiStalintạonênsự"sùngbáicánhân",mâuthuẫnvớinhữngquanđiểmdânchủcủaLênin,vàđànápdãmancácđồngchítrongđảngkhôngcó cùngquanđiểm.Thêmvàođó,ôngnàyđãcómộtloạtnhữngquyếtđịnhđốingoạisailầmtrongchiếntranhthếgiớithứHaidẫnđếnnhữnghậuquả nặngnề.Kkêugọicácđạibiểu"tựkiểmđiểm"đểkhôngbaogiờlặplạinhữngsailầmđó.BàiphátbiểucủaKlàmBắckinhcảnhgiácvìsợliênlụyđến MaovàuytíncủaĐảng.Hànộicóvẻtùmùhơn.TrườngChinhvàLêĐứcThọdựđạihộicũngkhôngcóbìnhluậngì.BáoNhândânkêugọi"nghiên cứukỹchủnghĩaM­LvàápdụngmộtcáchsángtạovàođiềukiệnViệtnam".MộtsốlãnhđạoĐảng,khônghàilòngvớisựtrànngậphìnhảnhcủa"Bác Hồ"trongcôngchúng,đươngnhiêncảmthấykhoáitráthầmvìnhữngphêphánsùngbáicánhântạiLiênxô.TrườngChinhđãviết"chủnghĩaxãhội vàsựcatụngcánhânkhácnhaunhưnướcvớilửa".NhữngsựkiệndiễnraởLiênxôchắcchắnđãcóảnhhưởngtớiViệtnam.Tạihộinghịmởrộng củaBanCHTƯtháng4,ĐảngđãthừanhậnchưacóđượcsựdũngcảmthừanhậnkhuyếtđiểmvàtinhthầntựphêbìnhnhưđảngCSLX.Phátbiểutại hộinghị,Hchorằngnhữngảnhhưởngcủathựcdânvàphongkiếntrongcáctổchứcđảng,cóthểđượckhắcphụcthôngquaphêvàtựphê.Hcũng nhắcđếntệsùngbáicánhân,tuychưagâyảnhhưởngnghiêmtrọngnhưngcảntrởsựnhiệttìnhvàhếtmìnhcủacácđảngviênkhác.Hkêugọitinh thầnlãnhđạotậpthểtạitấtcảcáccấpcủaĐảng.RõrànglàbàiphátbiểucủaKđãgiúpHmộtcôngcụthuyếtphụccácđồngchímìnhđánhgiálại http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1 120/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

thầnlãnhđạotậpthểtạitấtcảcáccấpcủaĐảng.RõrànglàbàiphátbiểucủaKđãgiúpHmộtcôngcụthuyếtphụccácđồngchímìnhđánhgiálại sáchlượcCCRĐ.Ngaysauhộinghị,nhiềucuộchọptiếptheođượctổchứckhắpnơiđểthảoluậncácnghịquyết.Mộtsốcánhânbịbắtgiamvìtội phảncáchmạngđượcthả.Ngày1/7,Hgửithưchohộinghịcánbộcảicáchruộngđấtnêurõ,cuộccảicáchđãcơbảnthànhcôngnhưngnhữngsai lầmnặngnềđãhạnchếkếtquảcủanó.Nhiềungườitrựctiếpthamgiachưahoàntoànnhấttrívềđộnghiêmtrọngcủavấnđề.Trongmộtbàibáo,Lê VănLươngthừanhậnlàcónhữngsailầmnhưngchođólàcầnthiếtvìnhiềunơichínhquyềnthựcchấtđãbịcácphầntửcáchmạngchiếmgiữ.Ngày 17/8,Htuyênbố:"lãnhđạocaocấpcủađảngvàNhànướcđãcónhữngsailầmnghiêmtrọngdẫnđếnsựthấtbạicủaCCRĐtrongviệctạonênkhối đoànkếttạinôngthôn"ĐâycũnglàchủđềchínhcủahộinghịTƯ10,tháng9/1956.Tuyênbốcủahộinghịnghiêmkhắcmộtcáchkhácthường Giaiđoạnvừaquacónhiềusailầmvàkhuyếtđiểm.Đặcbiệtlàtrongcuộccảicáchnôngnghiệpvàđiềuchỉnhtổchức.HộinghịTƯlầnthứ10đãphân tíchchitiếtcáckhuyếtđiểm,tìmranguyênnhânvàthốngnhấtnhữngbiệnphápkhắcphục.Hộinghịthừanhậnnguyênnhâncủanhữngkhuyếtđiểmlà sựyếukémcủabộmáylãnhđạo.VìthếBanchấphànhTƯnhậnkhuyếtđiểmcủamình.CácủyviênthamgiatrựctiếpđãkiểmđiểmtrướcTƯtheo tinhthầntựphê,vàchấpnhậnnhữnghìnhthứckỷluậtnghiêmkhắc.BanchấphànhTƯđãchothôichứcmộtloạtnhữngnhânvậtquantrọngtrongđó có4thànhviênchủchốtcủaCCRĐ.TrườngChinhthôigiữchứcTổngbíthư,HồViệtThắngrakhỏiBanchấphành,LêVănLươngbịloạikhỏibộchính trịvàbanbíthư,HoàngQuốcViệtcũngbịcáchchứcủyviênBộchínhtrị.Vàingàysau,Hộiđồngbộtrưởngraquyếtđịnhhủycáctòaánnhândântại mứcxã,chuyểncácủybancảicáchsangnhiệmvụcốvấn,khôngcóquyềnthựcthi.Nhữngaibịxửoanđượcânxá,tàisảntịchthumộtcáchbấthợp phápđượctrảlại. ViệcTổngbíthưbịcáchchứclàmộtsựkiệnvôtiềnkhoánghậuvớimộtđảngluôntìmcáchxoadịunhữngcuộcđấuđáphepháivốnrấtđặctrưngcho đảngCSLXvàTQ.CácđồngchícủaChinhvộivàngtìmngườithay.Ứngcửviênsố1hiểnnhiênlàGiáp,vốnđứngthứ3trongthangquyềnlực(sauH vàChinh),lạiđangrấtnổisauchiếnthắngĐiệnbiênphủ.TuynhiêncũngcólẽvìGiápquánổitiếngnênmộtsốđồngchítỏraengại,vảlạiđảngcũng khôngưaviệctậptrungquyềnlựcđảngvớiquyềnlựcquânđội.BởithếHtạmthờigiữchứcTổngbíthư.HCMkhôngtrựctiếpthamgiathiếtkếvàtriển khaichươngtrìnhCCRĐ,tuynhiêncũngkhócóthểnóilàhoàntoànvôcan.ChínhHđãphêduyệtsựrađờicủachươngtrìnhvàđãtuyênbốlàcuộc cảicáchđã"thànhcông"mặcchonhữngsailầmrànhrành.Trongnhữnglúcnóichuyệnthânmậtvớicácđồngchícủamình,Hcũngđãthừanhận: "Bácđãthiếudânchủ,khôngnghe,khôngthấy.Bởithếtấtcảchúngtaphảitiếnhànhdânchủ.Bácthừanhậnkhuyếtđiểmtrongvụnày.Từnaytấtcả cáclãnhđạotrungươngphảinghe,quansát,suynghĩvàhànhđộng.Bàihọcnàyphảitrởthànhnguồncổvũmớichochúngta"7. ĐốivớiChinh,vụviệclàmộtthấtbạinặngnề.Hơixalạ,ôngnàykhôngđượccácđồngchíyêuquýkhôngphảivìsựtànbạomàvìsựlạnhlùngvàhơi thiếutìnhngười.KhithựchiệnchươngtrìnhtheogợiýcủacácchuyêngiaTQ,Chinhkhônghềnghingờsựđúngđắncủanó,theocáctiêuchuẩnvềý thứchệcủamình.Chinhđủkiêungạođểkhôngbaogiờtỏrathấtbạitrướccôngchúng,cũngkhôngbaogiờnhắcđếnchuyệnnàykhinóichuyệnvới cácđồngchí.Chinhcũngsẵnsàngbảovệnhữngquanđiểmcủamình.Vàituầnsauhộinghị10,Chinhcòntuyênbố,mặcdùcónhữngsailầm,CCRĐ làmộtcuộccáchmạngvà"chuyểngiaoquyềnsửdụngđấtmộtcáchhòabìnhchỉcóthểlàảotưởng"Đảngđãphảnứngquáchậmđểtránhđượcmột cuộcbạođộngđầutiêncủadânchúngkểtừkhichiếntranhkếtthúc.ĐángbuồnhơnnữalàvụviệclạixảyratạiQuỳnhLưu,cáchquêcủaHkhông baoxa.ĐasốdânởđâytheoThiênchúavàủnghộViệtminhchốngPháp,tuynhiênquanhệvớichínhquyềnchưabaogiờđượccoilàhoàntoàntin cậy.Sauđìnhchiến,khoảng600,000tínđồThiênchúagiáođãchạyvàoNamnhưngcũngcònkhoảng900,000ởlại.Chínhquyềncốgắngthuyếtphục sốnàytinlàhọsẽkhôngbịđốixửtàntệ.Ủybancônggiáoyêunướcvàyêuhòabìnhđượcthànhlập.Hcũngthườngxuyêntìmcơhộiphátbiểutrước côngchúngvềquanđiểmcủachínhphủvớitôngiáo.Cácgiáochủmớiđượcbổnhiệm,cáctrườngdòngmởcửatrởlạivà6/1955chínhphủchính thứccôngnhậnquyềnlựccủaVaticanmặcdùvẫncấmcáchoạtđộngtuyêntruyềnchốngpháchínhphủ.Tuynhiên,CCRĐđãpháhỏngtấtcả.Các cánbộcảicáchvớicáinhìnđầynghingờ,thườngquychocáctínđồcônggiáolàphảnđộng.Trênthựctế,nhữngngườinàycũnglànhữngngườicó uytínởđịaphươngvàhayphátbiểuchốnglạicảicách.BảnthânNhàthờ,sởhữukhoảng1.3%đấtcanhtác,cũngchẳngưagìcảicách.Vấnđềở QuỳnhLưuâmỉtừnăm1955khinhiềudânlàngchorằngchínhquyềntìmcáchngăncảnhọvàoNam.Đếnhè1956thìbùnglêndonhữngcáobuộc vềphânbiệttôngiáovàđànáptrongCCRĐ.Tháng11,pháiđoàncủaUBKTQTđếnthanhsát,bạolựcđãnổrakhiđámđôngdânlàngxôxátvớicảnh sátđịaphươngđểđưabảntốcáochoủyban.Ngày13/11,hàngngànngườitrangbịvũkhíthôsơtrànvàothịtrấnQuỳnhlưu.Quânđộiđãrataylàm http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1 121/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

sátđịaphươngđểđưabảntốcáochoủyban.Ngày13/11,hàngngànngườitrangbịvũkhíthôsơtrànvàothịtrấnQuỳnhlưu.Quânđộiđãrataylàm vàingườithiệtmạng.Hômsau,mộtsưđoànquânchínhquyđượcpháiđếnchiếmđóngtoànbộkhuvực,bắtgiữmộtsốchủmưu.Khiđoànthanhtra củachínhphủđến,đasốnhữngngườinàyđượcthảvàtrảlạitàisản.TuynhiênquanđiểmcủaĐảngchưaphảiđãthốngnhất,TrườngChinh,lúcđólà chủtịchủybanCCRĐ,khibáocáovềvụviệcđãchorằng,"mộtsốphầntử"nguyhiểmđãđượcthamộtcáchvôlý,Chinhcònkêugọitìmmọicáchđể "bọnđịachủ"khôngthểtrởlạithốngtrịnôngthôn.SựkiệnQuỳnhLưu,tuycóhơihướngtôngiáo,vàkhôngphảilàphổbiếntrongCCRĐđãlàdấuhiệu rõràngchothấyCCRĐđãchiarẽsâusắcnộibộlãnhđạoĐảng,làmgiảmnghiêmtrọngsựtintưởngcủanhândânmiềnBắcvàotínhchấtcủaĐảng. Vàocuốitháng10/1956,Giápđãphátbiểuthừanhậnnhữngsailầmnghiêmtrọng,trướcđámđôngthânquyếncủanhữnggiađìnhbịhại,tụtậptrước cửatrụsởủybanTƯ.TheoGiáp,Đảngđãthổiphồngsốlượngđịachủ,đánhđồngtấtcảhọlàphảncáchmạngvìthếđãphávỡkhốiđoànkếtdân tộc.Đảngcũngđãviphạmnhữngnguyêntắctựdotôngiáo,vàkhôngđánhgiáxứngđángsựđónggópcủanhiềucựuchiếnbinhkhitrởvềlàng.Hgiữ imlặngchođếnkhiphátbiểutrướccuộchọpquốchộitháng2/1957.Mặcdùxácnhậnnhữngsailầm,Hvẫnbảovệmụcđíchcủachươngtrìnhnhằm giảiphóngnôngdânkhỏinghèođóivàsựbóclộtcủađịachủ.Hđãkhóckhinhắcđếnnhữngngườiphảichịunhiềuđaukhổtrongchươngtrình. Hkhôngphảikhôngcólý.Khoảnghơn2triệumẫuruộngđãđượcchiachokhoảng2triệugiađìnhnôngdânnghèo,bằngmộtnửalaođộngtạinông thônthờiđó.Tạicáclàngxã,sựthốngtrịđờiđờicủagiaicấpđịachủbịphávỡ,nhườngchỗchomộtchínhquyềnmớicủangườinghèovàtrungnông. Nhưngcáigiáphảitrảcũngrấtđắt.Theonhữngthốngkêưuáinhất,cũngphảicóđến3000­5000ngườibịxửbắn,thườnglàngaysaukhibịtòaánxã kếttội.Khoảng12000­15000bịtốnggiamoanức,vàkhôngbiếtbaonhiêungườinữabịđànáp,xuađuổivìcóquanhệvớinạnnhân.Tổchứcđảngtại địaphươngcũngchịutổnthấtnặngnề.Mộtnghiêncứuvàonăm1980chorằng,hơn30%sốchibộtạiđịaphươngđãphảigiảitánvìmấtngười.Tại Bắcninh,chỉcòn21bíthưchibộtrongsố76xãcòntạivịkhicơnbãocảicáchlắngxuống. TạithànhthịcũngcảmnhậnrõrànghậuquảxãhộicủaCCRĐđốivớicácthànhphầntríthức,nhữngngườiđãhếtlòngủnghộchươngtrìnhcủaViệt minhgắnchặtđộclậpdântộcvớinhữngcảicáchônhòa.UytíncủaĐảngđốivớinhữngphầntửnàythựcchấtđãbắtđầugiảmsúttừnhữngnăm 1951,khiTQkhuyếnkhíchphongtràochỉnhhuấn.Nhhiềungườitrongsốhọcảmthấybịsỉnhụckhibịbắtbuộcdunghòatinhthầnyêunướcvớinhững tiêuchuẩnđạođứccáchmạngcủaMao.Mộtsốđãrờibỏhàngngũ,sốkhácthìtìmcáchbiệnminhrằngcuộckhángchiếngiankhổđòihỏisựhysinh củacánhân.NhàvănPhanKhôiđãnhậnxét,vịngọtcủatinhthầnyêunước,nhưđườngtrongcafe,đãphanhạtvịđắngcủalãnhđạoĐảngvàcứurỗi nhâncáchcủangườitríthức.SauhiệpđịnhGeneva,nhữngngụybiệnnhưvậybắtđầubịlunglay,khivấnđềđộclậpdântộcbịlấnlướtbởinhucầu xácđịnhvaitròcủaĐảng.CâuchuyệnvềnhàvăntrẻTrầnDầncóthểnóirấtđặctrưngchonhiềutríthứctronggiaiđoạnđó.LàcựubinhtạiĐiệnbiên phủ,Dầnđãviếtmộttruyệnngắnvềchiếntrườngtheophongcáchthờithượnglúcđólàhiệnthựcxãhộichủnghĩa.Hòabìnhlậplại,Dầnđượccử sangTQtunghiệpvàviếtkịchbảnphimdựatrêntruyệncủamình.TạiđâyDầngặpHồPhong,mộtnhàvănluônkêugọitựdosángtác.Trởvềnước, Dầnviếtlạicâuchuyệncủamình,thaythếviệcmiêutảchủnghĩaanhhùngvàtinhthầnhysinhbằngmộtcâuchuyệnthựchơnvềnhữnggiankhổcủa ngườilínhtrongcuộcchiếntranhácliệt.Mùađông1954­1955,Dầnvàmộtsốđồngnghiệpcùngchíhướngtrongbantuyênhuấnquânđộisoạnthảo mộtbứcthưdựkiếngửiBanchấphànhTƯcótiêuđề:"Nhữngđềxuấtvềvănhóachínhtrị",kêugọitựdohơnchocácnghệsĩkhiphảnánhsựthậtvề cuộcchiếnđãqua.Đầutiêncóvẻnhưbứcthưđượcsựtánđồngcủamộtsốquanchứcchínhtrị.Sauđó,cácchiếnsĩtưtưởngcảmthấycóvấnđề khôngổnvàratayhànhđộng.LãnhđạocuộcchiếnlàmtrongsạchhóatưtưởnglàTốHữu,ngườirấtnổitiếngvìnhữngbàithơphổbiếnthờitrước cáchmạngvàtrongkhángchiến,bâygiờđượcgiaotráchnhiệmcanhgáctâmhồnchoĐảng.Từnăm1949,nhưnhàcổsúycho"nghệthuậtvịnhân sinh",THđãkêugọiloạibỏnhữngảnhhưởngphảnđộngcủaphongkiếnvàtưbảntrongnềnvănhóacáchmạngViệtnamnontrẻ.Ngoàiviệcbịkếttội đòithoátkhỏisựkiểmsoátvềtưtưởngcủaĐảng,Dầncònbịcáobuộclàcó"cáchsốngtưsản"vàbịtốnggiamtrongthành.Trongtù,Dầnviết:"Tôi chẳngthấygì,ngoàimưarơitrêncờđỏ" 8.NhưngnhữngmenthayđổitừbứcthưcủaDần,vớiviệcbạolựccủaCCRĐgâybấtmãnnặngnề,cộng thêmảnhhưởngcủabàiphátbiểucủaKhrutxopđãkíchđộngcáctríthứckhác.Mùaxuânnăm1956,tạpchíGiaiphẩmrađời,cómộtsốbàiphêphán đườnglốicủachínhphủ.Tuycóýkiếnphảnđối,nhưngGiaiphẩmvẫnrađượcnhữngsốtiếptheotrongmùahè,khuyếnkhíchsựrađờicủatạpchí nữacótênlàNhânvăn.CácnhàvănViệtnamđượctiếpsứcbởiphongtràoTrămhoađuanởtuyngắnngủinhưngđãkêugọitoàndângópýcho ĐảngCSTQ.HoàngCầmđãviếtmộtbàitốcáochínhquyềnđànápTrầnDầnvàbảovệnhữngquanđiểmcủaDần.Nhiềubàikhácnóivềnhữngđau khổcủanhândântrongcảicáchruộngđấtcũngnhưđảkíchchínhquyềnquanliêu.Cácphầntửtảkhuynhnghengóngtìnhhình,chưavộihànhđộng http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1 122/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

khổcủanhândântrongcảicáchruộngđấtcũngnhưđảkíchchínhquyềnquanliêu.Cácphầntửtảkhuynhnghengóngtìnhhình,chưavộihànhđộng ngay.ThậmchíhộinghịTƯlầnthứ10hồitháng9cònkêugọimởrộngquyềntựdodânchủ.Tháng12,chủtịchnướcrasắclệnhxácnhậnquyềntự do(tuycònhạnchế)củabáochí. NhữngsựkiệnởQuỳnhlưuđãđánhđộngĐảng.TrườngChinhđăngđàndiễnthuyếtvềvănhóamớicủaViệtnammangnộidungxãhộichủnghĩa tronghìnhthứcdântộc.MặcdùchẳngaihiểuChinhnóithếnghĩalàgì.Khimộttríthứckêucavìkhôngđượctựdongônluận,Chinhđã"ngạcnhiên" trảlời:"thếà,nhưngcácanhchẳngđượcthoảimáiphêphánchủnghĩađếquốcsao?"Cuốitháng12,cảNhânvănlẫnGiaiphẩmđềubịđóngcửa.Một sốtríthứcđượcđưađihọclạivềMax­Lenin.LãothànhPhanKhôibịkhaitrừkhỏiHộiNhàvăn,tốnggiamvàchếttrongtùtrướckhibịxétxử.TrầnDần bịkhaitrừkhỏiĐảng,mặcdùDầnvẫntrungthànhvớinhữngtưtưởngkhôngtưởngcủamình,Dầntuyênbốmìnhlà"ngườicộngsảnkhôngđảng"a name="t9"href="#n9">9. KhôngdễdàngđánhgiávaitròcủaHtrongcảhaivụCCRĐvàđànáptríthức.NhữngngườiủnghộchorằngHkhôngtrựctiếpthamgiavàthường xuyênnhắcnhởcácđồngchícủamìnhkhôngnóngvộivàphảibiếtphânbiệtđâulànhữngphầntửphảncáchmạngđíchthực.Pheđảkíchthìcho rằng,dùkhôngtrựctiếpcầmdaothìítraHcũngđãtạođiềukiệnchonhữngđaophủ.Thêmnữa,khisựviệcđãxảyra,Hđãkhôngdùnguytíntuyệt đốicủamìnhđểhạnchếhậuquảcủanó.Rõrànglàmặcdùcánhânkhôngưadùngnhữngbiệnphápbạolựcđốivớiđốithủ,Hsẵnsàngchấpnhận (theothờigian)đểcáctrợthủcủamìnhhànhđộngvìnhữnglợiíchlớnhơncủasựnghiệp.Trongmộtsốtrườnghợp,doHquenbiếtcánhânvớirất nhiềunhàtríthức,Hcócanthiệpnhưngthườnglàkhôngcókếtquả.Ngườitronggiađìnhcủamộtnạnnhânđãtrựctiếpnóivớitácgiả(WD)rằng,H đãcốgắngthayđổichếđộđốixửtrongtùcủavịtríthứcđó.CóthểnóiHtrởthànhtùbinhcủachínhhệthốngdomìnhdựngnên,mộtconruồiởtrong chai,khôngcókhảnăngthoátkhỏilogicnghiệtngãcủahệthốngsẵnsàng"hysinh"cánhâncho"nhữngmụcđíchcaocả"củakếhoạchlớn. MặcdùHànộichỉquantâmnhiềuđếnbàiphátbiểuchốngStalincủaKhrutxop,đạihội20ĐảngCSLXcòncónhữngnghịquyếtquantrọngvềchiến lược"chungsốnghòabình".Khchorằngđólàcáchduynhấtđểtránhmộtcuộcchiếntranhhạtnhâncóthểlàmthiệtmạnghàngtriệungườiởhaibên chiếntuyếntưtưởng.VìvậyMoscowcóthểsẽkhônghứngthúlắmvớiviệcHànộitiếptụccuộcđấutranhcáchmạngđểthốngnhấtđấtnước.Tạithời điểmđó,chiếnlượcnàyphùhợpvớiquanđiểmcủaVWPcũnglàtìmkiếmthốngnhấtđấtnướcquaconđườnghòabình.Tuynhiêntìnhhìnhcóthể thayđổi.Cuốiđôngnăm1956,VănTiếnDũngđượccửvàoNamđểthảoluậnvớiLêDuẩn,bíthưTrungươngcụctừ1951(thayNguyễnBính),bàn cáchxâydựnglạicáccăncứcáchmạngvàliênkếtvớihaipháichốngđốikhác. Khácvớiđasốcáclãnhđạokháccủađảng,vốnxuấtthântừtầnglớpnhogiáo,DuẩnlàcontraicủamộtthợmộcởQuảngtrị.Khôngcóhọcvấnvà truyềnthốnggiađình,dángvẻmảnhkhảnh,điệubộcứngnhắc,nhưngDuẩnlạithừatựtin.Ôngđượccoilànhàtổchứctàivàngườiphátngôncho quyềnlợicủamiềnNam.Tronganhem,nhiềungườikhôngthíchDuẩnvìítkhichịulắngngheýkiếnngườikhác.Duẩnlàngườitoàntâmtoànýchosự nghiệpthốngnhấtđấtnước,nhưngôngcũngrấtthựctếvàsẵnsàngkỳcôngthuyếtphụccácđồngchímiềnNamcầnphảitínhđếncácđiềukiệnquốc tếđểcóđượcnhữngsáchlượckhảthi.DuẩnchorằngcáclựclượngvũtrangchưasẵnsàngđểtiếnhànhchiếntranhnhưhồichốngPháp,nhưngcũng rấtbiquanvềgiảipháphòabình.Theoông,nhữngđộngtháichínhtrịphảiđượchỗtrợbằngcácchiếnthắngquânsự"củamộtquânđộiđãtừngthắng trậnĐiệnbiênphủ".Tháng3/1956,DuẩntrìnhbàyvớiDũngkếhoạchchuẩnbịđểquaytrởlạicuộcđấutranhvũtrang.Saukhicácvịkháchravề, TrungươngCụcquyếtđịnhthànhlập20tiểuđoànquânchínhquyvàcácđộidukíchđịaphương. Tháng4/1956,lầnđầutiênmộtquanchứccaocấpcủaLiênxô,phóthủtướngMikoansangthămViệtnamvàđượcđóntiếpnồngnhiệt.Haituầnsau khiôngnàyvềnước,HộinghịTƯ9đãranghịquyếtủnghộnhữngquyếtđịnhcủaĐạihội20ĐảngCSLX,baogồmcảchiếnlượcchungsốnghòabình. Tuynhiên,khôngphảitấtcảlãnhđạoVWPđềuchiasẻquanđiểmnày.TrườngChinh,khiđóvẫnlàTổngbíthưđãviết:"nhiềuđồngchíkhôngtinvào cươnglĩnhchínhtrịmớicũngnhưviệcthốngnhấtđấtnướcbằngphươngpháphòabình,chorằngđólàảotưởngvàcảilương"10. KhôngbiếtcóphảiChinhngụýLêDuẩnkhôngnhưngHcũngcóvẻcóchungquanđiểm.Mặcdùthườngxuyêncôngkhaikêugọicácđồngchícủa http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1 123/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

KhôngbiếtcóphảiChinhngụýLêDuẩnkhôngnhưngHcũngcóvẻcóchungquanđiểm.Mặcdùthườngxuyêncôngkhaikêugọicácđồngchícủa mìnhquantâmđếngiảipháphòabình,chưabaogiờHtừbỏmụctiêuđộclậpdântộclàquantrongnhấtvàsẵnsàngsửdụngbạolựccáchmạngnếu cầnthiếtđểthốngnhấtđấtnước.TrongbàiphátbiểubếmạcHộinghị9,Hnêurõ"tầmquantrọng"củanhữngnghịquyếttạiMoscowvàsựlớnmạnh củacáclựclượnghòabìnhthếgiới,nhưngkếtluận:"Chừngnàocònchủnghĩađếquốcthìcònnguycơchiếntranh".Hộinghị9cóthểđãtạmthờilàm chậm lại đề xuất quân sự hóa của Duẩn, nhưng không thể kết thúc được những tranh luận trong Đảng về sách lược đối với miền Nam. Giữa tháng 7/1956,báoNhândânđăngxãluậndàinhậnxétnhiềungườivẫncòn"ảotưởng".Mộtsốthìđơngiảnhóa,nghĩrằngsẽcóbầucử,bâygiờđâmrabi quanchánnản.Sốkhác"engạiđấutranhtrườngkỳgiankhổ"vẫnhyvọngcóthểthốngnhấtbằngconđườnghòabình.Nhữngngườithấtvọngnhất chínhlànhữngcánbộtậpkết.Đểxoadịusốnày,Hđãgửimộtláthưngỏtháng6/1956giảithíchlýdochưathểchuyểnsangđấutranhvũtrang.Hviết, cuộcđấutranhsẽkéodàivàrấtgiankhổ,chỉcóthểthắnglợinếumiềnBắcmạnhlênđểcóthểđảmnhậnvaitròhậuphươnglớn."Cuộcđấutranhcủa chúngtalàchínhnghĩavàsẽnhấtđịnhthắnglợi.Nhưngđểxâyđượcmộtngôinhàtốt,cầnphảixâymộtnềnmóngtốt". QuanđiểmcủaHvềtậptrungxâydựngkinhtếtạimiềnBắccóvẻphùhợpvớinguyệnvọngcủanhândân.MiềnBắcđangthiếulươngthựcvàđộingũ thợlànhnghềmộtcáchtrầmtrọng.Trungquốchứagiúpđỡxâydựngcôngnghiệpnhẹ,nhưngtrướctiênphảikiếmcáiănđã.Mộtnhàthơthờiđóđã viết: TôiđãđiquabaolàngmạcKiếnAnvàHồngQuảng Nơibiểnrútđichỉđểlạimuốitrắng Nơiđãhainămkhôngcóhạtlúanàomọclên Vàtayngườiđỏvìmócrễkhoai Tôiđãgặpbaotrẻcòixương Ănrễcâynhiềuhơngạo11

Tháng6/1956,BộChínhtrịđãrachỉthị"TìnhhìnhvàNhiệmvụcáchmạngmiềnNam".Vănbảnnàynêurõ,trênthựctếNamViệtnamđãtrởthành thuộcđịakiểumớicủaMỹ,bởithếphảisẵnsàngđấutranhvũtrangđểtựbảovệ.Tuynhiênhiệntại,cầntậptrungchođấutranhchínhtrị.Làthành viêncủabộchínhtrị,chắcchắnDuẩnphảituyêntruyềnchỉthịnàychocácđồngchíphíaNam.Khônglâusauđó,Duẩnviếttậpsách"Conđườngcách mạngmiềnNam",trìnhbàyquanđiểmriêngcủamình.TrênbềmặtcóvẻnhưDuẩnđồngývớichínhsáchhòabìnhtrongĐảng.Duẩntuyênbốhiệntại Đảngcóhainhiệmvụquantrọng:xâydựngCNXHởmiềnBắcvàgiảiphóngmiềnNam.Chiếnlượcđấutranhchínhtrịhiệnnaylàphùhợpvớitìnhhình thựctếkhicơsởĐảngtạichỗcònquáyếu,cũngnhưphùhợpvớitìnhhìnhchínhtrịthếgiới.TuynhiênDuẩnnêurõsựkhácnhaucănbảntrongcác hiểu"đấutranhchínhtrị".Cómộtsốkẻcốtìnhhiểuđólà"đấutranhpháplývànghịtrường",trongkhiđónhiệmvụchủyếuphảilàxâydựnglựclượng quầnchúngcảvềchínhtrịvàquânsự,chuẩnbịsẵnsàngđểdànhchínhquyền,nhưkinhnghiệmCáchmạngthángTámđãchỉra. Đếncuốinăm56,quanđiểmcủaTQvàLiênxôbắtđầuchiarẽ.TQcảmthấyrấtkhóchịukhiLXmạnhtayđưaquânvàoHungvàBalan,viphạm nguyêntắckhôngcanthiệpvàocôngviệcnộibộcủacácđảnganhem.Bắckinhcònchorằng,chínhbàiphátbiểuxétlạicủaKhrutxopđãcổvũtrực tiếpchonhữngcuộcnổidậyđó.Ngày18/11ChuÂnLaiđếnHànộithămchínhthứcViệtnam.Chuhứahẹnsẽủnghộcuộcđấutranhthốngnhấtđất nướcnhưngkhátùmùtrướcđòihỏicủaViệtnamvềviệcgâysứcépđểthựchiệnhiệpđịnhGeneva.ChutìmkiếmsựủnghộcủaVietnamtrongcuộc đấukhẩuvớiLX,phêphánchủnghĩa"Sôvanhnướclớn"vànhấnmạnh5nguyêntắccùngtồntại.QuanđiểmcủaChuđượcmộtsốlãnhđạoDRV đồngđiệunhưngHđãcanthiệpđểgiữvữngcânbằng.Trongtuyênbốcuốicùng,khôngcónộidungnàođảkíchtrựctiếpcácchínhsáchcủaLX. http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1

124/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

đồngđiệunhưngHđãcanthiệpđểgiữvữngcânbằng.Trongtuyênbốcuốicùng,khôngcónộidungnàođảkíchtrựctiếpcácchínhsáchcủaLX. Hộinghị11họpngaytrongtháng12,sauchuyếnthămcủaChu.QuanđiểmgầnđâycủaHànộilà"ConđườngcáchmạngmiềnNam"đượccoilàcóý nghĩathenchốtlúcđó.BởithếchắcvănbảnnàyđãgâyrathảoluậnsôinổitạiHộinghịvàDuẩnđãphảivấtvảbảovệnhữngquanđiểmcủamình.Tuy nhiênHộinghịkhôngđưarathayđổiđườnglốichínhthứcnào.XãluậncủatạpchíHọctậpravàingàysauhộinghịvẫnnhấnmạnhtầmquantrọng củaxâydựngmiềnBắc.QuanđiểmcủaHtrongcuộctranhluậnnàykhôngrõràng.Thánggiêng1957,phátbiểutrướcQuốchội,Hnhắclạilờikêugọi tậptrungxâydựngđểbiếnmiềnBắcthànhhậuphươngvữngchắcchocuộcđấutranhgiảiphóngđấtnướctuygiankhổnhưngnhấtđịnhthắnglợi. MặcdùHkhôngbaogiờủnghộkhủngbố,BanchấphànhTƯđãchấpthuậnmộtchiếndịchtrừgiancóchọnlọc.Mặcdùđốitượngcủachiếndịchnày đượccoilàbọnquanlạithamnhũng,địachủbóclộthoặcphảnbội,cũngcókhánhiềunhânvậtcóuytínđượclòngdânchúngbịtiêudiệt.CóvẻĐảng đãcảmthấynguyhiểmkhichínhphủSàigòncàngngàycàngcủngcốđượcquyềnlực.DấuhiệurõràngnhấtvềmộtthờiđạimớilàviệcLêDuẩnđược bầulàmquyềnTổngbíthưBanchấphànhTƯĐảng.SaukhiChinhbịhạbệ,Htạmthờinắmchứcnày,tuynhiênHchưabaogiờquantâmđếnđiều hànhcôngviệchàngngàymàchỉtậptrungvàochínhsáchđốingoạicũngnhưcácvấnđềthốngnhấtđấtnước.Córấtnhiềucuộctranhluậnxung quanhlýdoDuẩnđượcthăngchức.CóthểlàvìnhữngphẩmchấtcủaDuẩnnhưtínhtổchức,tậntụyvàtầmnhìnchiếnlược,nhờnómàcókhiDuẩn đượcgọilà"CụHồmiềnNam".Mộtsốkháccoiđólàbiểuhiệncủaviệcthừanhậntầmquantrọngcủacuộcđấutranhthốngnhấtđấtnước.Nhưmột ngườimiềnNam,DuẩnđạidiệnchotấtcảnhândânsốngphíaNamkhuphiquânsự.CóýkiếnnhậnxétDuẩnởxakhócóthểđedọaảnhhưởng quyềnlựctrongbộchínhtrịcủanhữngngườinhưHvàChinh.LạicóýkiếnDuẩnđượcưutiênhơnGiápvìđãcóvàinămtrongnhàtùPháp,vốnđược coilà"trườnghọclớn"củaĐảng,trongkhiđóGiápkhôngnhữngthoátcảnhtùtộimàlạicònxinđượchọcbổngđihọcởPháp.Vìlýdogìđichăngnữa thìchắcchắnDuẩncũngphảiđượcsựủnghộcủaH,ngườibâygiờđãcóthểyêntâmlàđệtửcủamìnhsẽtoàntâmtoànýchosựnghiệpthốngnhất đấtnước.Sau12năm,cuốicùngHquyếtđịnhchínhthứctiếtlộdanhtánhmìnhlàNguyễnÁiQuốc.Tháng6/1957,Hvềthămquêsauhơn50nămlưu lạc. TronglúccácnhàlãnhđạoHànộiđangcốgắngngăncảnsựchiacáchvĩnhviễnđấtnướcthìSàigònlạilàmtấtcảđểbiếnđiềuđóthànhsựđãrồi. Đầunăm1957,Liênxô,khôngthamkhảoýkiếnHànội,bấtngờđưarađềxuấtkếtnạpcảhaimiềnViệtnamvàoLiênhiệpquốc.DRVphảnứngkịch liệt.Khônglâusauđó,ĐạihộiđồngLHQbỏphiếukếtnạpNamViệtnam.PhạmVănĐồngviếtthưphảnđốiđếnđồngchủtịchcủaHộinghịGenevơlà LX vàAnh. Vụ việc được "kính chuyển" sang Hội đồng Bảo an và chưa ngã ngũ thì giữa tháng Năm, chủ tịch Xô viết tối cao,bạn cũ của Lenin là VorosilopđếnthămHànộisaukhidừngchânthoảimáiởTrungquốcvàIndonexia.Cónhiềuđồnđạivềlýdocủachuyếnđinày.Hànộichắclàmuốn tìmhiểuquanđiểmcủaLXvềviệcthốngnhấtđấtnước,cònLXrõrànglàmuốnthuyếtphụcHànộikhôngmanhđộng,đitheochínhsách"thốngnhất tronghòabình",tránhcuộcchiếntranhĐôngDươnglầnthứhai.Trongtìnhhìnhnhưvậy,dễhiểulàVoroshilopkhôngđượcchàođóntrọngthểlắm. Mộtloạtcácsựkiệnđượchủyđểtránhlộsựbấtđồngtrướccôngchúng.Đểlàmyênlòngchủnhà,LXhứasẽtăngviệntrợkinhtếvàkhôngủnghộ NamViệtnamđơnphươnggianhậpLHQ(tháng9cùngnăm,LXđãdùngquyềnphủquyếtđểthựchiệnviệcnày).BáochíHànộitỏýhoannghênh "tháiđộđúngmực"này12. HànộikhôngthểđánhmấtsựhỗtrợngoạigiaovàtàichínhcủaMoscow.Tháng7,HđithămLX.Trênđường,HcóghévàotưvấnvớiMaovàđược khuyênhãythưthưviệcthốngnhất.SauđóHđithămmộtsốnướcĐôngÂuvàBắcTriều.Lúcvề,Htuyênbốđãđạtđược"quanđiểmthốngnhất"của khốicácnướcXHCN13.Nhưngtìnhhìnhcóvẻkhônghoàntoànnhưvậy.Tháng11,HlạidẫnđoàngồmcảLêDuẩnvàPhạmHùngđiMoscow,lầnnày làđểthamgiaHộinghịcácĐảngCS.ViệccảDuẩnvàcấpphólàHùngcùngđichứngtỏvấnđềmiềnNamđượcrấtcoitrọng.Mụctiêucủahộinghịlà thốngnhấtquanđiểmtiếnlênXHCNbằngconđườnghòabình.TQphảnđốiquanđiểmnàyvìmuốngiảiquyếtvấnđềĐàiloan.TQsợLXsẽphảnbội lạilợiíchcủacáchmạngthếgiớidướichiêubài"cùngtồntạihòabình",vìthếđíchthânMaolãnhđội.ĐâylàlầnđầutiênMaorờiđấtnướckểtừnăm 1949.TheoMao,nhữngthànhtựucôngnghệcủaLXchứngtỏsựưuviệtcủaCNXH("gióđôngthổibạtgiótây")vàLXcầnphảimáuhơntrongcuộc đấu tranh chống chủ nghĩa đế quốc toàn cầu. Cuối cùng hội nghị đã thỏa hiệp đưa ra tuyên bố: "trong trường hợp giai cấp bóc lột sử dụng bạo lực chốnglạinhândân,cầnphảixemxétconđườngkhônghòabình.Leninđãdạyvàlịchsửxácnhận,giaicấpthốngtrịkhôngbaogiờtựnguyệnrờibỏ quyềnlựccủamình".CácbáocáocủađoànItaliavàĐứcchorằng,chủyếulàLXvàTQcãinhau,cácđảngkháckhôngthamgiađượcgì.Tuynhiên, http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1 125/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

quyềnlựccủamình".CácbáocáocủađoànItaliavàĐứcchorằng,chủyếulàLXvàTQcãinhau,cácđảngkháckhôngthamgiađượcgì.Tuynhiên, câutríchtrênquágiốngvớibàiphátbiểucủaHtạihộinghịTƯ9,nêncóthểgiảthiếtlàHđãđóngvaitròquantrọngtrongviệcthỏahiệpgiữahaiông anhlớn.CácnguồnViệtnamkhẳngđịnhđoànViệtnamđãlàmrõvớiMoscowquanđiểmcủamìnhlà"bạolựccáchmạng"làphổbiếnvàchỉcóvài trườnghợpcábiệtmớicóthểtiếnlênCNXHbằngconđườnghòabình.Sauhộinghị,Hcònởlạithêmmộtthờigian,chắclàđểtìmcáchhàngắnsự bấtđồngquanđiểmcũngnhưtranhchấpquyềnlãnhđạogiữaLXvàTQbởiđiềunàysẽcóảnhhưởnghếtsứctiêucựcđếntìnhhìnhcáchmạngởViệt nam. HộinghịTƯmởrộnglầnthứ13họpvàotháng12/1957cóhainhiệmvụ:đánhgiákếtquảcủaHộinghịMatxcovavàthảoluậnkếhoạch3nămtạimiền Bắc.SaukhingheDuẩnbáocáo,cáclãnhđạoĐảngbàytỏtintưởngvàosựđoànkếtcủacácnướcXHCN.Khôngrõcácnướcanhemcóđoànkếtthật haykhông,nhưngmâuthuẫntronglãnhđạoĐảngtạiViệtnamxungquanhưutiêncủahainhiệmvụthốngnhấtvàxâydựngCNXHlàsựthật.Suốt3 nămqua,ĐảngđãduytrìmộtsựđồngthuậnmongmanhvềviệctạmhoãnnhữngcảicáchXHCNđểcủngcốquyềnlựcvàđợitìnhhìnhthốngnhấtđất nướctrởnênrõrànghơn.Giờđâykhivấnđềthốngnhấtbịhoãnvôthờihạn,pheTrườngChinhyêucầutiếnhànhngaycáccuộccáchmạngXHCNở cảnôngthônvàthànhthịmiềnBắctrướccuốithậpkỷ.Hộinghịđãthôngquakếhoạch3nămnhưngrõrànglàkhôngphải"hoàntoànnhấttrí".Vài tuầnsauđó,mộtsốlãnhđạotiếnhànhchiếndịchgiảithíchđểchấmdứt:"nhữngtưtưởngrắmrốivềmốiquanhệgầngũigiữacuộccáchmạngXHCN ởmiềnBắcvàcuộcđấutranhgiảiphóngdântộcởmiềnNam".NguyênnhânchínhcủacáccuộctranhluậnlàvaitròmớicủaDuẩn.Sovớingườitiền nhiệmcủamìnhlàHthìDuẩnchỉnhưcậuhọctròmớilớn.CóthểChinhquyếttâmthôngquakếhoạch3nămđểdằnmặtDuẩn.Giápcũngkhôngthích thúgìvìDuẩn"quamặt"khitrựctiếpđưarasáchlượcchiếntạitranhmiềnNam.Giápcũngengạivớikhátvọngsôisụcđẩynhanhchiếntranhởmiền Nam,cóthểbuộcQuânđộiNhândânViệtnam(PAVN)phảitrựctiếpthamchiếnkhichưađượcchuẩnbịcẩnthận.CótinđồnlàDuẩnchođăngxãluận báoNhândânđầutháng11:"mộtsốđồngchícầnphảihiểurằngĐảnglãnhđạoquânđộimộtcáchtoàndiện"chủyếulàđể"nhắnnhủ"Giáp. KhôngthấyHđóngvaitrògìtrongcuộctranhluậnnày.ThậmchíHcònkhôngdựHộinghị,trênđườngtrởvềtừMatxcova,HđãởlạiBắckinhnghỉ ngơivàchữabệnh.ThậtđángngạcnhiênlàHcốtìnhkhôngdựHộinghị13vàothờiđiểmdựkiếnlàsẽcóảnhhưởngquantrọngđếnDRV.Mộtsốđồn rằngHbịsốcsaunhữngsựkiệnvừaqua,thậmchíđãchếtởLX.SốkhácchorằngđólàcáchđểHbuộccácđồngchíphảinghelờikhuyêncủamình. Ngaysaukhitrởvềngày24/12,HđãphêduyệtcácnghịquyếtcủaHộinghị,kếtthúcgiaiđoạnphụchồikinhtếởmiềnBắcđểchuyểnsangpháttriển mộtcáchcókếhoạch.Nămngàysau,báoNhândântuyênbố,Việtnamhiệncó2cuộccáchmạng:cáchmạngxãhộichủnghĩaởmiềnBắcvàcách mạngdânchủdântộcởmiềnNam.Đểxóatanmọinghingờ,tháng3/1958tạicuộcgặpđạidiệnMặttrậntổquốc,TrườngChinhphànnànlàmộtsố đồngchíkhôngchịuhiểutầmquantrọngcủaxâydựngCNXHởmiềnBắclàmộtbướcchuẩnbịgiảiphóngmiềnNam.PhạmVănĐồng,khiđólàvây cánhcủaChinhcũngkhẳngđịnh:"MiềnBắcmạnhhơnsẽlàmchoViệtnammạnhhơntrongcuộcđấutranhthốngnhấtđấtnước.Vàconđườnglàm chomiềnBắcmạnhhơnchínhlàconđườngXHCN". MặcdùhơibịChinhquamặttrongcuộctranhluậnvềchínhsáchtạiHộinghị13,Duẩncũngđãlợidụngthờigianđểcủngcốảnhhưởngcủamình trongbộmáyĐảngvàthaythếcácnhânvậtbịcoilàthânChinhvàH.ChiếnhữucủaDuẩnlàLêĐứcThọđượcbầulàmtrưởngBantổchứcTrung ương,mộtcôngcụhữuhiệuđểđiềutravàkiểmsoátcácđảngviên.Thọ(tênthậtlàPhanĐìnhKhải)sinhnăm1911tạingoạiôHànộitrongmộtgia đìnhnhànho.Thamgiacáchmạngvàocuốinhữngnăm1920,sauđóbịbắtvàmấtgần20nămtrongtù.Đượcthanăm1945,ThọđượccửvàoNam vớibídanhlàSáu,làmphóchoDuẩn.Suynghĩnhỏnhặt,phongcáchranhmãnhvàhìnhảnhkhắckhổtrongconmắtngườingoài,Thọnhanhchóng đượctặngbiệtdanhlà"SáuBúa"vìcáchxửrắnvớicácđồngchí.MộtngườikháccóthểsosánhđượcvớiThọvềcáchlàmchocácđồngchíphảirun sợlàTrầnQuốcHoàn.Sinhnăm1910tạiQuảngngãi,thăngtiếntrongcuộcchiếnvớiPháp,HoàntrởthànhBộtrưởnganninhDRVnăm1953.Vừa thiếuvănhóavừathiếutrítuệ,lúcnàocũnglàmravẻbímật,xunxoevớicấptrên,Hoànnổilênnhư"BeriacủaViệtnam".Hoànlànhânvậtchính trongmộtcâuchuyệnlâmlybithươngnhấtcủaDRV.Năm1955,cómộtcôgáiCaobằngtênlàXuânđếnHànội.Lúcnàocũngtươinhưhoa,côlọt vàomắtxanhcủavịchủtịchgiàvàđượcchovàolàmphụcvụ.Sauđócôgáinàycómộtđứacontrai,đượcthưkýcủaHlàVũKỳnhậnlàmconnuôi. Một ngày đẹp trời năm 1957, người ta tìm thấy thi thể của Xuân bên đường, trông như nạn nhân của một vụ tai nạn giao thông. Hai cô gái ở cùng phòngvớiXuânngaysauđócũngmấttíchmộtcáchkhóhiểu.Đầutiên,cũngchẳngaichúý.Nhưngvàinămsau,chồngchưacướicủamộtcôgáiđã tốcáovớiQuốchộilàXuânbịHoànhiếpvàthủtiêu.Haicôbạncũngbịcùngchungmộtsốphậnđểbịtđầumối.Mặcdùvụviệcbịcho"chìmxuồng"và http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1 126/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

tốcáovớiQuốchộilàXuânbịHoànhiếpvàthủtiêu.Haicôbạncũngbịcùngchungmộtsốphậnđểbịtđầumối.Mặcdùvụviệcbịcho"chìmxuồng"và Hoànkhôngbịhìnhphạtnào,tấtcảcácđảngviênhiểubiếtcủaHànộiđềubiếtchuyệnnày.KhôngrõHcónắmđượcchitiếtcủabikịchkhông,nhưng khôngbaogiờthấyHnhắcđến.cxl NhữngbướccảicáchnôngnghiệpđầutiênđượctiếnhànhtừthờiĐạiNhảyVọtcủaTrungquốc.Sauvàinămđầutậpthểhóadầndầnkhôngthựcsự thànhcông,Maoquyếtđịnhđánhbàilớn,thànhlậpnhững"côngxãnhândân"hàngchụcngànngườivớiđủcáccấutrúchànhchínhvàkinhtế.Theo luậnthuyếtcủaM­L,đâylàmôhìnhlýtưởng,tuynhiênngaycảLXcũngchưadámthửnghiệm.KhiởBắckinhcuốinăm1957,Hcũngviếtmộtsốbài cangợiĐạiNhảyVọtđăngtrêncácbáocủaTQvớibútdanhTL.TuynhiênýđồchắcchỉđểlàmvừalòngmấyôngbạnlớnvìngaykhivềnướcHđã căndặncácđồngchíphảicẩntrọng,tuyệtđốikhôngsaochépmùquángmôhìnhcácnướcanhem.DuẩnlàđồngminhcủaHtrongvụnày,cảnhcáo nhữnghànhđộngphiêulưu,losợtậptrungcảicáchmiềnBắcsẽchiếmmấtnhữngnguồnlựccủađảnglẽracóthểdànhchogiảiphóngmiềnNam. DuẩnhaytríchLưuThiếuKỳ,hãydùngnhữnggợnsóngnhỏthaychonhữngcơnsóngdữ,đểmangđếnthayđổi.PhạmVănĐồngcũngphátbiểunhấn mạnhmụcđíchcủakếhoạch3nămlànângcaosảnlượnglươngthựcchứkhôngphảithayđổiýthứchệtạinôngthôntheoquanđiểmcủaMao.Ngay cảTrườngChinhcũngphảithừanhậnlàcảicáchnôngnghiệpcầnđượctiếnhànhtừngbước.CácđồngchíViệtnamđãhọcđượccáchkhôngnhập khẩunguyênkiệnmôhìnhTQ,quanhữngthấtbạicayđắngtrongquákhứ. Trongsuốtnăm1958,chủđềthốngnhấtđấtnướckhôngđượcnhắcđếnnhiều.PhầnlớnlàdotậptrungchúývàonhữngvấnđềnộibộcủamiềnBắc. NhưngcũngcóphầnkhôngnhỏphụthuộcvàotháiđộcủahainhàbảotrợchoDRV.QuanđiểmcủaKhthìđãrõnhưởtrênđãnhắcđến.Maocũnggiữ tháiđộtươngtự.MaokhuyêncácđồngchíViệtnamcầnchuẩnbịchomộtcuộcđấutranhtrườngkỳ"Nếu10nămkhôngđủ,thìsẵnsàngmất100 năm".DRVcầntìmkiếmthêmsựủnghộngoạigiaochosựnghiệpcủamình.Tháng2/1958,HdẫnđoànđạibiểuđithămIndiavàMiếnđiện.Mụctiêu củachuyếnđilàcânbằngcáncânsaukhiIndiacôngnhậnngoạigiaochínhphủNamViệtNam.Trongnhữngcuộchộiđàmcánhân,Hđãthuyếtphục đượcNehruủnghộchoquanđiểmViệtnamthốngnhất,nhưngNehrutừchốicôngkíchcôngkhaiNVNvàMỹtrongviệcpháhoạibầucử.Rangoon cũnggiữlậptrườngtươngtự14. Đếnlúcnày,vaitròcủaHcàngngàycàngbịhạnchếtrongviệchoạchđịnhcácchínhsáchđốingoạicũngnhưxâydựnghìnhảnhvị"Chagiàdântộc", linhhồncủacáchmạngViệtnam.Hìnhảnh"BácHồ"giảndịđượcHxâydựngđếnmứchoànhảo.Htiếptụctránhxanhữngcạmbẫyxahoacủachức Chủtịch.Năm1958,HchuyểnvàoởtrongcănnhàsànbằnggỗgợinhớđếnnhữngngàyởViệtbắc,chỉcáchkhubiệtthựvườncủaPhủChủtịchcó vàibướcchân. KhônglâusaukhikếtthúcHộinghị14,DuẩnlênđườngvàoNamđểtrựctiếpđánhgiátìnhhình.GiữathángGiêng1959,Duẩntrởravàbáocáotrước Bộchínhtrị.Duẩntuyênbố:tìnhhìnhđangnguycấp,kẻthùquyếttâmdìmcáchmạngvàobiểnmáu.Tínhmạngcủacácđồngchívàquầnchúngmiền Nambịđedọa.Nhândânđangcămghétchếđộđếncùngcực.TấtnhiênlàDuẩncũngcócườngđiệuthêmđôichútvìmụcđíchchínhtrịcủamình, nhưngtìnhhìnhthựctếởmiềnNamlúcđólàhếtsứccăngthẳng.Đểđáplạichiếndịchkhủngbố,ámsátcủaDRVnăm1957,Diệmthựcthichínhsách "làngnôngnghiệp",thựcchấtlàdồndânvàonhữngkhutậptrung,cóhàobaoquanh,trênđắpthànhđất,cắmdâythépgai.Dânlàngđượctổchức thànhnhữngđộitựvệcóvũtrangđểchốngthâmnhập.Độingũmậtvụ,chỉđiểmlụctìmnhữnggiađìnhcócảmtìnhvớiViệtminh,chẳngmayđểlộra trongvàsauhiệpđịnhGeneva.MộttàiliệubímậtcủaĐảngđãthừanhậnrằngDiệmđãthànhcôngtrongviệcổnđịnhtìnhhìnhvàhạnchếtốiđahiệu quảcủanhữnghoạtđộngcáchmạng: Kẻthùđãhoànthiệnbộmáycaitrịtừtrungươngđếnđịaphương,xâydựngmạnglướigiánđiệpvàlựclượngdânphòngđếntậntừngxã.Chúngcòn kiểmsoátđếntừnggiađìnhthôngquacơchế"tựquản"theotừngđơnvị5giađình,trongđómỗihộphảichịutráchnhiệmvềsựtrungthànhcủanhững giađìnhhàngxóm.Phongtràoxuốngthấpđếnmức,ngaycảnhữngphảnkhángnhỏnhưđòichovayđểtrồngtrọtcũngbịgáncholà"hoạtđộngViệt cộng"vàbịtratấn,đedọa.Cùnglúcđó,chínhsách"làngnôngnghiệp"dồndânđếngầnnhữngtrungtâmthươngmạihoặcnơithuậntiệngiaothông thủybộđểdễbềkiểmsoát. http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1

127/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

thủybộđểdễbềkiểmsoát. Mặc dù vẫn tin vào thắng lợi cuối cùng của cách mạng, nhưng nhân dân vẫn hoang mang giao động. Càng ngày càng xuất hiện nhiều nghi ngờ về phươngphápđấutranhhòabìnhvànhữngquanđiểmcũ."Đòidânchủvàdânquyềnchỉdẫnđếnnhàtùhoặcnghĩađịa","Đấutranhthếnàythìcuối cùngsẽchếthết".Tạinhiềunơi,nhândânđòihỏiđảngphảiđứnglêncầmvũkhíđểbảovệmình. Từnăm1957đến1959hơn2000nghicancộngsảnbịtửhìnhtrênnhữngchiếcmáychémđượckéolêquakhắpcáclàngxã.Hàngchụcnghìnngười khácbịtìnhnghicócảmtìnhvớicáchmạngbịbắtvàtốnggiam.Theomộtthốngkê,sốđảngviênđãgiảmtừhơn5000đầunăm1957xuốngcònchưa đến1/3vàocuốinăm.TrầnVănGiàu,nhàsửhọccủađảngđãviết:"đólànhữnggiờphútđentốinhấtcủasựnghiệpcáchmạng"Cũngmay,ngoàiViệt cộng,chếđộDiệmcòntựtạoranhữngkẻthùchochínhmình.TheođòihỏicủaMỹ,Diệmphảithôngquahiếnphápnăm1956,thừanhậnchínhphủ dotổngthốngvànghịviệnbầura,bảovệcácquyềntốithiểucủaconngười.TuynhiênDiệmchưabaogiờlànhàdânchủ.Thôkệchtrongxửsự,rấtsợ xuất hiện trước đám đông, Diệm không thể hòa đồng với các công dân của mình. Vốn rất nghi ngờ người miền Nam, Diệm lựa chọn tay chân toàn nhữngkẻtịnạntừmiềnTrung,theocônggiáovàghétcộngsản.DiệmđểemlàNhulậpraĐảngcầnlaonhânvị.Cácđảngđốilậpbịđóngcửa,những kẻlêntiếngphêphánchếđộbịtrừngtrịthẳngtay.ThấtbạilớnnhấtcủaDiệmlàkhôngđápứngđượcnhucầuthựcsựcủanôngdân,chiếmđếnhơn 80%dânsố.Sauhiệpđịnh,cóđếnhơnmộtnửadiệntíchđấtcanhtácchỉdokhoảng1%dânsốsởhữu.BịMỹthúcép,Diệmphảitiếnhànhcảicách ruộngđất.Tuynhiênđểlàmvừalòngnhữngnhàđịachủủnghộchínhquyền,thựctếchỉcóchưađến10%nôngdânnhậnđượcdùchỉlàmộtmảnh đất.ThậmchítrongcácvùngViệtminhcũ,nôngdâncònbịépbuộcphảitrảlạiđấtđãđượcchiatrongkhángchiến.Đốivớinôngdân,cuộcsốngmới chẳnghơngìsovớithờithựcdân.Cóthểnói,đếncuốinhữngnăm1950,nôngthônmiềnNamđãsẵnsàngchonhữngthayđổilớn. SaucuộchọpcủaDuẩnchoBộchínhtrị,Trungưongtriệutậphộinghịlầnthứ15.Duẩnđọcbáocáo,chỉrõsựbấtmãndângcaovớichínhquyềnDiệm đangtạoramộtcơhộivàngđểtiếntớithốngnhấtđấtnước.Tấtnhiênlàlãnhđạođảngkhôngquyếtđịnhđượcdễdàng.TheomộttàiliệucủaNam Việtnamthuđượcsauđó,córấtnhiềuýkiếnvàquanđiểmkhácnhautronghộinghị15.Mộtsốchorằngđươngnhiênlàphảicứuphongtràovàcác đồngchíởmiềnNam,trênthựctếlàđangđấutranhchosựsốngcòncủamình.Sốkhácengạiviệcđẩymạnhhoạtđộngvũtrangsẽlàmcácđạica LX,TQtứcgiậnvàquantrọngnhấtlàcóthểdẫnđếnMỹtrựctiếpcanthiệp.PhecủaChinhthìchorằnglàmnhưthếthìlấysứcđâumàxâydựng CNXHởmiềnBắcđểhậuthuẫnchocuộcđấutranhthốngnhấtmiềnNam. Hlàngườiphátbiểumạnhmẽnhấtchoquanđiểmthậntrọng.Hchorằngkhôngthểchỉsửdụngđấutranhvũtrang,chắcchắnsẽtạocớchoMỹcan thiệp.TheoH,cáchmạngViệtnamphảiđượcxéttrongquanhệvớicáchmạngthếgiới.ĐếquốcMỹđangmạnhnhưngsẽsuyyếu,bởithếchúngta phảicóchiếnlượctừngbước.CáclựclượngcáchmạngởmiềnNamchắcchắnsẽgiànhđượcnhữngthắnglợitolớn,nhưngtrướcmắtcầnphảithỏa mãnvớinhữngthắnglợinhỏ. VớisựcanthiệpcủaH,hộinghịđãđạtđượcthỏahiệp,phêchuẩnchiếnlượcchiếntranhcáchmạngđểthốngnhấtđấtnước.Tuynhiênmứcđộkết hợpgiữađấutranhvũtrangvàđấutranhchínhtrịđượcđểngỏ.Nghịquyếtnêurõ: ConđườngđấutranhcơbảncủacáchmạngmiềnNamlàbạolựccáchmạng.Tùytheorìnhhìnhcụthểvànhữngnhucầuhiệntạicủacáchmạngmà phốihợpgiữasứcmạnhchínhtrịcủaquầnchúngvàsứcmạnhquânsựđểlậtđổquyềnlựccủaphongkiếnvàđếquốcthiếtlậpchínhquyềncủanhân dân. CuộctranhluậnvềquyếtđịnhcủaHộinghị15khôngchỉcóýnghĩahọcthuật.NếuquyếtđịnhleothangbạolựcởmiềnNamchỉlàdonhữngđồngchí miềnNamquyếttâmđềxuất,cuộcchiếnvềcơbảncóthểcoilàmộtphongtràokhángchiếnnộibộchốnglạimộtchínhquyềnthốinátvàBắcViệtcó thểđượccoinhưmộtnhàquansátbịđộng.Ngượclại,nếucáclãnhđạomiềnBắckhởixướng,cuộcchiếnchứngtỏthamvọngthốngtrịtoànđấtnước củaHànội.Thựctếchắclànằmđâuđóởgiữa.HCMvàcácđồngchícủamìnhđãquyếtđịnhphảitổchứclạisựbấtbìnhầmĩnhưngthiếutậptrung chốnglạichínhquyềnmiềnNam. http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1 128/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

chốnglạichínhquyềnmiềnNam. NghịquyếtcủaHộinghị15khôngđượcphổbiếnngay.Trongvàithángsauđó,Giápđượcgiaonhiệmvụđánhgiálạitìnhhìnhmộtcáchtoàndiện, trongkhiHCMđượccửranướcngoàiđểthămdòýkiếncácđồngminh.Đãgần70tuổi,Hvẫnmiệtmàithựchiệnướcmơthốngnhấtđấtnướcdưới chếđộXHCNcủamình.HđếnBắckinhvàogiữatháng1/1959,sauđóđidựđạihộiĐCSLXtạiMoscow.Trênđườngvề,HlạighéquaBắckinhvàvề đếnViệtnamvàongày14/2/1959.KhôngrõHđãthảoluậngìvớicácđồngminhcủamìnhtrongchuyếnđinày.Tháng5/1959,nghịquyếthộinghị15 đượcchínhthứcphêchuẩn. ­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ 1 JSainteny:HoChiMinhandhisVietnam.CũngtheoS,quânViệtminhđóngngoàitòanhàđãghilạibiểnsốxecủatấtcảcácvịkháchđếndựlễ này. 2 VềsựtựtincủaHvàobầucử,xemĐêmgiữabanngày"củaVũThưHiên. 3 Chỉcó6trongsố17thànhviênnộicáclàngườiNam.Mộtđiềuthúvị,làtheobáocáocủaSứquánMỹtạiSàigonchoBộngoạigiaongày 10/10/1950,cácnguồnViệtminhđãdựđoánlàMỹsẽthayBảođạibằngDiệm. 4 XemthêmDươngVânMaiElliotSacredWillow:FourgenerationsintheLifeofVietnameseFamilyNewyork1999. 5 VềquanđiểmcủaLương,xem"VìsaophảichỉnhĐảng"trongCuộckhángchiếnthầnthánhtập3,293­302.LươnglàemtraicủanhàvănNguyễn CôngHoan.CóthểthamkhảothêmMoiseLandReform. 6 LờicủaHđượctríchtrong"Bàinóichuyệnvớicáccánbộcảicáchmiềnbiển".ChitiếtvềVũĐìnhHuỳnhđượcnhắcđếntrong"Đêmgiữaban ngày". 7 XemthêmElliotSacredWillowp343­344đểbiếtýkiếncủamộtdânthườngvềtráchnhiệmcủaHCMtrongvụnày. 8 NguyễnMạnhTường,Unexcommunie.Hanoi1954­1991:Processd'unintellectuel(Paris,Queme,1992)p9. 9 BoudarelCentFleursp143.XemthêmHirohideKuriharap143.XemthêmHirohideKurihara1958.VềnhữngnhậnxétcủaChinhvềtựdongôn luận,xemNguyễnVănTrânViếtchomẹvàQuốchội(Wesminster,Calif.:Vannghe,1996)p.275. 10 TheonhàsửhọcNgaIliaGaiduk.,bảnthânChinhlàmộttrongnhữngngườinghingờ.Từnăm1955,Chinhđãnhậnđịnhbiquanvớimộtquan chứcLiênxôvềmộtgiảipháphòabìnhchoviệcthốngnhấtViệtnam.Xemthêm"DevelopinganAlliance:TheSovietUnionandVietnam, 1954:1975". 11 XemHoàngVănChi"CollectivizationandProductionofRice",inChinaQuarterlyJan­Mar1962,p96. 12 GerardTongas,L'EnfercommunisteauNordVietnam(Paris,NouvellesEditionsDelmesse,1960)pp85­86.Nhiềunhàquansátkhôngtintưởng lắmvàonhữngnhậnđịnhcủaTongas,tuynhiêndướiánhsángcủanhữngthôngtinmới,cóvẻnhưcónhiềuphầnsựthật.Tuythế,Tongaslạicho rằngthờigiancủachuyếnthămlàtháng9/1957.Tronghồsơlưutrữchỉcómộtchuyếnthămvàotháng5. 13 HđưaraýnàytrongbàiphátbiểunhândịpQuốckhánh.CùngđitrongđoàncóBộtrưởngvănhóaHoàngMinhGiám,cựuđạisứtạiTQHoàngVăn HoanvàthứtrưởngYtếPhạmNgọcThạchcxlCâuchuyệnnhưcổtíchnàyđượckểtrongĐêmgiữabanngàycủaVũThuHiên.Bứcthưcủangười chồngchưacướicóthểtìmtrong"Lettersdelarmesetdesang",ChroniqueVietnamién(Fall1997)pp8­11. 14 TheoCarlyleThayerWarbyOtherMeans,pp166­167,IndiacũngđóntiếpNgôĐìnhDiệmrầmrộnhưđónH.TháiđộcủaẤntrongcuộcchiếnnày làtươngđốiphứctạp.RõrànglàNehrucoithườngBảođạivàủnghộViệtminhtrongcuộcchiếnvớiPháp.Tuynhiêntrongcáccuộcnóichuyện riêngvớinhữngquanchứcMỹhoặcphươngTây,ôngnàytỏralongạivềviễncảnhmộtViệtnamthốngnhấtbịcộngsảnHànộicaitrị.Bởithế,thái độcủaÂncóthểtómtắtlàủnghộDRVtrêncôngchúng,nhưngthựctếchẳnglàmgì. http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1

129/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

Tấtcảchotiềntuyến Hộinghị15đãxácnhậnĐảngtừbỏtháiđộtheodõiđợithờivàđặtmụctiêuthốngnhấtđấtnướclênưutiêncaonhất.Tuynhiênchiếnlượcthựchiện thếnàothìchưarõràng.MộtsốđềnghịkếthợpđấutranhvũtrangvànổidậynhưthờicáchmạngthángTám.Sốkháclạitiênđoán,cólẽphảichấp nhậnđụngđộquânsựtrựctiếpnhưgiaiđoạncuốicủacuộckhángchiếnchốngPháp.Cónhiềucâuhỏiđặtrachưađượcgiảiđáp:liệuchếđộDiệmcó tựsụpđổvìthamnhũngvàdốtnát?LiệuMỹcóthểcanthiệptrựctiếpđểtiếnhànhmộtcuộcchiếntranhởĐôngdương?LiệucácđồngminhcủaHà nộicósẵnlònggiúpđỡ?Tạmthời,cácnhàlãnhđạoĐảngthốngnhấtdùngthuậtngữcủaDuẩn:"cuộcchiếntranhcáchmạng",theođó,cáclựclượng cáchmạngmiềnNamtrướcmắtphảidựachủyếuvàođấutranhchínhtrị,dầndầnxâydựngcácvùnggiảiphóngvàsứcmạnhquânsựđểđẩyphong tràotiếnlên.MaocũngđãkhuyênHcẩnthậntrongchuyếnnghỉmátởBắcđạihảimùahènăm1958.Mỹthìcôngkhaibàytỏtháiđộkiênquyếtphábỏ hiệpđịnhGeneva,quyếttâmxâydựngchínhquyềnkhôngcộngsảntạiNamViệtnam.TronghiếnchươngthànhlậpkhốiSEATOnăm1954,Mỹcòn đèovào:"TrongtrườnghợpNamVN,Lào,Campuchiabịtấncông,cácnướcthànhviêncầnphảicoinhưđólàmộthiểmhọachungvàphốihợphành độngtrongkhuônkhổhiếnphápnướcmìnhchophép"Trongsuốtnăm1959,từngnhómnhỏtrongsốhơn90,000cáccánbộtậpkếtđượctậptrung huấnluyệnởXuânMaivàđượcđưatrởlạimiềnNam.Mỗinhómcókhoảngtừừ50ngườiđượcxetảichởtheođườngnúiởNamLàovàđibộquagiới tuyếnđểvàoNam.Đoàn559(tháng5năm1959)đượcthànhlậpvàgiaonhiệmvụxâydựnghệthốngđườngmònđểvậnchuyểnvũkhí,lươngthựcvà quânđội.Hệthốngnàydựatrêncáctuyếnđườngđượchìnhthànhtrongkhángchiến,saunàysẽđượccảthếgiớibiếtđếndướicáitên:"đườngmòn HồChíMinh".Mộtđơnvịkhác,đượcgọilàđoàn759,chịutráchnhiệmmởtuyếnđườngbiển.Cácđơnvịhoạtđộngvậntảiđượcđặttênlà"Bộđội Trườngsơn".Đầutiên,họvậnchuyểnđồtiếptếbằngtay,bằngxeđạp,saunàymớicóxetải.Cácchuyếnđithườngcựckỳgiankhổ.Mộtngườikểlại: "càngđivềphíaNam,tìnhhìnhcàngxấuđi.Cuốicùngmỗingườichỉcònmộtnhúmgạođểdànhchonhữnglúckhẩncấpnhất.Tronghaithángliền, chúngtôiăntấtcảcây,củ,chimthútìmthấytrongrừng".Ngườikháckể: Đầu tiên, chúng tôi đi 8 tiếng/ngày. Gặp rừng núi hiểm trở, càng ngày càng chậm đi. Chỉ khi nào giao liên và trưởng đoàn cho nghỉ mới được nghỉ. Nhữngtrạmtiếpđónthườnglàchỗquangđãngvàantoàn.Ngoàiracũngkhôngcógìkhác.Vớimộtchiếcvõng,chúngtôitựchốngchọivớimưagió. Thựcphẩmvànướcuốngcũngkhôngđủ.Mọingườitựhọccáchtiếtkiệm.Càngđixacàngđói.Khithứcăntrởnênkhanhiếm,tìnhđồngchícũngbị mòntheo.Aicũngchỉlocứumạngsốngcủamình1 TìnhhìnhmiềnNamtiếptụcdiễnbiếnphứctạp.Diệmthựcthiluật10/59chophépcáclựclượnganninhđượctựdobuộctội,đánhđậpvàxửtửnhững phầntửbịnghilàcóquanhệvớiHànội.TạiđồngbằngsôngCửulong,dânchúngbịdồnvàocáckhulàngnôngnghiệplàmdukíchmấtchỗẩnnáu. Cáclãnhđạođảngtìmcáchđánhtrả.Cuốitháng8,dânchúngđượcsựhỗtrợcủaViệtminhtrongvùngđãnổidậychiếm16thônthuộchuyệnmiềnnúi Tràbồng,tỉnhQuảngngãi,lậpnênvùnggiảiphóngvớikhoảnghơn1000dân.Nămthángsau,mộtcuộckhởinghĩanữanổilênởKiếnhòa(Việtminh gọilàBếntre),nằmgiữachâuthổsôngCửulong.DânchúngvùngnàycócảmtìnhvớiViệtminhvìđượcchiađất,sauđóDiệmđãbuộchọphảitrảlại chochủcũ.Cáccánbộđảngđãkhéoléokíchđộngdânchúngnổidậy,cầmtheogiáomácvàgậytầmvông,hỗtrợchocácđơnvịđónggiảlàlínhSài gònxôngvàochiếmcáccơquanhànhchínhxã.Mộtthànhviênthamgiakhởinghĩađãkểlại: Lúcđókhoảngsau9htối.Tôimớivềđếncăncứthìnghethấytiếngtrốngvàmõ,hòatheotiếngreohòlanhếttừlàngnàysanglàngkhác.Đêmcàng khuya,tiếngtrốngcàngthôithúckêugọitấtcảmọingườivùnglên.Bỗngcótiếngreo:"Cháyrồi,bốtcháyrồi.Cháynhanhquá".Cáclựclượngbaovây đượclệnhđốttấtcảcácđồnbốtmàhọchiếmđược.Nhândânxécờbaque,đốtbiểnnhàvàthẻcăncước,chặtcâydựngchướngngạivậttrênđường 2. Vớinhịpđộchốngđốingàycàngtăng,cácnhàlãnhđạoĐảngquanngạilàtìnhhìnhsẽdẫnđếncuộcchiếnlanrộng.Tháng4/1960,Duẩnphảiphát biểukiênquyếtgiớihạnbạolựcchỉtrongmiềnNam.Duẩnthừanhận,việcgiữổnđịnhhòabìnhquốctếvàxâydựngCNXHởmiềnBắc,trướcmắtsẽ tạothêmkhókhănchocáchmạngmiềnNam,nhưngchorằngvềlâudàisẽtrởthànhnhữngnhântốcólợichothốngnhất. http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1

130/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

Trêntrườngquốctế,mâuthuẫngiữaLXvàTQvềchiếnlượctoàncầungàycàngsâusắc.GiậndữvìtháiđộkhônghợptáccủaTQ,Liênxôrútlạilời hứacungcấpbomnguyêntửđãđượcthỏathuậntừmấynămtrước.Saunày,Việtnammớihọcđượcvõlợidụngmâuthuẫnđểthủlợi,cònhiệntạihọ chỉbiếtcầuxinhaiônganhlàmlànhvớinhau.Htiếptụcđóngvaitrònhàngoạigiaochiếnlược.Tháng7/1959,HđiMoscow.Trướckhiđi,Hdặnlại cuộcchiếnởmiềnNamsẽrấtkhốcliệtvàphứctạp,cácđồngchítuyệtđốiphảitránhmanhđộng.Thờiđiểmnàyhoàntoànkhôngphùhợpchoviệc bànchiếnlượcgiatăngxungđộtởmiềnNam.KhđangchuẩnbịchochuyếnđithămMỹvàotháng9vàhiểnnhiênkhôngmuốnlàmmấtlòngMỹvềvụ Việtnam.LXcamkếtviệntrợkinhtếchoDRVnhưngđềunhấnmạnhtầmquantrọngviệcthựcthicácđiềukhoảncủahiệpđịnhGenevatronghòa bình. SaukhihộiđàmvớiKh,doTrungươngĐCSTQđanghọp,chưatiếpđược,HthongthảdạoquacácnướccộnghòachâuÂucủaLXnhưU,Crưmvà Capcazơ.Cuốitháng7,HđitàuquaTrungáđếnAlmaAtavàtừđómớibayđiUrumqi,thủphủcủatỉnhTâncươngTrungquốc.HộinghịTƯcủaĐCS TQlầnnàyhọptạiLưsơn,mộtkhunghỉmáttạimiềnNamTQ,nhằmmụctiêugiảiquyếtmâuthuẫnphátsinhtrongnộibộlãnhđạovềchínhsáchĐại NhảyVọt.TổngchỉhuyquânđộitrongchiếntranhTriềutiên,nguyênsoáiBànhĐứcHoàiđãlớntiếngchỉtríchĐNVlàmchonhândânđóikhổ.Bành cũng bảo vệ mối quan hệ chặt chẽ với Hồng quân, chống lại chính sách tự lực của Mao. Kết quả, Bành bị cách chức và Lâm Bưu lên thay. H ở lại UrumqivàingàyrồiđitàuđếnTâyAn,nơiôngđãtừngđếnnăm1938nhưmộtngườithamquan,vàđếnBắckinhhôm13/8.DoMaovẫnchưavề,H đàmphánvớiChuvàLưuThiếuKỳ.Hộinàythôngbáochấpnhậnchiếnlược"chiếntranhcáchmạng"nhưnghạnchếởđấutranhchínhtrịvàcáchoạt độngvũtrangởmứcthấp.HquayvềHànộingày26/8. CóthểnóiHkhôngthuthậpđượcgìnhiềuquachuyếnđinàyngoàinhữnglờihứagiúpđỡmộtcáchlịchsự.Maothậmchícònkhôngtiếp.NhưngHđã quáquenvớitháiđộngạomạncủamấyôngbạnTQ,tronglúcthânmậtvớianhem,HgọiMaolà"HoàngđếVũtrụ".Mấythángsau,lạicódịptubổlại quanhệ,khidẫnđoànViệtnamsangdựlễkỷniệm10nămngàythànhlậpnướcCộnghòaNhândânTrunghoa.Saukhigặplạingườibạncũthân thiết làTống Khánh Linh, H đã hội đàm với Mao ngày 3/10. Khi về nước, H viết bài đăng trên báo Nhân dân, kêu gọi các đồng chí nghiên cứu kinh nghiệmTrungquốcvàbàytỏsựbiếtơn"đờiđời"củanhândânVNvớisựgiúpđỡcủaTQtrongcuộcđấutranhgiảiphóngdântộc. TronglúcHbậnrộntrênmặttrậnngoạigiao,thìcácđồngchícủaôngtậptrungvàokếhoạch3nămxâydựngnềnmóngcủaCNXHởmiềnBắc.Nhờ Hluôncảnhcáoviệcdùngvũlựcvàchỉđượcphépdùng"cácbiệnphápdânchủ"đểthuyếtphụcnhândân,việctậpthểhóaởnôngthôncũngnhư quốchữuhóacôngthươngtạithànhphốđãdiễnratươngđốithuậnlợi,tránhđượccảnhbạolựcvàbấthòacủacảicáchruộngđất.Đếncuốinăm 1959,lãnhđạoĐảngbắtđầunghĩđếnkếhoạchcôngnghiệphóa5nămkiểuXôviết.Vìviệcthựchiệnkếhoạchnàysẽngốnnhiềunguồnlựcvàảnh hưởngđếncuộcđấutranhởmiềnNam,đảngmuốntriệutậpĐạihộivàohèhoặcmùathunăm1960đểthảoluậnvàthôngqua. Tìnhhìnhthếgiớitiếptụcphứctạp.MâuthuẫngiữaLXvàTQđãlênđếnđỉnhđiểmtạiĐạihộiđảngcộngsảnRumanitháng6/60khihaiđoàncông khaiđảkíchnhauvềchiếnlượccủapheXHCNtrongthờikỳchiếntranhlạnh.Sauvụviệc,LXđãquyếtđịnhgọitấtcảcácchuyêngiaởTQvềnước. ĐoànViệtnamdoLêDuẩndẫnđầuđãlàmlơ,khôngđứngvềbênnào,mặcdùDuẩnủnghộquanđiểmcủaTQlàMỹđangtìmcáchgâychiến.Xã luậnbáoNhândâncũngkhôngnhắcgìđếnvụnàychỉnóirằngsựbấthòagiữacácđảngcộngsảncóthểảnhhưởngtolớnđếncuộcđấutranhthống nhấtđấtnướccủanhândânViệtnam.HCMlàmmọiviệcđểkhônglàmmấtlòngbênnào.Tháng5,HbaysangTQđểkỷniệmsinhnhậtlầnthứ70và nghỉngơivàingày.Ngaysauđó,trênbáoNhândânlạixuấthiệnbàicủaHcangợi"chínhsáchđúngđắn"củaLX.Tháng8,Hlặnglẽviếngthămcả BắckinhvàMoscowvừađểthôngbáochínhsáchcủaDRVtạimiềnNamvừatìmcáchhàngắnsựbấthòagiữahaiđồngminhlớn. Đạihộiđảnglầnthứ3đượctổchứctạiHànộingày5/9/1960lầnđầutiêntừnăm1951.Có576đạibiểuđạidiệnchohơnnửatriệuđảngviêntừhai miềnthamdự.HphátbiểukhaimạcvớitưcáchlàchủtịchĐảng.TuycódànhmộtchútthờigiannóivềnhữngsailầmtrongquákhứmàĐảngđang tíchcựcsửachữa,bàiphátbiểuchủyếunóivềtươnglaixâydựngXHCNởmiềnBắc.Vềvấnđềthốngnhất,HgọimiềnNamlà"thànhđồngtổquốc" vàkhẳngđịnhĐảngtìmkiếmthốngnhấtbằngconđườnghòabình.CóvẻnhưlãnhđạoĐảngchưathốngnhấtđượcchiếnlượcvớimiềnNam,nên http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1

131/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

trongbáocáochínhtrịcủamình,LêDuẩncũngchỉkêugọichungchung,chorằngđósẽlàcuộcđấutranh"giankhổvàlâudài,baogồmnhiềuhình thứcvàsửdụngsứcmạnhcủaquầnchúng".DuẩncũngkhôngnhắcđếnkhảnăngDRVphảicanthiệptrựctiếp.Bởithếkếhoạch5nămđượcthông quavớisựnhấttrícao.ĐạihộicũngchínhthứcbổnhiệmDuẩnlàmbíthưthứnhất(thaythếchứcTổngbíthư).Bộchínhtrịcũngđượcbổsungthêm2 thànhviênmiềnNamlàPhạmHùngvàNguyễnChíThanh.ThanhmớiđượcphonghàmđạitướngngangvớiGiáp,nhưngxuấtthântừtổngcụcChính trị.LêĐứcThọtuylàngườibắcnhưngđãlàmphóchoDuẩnởmiềnNamtrongthờigiankhángchiếnchốngPháp3. ĐạihộiIIIkhôngphátbiểugìvềquanhệXô­Trung.Cảhainướcđềucửđoànđạibiểuđếndự.Khôngcócãivãgìtrêndiễnđàn,trướccôngchúng.H đíchthânđứngralàmphiêndịchcho2đoàn.NghịquyếtcủađạihộivẫnnêurõLiênxôlàđầutàucủaphexãhộichủnghĩa.Tuynhiêncảhaiđoànđều khôngmặnmàlắmvớiviệcđẩycaoxungđộtởmiềnNamViệtnam. ĐảngvẫntíchcựctìmkiếmcáchlậtđổDiệmmàkhôngtạocớchoMỹnhảyvàocanthiệptrựctiếp.Mộtphươngphápcổđiểnlàthànhlậpmộtmặttrận rộngrãikiểuViệtminh,làmngọncờđểtậphợpmọilựclượngcóthể,nhưngvẫnchịusựchiphốicủađảng.Mặttrậnnàyphảicómộtcươnglĩnhđủđể hấpdẫnnhữngtríthứcđấutranhchoViệtnamthốngnhấtnhưngengạisựthốngtrịcủamiềnBắc,nhữngngườikhôngưathíchgìchủnghĩacộngsản nhưngluônủnghộnhândânlaođộng.MặttrậnphảilàmcácthànhviêntintưởnglàcóthểlậtđổchếđộđộctàithốinátcủaDiệmmàkhôngsợphải ngaylậptứcdângcáctỉnhmiềnNamchocộngsản.NgaytrongđạihộiIII,TônĐứcThắngđãnhắcđếnýtưởngnày.TheoThắng,mặttrậnnàytheo nguyêntắc4giaicấpcủaLênin,baogồmthêmcácphầntửtôngiáovàdântộcítngười.Nguyêntắctổchứclàthànhphầnrộngrãi,chiathànhnhiều cấptừtrungươngđếnđịaphương.Mặttrậnsẽthànhlậpchínhphủlâmthờibaogồmtấtcảcácphầntửtiếnbộ,đàmphántiếntớithốngnhấthòabình vớimiềnBắc.Chủnghĩacộngsảntuyệtnhiênkhôngđượcnhắcđến.MặttrậndântộcgiảiphóngmiềnNamViệtnam,gọitắtlàNLFđượcthànhlập ngày20/12/1960trongmộtkhurừngcaosudọcbiêngiớivớiCampuchia,saunàysẽtrởthànhcơsởđóngquâncủaTrungươngcục.TheoTrương NhưTảng,mộtthànhviênthamgialễthànhlập"tấtcảnhữngngườicómặttronggiannhàđơnsơđềuhiểurằngmìnhđangthamdựmộtsựkiệncóý nghĩalịchsử".TrênđườngvềSàigòn,Tảngcảmthấylânglâng"mộthyvọngdùnhỏnhoi". Mấytuầnsau,JFKnhậmchứctổngthốngMỹ.Tronglễbàngiao,tuyệtnhiênkhôngthấyEisenhowerđảđộnggìđếnsựphảnkhángngàycàngtăngở miềnNamViệtnam 4.Nôngdânbấtmãnvìthamnhũngvàthuếcao.Phậttửphảnkhángvìchínhquyềnđànáp,chỉủnghộcônggiáo,cácdântộcít người,ngườiHoa...bịphânbiệtđốixử.Giớitríthứcthànhthịkhôngthểchấpnhậnmộtchínhquyềnđộctài,giađìnhtrị.Hiếnphápnăm1956đượcMỹ giúpphácthảođãtrởthànhmộttờgiấychết.Khoảnggiữatháng1/1961,ngaysaumộtcuộcđảochínhquânsựbấtthànhởmiềnNam,Bộchínhtrịđã họpđểđánhgiátìnhhình.BCTnhậnđịnhkhôngcònmộtcơhộinàochoviệcthốngnhấtđấtnướcbằngconđườnghòabìnhvàcầnphảiđẩymạnhđấu tranhchínhtrịvàvũtrangđểchuẩnbịchotổngkhởinghĩacóthểđếnbấtcứlúcnào.Hđồngý,khôngquênnhắccácđồngchícủamìnhphảichuẩnbị hếtsứccẩnthận.ĐảngquaytrởlạivớicáchtổchứcthờichốngPháp.TrungươngCụcmiềnNamđượctáithànhlậpdoNguyễnVănLinhphụtrách. DướiCụccóđảngủymiềntại5vùngvàcácchibộđảngtạitỉnh,huyện,xã.Tháng2/1961,tạihộinghịởchiếnkhuD,cácđơnvịvũtrangcủađồng bằngsôngCửulongvàTâynguyênđượcsátnhậpthànhQuângiảiphóngmiềnNVM(PLAF)chịusựchỉhuythốngnhất.ChínhquyềnSàigònbắtđầu gọihọlàViệtcộng. Tronglúccáclãnhđạokhángchiếnbậnrộnvớiviệctổchứclạicơsởcáchmạng,Htiếptụctậptrungvàomặttrậnngoạigiao.VớimâuthuẫnXô­ Trungđãtrởthànhcôngkhai,vấnđềlậptrườngcủakhốiXHCNvớicáccuộcchiếntranhgiảiphóngdântộcđãtrởthànhchủđềbànluậngaygắttrong cáccuộctụtậplớn.Tháng11/1960,H,Duẩn,ThanhthamdựHộinghị81đảngCSvàcôngnhântạiMoscow.Khrutsevchắccũnghyvọngsửdụngdiễn đànhộinghịđểépTQtheocácchínhsáchcủamình,nhưngkhôngđượccácđoànkhácđồngtình.ĐoànViệtnamtuykhôngphátbiểunhưngthamgia tíchcựccáchoạtđộngsauhậutrườngđểsoạnthảonghịquyếtcủahộinghị,khẳngđịnhquanđiểmtừTuyênbố1957vềquyềnlựachọncácphương pháptiếnlênCNXHkhácnhauởcácnướccóđiềukiệnkhácnhau.Hđóngvaitròcánhânquantrọng.Tạimộtphiênhọp,khitrưởngđoànTQLưu ThiếuKỳtứcgiậnbỏvềsứquán,KhđãphảinhờHđứngrahòagiảimờiLưutrởlại.NhữngngườithâncậnđềunóiHrấtbuồnvềsựchiarẽ,làmuytín củakhốiXHCNtrongcácnướcthứbasuygiảmnghiêmtrọng.TrongkhicácthànhviênkháccủađoànViệtnamđềucóvẻủnghộquanđiểmcủaTQ,H http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1

132/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

nghingờsâusắcvềthamvọngcủaMaocũngnhưchínhsách"Tọasơnquanhổđấu"củaôngnày.BởithếHthườngủnghộquanđiểmcủaNgatrong nhữngphiênhọpđinh.Quenvớiviệc"làmtheoýCụ"nênDuẩn,Thanhkhôngnóigì.TuynhiênkhivềHànội,chắchọcũngđãthìthầmvớicácthành viênkháccủaBộchínhtrịdẫnbấtmãnvềquanđiểm"baphải"củaHtạihộinghị.Đạihội22ĐảngcộngsảnLXmùathunăm1961lạimộtdịpcãivãto. LầnnàyHđicùngvớiDuẩnvàvẫnquyếttâmgiữtháiđộtrunglập.TuynhiênkhiChuÂnLaiđùngđùngbỏvềBắckinhgiữachừngthìđoànViệtnambị buộcphảihànhđộng.HvàDuẩncũngrờihộinghị,nhưngthayvìvềnước,lạiđithamquancáctỉnhmiềnTâyLiênxôđểchứngtỏlàmìnhkhôngbất mãngì5. ViệcthànhlậpNLFvàPLAFđãtiếpthêmsứcmạnhchophongtràochốngDiệm.Đếncuốinăm1961,PLAFđãcóđến15000người,gấp5lầnsovới năm1959.Họcũngđãbắtđầuchủđộngtấncôngcáccăncứcủađốiphương,thiếtlậpcácvùnggiảiphóngởTâynguyênđểlàmbànđạpxuốngđồng bằng.Sựlớnmạnhnhanhchóngcóhailýdo:tiếpviệntừphíabắc,đếnnăm1961đãđạtkhoảng5000người,vàảnhhưởngrộngrãicủaNLFtrong dânchúng. Trướckhinhậmchức,KenedyđãđượcthôngbáovềtìnhhìnhxấuđiởLàodoPathetLàoquyếttâmlậtđổchínhphủliênhiệp,naylạiphảiđốimặtvới nguycơngàycàngtăngởNVN.Mộtpháiđoànđặcbiệtđãđượcpháiđếnnghiêncứutìnhhìnhvàkhuyếncáotổngthốngnhanhchóngtăngsốlượng cốvấnquânsựtạiNamVN,đồngthờitìmkiếmmộtgiảiphápthươnglượngởLào(vìrấtkhólýgiảichosựcanthiệpquânsựcủaMỹởđây) MặcdùlàngườichorằngchếđộcủaDiệmchứađựngnhữngmâuthuẫnnộitạitrầmtrọngvàsẽtựsụpđổ,Hluôndặncácđồngchíkhôngđượcđánh giáthấpDiệm,bởiDiệmlàmộtnhàlãnhđạokiênđịnhvàcóđộingũcộngsựrấttrungthành.HànộicũngphảicảnhgiácvớiMỹ.Nướcnàycóvẻnhư đãquyếtrằngquyềnlợicủaMỹsẽbịảnhhưởngnặngnềnếuthấtbạiởNamViệtnam.TạihộinghịchiếnlượccủaBộchínhtrịtháng10/1961,Hđãchỉ rarằngMỹmạnhhơnrấtnhiềuPhápvềmặtquânsựvàbấtcứýtưởngnàolấyvũlựcđểchọivũlựctrongcuộcchiếnmớisẽthấtbại.Sứcmạnhcủa cáclựclượngcáchmạngnằmtronglĩnhvựcchínhtrị,vìthếHđãđềrasáchlượcgồm3thànhtố:chiếntranhdukích,phátđộngquầnchúng,vàđặc biệtquantrọnglàdànhđượcsựủnghộcủadưluậnthếgiới.NghịquyếtgửichocáclãnhđạomiềnNamnhấnmạnh:"caotràocáchmạngchưatớivà chúngtachỉcóthểdànhthắnglợibằngtừngbướcvữngchắc"Tháng7/1962,chínhquyềnKennedykýhiệpđịnhthànhlậpchínhphủliênhiệp3bêntại Lào(cánhhữu,PathetLàovàcácphầntửtrunglập).TrongthưgửicácđồngchícủamìnhởmiềnNam,DuẩnnhắcđếnkhảnăngMỹcóthểchấpnhận mộtgiảipháptươngtựởmiềnNamVN.Hđặcbiệthứngthúvớiýtưởngnày.DRVtíchcựcxúctiếnviệctìmkiếmnhữngphầntửtríthứctrunggianở miềnNamVNvàPhápủnghộmìnhđểchuẩnbịchoviệcthànhlậpchínhphủ3bênởSàigòn.KennedychấpnhậngiảiphápthỏahiệpởLàotrêncơ sởnhậnđịnhlàHànộisẽtuânthủhiệpđịnhGenevavàngừngviệctiếptếquađườngmònHCMmàmộtphầnlớnchạyqualãnhthổLào.Bởithế,khi nhữngbáocáotìnhbáochothấyHànộivẫntiếptụctăngcườngtiếptế,MỹquyếtđịnhtừbỏphươngánthỏahiệpởNamVN.Dùvậy,Hvẫnhyvọng vàomộtgiảiphápchínhtrịvớisựthamgiamạnhmẽcủaNLF.HhiểurằngMỹđanglúngtúngvàkhôngphảitìmkiếmchiếnthắngmàmộtđườngrútlui trongdanhdự. CácphầntửbiquantrongĐảngkhôngtinvàoquanđiểmcủaHlàcóthểdànhthắnglợimàkhôngphảiđổmáunhiều.Vàhọcólý.Cónhiềudấuhiệu chothấyWashingtonquyếttâmdànhchiếnthắngởViệtnam.Năm1962,MỹgiúpDiệmxâydựngchươngtrìnhấpchiếnlược,vốnđượcngườiAnhsử dụngkháhiệuquảtrongcuộcchiếnchốngnổiloạnởMãlai.Hàngngànấpchiếnlượcđượcxâydựngnhưnhữngcộngđồngdâncưđộclập,cókhả năngtựbảovệchốngVCthâmnhậpđểtuyểndụngvàkiếmthựcphẩm.LúcđầuchươngtrìnhnàyđãgâyđượcmộtsốkhókhănnghiêmtrọngchoVC, tuynhiêndosựyếukémvàquanliêucủachínhphủ,cuốicùnghơnmộtnửasốấpbịVCpháhủyhoặctràtrộnvào. Vàođầunhữngnăm60,Hànộitiếptụcgặpkhókhănhơntrongviệcduytrìquanhệcânbằngvớihaiôngbạnlớn.Mặcdùkhôngmuốnmangtiếnglà khôngủnghộcuộcđấutranhgiảiphóngdântộc,nhưngrõrànglàKhrutsovkhôngmuốnđốichọitrựctiếpvớiMỹvàkhônghàilòngkhitìnhhìnhĐNA ngàycàngcăngthẳng.TháiđộnàyrấtvừaýBắckinh,đangmuốnthaythếMoscowởvịtríanhCảcủacácdântộcbịápbức.MaochorằngMỹđâm đầuvàothònglọngkhităngcườngcanthiệpquânsựởViệtnam.KinhnghiệmtrongcuộcchiếnĐôngdươnglầnđầuchothấy,Mỹsẽkhôngphảnứng http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1

133/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

mạnhkhiTQgiúpđỡvũkhíchoViệtnam,vìvậykhiHvàThanhsangthămBắckinhhènăm1962vàđềnghịgiúpđỡ,BKđãkhôngngầnngạiđồngý tăngcườngviệntrợquânsự,hyvọngHànộisẽđoạntuyệtvớiMoscow.Tháng5/1963,LưuThiếuKỳdẫnđoànsangthămViệtnamđểđánhgiátình hình.Lưunhắclạiquanhệlịchsửgiữahainước,phêpháncôngkhaitháiđộ"lưngchừng"củabọnxétlại(ngụýLiênxô),vàthềsẽlà"hậuphươnglớn" củanhândânViệtnam.CácnhàlãnhđạoViệtnamđãđóntiếpLưurấtnồnghậu.Cóđiềulàmấyngàytrướcđó,họcũnghếtsứcvồnvãvớimộtphái đoànthươngmạicủaLiênxô.TrongtiệcchiêuđãiLưu,HcũngtránhchỉtríchLXmàchỉkêugọipheXHCNphảiđoànkếthơnnữa. Mùaxuânnăm1963,chínhquyềnDiệmtựkếtántửhìnhmìnhbằngcáchđànápPhậtgiáo.Ngày11/6,hìnhảnhmộtnhàsưtựthiêutrênđườngphố Sàigònđượctruyềnđikhắpthếgiớivàgâyxúcđộngsâusắc.KhiKennedychỉtríchDiệmđãđànápphậttử,NgôĐìnhNhutứcgiậntuyênbốđãđàm phánvớiNLFđểđuổitấtcảcáccốvấnMỹrakhỏiViệtnam.Cóbáocáochorằngcuốihènăm1963,HđãgửithưriêngchoDiệmđềnghịđàmphán. KhôngrõDiệmtrảlờithếnào,nhưngkhitrảlờicâuhỏicủaMieczyslawManeli,đạibiểuBalanởDRVvềđiềukiệnđàmpháncủaBắcViệt,PhạmVăn Đồngđãnêurõ:NgườiMỹphảirútđi.KhôngcócăncứquânsựvàquânđộinướcngoàiởViệtnam.Chúngtôicóthểđạtđượcthỏathuậnvớibấtcứ ngườiViệtnamnào".TheoManeli,Hcũngcómặttrongcuộcgặp,nhưngkhôngbìnhluậngì.MặcdùtìnhthếcủaDiệmđãxấuđinhiều,nhưngHvẫn thừanhậnDiệmlàmộtđốithủđángnể,vàcầnphảithỏathuậnđểcóthểgiảmthiểuquyềnlựccủaôngnày.Hkêugọicácđồngchícủamìnhởmiền Namtìmmọicáchtìmkiếmsựủnghộcủadânchúng,trongkhiđợiMỹtỉnhngộ.TrảlờimộtphóngviênNhậtbảntháng7/1963,Hnhậnđịnh,quakinh nghiệmbảnthân,ôngthấydânMỹrấtyêucônglývàhòabình.BởithếchỉcómộtgiảipháplàMỹphảirútvàngườiVNsẽtựgiảiquyếtlấyvấnđềtheo cácnguyêntắccủahiệpđịnhGeneva.QuanđiểmlạcquanthậntrọngcủaHvềmộtgiảiphápchínhtrịkhôngđượcsựủnghộhoàntoàntrongĐảng. TạihộinghịBộchínhtrịtháng12/1962,đảngđãnhậnđịnhcuộcchiếntranhởmiềnNamlàcuộcchiếntranhchốngđếquốcvàcầnphảităngcườngcả đấutranhchínhtrịlẫnđấutranhvũtrang.MộtnghịquyếtbímậtđượcgửivàoNam,khẳngđịnhcuộcchiếnrồisẽđượcgiảiquyếtbằngvũlựctừnhỏ đếnlớn.Tàiliệunàykhôngcôngkhaiphủnhậntầmquantrọngcủađấutranhchínhtrị,vàkhôngchấpnhậnquanđiểmquânsựđượcdùngtrongcuộc khángchiếnchốngPháp,nhưngchorằnglànsóngcáchmạngởVNđãđạtđếncaotrào,vàvấnđềchỉcònlàkhinàosẽápdụngvũlực.Cuộcchiếnsẽ kếtthúcbằngnổidậyvàtổngtiếncôngcủaNLF,mộtkiểukếthợpgiữaCáchmạngtháng8vàmôhìnhchiếntranh3giaiđoạncủaMao.Quanđiểm nàyrõràngphảnánhcáchnhìncủaDuẩn,ngườiluôntinvàomộtthắnglợiquânsựrõràng.DuẩnchorằngquanđiểmcủaHdựavàođấutranhngoại giaolàngâythơ,ôngnàynói"BácHồlưỡnglự,còntôiđãchuẩnbịtấtcảkhirờimiềnNamrađây.Tôichỉcómộtmụcđích:thắnglợicuốicùng"6. Đầutháng11/1953,cuộcđảochínhquânsựđượcMỹbậtđènxanhđãlậtđổDiệm.CảDiệmvàNhu,mặcdùđãđầuhàng,đềubịthủtiêu.MấtDiệm, NLFmấtkhảnănglợidụngcảmtínhchốngDiệmđểmởrộnglựclượng.Tạicácthànhphố,pheđảochínhdoDươngVănMinhtứcMinhLớncầmđầu đượcsựủnghộrộngrãicủadânchúngđangbấtmãn.Mặtkhác,Đảngcũngđoántrướcđượcrằnggiớilãnhđạomớikhôngthểnàocóđượcsựkiên địnhvàýchícủaDiệm.Đãquákinhnghiệmvềtínhbèpháicủacácphầntửdântộc,trongcuộchọpBộchínhtrịngày10/12,Htiênđoán(vàhóaralà đúngnhưvậy)đâysẽlàkhôngphảilàcuộcđảochínhcuốicùng. Vàituầnsau,bảnthânKennedycũngbịámsáttạiDallas,LindonJonsonlênthay.Tìnhhìnhthayđổinhanhchóng,buộcĐảngphảixemxétlạisách lượccủamình.LiệucóđẩymạnhđấutranhđểlợidụngtìnhtrạnghỗnloạnởSàigòn?LiệutổngthốngMỹmớilêncóhiếuchiếnhơn?Hayhòahoãnđể tìmmộtgiảiphápchínhtrị?Theocácbằngchứngrảiráccònsótlại,HộinghịTƯlầnthứ9tháng12/1963làcuộchộinghịnóngbỏngnhấttronglịchsử Đảng.Lầnđầutiên,TƯkhôngchỉlàcơchếđóngdấuchocácquyếtđịnhđãđượcBộchínhtrịdànxếp.Mộtsốthànhviênlớntiếnđềnghịnhanhchóng đưangayquânđộimiềnBắcthamchiếnđểgiảiquyếtvấnđềtrướckhiMỹcóthểcanthiệp.SốkhácengạilàmvậysẽdẫnđếnMỹcanthiệptrựctiếp, làmmấtlòngLiênxôđangtìmcáchtránhcăngthẳngvớiMỹ,đẩyViệtnamvàothếphảidựahẳnvàoôngbạnTQkhôngmấytincậy.Nghịquyếtcuối cùngthỏahiệp,chínhthứcthừanhậnđấutranhvũtranglàhìnhthứcđấutranhchủyếu,kêugọicáclựclượngmiềnNamtìmcáchgiànhthắnglợitrong thờigianngắnnhất,nhưngkhôngđưaquânmiềnBắcvàotrựctiếpthamchiến.CácnhàchiếnlượccủaĐảngđặtcượcvàoviệccóthểđánhđổSàigòn màkhôngtạocớchoMỹnhảyvào. MặcdùluônluôntìmcáchcânbằngtrongquanhệXô­Trung,trongthờigiancuối,cónhiềulãnhđạokhônggiữđượcbìnhtĩnh.Thanhđãtừngphát http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1

134/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

biểu:"ChúngtôikhôngảotưởngvàkhôngđánhgiáthấpMỹ,cóđiềuchúngtôikhôngsợ.NếuaiđócứchorằngkiênquyếtchốngMỹlàsẽthấtbạivà dẫnđếnchiếntranhhạtnhân,thìchỉcòncócáchđầuhàngchủnghĩađếquốc",rõrànglànhằmvàoKremlin.QuanđiểmcủaThanhđượcDuẩnvàcác đồngsựnhưHoàn,Thọủnghộ.PhạmVănĐồnglàmộtnhàtổchứcvàthườngkhôngcóýkiếntrongnhữngvụnày.Chinhcũngkhôngmuốnthách thứcgiớilãnhđạomới.GiápkhôngnhấttrívớichiếnlượcchiếntranhdukíchtíchcựccủaDuẩn,nhưngcũngkhôngđồngývớiThanhvềviệctiếnhành chiếntranh"thôngthường"vàothờiđiểmhiệntạikhiquânđộinhândânViệtnamchưađượchuấnluyệnvàtrangbịđầyđủ.TheoGiáp,căngthẳngvới LiênxôvàothờiđiểmnàylàtựsátvìchỉcóMoscowmớicóthểcungcấpnhữngkỹthuậtmàquânđộiđangcần.Tuynhiên,kỳlạlàGiápđãngồiim, khôngphátbiểu.VaitròcủaHtrongvụnàykhôngrõràng.DuẩnchorằnggầnđâyHkhôngcònsựsắcsảotrongsuynghĩvàđánhgiátìnhhình,thậm chícótinđồnlàDuẩnđãđềnghịHnghỉhưu,chuyểnsanglãnhđạoViệnMax­Lenin,ThanhsẽgiữchứcchủtịchnướccònDuẩnlãnhđạoĐảng 7. NhưngtấtnhiênHkhôngthểkhôngquantâmđếnchiếnlượcmới.Hthườngxuyênnêurõđâylàmộtcuộcchiếnmưumẹo,chứkhôngphảilàđốiđầu trựctiếpnhấtlàvớiMỹ.HcũngluônluôntìmcáchcânbằngquanhệgiữaLXvàTQ.KhiLêLiêm,mộttướngcócônglớntrongtrậnĐiệnbiênphủ,báo vớiHlàdựthảonghịquyếthộinghịcóthểcónhữngđiểmđảkíchLXtrựctiếp,Hnóilàmthếkhácgìtátvàomặtngườita,vàkhuyênLiêmchốnglại. TuynhiênkhiLiêmđứnglênphátbiểuthìHlạingồiim.NhữnglúctinhthầnbàiXôtrởnênquánóng,Hbỏrangoàihútthuốc.Cuốicùngnhữngđiểmđả kíchLiênxôtrựctiếpcũngđượcDuẩngạtravìkhôngmuốnđốtcầuvớiLX.10thànhviênđãbỏphiếuchốnglạibảnnghịquyếtcuốicùng8. KhôngmuốnlàmmấtlòngLX,sauhộinghị,Duẩn,ThọvàTốHữuđãsangMoscowđểtrìnhbàyquanđiểm.TốHữu­nhàthơ,đãxuấthiệntrênchính trườngnhờnhữngphátbiểuchốngLXầmĩtronghộinghị9.TrênđườngđicảđoànđãdừnglạiởBắckinhđểthảoluận.KếtquảlàmviệcởMoscow khôngnhiều,thôngcáochungrấtchungchung,chứađựngsựkhôngthốngnhấtvềquanđiểmởmiềnNamVN.Saukhiđoàntrởvề,báochíchính thốnglạitiếptụcđảkíchtrànlan"chủnghĩaxétlại".TưtưởngbàiLiênxôlanrộng.Bộchínhtrịbậtđènxanhthànhlậpmộttòaánđểxétxửvàđưara khỏiđảngnhữngthànhphầnxétlại,baogồmcảnhữngcánbộcaocấpnhưViệntrưởngViệnMaxLeninHoàngMinhChính,cánhtayphảicủaGiáplà LêLiêm.ThậmchíGiápcũngbịtấncông,bịbuộctộilàcóthưtừbímậttrựctiếpvớiKhorutxov.CuốicùngHphảicanthiệpvàxácnhậnlàchínhmình đãchophépGiáplàmviệcđấy9. Hchắcchắnlàđãrấtnhứcđầuvớinhữngsựkiệnxungquanhhộinghị9.ViệcphếbỏDiệmchothấyMỹcóthểđãtừbỏđườnglốikhôngcanthiệptrực tiếpvàoViệtnam.MặcdùphêduyệtchiếnlượcleothangvũtrangởmiềnNam,Hkhôngthểkhônglolắngvìtháiđộhấptấpcủamộtsốcáiđầunóng trongĐảng,đặcbiệtlàviệcđánhLXvànhữngđồngminhcủaLXởHànội.Saumộtthờigianimtiếng,HđãxuấthiệntrongghếchủtịchHộinghịchính trịđặcbiệttháng3/1964,đượctổchứcđểbànvềnhữngbấtđồngtronglãnhđạoĐảng.Hphátbiểu,nhấnmạnhViệtnamtiếptụctìmkiếmviệcthống nhấtbằngconđườnghòabìnhtrêncơsởnhữngđiềukhoảncủahiệpđịnhGeneva,nhưngcũngkhẳngđịnh,nhândânmiềnBắcsẽquyếttâmủnghộ cuộcđấutranhcủađồngbàomiềnNam.HkêugọinhândânMỹhãyhànhđộngđểbuộcchínhphủMỹchấmdứtcuộcchiếntranhphinghĩavàbẩn thỉu,đanglàmôdanhnướcMỹ.Cuốicùng,HkêugọisựthốngnhấtmụcđíchtrongDRVvàtrongkhốixãhộichủnghĩa. Trongmấythángsau,cáclựclượngcáchmạngráoriếthoạtđộngởmiềnNam.Lợidụngsựyếukémvềchínhtrịvàbèpháilụcđụccủachínhquyền Sài gòn, NLF và PLAF liên tục tấn công khuếch trương thanh thế ở vùng nông thôn. Mục đích của đảng là đánh đổ chính quyền Sài gòn, thành lập chínhphủ3bêngồmmộtsốquanchứcSàigòncũ,NLFvàthànhphầnthứtrunggiangồmcáctríthứctrongvàngoàinước.Cácphầntửnàyđãđược đảnglàmviệctrước,vìthếđảngtintưởnglàchínhphủmớisẽlàđiểmkhởiđầuđểtiếntớithốngnhấtvớimiềnBắctheođườnglốicủađảng.NhưngMỹ khôngnghĩvậy.HànộikhônghềhaybiếtlàchínhquyềnJohnsonđãquyếtchíởlạimiềnNamViệtnamvàđangráoriếtkiếmcớđểthểhiệnchoHànội biếtýchícủamình.Đầutháng8/1964,cácxuồngmáycủahảiquânViệtnamtấncôngmộtchiếnhạmMỹ.Vàingàysau,khi"hìnhnhư"lạixảyramột vũtấncôngmới,JohnsonliềnlậptứchạlệnhnémbommiềnBắcđểtrảđũa.MặcdùMcNamaratuyênbốcáctàuchiếnMỹchỉđangthựchiệnviệctuần trathườngxuyêncủamình,nhưngchứngcớsauđó,chothấychúngđangtiếnhànhmộtchiếndịchtrinhsát,nhằmthămdòkhảnăngtheodõicủarada BắcViệt.Cùngthờiđiểm,mộtchiếndịchđổbộbiệtkíchđượctiếnhành.CácchỉhuyđịaphươngBắcViệtrõrànglàđãcólýkhiquyếtđịnhtấncông cảnhcáo. http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1

135/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

SựkiệnvịnhBắcbộthuyếtphụccácnhàlãnhđạoĐảngrằngWashingtonquyếttâmleothangchiếntranh.Vàingàysau,Bộchínhtrịquyếtđịnhgửi những đơn vị chủ lực chiến đấu đầu tiên vào Nam theo đường mòn Hồ Chí Minh. Đến cuối năm, sư đoàn quân chủ lực đầu tiên đã vào đến chiến trườngmiềnNam,chuẩnbịchocuộctổngtiếncôngcuốicùngmùaxuânnăm1965.LãnhđạođảngvẫnhyvọngcóthểlậtđổchínhquyềnSàigòn trướckhiMỹcóthểcanthiệp.Saucuộchọpbộchínhtrị,LêDuẩnđãbaysangBắckinhđểthamkhảoýkiếnvềquyếtđịnhcủamình.Maocũngcho rằngtìnhhìnhmiềnNamchưathuậnlợichomộtgiảiphápchínhtrịvàcóthểphảitiếnhànhmộtcuộcchiếntranhdukíchkéodài.ChínhquyềnTQ cũngkíchđộngnhữngcuộcbiểutìnhchốngMỹrộngrãi.QuânđộiTQởmiềnNamđượcđặttrongtìnhtrạngbáođộng.Maovàcácquanchứckhác côngkhaiphátbiểusẽgiúpđỡViệtnam,chodùcuộcchiếncóthểkéodài100năm,"Rừngxanhcònđây,logìthiếucủi"10.TuynhiênVietnamcũngđã khéoléotừchốiđềnghịcủaphóthủtướngĐặngTiểuBìnhsẽgiúpđỡmạnhmẽhơnnữanếuVNchấmdứtquanhệvớiLiênxô. NgượclạivớiTQ,sựkiệnvịnhBắcbộlàmxấuđimốiquanhệgiữaVNvàLiênxô.KhiDuẩnđếnthămMoscowvàogiữatháng8,saukhithămBắckinh, LXđãchỉlậplờlêntiếnglênánMỹ,đồngthờikêugọiđàmphánhòabìnhvàtrìhoãnviệccôngnhậnNFLlàđạidiệnchínhthứccủamiềnNamViệt nam.Maymắn,tìnhhìnhlạithayđổi.Mùathuanămđó,pháiBreznhevđãlậtđổKhrutxov,đưaBlênlàmTổngbíthư.Ngày16/10,Hànộigửiđiệnchúc mừngB,ngayngàysauđólạikhéoléogửiđiệnchúcmừngTQthửthànhcôngvũkhíhạtnhân.HvàcácđồngchíhyvọngBanlãnhđạomớicủaLXcó thểtrợgiúpvềmặtquânsựvàgiúpViệtnamduytrìđượcmốiquanhệcânbằnggiữahaicườngquốc.Tháng11,PhạmVănĐồngsangthămMoscow đểđánhgiátìnhhình.Chuyếnthămđượcđánhgiátốt.LXhứasẽtăngviệntrợvàhỗtrợnếuMỹmởrộngchiếntranhraphíaBắc,chophépNLFđược mởvănphòngđạidiệntạiMoscow.Việtnamđãcóđượcsựủnghộcủacảhaiđồngminhquantrọngnhấtcủamìnhchocuộcchiếnmới. Mùathunăm1964,tìnhhìnhSàigònrấtkhôngổnđịnh.CácphepháiđuanhauđấuđádànhquyềnlựcmặcchoMỹhếtsứctứcgiận.Thiếusựchỉđạo từphíatrên,quânđộiSàigònởđịaphươngchẳngbuồntácchiến,mộtsốthậmchícònlénlútthỏathuậnvớilựclượngVChoạtđộngtrongvùng.Báo cáocủaCIAkhẳngđịnhnếukhôngcónhữnghànhđộngkiênquyếttừphíaMỹ,Sàigònsẽsụpđổtrongvòngtừ3đến6tháng.Hànộicũngcóvẻđồng quanđiểm,kêugọicácđồngchímiềnNamtậptrungnỗlựcđểdànhthắnglợicuốicùng.ĐểcảnhbáoMỹvềnhữngthiệthạinếuliềulĩnhthamchiến, VCđãtấncôngcăncứkhôngquânBiênhòa,giết4línhMỹ,làmbịthươnghơn30.TrongdịpNoel,kháchsạnCaravelbịđánhbom.Bomcũngnổtại Brink'sBBQbênkiaphố,giếtchết2línhMỹ11.COSVNkhônglạcquanlắmvìchorằngPALFchưađủsứcđánhlớn.Tháng12,VCđánhtrậnBìnhGiã, chứngtỏkhảnăngPALFcóthểtiêudiệtmộtlựclượnglớnquânchủlựccủaSàigòn.NgaycảcẩnthậnnhưHcũngphảithốtlên:"BìnhGiãlàtrậnĐiện biênphủthunhỏ".TrongthưgửiThanhtháng2,DuẩnthúcgiụctấncôngtrướckhiMỹquyếtđịnhcógửiquânbộhaykhông.KhiđóVCsẽcóthếmạnh đểđàmphánvềviệcMỹrútquân.Mặcdùkhôngbảođảmthắnglợi,DuẩndẫnlờiLênin:"Hãyhànhđộngsẽbiết". Hànộiđãhànhđộnghơimuộn.Ngày7/2,VCtấncôngtrạilínhđặcnhiệmtạiPleiku,giết8línhMỹvàlàmbịthươnggần100.Sáungàysau,Johnson hạlệnhchomáybaynémbomtrảđũatrênkhắpmiềnBắc,kểcảmộtsốthànhphố.Tháng3,haitiểuđoànlínhthủyđánhbộMỹđổbộvàoĐànẵng. Ngaysauđó,2tiểuđoànnữađượctiếpviện.TướngOetmolen,tưlệnhquânđộiMỹtạiViệtnamkêugọinhanhchóngtăngquânđểngănchặnVC chiếmđóngmiềnNam. Đầutháng2,KosuginthămHànội,hứasẽtăngcườngviệntrợquânsự,baogồmcảtênlửađấtđốikhôngvàpháocaoxạ.Việtnamhứasẽkiềmchế chiếntranhtrongphạmvimiềnNamvàtìmkiếmcácgiảipháphòabình.TQcóvẻkhônghàilòngvàtừchốiratuyênbốchungcùngvớiLXủnghộViệt nam,khiếnHànộirấttứcgiận.Tháng3,ChuÂnLaisangViệtnamgiảithích,sởdĩTQtừchốivìchínhsáchcủaLiênxôchẳngquala"xétlại"được ngụytrang.ChucũngkhuyênVNkhôngnênnhậnviệntrợquânsựcủaLX,nóibónggiórằngđiềuđócóthểảnhhưởngđénquanhệTrung­Việt 12. Ngày26/3,Hộinghịtrungươnglầnthứ11đượcnhómhọp.Đếnlúcnày,quymôcanthiệpcủaMỹđãrõ,tuynhiênHànộivẫnchưanắmđượcmụctiêu cuốicùngcủaMỹ.MộtsốchorằngMỹmuốndiễuvõgiươngoaiđểcóthểđàmphántrênthếmạnh.TheoH,tìnhhìnhnguyhiểmhơnnhiềuvìchorằng cóthểMỹđãquyếtđịnhchấpnhậncứngrắnởmiềnNamVN.HộinghịranghịquyếthămdòkhảnăngđàmpháncủaMỹ.Ngày22/3,NLFthôngbáo trênđàiphátthanhGiảiphóngvềđềnghị5điểm,mấyngàysauđàiHànộiđưalại,cóthayđổiđôichútkhôngđòihỏiMỹphảirúthếtmớiđàmphánmà chỉcầnMỹhứa.Ngày8/4,PhạmVănĐồngđưaratuyênbố4điểm:rúthếtquânđộinướcngoài,tuânthủcácđiềukhoảncủahiệpđịnhGeneva,giải http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1

136/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

quyếtvấnđềmiềnNamtheocươnglĩnhcủaNLF,tiếntớithốngnhấtđấtnướcmộtcáchhòabình.Washingtontỏracứngrắn.TronglúcĐồngconđang chuẩnbịbảntuyênbốcủamình,Johnsonđãralệnhđưathêm2sưđoànvàoViệtnam.Ngày7/4,tạitrườngĐạihọcJohnHopkins,LBJtuyênbốchỉ đàmphánmàkhôngcóbấtcứmộtnhượngbộnào.TháiđộcủaMỹcànglàmchophechủchiếntrongĐảngtinrằngvấnđềsẽđượcgiảiquyếttrên chiếntrườngchứkhôngởtrênbànđàmphánnhưHhyvọng.TrongthưgửichoThanh,Duẩnnêurõ:"chỉkhinàonổidậythànhcôngmớicóthểđặtlại vấnđềmộtchínhphủtrunglập" VaitròcủaTQtrởnênđặcbiệtquantrọngkhicuộcchiếnbắtđầuleothangđầunăm1965.Khôngnhữngcungcấpviệntrợquânsựvàkinhtếvớitư cáchlà"hậuphươnglớn",TQnhiềulầntuyênbốsẽtrựctiếpthamchiếnnếuMỹxâmlượcmiềnBắc,manglửachiếntranhtrựctiếpđếnTQ.Maolúc nàyđangbậnrộnchuẩnbịchocuộcthanhtrừngnộibộlớn,lợidụngViệtnamnhưcáicớđểkíchđộngtinhthầncáchmạngtrongnước,đồngthờidúi Mỹsalầyvàomộtcuộcchiến"unwinable".KhitiếpHtạiBắckinhtháng5/1965,Maohứa"sẽgiúptấtcảnhữnggìcóthể",gửicácđộixâydựngthiếtlập mạnglướigiaothôngtừbiêngiớiTQ,thậmchícảđườngmònHCMvàhệthốngđườngtừBắcLào(để"chuẩnbịchonhữngtrậnđánhlớnsaunày", nhưMaonói).Hđãhếtlòngcámơn"tìnhanhemđồngchícủaTQ",hứaVNsẽtựlựcchiếnđấu.Cùnglúcđó,Bắckinhcũngkhôngtìmcáchđốiđầu trựctiếpvớiMỹ.TrongcuộcphỏngvấncủanhàbáoMỹEdgaSnowhồithángGiêng,Maođãtuyênbốkhôngthamgiachiếntranhnếukhôngbịtấn côngtrựctiếp,quađógiántiếpkhôngphảnđốiviệcMỹtăngcườngsựhiệndiệnquânsựchỉởmiềnNam.Tháng4,ChuÂnLaicũnggửiđiệnriêngcho tổngthốngPakistanAbuKhan,thôngbáorằngTQsẽkhôngtìmcáchgâychiếnvớiMỹmàchỉhoànthànhnghĩavụquốctếvớiDRV.Thángsau,tướng DũngkýhiệpướcquânsựtạiBắckinh,theođó,nếutìnhhìnhkhôngđổi,VNsẽphảitựchiếnđấu.NếuMỹyểmtrợkhôngquânvàhảiquânchoquân độiSàigòntấncôngmiềnBắc,TQcũngsẽyểmtrợkhôngquânvàhảiquân.NếuMỹtiếncôngtrựctiếpmiềnBắc,TQsẽđưabộbinhthamchiếntuy theoyêucầucủachiếntrường.Tháng7,LâmBưutừchốicungcấpphicôngchiếnđấuchoViệtnam,làmDuẩnrấtgiận,liềnđithămMoscowvàgọi Liênxôlà"tổquốcthứhai" Cuốinăm1965,quânMỹđóngtạiViệtnamđãlêntới200.000,chínhthứcleothangtừ"chiếntranhđặcbiệt"sang"chiếntranhcụcbộ"vớisựthamgia toàndiệncủacácđơnvịchiếnđấuMỹ.TrungươngĐảngcũngquyếtđịnhồạtđưaquânchủlựcvàoNamđểcânbằnglựclượng.Đượcsựủnghộcủa Duẩn,ThanhđãchỉđạoquânđộigiaochiếntrựctiếpvớiMỹtạimộtsốđịađiểmchọntrước,nhằmchứngminhkhảnăngđốiđầutrênchiếntrườngcủa PAVN,mặcdùkhôngđượcGiápđồngtình.DuẩncòngọiGiáplà"conthỏhènnhát".Hkhôngthamgiatrựctiếpvàoviệplậpchiếnlượcchiếntranhdo sứckhỏecàngngàycàngsuygiảm.Tuynhiên,nhữngkhicóthể,HvẫnthamgiaýkiếnchỉđạotrongcáccuộchọpBộchínhtrị.Mặcdùtrướcđâyluôn tìmnhữngbiệnphápđấutranhđểtránhMỹcócớcanthiệptrựctiếp,bâygiờHhoàntoànủnghộviệctăngcườngchiếntranhtạimiềnNam,đểchứng minhchoMỹsựquyếttâmcủaViệtnam."Chúngtasẽchiếnđấubằngbấtcứcáchnàokẻthùmuốn,vàchúngtasẽthắng".Hcũngđồngýrằngthời điểmhiệntạikhôngchínmùichođàmphánvìMỹđangquyếttâmgâychiếnđểđàmphántrênthếmạnh.Nhậnthứcđượcphongtràophảnchiếnthế giớivàtạiMỹđanglớnmạnh,Hnhắccácđồngchíphảitrìnhbàyquanđiểmđàmpháncủamìnhrõràngđểthếgiớithấyđượcbảnchấtgiảdốitrong nhữngđềnghịcủaMỹ.Hcũngnhấnmạnh,nhữngcuộctấncôngtrựctiếpvàoquânMỹvàtaysaisẽtạođiềukiệnchophebồcâutăngthêmsứcmạnh trongcuộchộivàcôngchúngMỹ. Chiếntranhtiếptụckhốcliệt,làmVNphảidựathêmvàovũkhícủaLX,khiếnTQrấtthấykhóchịu,thườngxuyêncảnhcáocácnhàlãnhđạoViệtnam vềbọnphảnbộiLX.NhữnglờikhuyêncủaTQvềcáchthứctiếnhànhchiếntranh,dựatrênquanđiểmcủaChulàTQcónhiềukinhnghiệm"dealing" vớiMỹhơn,gợilạinhữngkỷniệmcayđắngcủaVNtronghộinghịGeneva.HồngvệbinhTQ"tìnhnguyện"sanggiúpđỡVNhồiđầucáchmạngvăn hóagâykhóchịuchodânchúngđịaphương,chẳngkhácgìnhữngcốvấnTQhôhàokhẩuhiệucủaMaothờicảicáchruộngđấttạiVN.Đếnmùaxuân năm1966,quanhệtrởnênkhácăngthẳng.Trongmộtbàiphátbiểuhồitháng5,đáplạibàibáocủaLâmBưuvềviệcVNphảicóthóiquen"tựlực", DuẩnđãtuyênbốVNnghiêncứukỹkinhnghiệmcủacácnướcanhemnhưngkhôngápdụngmộtcáchmùquáng.Duẩncònđixahơnnữakhinhắclại lịchsử:"Khôngphảingẫunhiênmàtronglịchsửdântộcta,mỗikhiđứnglênchốnggiặcngoạixâm,chúngtađềuquyếtchiếnđấu".BáochíViệtnam cũngbónggiónóivềsựđedọatừphíaBắctừthờiphongkiến.Bắckinhcũngnhanhchóngnhậnravấnđềnày.Giữatháng4,khitiếpĐồng,Maođã xinlỗivềtháiđộcủabọnhồngvệbinh,"Nếuchúngnóphá,cácđồngchícứbắtgiaolạichochúngtôi".Ngaysauđó,vềbàiphátbiểucủaDuẩn,Chu tuyên bố TQ không có ý định áp đặt ý chí cho Việt nam và nếu các đồng chí Việt nam thấy khó chịu, TQ sẽ rút các đơn vị xây dựng tại miền Bắc http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1

137/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

(khoảng100,000người)vàrútquânđộirakhỏivùngbiêngiới.Duẩncũngnhượngbộ,cámơnTQđãgiúpđỡtolớn.TuynhiênDuẩnvẫnbảovệquyền đượcquanhệvớiLXvìnhữngmụcđíchthựctế,chorằngngaycảTQhồixưacũngđãsửdụngsựgiúpđỡcủaLX.VềquanđiểmLXphảnbội,Duẩnđề nghịtháiđộhòagiảivới"cácnướcxétlại"đểthuyếtphụchọquayvềnhữngnguyêntắccáchmạngcơbản.Hcũngcanthiệptrựctiếp.Trongcuộcgặp giữaHvớicácnhàlãnhđạoTQ,khiChunhắclạiquanđiểmđềnghịrútquânrakhỏibiêngiới,Đặngđãngắtlời,chorằngcầnphảigiữquânđểđề phòngMỹtấncông.HngaylậptứckhẳngđịnhlàVNhoàntoànủnghộvàcảmthấythoảimáivớisựcómặtcủaquânđộiTQởbiêngiớiphíaBắc. Tìnhhìnhcódịuđi,nhưngnhữnghạtgiốngnghingờđãđượcươmchotươnglai.Trongnăm1966,quyếttâmtránhthấtbạibẽmặtởmiềnNam,Mỹ tiếp tục tăng cường sức mạnh quân sự. Quân đội Mỹ trực tiếp tiến hành các chiến dịch "tìm và diệt" để đẩy các lực lượng cách mạng lên vùng cao nguyênvàbiêngiớixadânchúngvànguồntiếptế.QuânđộiSàigònchủyếulàmnhiệmvụbìnhđịnhvàhoạtđộngtrongđôthịvàcáctỉnhduyênhải. TướngThanhtiếptụcchiếnlượcđốiđầutrựctiếp,nhằmgâysứcépbuộcMỹđàmphànvàgiữtinhthầnchocáclựclượngcáchmạng.Chiếnlượcnày cựckỳhaongười.Mặcdùconsố300,00thươngvongcủaPAVNvàPALFdoMỹđưararõrànglàbốcphét,quânđộiViệtnamchắcchắnphảichịu nhữngtổnthấtrấtlớn,vàphảibuộcliêntụcbổsungtừngoàiBắc,hàngnămlêntớihơn50,000quân.ChiếnlượccủaThanhchưamanglạilợiíchrõ rànggì.ChínhquyềnSàigònvẫnlunglaynhưngchẳngcóvẻgìlàsắpđổ,nhấtlàkhi"bọntrẻ"Thiệu­Kỳlênnắmquyền.DướisứcépcủaMỹ,mộtdự thảohiếnphápđượcthôngqua.Sàigònchuẩnbịbầucửtổngthống.TạiMỹ,phongtràophảnchiếnlanrộngnhưngchưađủđâyđượcNhàTrắngchú ý.TrongĐảng,bắtđầucósựbàntánxìxàovềchiếnlược"vátrời"củaThanh.Nhưthườnglệ,Hđứngvềpheônhòa,ủnghộchiếntranhkéodài,nhiều giaiđoạn,kếthợpgiữađấutranhchínhtrị,tuyêntruyềnvàchiếntranhdukích.Đểthuyếtphụcnhữngngườinóngvộimuốnđạtthắnglợinhanh,Hsử dụnghìnhảnhnấucơm.Rútlửasớm,cơmsẽsống.Đểlửatoquácơmsẽcháy.Htintưởngvàothắnglợicuốicùng,dựđoánnhữngmâuthuẫnnộibộ trongnướcMỹdângcaovàsẽđạtđượcđỉnhvàocuộcbầucửtổngthốngtới.Tháng12/1966,HviếtthưngỏgửinhândânMỹ,nêurõnhữngmấtmát củanhândânViệtnam,cũngnhưuytíncủanướcMỹ,docuộcchiếngâyra.HviếtbứcthưnàykhiđạisứquánItaliaởSàigònđangmôigiớimộtsố sángkiếnhòabình.Tuynhiênngaysauđó,khôngquânMỹoanhkíchmộtsốvùngngaysátthủđôvàHànộiđãhủybỏcuộcgặpdựkiếnđượctiến hànhởVacsava 13HcũngđãtỏrõtháiđộrấtcươngquyếtkhigặplạiôngbạncũlàJeanSainteny,tháng7/1966đểthămdòkhảnăngtrunggianhòa giảicủaPháp.CũngnhưtổngthốngPhápCharledeGaulle,SchorằngMỹkhôngthểđạtđượcmụcđíchcủamìnhởĐôngDương,tốtnhấtlàmộtgiải phápthỏahiệptạonênmộtchínhphủtrunglậpởSàigòn.Trongcuộcthảoluận,HnóibiếtrấtrõkhảnăngcủaMỹcóthểtiêudiệttấtcảcácthànhphố BắcViệt,nhưngnhândânViệtnamsẽsẵnsàngchiếnđấuđếncùngvàsẽchiếnthắng.Việtnammongmuốntìmmộtgiảipháprútluitrongdanhdự choMỹ,nhưngkếtquảlàquânMỹvẫnphảirúthết.Lúcđómọivấnđềsẽđượcgiảiquyết. Tháng5/1965,Hsinhnhậtlầnthứ75.Trongsuốtthậpkỷcuốicùng,HvẫnđiềuhànhHộiđồngchínhphủ,BộchínhtrịvàỦybanTƯ,nhưngcàngngày càngủyquyềnchocácđồngchícủamình.MặcdùvẫnlắngnghenhữngkinhnghiệmcủaHtrongquanhệquốctếvàcácvấnđềchiếnlượcchiến tranh,từgiữanhữngnăm1960,vaitròchínhcủaHlàtrởthànhhìnhảnh"BácHồ"yêuquý,thămdânchúng,trườnghọc,nhàmáyđểcổvũchocuộc đấutranhthốngnhấtđấtnướcvàxâydựngCNXH. Đólànhữngnămthángcựckỳgiankhổ.CuộcchiếnleothangởmiềnNamđòihỏisựtăngviệnkhôngngừng.Từnăm1965đếncuốithậpkỷ,quânsố PAVNtạimiềnNamđãtăngtừ240,000ngườilênhơn400,000người.Hầunhưtấtcảnamgiớitừ16đến45bịđộngviênnhậpngũ.Phụnữthaythếhọ trongcácnhàmáy,đồngruộng.Phụnữcònthamgiacácđộithanhniênxungphong,tựvệđịaphương,lựclượngphábomvàphòngkhôngtầmthấp. SảnlượnglươngthựcgiảmsúttrầmtrọngvàchỉcóviệntrợcủaTQmớingănđượcnạnđóilanrộng.CáccuộckhôngkíchcủakhôngquânMỹpháhủy nhiềuthànhphốtrongđócóVinh.Nhândânthànhphốđượcsơtánvềcácvùngnôngthôn.Dânchúngcũngđãđàohơn300,000kmgiaothônghàovà 20triệuhầmtrúẩn.Nhưngcóvẻvẫnchưađủ.DùkhôngcóconsốdânthườngthươngvongchínhthứccủamiềnBắc,ướctínhcóđếnhàngtriệu ngườiViệtnamchếtởcảhaimiềnđấtnước.NhândânđãphảitrảgiáđắtchoquyếttâmthựchiệngiấcmơthốngnhấtđấtnướccủaBácH.Hcũngchia sẻcùngnhữngkhókhănchungcủanhândânvàsốngrấtgiảndịtrongcănnhàsàn,đầynhữngkỷniệmlãngmạncủanhữngngàyđầukhángchiến. Thờigianbắtđầuindấuấncủamình.CácphóngviênnướcngoàiđềunhậnthấyHcónhữnglúckhóthở,chuyểnđộngchậmchạp,vàthỉnhthoảng mấttậptrung.Hbắtđầuviếtdichúclầnđầutiênvàodịpsinhnhậtlầnthứ75.Cũngtrongtháng5/65,HcùngvớithưkýriêngVũKỳđiTQ3tuần,vừa http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1

138/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

đểtránhbom,vừađểtưvấnchiếnlượcvớiTQ,đồngthờitranhthủnghỉngơi.SaukhigặpMaoởTrườngSa,HtiếptụcđếnBắckinhđểthảoluậnvới cáclãnhđạoTQkhác.KhicóngườiquanngạivềsứckhỏevàhỏiHcóngủngonkhông,ôngđãtrảlời:"HỏichúKỳthìbiết".MặcchoHphảnđối,TQ vẫntổchứcsinhnhậtHrầmrộvớivôsốkháchmờilàcáccôgáitrẻ(VũKỳchobiếtlàHrất"tôntrọng"họ).Kếtthúcđàmphán,HđiSơnđôngthăm quêhươngcủaKhổngtử.TrướcmiếuthờĐạiSưphụ,HnhắclạisựcamkếtsâusắccủaKhổnggiáovớinhữnggiátrịnhânđạo.Hgiảithíchnguyên tắcĐạiĐồng(GreatUnity),chínhlànềnmóngcủaquanđiểmxãhộicôngbằnghiệntại.Hòabìnhvĩnhviễnchỉcóđượckhithếgiớitrởnênđạiđồng. Trênmáybayvềnước,HđãlàmthơghilạinhữngcảmxúccủamìnhkhiđượcthămquêhươngcủangườiconvĩđạicủaTrunghoa14. Saukhiđivề,sứckhỏecủaHtiếptụcgiảmsút,mặcdùcólúccónhữngphútlóesángbấtthường.TrongmộtchuyếnviếngthămcủaTàoTrưđếnHà nội,HđộtngộtnhờTàokiếmchomộtcôgáitrẻQuảngđôngđểđỡđầntrongcuộcsống.KhiTàohỏilại,saoHkhôngkiếmmộtcôgáiViệtnam,Hnói: "ởViệtnam,aicũnggọitôilàBác".VềđếnTQ,TàobáocáolạivớiChuÂnLai,vìsựviệctếnhị,ChutưvấnvớibanlãnhđạoVNvàvụviệcbịchochìm xuồng15. Tháng5/1966,HlạisangTQkỷniệmsinhnhậtlầnthứ76.SaukhiđượccáclãnhđạoTQcamkếtsẽủnghộVNđếnthắnglợicuốicùng,bấtkểnguy cơMỹcóthểtấncôngTQtrựctiếp,Hđinghỉmấyngàytạitrungnguyên,sauđóđiSơnđông,Mãnchâuvàvềnướcvàtháng6.Ngày17tháng7,Hgửi lờikêugọiđếntoànthểnhândânViệtnam,cámơnnhữnghysinhcaocảcủahọvàtuyênbố"Khôngcógìquýhơnđộclậptựdo".TạiBắckinh,hàng trămngàndânTQbiểutìnhtrênquảngtrườngThiênanmônủnghộsựnghiệpthốngnhấtđấtnướccủaViệtnam. Mặcdùsứckhỏeyếuđi,Hvẫntuânthủchặtchẽviệctậpthểdụcbuổisángvàmộtnếpsốnglànhmạnh:làmvườn,chocáănvàtiếpkhách.Htiếptất cảtừphóngviênphươngTây,cácchínhkháchnướcngoài,đạibiểumiềnNamchođếnnhândânkhắpnơi,dướimộtrặngcâyngaygầnnhà.Bộchính trịhọpngaydướinhàsàn,trừnhữngkhiMỹnémbomquágần.TuynhiênkhôngphảilúcnàoHcũngthamdựhọp.Khicónhữngvấnđềrắcrối,Duẩn dặncácđồngchí:"ĐừnglàmBácphảisuynghĩnhiều".Vàodịpsinhnhậtlầnthứ77,khiHđangđiQuảngđông,BộchínhtrịđãhọpvềsứckhỏecủaH vàcửNguyễnLươngBằngtrựctiếptheodõisứckhỏecủaCụ.LêThanhNghịđượcphâncôngdẫnđầumộtđoànsangLXđểtưvấnvàtìmhiểucách thứcgiữgìnthânthểcủaHsaukhichết. Đầunăm1967,HtiếphainhàhoạtđộnghòabìnhMỹlàHarryAshmorevàWilliamBaggs,gợiýcóthểđàmphánhòabìnhnếuMỹchấmdứtnémbom miềnBắc.SaukhivụviệcđượcbáocáolạichobộngoạigiaoMỹ,JohnsongửithưchoH,đềnghịchấmdứtnémbomnếumiềnBắcchấmdứttiếptế vàoNam.DĩnhiênlàHànội,dựkiếnlợidụngchấmdứtnémbomđểtăngviện,khôngthểchấpnhậnđềnghịđó.Tháng7,khiôngbạncũlàRaymond AubracđếnHànộiđểthămdòtriểnvọnghòabình,Hđãnêurõ,MỹphảichấmdứtnémbommiềnBắcmộtcáchvôđiềukiệnthìmớicóthểđàmphán. Tháng9,HđidưỡngbệnhdàingàytạimộtvùngnúigầnBắckinh. TronglúcHđivắng,Bộchínhtrịtíchcựcthảoluậnvềtiếnhành"Cuộctổngtiếncôngvànổidậy"đượcdựkiếntừđầuthậpkỷ.Mặcdùquângiảiphóng vàquânBắcViệtvẫnhoạtđộngtươngđốihiệuquảtrêntoànchiếntrường,nhưngvớisựcómặtcủagần500,000quânMỹ,VCvàBắcViệtđangphải gánh chịu những thương vong nặng nề, tinh thần quân sĩ giảm sút, tỷ lệ đào ngũ tăng nhanh. Washington không chấp nhận thất bại làm cho nhiều ngườinghingờcáchmạngsẽtấtyếuthắnglợi.CácnhàlãnhđạoĐảngcầnphảicóhànhđộngđểgiànhlạiquyềnchủđộngvàchiếmlạinhữngvịtríđã mất.Trongmộtthờigiandài,Hluôndặncácđồngchícủamình,cuộctiếncôngphảiđượctổchứcvàonămbầucửtổngthốngđểgâysứcéptốiđalên hệthốngchínhtrịcủaMỹ.Nhữngcuộctiếncôngquânsựphảiđượckếthợpvớisựnổidậycủadânchúngtrongthànhphố.MụctiêutốithiểulàlàmSài gònhoảngloạnvàbuộcMỹphảiđàmphàntrênthếyếu.KếhoạchtấncôngTếtMậuthânchỉđượcphêduyệtvàotháng12khiHtừTQtrởvề.Ngay sauđóHlạiquaylạiTQ. Cuộctổngtiếncôngđượctiếnhànhđồngloạtngày31/1/1968trêntấtcảcácthànhphốlớn,thịxã,thịtrấnvànôngthôn.TạiSàigòn,nhữngđơnvịđặc côngcảmtửđánhchiếmcáccơsởchínhquyền,thậmchíchiếmtầngdướicủatòanhàĐạisứquánMỹ.TạiHuế,VCchỉchịurútluisaunhữngtrận http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1

139/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

đánhgiáplácàvớilínhthủyđánhbộMỹ,sau3tuầnchiếmgiữthànhphố.Cuộctiếncôngđãthấtbạivềmặtquânsự,hơn30000thươngvonglàmcho Việtcộnghầunhưkhônggượngdậylạiđượctrongnhữngnămtiếptheo.ChínhquyềnThiệuvẫnđứngvững.Tuynhiênnhữnghiệuquảchínhtrịlạihết sứckhảquan.Hơn2000línhMỹchết,3000bịthương,cùngvớinhữngtrậnđánhđượcghihìnhtrựctiếptừtrungtâmSàigònđãđẩyphongtràophản chiếnMỹlênđỉnhcao.NhàTrắngbuộcphảinhượngbộđểtìmgiảipháphòabình.Cuốitháng3,Johnsontuyênbốngừngnémbomtừvĩtuyến20trở lênvàkhôngratranhcửnhiệmkỳtiếp. TrongkhiNhàTrắngđangnhằnquảđắng,LêĐứcThọđiBắckinhđểbáocáokếtquảvớiH.Mặcdùsaunàythừanhậnthànhcôngvừaphảicủachiến dịch,chắcchắnlàThọđãmiêutảvớiHmộtthắnglợivĩđại.KhiThọbáocáolàsẽđimiềnNamđểđánhgiátìnhhình,Hmộtmựcđòiđitheo.Thọtìm cáchthoáithác,kêurằngkhiđiquacảngSihanoukville­Campuchia,mọingườisẽnhậnrabộrâucủaHngay.Hliềnđồngýcạođi,Thọlạichorằng nếuthếthìnhândânmiềnNamsẽkhôngnhậnraBác.Hcamkếtsẵnlònglàmbấtcứviệcgì,kểcảphảiđónggiảthủythủhoặcnấptronghầmtàu. CuốicùngThọphảihứasẽbáocáovớibộchínhtrịđểxemxétsựviệc.KhiThọđứnglênravềHômhônvàkhóc.SaunàyThọkểlạiôngcócảmgiác khôngbaogiờgặplạingườiđồngchígiàcủamìnhnữa. CólẽHcũngđoánđượclàBộchínhtrịsẽkhôngthỏamãnyêucầucủaôngvìlýdosứckhỏe.HviếtthưchoDuẩn,chorằngnếuđượcthayđổikhông khí,sứckhỏecủaôngsẽkháhơn.ChuyếnđicủaôngcũngsẽcổvũtinhthầncủađồngbàochiếnsĩmiềnNamđanghếtlòngchiếnđấuchosựnghiệp. Ngày19/3,HviếtthưnhờChucanthiệp,nhưngcũngchẳngđiđếnđâu16. Hvềnướcngày21/4vàtuysứckhỏecònrấtyếu,vẫnthamgiavàocuộchọpBộchínhtrịđánhgiákếtquảcủacuộctổngtiếncông.Hhàilòngkhibiết McNamaraphảituyênbốtừchứcvàJohnsonkhôngratranhcửnhiệmkỳ2.Tháng6,saukhiRobertKennedy,mộtTNSchốngchiếntranhbịámsát,H viếttrênbáoNhândânrằngsẽcònnhiềungườiMỹvôtộinữabịgiếtvìchiếntranh.Tháng5,Johnsontuyênbốngừngnémbomdướivĩtuyến20và chấpnhậnngồivàobànthươnglượng.KhôngrõHcótrựctiếpthamgiaquyếtđịnhchấpnhậnđàmphánhaykhông?Tuyhàilòng,Hcảnhbáocác đồngchícủamình,côngviệcsaukhithắnglợisẽ"rấtphứctạpvàkhókhăn".Đểtránhsailầm,Đảngphảitáitổchức,xácđịnhlạivịtrícủađảngviên.H căndặntậptrunghàngắnvếtthươngchiếntranh,nângcaođờisốngdânchúng,cảitạonhữngphầntửchậmtiếnnhưhútxách,đĩđiếmtrongxãhội miềnNam. HcòntưvấnvềchiếnlượcđàmphántrongtươnglaivớiMỹ,khitìnhhìnhvẫnđangrấtphứctạp.Mỹtừchốiđưaravănbảnvềviệcchấmdứtnémbom vĩnhviễn.TQlúcđóđangvậtlộnvớicáchmạngvănhóa,chỉtríchcácđồngchíViệtnamquavộivãđàmphánvớibọnđếquốc.ChutưvấnĐồngbắt Mỹchấpnhận"Bốnđiểm"trướckhithươnglượngvàchỉđàmphántrênthếmạnh.Đồngvặnlại,đươngnhiênVNsẽkhôngthỏahiệpvàđàmphántrong nhữngđiềukiệnbấtlợi,nhưngsuychocùng,Việtnammớilàngườitiếnhànhchiếntranh.Trongcácnhậnxétcủamìnhvềvấnđềđàmphán,Hthường xuyêntỏralàngườithựctế,cânnhắckỹlưỡngđượcvàmất.Hcảnhbáo,khôngđượcchủquan,cóthểrơivàobẫycủaMỹ,ngừngbắnởmiềnNam nhưngMỹvẫncócơhộinémbomtrởlạimiềnBắc.Tháng11/1968,đàmphánhòabìnhđượcmởraởParis.Mỹcamkếtchấmdứthoàntoànnémbom miềnBắc(mặcdùJohnsonvẫnkiênquyếtkhôngchịuviếtthànhvănbản),mặcdùkhôngcóngừngbắn,Hànộihứasẽkhôngtiếnhànhnhữngcuộc tiếncôngquymôlớnnhưTết.NhữngđộtpháhòabìnhđãquámuộnđểgiúpứngcửviêndânchủHumphreythắngcử.Humphreycóquanđiểmchống chiếntranh,nhưngkhôngđượccôngkhaiquanđiểmvìbịràngbuộcbởivịtríphótổngthống,đượcđảngdânchủđềcửsaumộtĐạihộicựckỳsóng giótạiChicago.RichardNixon,ngườituyênbốđãcó"kếhoạchbímật"đểchấmdứtchiếntranh,đãđưađảngCộnghòatrởlạichínhtrườngsau8năm. Trongnhữngnămcuốiđời,Hđãsửalạidichúcnhiềulần,nhưnglầnnàoôngcũngnêurõnguyệnvọngđượchỏatáng.Trongbảncuốicùng,Hmuốn trocủamìnhsẽđượcrảitại3địadanhởmiềnBắc,miềnNamvàmiềnTrung,biểutượngchosựcốnghiếncảcuộcđờichosựnghiệpthốngnhấtđất nước.Hviết,ôngsẽvuilòngđigặpKarlMax,VladimirLeninvàcácnhàcáchmạngkhác.Hdặnmiễnthuếnôngnghiệp1nămđểkhoansứcdânvà bàytỏlòngbiếtơncủađảng.TrongdịpTếtnăm1969,HlầncuốicùngrakhỏiHànội,đithămnhândânởthịxãSơntây.Tháng4,HthamgiahọpBộ chínhtrị,khuyêncácđồngchí,nếuMỹđãquyếtđịnhrút,phảiđểchohọrúttrongdanhdự.TạihộinghịTrungươngtháng5,Hcăndặnkhôngnênchủ http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1

140/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

quanvộivãtrongđánhgiá,mặcdùMỹđãquyếtđịnhrútquân,tìnhhìnhvẫnrấtnguyhiểm. CuốicùngHcũngđượcthỏamãnnguyệnvọnggặpgỡvớiđoànđạibiểucácchiếnsĩmiềnNamtạiHồTây.Tạilễsinhnhậtlầnthứ79,cáccộngsựcủa ôngđãthềsẽgiànhchiếnthắngvàđưaHvàothămmiềnNam.Cũngtrongthángđó,Hsửalạilầncuốicùngbảndichúc,viếtthêmtrênlề.SứckhỏeH đãyếuđirấtnhiềuvàcácbácsĩquyếtđịnhtheodõinhịptimcủaôngthườngxuyên.Mặcdùngôinhàsànrợpbóngcây,Hvẫnrấtmệttrongmùahè nóngnực.Ôngvẫncốgắngduytrìtậpthểdụcbuổisáng,tướicâyvàchocáăn.NguyễnLươngBằngvàTrườngChinhhàngngàysangăncơmvớiH 17.Mộtngàygiữatháng8,sứckhỏeHxấuđiđộtngột,phổibịxunghuyết.Mặcdùđượctiêmkhángsinh,Hvẫnthấyđauởngực.Ngày28/8,timbắt đầuloạnnhịp.TuynhiênkhiBộchínhtrịđếnbáocáotìnhhình,Hnóiđãđỡrấtnhiều.Haingàysau,khiĐồngđếnthăm,Hhỏihanvềtìnhhìnhchuẩnbị chongàylễĐộclập.Sánghômsau,Hdậysớm,ănmộtbátcháovàtiếpmộtđoàncựuchiếnbinhđếnthăm.9h45sángngày2/9,24nămsaungày khôiphụcnềnđộclậpcủaViệtnam,tráitimHCMđãngừngđập. ­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ 1 TríchtrongDavidCharnoffvàĐoànVănToại:Vietnam:aPortraitofitsPeopleatWar(London,I.B.Tauris,1996). 2 TheoNguyễnThịĐịnhKhôngcóconđườngnàokhácp65,69­70.BàĐịnhsaunàytrởthànhbộtrưởngquốcphòngtrongchínhphủLâmthờimiền NVN,thànhlậpnăm1969. 3 PhạmHùngquêởVĩnhlong.NguồngốccủaThanhcógâytranhluận,nhiềubằngchứnglàThanhsinhratrongmộtgiađìnhngèoởphíanamHuế, nhưngcũngcóngườicholàThanhxuấtxứtừmộtdònghọquýtộcvàcóquákhứtươngđốihuyềnbí.Trongtươnglaigần,ThanhsẽthaythếGiáp trongviệchoạchđịnhcácchiếnlượcchiếntranhởmiềnNam. 4 VềsựkiệnthànhlậpNLF,xemthêm:TrươngNhưTảngVietcongmemoir:AninsideAccountoftheVietnamWaranditsaftermath. 5 CáclãnhđạoTrungquốccũngkhôngbằnglòngvớitháiđộcủaH.XemaH.Xem1975QuangZhai,(ChapelHill,UniversityofNorthCarolinaPress) pp87­88.KhicònởMoscow,khiHkhuyênKhrutsovnhượngbộvìTQlàmộtnướclớnvàrấtquantrọng,KhđãphảnbáclạilàLXcũnglàmộtnước lớnvàrấtquantrọng.Hnhậnxét"Đồngchíthấychưa,chúngtôicònkhókhăngấpđôivìđừngquênTQcònlàlánggiềngcủachúngtôi".XemAng ChengGuanVietnameseCommunist'srelations,p168. 6 VũThuHiênĐêmgiữabanngày"theoHiên,Hkhôngthíchchiếntranhvàchỉsửdụngnhưlàbiệnphápcuốicùng.CònDuẩnluôndùngchiếntranh đểđạtđượcmụcđíchcủamình. 7 NguyễnVănTrân,Viếtchomẹvàquốchội(GardenGrove,Calif:Vannghe1996)p328,hoặcxemthêmGeorgesBoudarel,NguyenVanKy,Hanoi 1936­1996:Dudrapeaurougeaubilletvert(Paris:EditionsAutrement1997)pp144­147. 8 Ngheđồnlàcólúccãinhaucăngthẳngquá,Giápphảibỏrangoàiđánhpiano. 9 ChínhlàbạncủaGiáp,nhàkhoahọcvàanhhùngtrongkhángchiếnchốngPháp.ChínhTrườngChinhđãyêucầuChínhsoạnthảodựthảonghị quyếtcủahộinghị,sauđóbịbácbỏvì"xétlại".Chínhbịtốnggiamdàihạn.CùngbịxửcòncóBùiCôngTrừng,UngVănKhiêm. 10 KhôngcóchứngcớrõràngvềvaitròcủaHtrongquyếtđịnhgửiquânvàoNam.MặcdùtrướcđótrongcuộchọpBCT,Hđãcảnhbáocácđồngchí củamìnhphảichuẩnbịchotìnhhuốngxấunhất,vàchorằngquyếtđịnhnembommiềnBắccủaMỹlàmộtquyếtđịnhchiếnlượcchứkhôngphải tạmthời.TrongcuộcgặpvớiMao,DuẩnđãthôngbáolàDRVquyếtđịnhgửi1sưđoànvàoNam,vàcuộctiếncôngtàuMadocchỉlàquyếtđịnhcủa cácchỉhuyđịaphương.TheothôngtinmàMaocóđược,lờibuộctộicủaMỹvềcuộctiếncôngthứhaicủahảiquânViệtnamdoWasinhtonbịnhận thôngtinsailệch. 11 Mộtngàythứsáuđầunăm1965,tácgiảsangBangkoknghỉcuốituần.Ngàythứbảy,đảochính,mộtchínhphủmớirađời.Chủnhật,chínhphủmới bóctemnàylạibịlậtđổ.NgàythứHai,tácgiảquaylạiSàigòn,bỏquamấthẳnmộtchínhphủmới. 12 MuốnphântíchkỹhơnvềchínhsáchcủaLXtronggiaiđoạnnày,xemthêmIliaGaiduk"TheSovietPolicyDilemainVietnameseconflict",hoặc http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1

141/148

10/31/2016

13 14

15

16 17

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

Vietnam:Theearlydecisioncủủ218. SángkiếnnàyđượcgọilàChiếndịchMarigold,đượcmiêutảtrongcuốnLBJandVietnam:AdifferentkindofWarcủaGeorgeC.Herring(Austin:U ofTexasPress,1994)pp104­107. ChitiếtchuyếnđiđượcVũKỳkểtrongcuốnBácviếtdichúc.HđãtríchnhữngquanđiểmcủaKhổnggiáonhư:khôngsợnghèo,chỉsợkhôngcông bằng;dânlàgốccủanước;lợiíchcủanhândântrước,sauđólàlợiíchcủađấtnước,saucùngmớiđếnlợiíchcủavua.Hcũngcựckỳkínhtrọng NguyễnTrãi.ThángGiêng1965,HthămCônsơnvàđãdànhthờigianrấtlâubênmộcủaNguyễn. Câuchuyệnnàyđượckểlạitrongcuốn"NhữngđiềubíẩncủaTaoTrư"(TaoZhuJimi),tácgiảQuanYan,XinanMilitaryLiterature(Chengdu),No 72(1995).TàolàbíthưQuảngđôngtrướckhibịthanhtrừngtrongcáchmạngvănhóa.Tôi(tácgiả)đoánrằngsựviệcdiễnravàomùaxuânhoặc đầuhènăm1966.BàibáochorằngHmuốnmộtcôgáiQuảngđôngvìnhớđếnnhữngkỷniệmvềngườivợđầutiênTăngTuyếtMinh.Chínhphủ TQđãcấtcôngtìm3ứngviêntrướckhiýtưởngbịdẹp.ChuÂnLaiengạirằngđiềunàysẽdấylêntinhthầnchốngTrungquốctạiViệtnam. TheoFidelCastro,trongnhữngnămcuốiđời,mấylầnđảngđãphảidùngsứcmạnhđểngănHthamgiacácđoànđiB. Đểchốngnóng,Hđãdùngmộtcáiquạtmo,tựtayviếtlênđóchữB(Bác?)đểphânbiệtvớingườikhác.

Conngườitrởthànhhuyềnthoại CáichếtcủaHCMtạonênmộttiếngvangrộnglớntrênkhắpthếgiới.Hànộinhậnđượchơn22000điệnchiabuồntừ121nước.CácnướcXHCNđều tổchứclễviếngtrọngthể.TuyênbốchínhthứctừMatxcova:"HCMlàngườiconvĩđạicủanhândânViệtnamanhhùng,nhàlãnhđạonổibậtcủa phongtràocộngsảnvàgiảiphóngdântộc,ngườibạncủanhândânXôviết".CácnướcthứbacangợiHồnhưngườibảovệchocácdântộcbịápbức. MộtbàibáoẤnđộviết: "HCMlàtinhhoacủadântộc,hiệnthâncủakhátvọngcháybỏngchotựdovàtranhđấu".BàixãluậntrênmộttờbáoUruguayviết:"Ngườicótráitim bao la như vũ trụ, tình yêu vô bờ bến với con trẻ, là mẫu mực của sự giản dị trên tất cả các lĩnh vực" 1. Phản ứng chính thống của các chính phủ phươngTâylặnglẽhơn.ChínhphủNixontừchốibìnhluận.Nhưngcácphươngtiệnthôngtinđạichúngbàytỏquanđiểmquyếtliệt.Cácbáochống chiếntranhmiêutảHCMnhưmộtđịchthủđángkínhtrọng,ngườibảovệchokẻyếuvàcácdântộcbịápbức.NgaycảnhữngkẻchốngđốichếđộHà nộicũngbàytỏsựkínhtrọngHCMnhưngườisuốtđờichiếnđấuchođộclậpdântộcvàthốngnhấtđấtnước. ĐiềumàcácnhàbìnhluậnkhắpthếgiớiquantâmlàảnhhưởngcủacáichếtcủaCụtớicuộcchiếntranhĐôngdương.Mặcdùnhữnglờiđồnđạivề HCMnhưmộtđặcvụcộngsản,vàmộtnhàcáchmạngtànbạo,dưluậnđềuthốngnhấtHCMlàmộtngườithựcdụng.Hồhiểuđượcsựphứctạpcủa tìnhhìnhthếgiớivàluôncónhữngquyếtsáchphùhợp.NgaycảLindonJhonson,đốithủchínhcủaHồtrongsuốtthậpkỷ60đãphảinhiềulúcbực mìnhquátlên:giánhưmàtôicóthểngồivới"GiàHồ",chúngtôichắcchắnsẽđạtđượcthoảthuận.NhữngngườikếtụcHồkhôngcóđượcảnhhưởng nhưvậy.NgoàiHồ,chẳngaitrongbanlãnhđạoĐảngchudutrênthếgiới,đặcbiệtlàPháp,chưakểđếncácnướcphươngTâykhác.Mộtsốđượcđi họcnướcngoàithìtầmnhìncũngbịhạnchếbởiquanđiểmchínhthốngcủaMatxcovavàBắckinh.ChẳngaiởphươngTâybiếtđếnLêDuẩn.Thậm chí,MatxcovavàBắcKinhcũngkhôngcónhiềuhiểubiếtvềôngnày.LầnđầutiênHồkhởithảobảndichúcvàonăm1965,sauđóchỉnhsửavàocác năm1968,1969.Cũngnhưtrongcuộcđờimình,trongbảndichúc,ôngcốgắngcânbằngsựcốnghiếnchođộclậpcủadântộcViệtnamvàphong tràocáchmạngthếgiới.Ôngcoitrọngcảchủnghĩadântộcvàchủnghĩaxãhộinhưngnhấnmạnhđếnviệchàngắnvếtthươngchiếntranhvànâng caođờisốngnhândânnhưnhiệmvụhậuchiếnquantrọngnhấtcủaĐảng.Ôngđặcbiệtcăndặnviệcdânchủhoátổchứcvànângcaotiêuchuẩnđạo đứccủađảngviênsauchiếntranh.Cuốicùngôngthathiếtđềnghịsựthốngnhấtcủaphongtràocộngsảnquốctế. LễviếngHCMđượccửhànhtạiquảngtrườngBađìnhvớihơn100,000ngườithamdự.LêDuẩnđọcđiếuvănthềđánhbạixâmlượcMỹ,giảiphóng miềnNam,thốngnhấtđấtnước.DuẩncònhứasẽhiếndânghếtsứcmìnhđểxâydựngCNXHởViệtnamvàhàngắnnhữngrạnnứttrongphongtrào http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1

142/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

cộngsảnquốctế. Duẩnđãphầnnàothựchiệnđượclờihứacủamình.Dướisựlãnhđạocủaông,HànộikiêntrìtăngcườnglựclượngtạimiềnNam,chuẩnbịchocuộc tiếncôngvàonămbầucửtổngthốngMỹ.HaibêncũngđãngồivàobànđàmphántạiParisnhưngchẳngmấykếtquảbởiđềuchờđợinhữngthắnglợi tạichiếntrườngđểmặccả.MặcdùbịnhữngtổnthấtnặngnềnhưngĐảngvẫnlạcquanvìphongtràophảnchiếnđặcbiệtlêncaoởMỹ.Tổngthống NixonđãbuộcphảituyênbốrúthếtquânMỹvềnướcvàocuốinhiệmkỳcủamình.Mùahè1972,khiMỹchỉcònkhoảng50000línhMỹởViệtnam,Hà nộimởchiếndịchPhụcsinh.CũngnhưTết1968,chiếndịchkhôngđạtđượckếtquảnhưýnhưngđãtạomộtđộnglựcquantrọngtrênbànđàmphán. Tháng1/1973,haibênkýhiệpđịnhParis,bảođảmrúthếtquânMỹvềnước.KhônglờinàođảđộngđếncácđơnvịchủlựcBắcViệtđangđóngởmiền Nam.MộtcơquanđượcthànhlậplàHộiđồngHoàgiảivàHoàhợpdântộcnhằmxácđịnhranhgiớichiếmđónggiữachínhquyềnSàigònvàMặttrận dântộcgiảiphóngmiềnNamViệtnam.Hộiđồngnàysauđósẽlãnhtráchnhiệmtổchứctổngtuyểncử.CũngnhưhiệpđịnhGenevo2thậpkỷtrước đây,hiệpđịnhPariskhôngkếtthúcđượcchiếntranhViệtnam.NóchỉmởđườngchoMỹrútquândễhơnvàđưamiềnNamtrởlạitìnhhìnhđầunhững năm1960.Vàcảhaibênchẳngaicóýđịnhtôntrọnghiệpđịnh.Năm1975,Hànộimởcuộctổngtiếncông.ChínhquyềnMỹ,(đãyếuđinhiềusauvụ scandancủaNixondẫnđếnôngnàytừchứcvàđưaFordlêncầmquyền)quyếtđịnhkhôngcanthiệpvàsơtáncácnhânviêncủamìnhkhỏiViệtnam. Ngày30­4,cuộcvậtlộnđẫmmáulàmhơn1triệungườiViệtnamthiệtmạngđãtrởthành"Cuộcchiếngiờđãchấmdứt"(lờitổngthốngFord).Khome đỏcũngđãtiếnvàoPhompenhtrướcđó2tuần.ChínhquyềncáchmạngcũngđượcthànhlậpởLàotrongcùngnăm.Tháng7/1976,haimiềnViệtnam thốngnhấttrởthànhnướcCộnghoàXãhộiChủnghĩaViệtnam. Nhưngtrongcáclĩnhvựckhác,Duẩnđãkhôngthànhcônglắmtrongviệcthựcthilờihứacủamình.Từnhữngnăm1968,chuyêngiaXôviếtđãđếnđể bànvềviệcướpxácHồ.TuynhiênkếhoạchnàyđượcgiữkínvìchắcchắnHCMmongmuốnmìnhđượchoảthiêu.KhiHồmất,trungươngcũngtỏra khálúngtúng.SaukhitưvấnvớiLiênxô,mộtchuyêngiađượccấptốccửsangvàogiữatháng9đểtiếnhànhbảotồncơthểHồ.Ngày29/11,Bộchính trịquyếtđịnhxâyLăng.TheokếhoạchdoBộxâydựngvàQuốcphòngđềxuất,lăngphảihiệnđạivàcótínhdântộc,nghiêmtúcnhưnggiảndịnhư phongcáchcủaHCM.Dựánđượcphêduyệttháng12/1971vàkhởicôngngaysaukhihiệpđịnhParisđượckýkết.Ngày29/8/1975,LăngHCMđược khánhthànhtạiđịađiểmlinhthiêngnhấtcủacáchmạngViệtnam:quảngtrườngBađình.Theoýtưởng,nóthểhiệnbôngsenvươnlêntừbùnđen, mộtđốiâmcủachùaMộtcộtgầnđó.Tuynhiêntheonhiềunhàquansát,toànhànàyquánặngnềvàbuồntẻ,hoàntoànđốilậpvớitínhcáchkhông phôtrươngvàsựhàihướctinhquáicủachủnhâncủanó.NhàsửhọcHuếHồTàiTâmchorằng,ngườitamuốnxâydựngHCMnhưmộtlãnhtụcủa phongtràocộngsảnquốctếchứkhôngphảilàBácHồđượchàngtriệungườiViệtnamyêuquý.Tuynhiênhàngtuầncũngcóđếnhơn15000người viếnglăng.BanlãnhđạoĐảngrõràngđãcốtìnhlờđimongmuốncủaHCMđượctổchứctanglễmộtcáchbìnhdịvàhoảthiêu.SinhthờiHồluônghét sựxahoavàđãtừngphủquyếtmộtkếhoạchxâydựngbảotàngcủamìnhtạiKimliênnăm1959.Đểtránhsựdịnghịcủadưluận,banlãnhđạoĐảng đãxoáđiđoạnnàytrongdichúccủaHồ.HọcòntiệnthểxoáluônýnguyệncủaHồmiễnthuếnôngnghiệp1nămvàdựbáocủaôngrằngcuộcchiến tranhsẽkéodàithêmvàinămnữa.SauđạihộiIVvàotháng12/1976,lãnhđạoĐảngtuyênbốsẽxâydựngcănbảnchủnghĩaxãhộitrêntoànquốc vàocuốithậpkỷ.Đểthểhiệnquyếttâm,ĐảngđổitêntừĐảnglaođộngViệtnamthànhĐảngcộngsảnViệtnam.HìnhảnhHồChíMinhđượctriệtđể lợidụngđểkêugọisựhỗtrợcủadânchúng.ẲnhHồtreokhắpnơi.Sách,báovềHCMxuấtbảnliêntục.Thanhniênđượctổchứchọctậpcáchsống HồChíMinh.CáchọctrònhưTrườngChinh,PhạmVănĐồng,VõNguyênGiápđuanhauviếthồikývềHồ,nhấnmạnh"tưtưởngHồChíMinh"như mộtcôngcụchínhđểxâydựngđấtnước.MộtbảotàngđồsộvềHCMđượckhánhthànhvàonăm1990cạnhquảngtrườngBađình.Cácnhàthiếtkế phủmộtlớpđátrắngvớiýđồbiếnbảotàngthànhmộtđoáhoasen,tuynhiêntoànhàtrôngvẫngiốngmộtcáimũitàuhơn2. MặcdùHCMđượctrìnhdiễnnhưhiệnthâncủanướcViệtnammới,cácnhàquansátđãthấyrõsựkhácnhautrờivựcgiữaphongcáchlãnhđạocủa LêDuẩnvàngườitiềnnhiệmlẫylừngcủamình.HCMluônnhấnmạnhsựkiêntrìvàpháttriểntừngbướccủacáchmạngViệtnamvàtranhthủsự thốngnhấtủnghộtrongtoànxãhội,DuẩnthìưadùngnhữngchiếnthuậtquáthamvọngdẫnđếnsựchiarẽtrongnộibộlãnhđạoĐảng,gạtmộtbộ phậnkhôngnhỏdânchúngrangoàicuộc.HCMluôntìmcáchđiềuchỉnhnhữngchiếnlượccủamìnhchophùhợpthựctếquốctế.Duẩnthìhùnghổ tronglĩnhvựcđốingoại,khôngnhữngbiếncáclánggiềngĐôngNamÁthànhthùđịchmàcònchọctứcđồngminhquantrọngnhấtcủamìnhlàTrung http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1

143/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

quốc.NhữngngườichốngđốibịđưarakhỏiBanlãnhđạonhưVõNguyênGiáp3hoặcphảichuồnranướcngoàinhưHoàngVănHoan. Kếtquảthậtlàbithảm.Cuộccảitạocôngthươngnghiệptháng3/1978làmhàngvạnngườivượtbiên.Chươngtrìnhhợptáchoágâynênsựthùđịch củađasốnôngdânmiềnNam.Đếncuốinhữngnăm70,nềnkinhtếbịxáođộngbởiviệc"xâydựngnềnmóngcủaCNXHtrướccuốithậpkỷ"đãtrở thành thảm hoạ.Tình hình đối ngoại cũng chẳng khá khẩm gì hơn. Sau khi không thuần phục được chế độ cuồng tín và diệt chủng Pol Pot, tháng 12/1978ViệtnamtấncôngCambodiavàdựngnênchínhphủbùnhìnởPhnompenh.Đểtrảthù,TrungquốcđưaquânquabiêngiớiphíaBắc.Một cuộcchiếnngắnngủinhưngđãngốnnốtnhữngnguồnlựcquýbáucònsótlạicủađấtnước.Giữanhữngnăm80,dânchúngcôngkhaibàytỏsựtức giậnđốivớiBanlãnhđạođãcốtìnhkhôngtheođuổinhữnglờikhuyêncủaHCMlàbảođảmchonhândânđượchưởngnhữngthànhquảcủathắnglợi. SaukhiDuẩnchếtnăm1986,Đảngthừanhậnsailầm(đượcgọilàchủnghĩa"thắnglợi")vàquyếttâmcảitổ.TổngbíthưNguyễnVănLinh,mộtngười khángchiếnmiềnNamcũ,chấpnhậnkinhtếthịtrườngXHCN,mởcửachođầutưnướcngoài,khuyếnkhíchnhữngtưtưởngtựdotrongdânchúng. Chínhsáchnàyđượcgọilà"đổimới"vàtỏrarấtgiốngchiếnlượcperestroikacủaGorbachev.TuynhiênHànộichorằngchínhsáchcủahọđượcđẻra bởiđòihỏibứcbáchcủatìnhhìnhViệtnam. Cuốithậpkỷ80,nhữngthếlựcbảothủtrongĐảnggiànhlạithếchủđộng.Họchorằng,nhữngtưtưởngngoạilaituycótácdụngkíchthíchkinhtếtăng trưởngnhưnglạiđẻranhữngtệnạnxãhộinhưnghiệnhút,SIDA,mạidâmvàchủnghĩahưởngthụ.NgườithaythếNguyễnVănLinh,cánbộđảng chuyênnghiệpĐỗMườithắngtaytrừngtrịnhữngphầntửchốngđốidướikhẩuhiệu"cảitổkinhtế,ổnđịnhchínhtrị".Mặcdùtựdohoákinhtếmớicó nhữngthànhcôngkhiêmtốn,Đảngtáixácnhậnquyềnlãnhđạoxãhộiduynhấtcủamìnhtronghiếnpháp19914. NhữngnhàcảicáchnhanhchóngsửdụngdisảncủaHCMđểhậuthuẫnchođườnglốicủamình.Họchorằngvớicáchsuynghĩthựcdụng,Cụsẽủng hộviệcnângcaomứcsốngnhândântrướckhixâydựngCNXH.Nhưmộtnhànhânvăn,dámchấpnhậnnhiềutưtưởngtráingược,chắcchắnCụcũng khôngđểxảyrasựphânrãtronghàngngũlãnhđạovàcónhiềubiệnphápđểhuyđộngtốiđasựủnghộcủadânchúng.Cuốinhữngnăm80,những ngườicảicáchđượccổvũbởiVũKỳ,thưkýriêngcuốicùngcủaHCM.ÔngnàytốcáoLêDuẩnvàcácđồngchíđãxoáđimộtsốđoạntrongdichúc củaCụ,đặcbiệtlàvềthuếnôngnghiệpvàđámtangđơngiản.Bộchínhtrịbuộcphảinhậnlỗi,nhưngchốngchếlàhọhànhđộngnhưvậyduynhấtchỉ vìmụcđíchlàmlợichođấtnướcvànhândânViệtnamnhưmụctiêucủacuộcđờiCụ. °°° KhôngchỉởViệtnam,tínhcáchvàdisảnthựcsựcủaHồcũngđượcnhìnnhậnhếtsứcmậpmờởnướcngoài.Vịthánhgiảiphóngcácdântộckhỏiách ápbứccủaphươngTây?Thủphạmgieorắcchủnghĩacộngsản?Haytệhơn,mộtkẻcơhộilợidụnggiảvờgiảndịđểtìmkiếmnhữnghàoquangcá nhân?TạihộinghịcủaUNESCOnhânkỷniệm100nămngàysinhcủaHCM,nhữnglờicatụngcũngphầnnàobịlumờbởilànsóngnhữngchỉtrích chốnglạiviệctônsùngmộtconngười,suychocùngphảichịutráchnhiệmvềcáichếtcủarấtnhiềuđồngbàomình. Đốivớinhiềunhàquansát,cáinútcủavấnđềlàởchỗxácđịnhHCMlàai,mộtchiếnbinhcộngsảnhaymộtnhàdântộcchủnghĩa.Nhữngngười ngoạiquốcđãtừngtiếpxúcvớiHđềukhẳngđịnhHgiốngmộtngườiyêunướchơnmộtnhàcáchmạngMaxist.BảnthânHcũngđãnhiềulầnkhẳng địnhchínhkhátvọnggiảiphóngdântộcđãdẫnôngđếnvớichủnghĩaMaxchứkhôngphảingượclại.HãyđọctrảlờicủaHchosĩquantìnhbáoMỹ CharlesFenn: Đầutiên,hãyhiểurằng,đểđánhthắngmộtkẻthùhùngmạnhnhưPháplàmộtnhiệmvụbấtkhảthinếukhôngcósựgiúpđỡtừbênngoài.Sựtrợgiúp đókhôngchỉbằngvũkhí,màcóthểlàcácquanhệ,lờikhuyên.Ngườitakhôngthểgiànhđộclậpbằngcáchđánhbomhoặccáchànhđộngtươngtự. Cácnhàcáchmạngtiềnbốithườngphạmsailầmnày.Cầnphảicótổchức,tuyêntruyền,đàotạovàkỷluật.Cũngcầnphảicónhữngniềmtin,cẩm nang,phântích,thậmchícóthểnóitươngtựnhưKinhThánh.ChủnghĩaMax­Leninđãchotôinhữngkhuônkhổđấy. http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1

144/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

Khiđượchỏi,tạisaoônglạikhôngchọndânchủhoặcmộthìnhthứcchínhtrịnàođấymàlạichọnmộthệtưtưởngrõrànggâyphảncảmchoMỹ,đất nướcmàônghếtsứcngưỡngmộ,Hđãtrảlời:ôngnhậnđượcsựgiúpđỡthựctếchỉkhiđếnMatxcovavàLiênxôđãlà"ngườibạnthựcsựtronglúc khókhăn".Chungthuỷđổilấysựthủychung. RõrànglàsựtồnvongcủaVNluônlàmốiquantâmđầutiênvàcaonhấtcủaHCM.Quanđiểmnàyđãtừnglàmchokhôngítcácđồngchícủaôngtại Hànội,BắckinhvàMatxcovanghingờliệuôngcóphảilànhàMarxistchânchính?Nhưngcũngchắcchắnlàtrongôngcómộttráitimcủanhàcách mạngthếgiới.Khuynhhướngnàynhiềukhảnăngxuấtpháttừnhữngkinhnghiệmcủaôngtrongnhữngnămlênhđênhtrênbiển,tậnmắtchứngkiến sựcùngcựcmàcácdântộcthuộcđịaphảigánhchịu.ThờigiansốngởParicànglàmchoHồthấtvọngvềthóiđạođứcgiảcủachủnghĩathựcdân Pháp,từchốiápdụngnhữnglýtưởngsốngcaođẹpchocácnướcthuộcđịa.HainămnằmtronggiaiđoạncaotràocủacáchmạngNgađãtiếpchoHồ niềmtinlãngmạnvàotươnglaicủachủnghĩacộngsản,khimàtheoLênin,chủnghĩayêunướcsẽđượcthaythếbằngquanđiểmthếgiớicộngđồng. NhữngcuộctànsátđẫmmáudiễnrasauđóởMatxcovacũngnhưsựthờơcủaphongtràocáchmạngvôsảnvớicácvấnđềthuộcđịađãphầnnào ảnhhưởngnhiềuđếntháiđộcủaHồ.Tuyvậy,đếncuốiđời,Hồvẫntrungthànhvớimộtchếđộxãhộimàôngcholàtốtđẹphơnchếđộtưbảnđã manglạinhữngđaukhổkhôngkểxiếtchocácdântộcbịápbứcởÁ,PhivàMỹlatinh. Suychocùng,trongHCMcócảhai:nhàdântộcchủnghĩavàmộtchiếnbinhcộngsản.Vấnđềởđâychỉlàvấnđềchiếnthuậttrongtừngthờiđiểm. Cụlàtínđồcủacủanghệthuật"quyềnbiến",luônbiếtcáchđiềuchỉnhnhữnglýtưởngcủamìnhtheonhữngđiềukiệncủathờiđại.Ngaycảởđốivới các đồng chí trong đảng, hành động của Cụ có vẻ như rất "vô nguyên tắc". Nhưng HCM chia sẻ quan điểm của nhà khoa học xã hộiAnh Walter Bagehot:"thebestwassometimestheenemyofthegood",Cụtinrằngcóthểđạtđượcmụctiêutốtnhấtthôngquahàngloạtnhữngbướcvôcùngnhỏ. Trênthựctếnăm1945và1954,HCMđãthoảhiệptrênmặttrậnngoạigiaothayvìtiếptụccuộcchiếntrongnhữngđiềukiệnbấtlợi.Trongnước,Cụ luônnhấnmạnhrằngviệctiếnlênmôhìnhCNXHphảiđượcthựchiệnhếtsứctừtốnđểchiếmđượcsựủnghộcủađôngđảoquầnchúng. CũngnhưtổngthốngMỹLBJ,HCMtựcoimìnhlàNhàTuyênTruyền,kiểumẫulãnhđạoluôntinmìnhcóthểđạtđượcmụctiêukhôngphảibằngsức mạnhmàbằnglẽphải.Trongchừngmựcnàođó,cóthểnóiôngđãthànhcông.Trongnhiềutrườnghợp,bằngviệcthoảhiệpCụđãgiảigiápkẻthù, biếnyếuđiểmvềquânsựthànhlợithếchínhtrị.Thêmvàođó,hìnhảnhcủaCụ:giảndị,hàohiệp,quênmìnhđãmanglạisựủnghộtolớnchocuộc đấutranhdànhđộclậpdântộccủaViệtnam.KhócóthểtưởngtượngcaotràophảnchiếntoàncầuchốngchiếntranhởViệtnamnhữngnăm60lạicó thểxảyranếucuộcchiếnđóđượcgắnvớiLêDuẩnhoặcTrườngChinhchứkhôngphảiHồChíMinh. LiệuhìnhảnhcủaHCMlàchânthật?Đâylàmộtcâuhỏirấtkhótrảlời.CóvẻnhưkhôngnghingờgìlàCụcảmgiáchếtsứckhôngthoảimáitrongmột môitrườngsangtrọngvàthíchsốngmộtlốisốngkhôngphôtrương.Tuynhiênmộtsốngườiquen"khôngmùquáng"cũngnhậnthấynhữngyếutốkỹ xảotronghìnhảnhmộtnhànhokhổhạnhtrởthànhnhàcáchmạngMarxist.Năm1946,khisangPháp,cùngvớiHCM,ôngVũĐìnhHuỳnhthưkýcủa cụcókểlạilờitâmsựcủaCụ:"nhiềukhivàigiọtnướcmắtcũnggópphầngiảiquyếtđượcvấnđề".MộtnhàngoạigiaoBalantrongủybanđìnhchiến cũngđãquansátthấytuycựclựcphảnđốinhưngthựcraCụcũng"khoái"sựtántụngmàdânchúngdànhcho.Cái"Tôi"cũnggópphầnđángkểkhi HCMchorađờihaicuốntiểusửtựviếtnhữngnăm1940và1950.HìnhảnhHCMnhưmộtvịthánhkhôngchỉlàkếtquảcủasựxưngtụngcủangười khácmàcònđượcnuôidưỡngcẩnthậnbằngchínhHCM. TấtnhiênlàCụcónhữnglýdochínhtrịchínhđángđểlàmviệcđó.Năm1947,khimộtphóngviênMỹhỏitạisaoCụlạiđượctângbốcnhiềuthế,HCM đãtrảlời,cóthểphầnnàonhândântìmthấytrongCụmộtbiểutượngthểhiệnkhátvọngcủachínhhọ.Khicòntrẻ,HCMđãnhậnthấythanhniênViệt namluônsùngkínhnhữngtưtưởngnhânđạobấttửcủaKhổngtửđượcthểhiệnvàtruyềnđạtbởicácônggiáolàngquêmùa.Trongđiềukiệnđất nướcbịnôlệ,vănhoávàbảnthânsựtồnvongcủadântộcbịđedoạ,dễhiểutạisaoHCMđãchọncátínhđónhưbiểutượngcủasựcứunướcvà phụchưng. http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1

145/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

ĐươngnhiênlàCụcũngphảitrảgiáchohìnhảnhcủasựhysinhvàthựcdụngcủamình.Khácvớiphươngpháplãnhđạobằngthốngtrịcánhâncủa Lenin,Mao,Stalin,HCMlàngườihoàgiảiluôntintưởngvàoviệcthuyếtphụcchứkhôngphảiđànápđểlãnhđạođảngCSVNtừnhữngngàytrứng nước.Trongnhữngnăm30,40,nhờuytínvàkinhnghiệmởQTCS,Cụrấtthànhcông.Nhưngtừnhữngnăm50trởđi,mộtsốnhàlãnhđạokhácbắt đầuđòiquyềnđượchoạchđịnhchiếnlượcvàtỏranghingờnhữnglờikhuyêncủaCụ.Giữanhữngnăm60,trongnhữngnămcuốiđời,HCMhầunhư bịbiếnthànhmộtkẻbấtlực.CáctưtưởngcủaCụđượccácđồngchí­họctrò"chàođón"nhưngsauđóbịchorarìavì"khôngphùhợp". CóphảilàHCMthựcsựngâythơkhitinvàohọcthuyếtcủaTônTử:chiếnthắngvĩđạinhấtlàchiếnthắngkhôngcầnbạolực.Nếunhìnlại,cólẽCụ cũngđãquácảtinkhitinrằngcóthểthuyếtphụcngườiPháprờibỏĐôngDươngsauWWII.VàinămsauHCMcũngđãtínhlầmkhichorằngnếucó thểtìmđượcmộtlốithoátdanhdự,MỹcóthểchấpnhậnmộtchínhphủdocộngsảnchiếmưuthếởViệtnam.Nhưngmọibằngchứngđềuchothấy HCMluôntỏrasángsuốttrongviệcđánhgiátươngquanlựclượngtrêntrườngthếgiớivàluônmềmdẻođểtìmđượcquyếtsáchphùhợpvớinhững khảnăngthayđổi.Mặcdùtìmmọicáchđểtránhbạolực,khicầnthiếtCụsẵnsàng"rútkiếm".ĐángtiếclàcáchọctròcủaCụđaphầnlàkhôngcó đượcsựmềmdẻonhưvậy. RấtnhiềunhàphêbìnhđãchorằngchínhTrumanđãchâmlửachocuộcchiếnViệtnamkhikhôngtrảlờinhững"vevãn"từHCMsaukhithếchiếnII kếtthúc.Làngườithựcdụng,HCMthừahiểulàđấtnướcôngdễnhậnđượcsựgiúpđỡthiếtthựctừWashingtonhơntừMoscow.Ôngcũngthường côngkhaibàytỏsựngưỡngmộcủamìnhvớinềndânchủMỹvàđãgắnnhữngtưtưởngđóvàobảnTuyênngônđộclậpcủaViệtnam.Mặcdùnhững quanđiểmnàymớinghecóvẻhấpdẫn,nhưngphầnnàonónóilênngườiMỹcũngcónhững"huyềnthoại"vềHCM.Bằngchứngchothấy,nhữngđộng tháingoạigiaocótínhmờichàocủaHCMvớiMỹlàkếtquảcủamộtsựtínhtoánhơnlàsựnhậnthứcvềtưtưởng.TrênthựctếHồthườngxuyênrộng rãinhữnglờitándươngchođồngminhvàcảnhữngkẻthùtiềmnăngcủamìnhđểtìmkiếmnhữnglợiíchchiếnthuật.Mặcdùluônđểngỏkhảnăng thuyếtphụcnhữngnhàlãnhđạoMỹbỏcuộcởĐôngDương,CụcũngkhôngnghingờvềviệcMỹ,kẻđạidiệnchochủnghĩatưbảnbóclột,trướcsau cũngsẽxungđộtvớipheXHCN5. Cũng chưa chắc là Hồ đã hoàn toàn rảnh tay trong việc xây dựng chiến lược. Nhiều đồng chí của ông (nhưTrường Chinh và Lê Duẩn chẳng hạn) khônghoàntoànchiasẻcáchtiếpcậnhoàgiảicủaHồ,thậmchíhọcònchođólàtháiđộthoảhiệpvônguyêntắcvớikẻthùgiaicấp.VàcóthểCụ cũngphảitínhđếncácvấnđềnộibộđó.CũngkhótinlàmộtcửchỉthânthiệncủaNhàTrắngcũngđủđưaHCMvàcácđồngchícủamìnhvàocon đườngtưbản.NhưsaunàyHànộitìmcáchlợidụngmâuthuẫngiữaMoscowvàBắckinh,nhiềukhảnănglàWashingtoncũngchỉtrởthànhcôngcụđể họđạtđượcmụctiêucủamình.NhàTrắngchắccũngchẳngngồiyênnhìnHànộixâydựngphongtràocáchmạngtạiLàovàCampuchia. Tuynhiên,từchốibàntaythânthiệncủaHCM,ParisvàWashingtonđãđểlạinhữnghậuquảbithươngchodântộcViệtnam.ChodùHCMtheotư tưởnggìđichăngnữa,bâygiờnhìnlạicũngphảicôngnhậnrằngHCMvàcácđồngchíViệtminhcủamìnhlànhữngngườixứngđángnhấtđượclãnh đạođấtnước.ChínhsựủnghộsâusắccủanhândânchochínhphủViệtnamdânchủcộnghoàquanhiềuthếhệđãgiúphọđứngvữngtronghaicuộc chiếnvớiPhápvàMỹ. NgàynaysựtônsùngHCMvẫncònkhásâusắcởViệtnam,đặcbiệtlàphíaBắc.PhíaNam,tìnhhìnhkhôngđượckhảquanlắmdonhândânvốn quennhìnchínhphủtrungươngđầynghingờ.Tuynhiên,nhữngảotưởngcủaCụvềmộtĐảngcáchmạngtrongsángvàvìdânđangbịtanvỡ.Chẳng cógìngănchặnđượcnạnthamnhũngtrongcácquanchứcđangđedoạtạonênmộtlànsónggiậndữtrongdânchúngcóthểdìmcáchmạngxuống bùn.Lớptrẻcũngđangdầnlãngquên,họvẫnkínhtrọngHCMnhưngkhôngcòncoihìnhảnhCụlàquantrọngtrongđờisốngcủahọ.Ẳnhhưởngcủa HCMđốivớithanhniênViệtnamtrongthếkỷ21cũngsẽkhôngkhácnhiềuAbrahamLinconđốivớimộtngườiMỹbìnhthường. KểcảtrongnhữngngườiủnghộsựsùngkínhvớiHCM,nhiềungườichorằngnónhưmộtthứthuốcphiệnchonhândân.MộttríthứcViệtnamnóivới tôi:"Tấtcảcácdântộctrongchiếntranhđềucầnnhữnghuyềnthoạivềnhữngngườisánglập".NhiềungườimuốnthaythếhìnhảnhHCMtrongsáng http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1

146/148

10/31/2016

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

nhưmộtvịthánhbằngmộthìnhảnhkhácgầngũivớiconngườihơn.Nhữngnămgầnđây,cónhiềutinđồnvềnhữngcuộcphiêulưutìnháicũngnhư nhữngđứaconngoàigiáthúcủacụ.Tháng4/2000,NôngĐứcMạnh,mộtquanchứcvôdanh,đượcđồnlàconcủaHCM,đãđượcbầulàmtổngbíthư ĐảngCSVN6. Trênbìnhdiệnthếgiới,hìnhảnhHCMnhưmộtnhânvậttinhtuýcủathếkỷ20,cũngkhôngcòngâyđượcnhiềuxúcđộngnhưvàithếhệtrước(mặc dù,mộtcửahàngởquậnCam­CaliđãbịViệtkiềuđậpphávìđãtreoảnhHCMtrướccửa).Vàichụcnămtrước,khicuộcchiếntranhgiảiphóngdân tộcnổrakhắpnơi,vànênvănminhHoakỳcóvẻnhưđangxuốngdốc,HCMtượngtrưngchotiếngnóicủatươnglai.Ngàynay,khichủnghĩacộngsản mangđầytaitiếngcònchủnghĩatưbảnđanglên,hỗnhốngcủalòngyêunướcvàCNXHcủaHồ,cũngnhưcáchmạngvănhoácủaMaohaynhữngtư tưởngthầnthánhcủaGhanditrởnênkỳquặc.NhiềungườichorằngHồchỉlàmộtnhàchiếnthuậtlắmmưumẹo,cácbàiviếtthìtầmthườngvàthiếu tínhtưtưởng,tầmnhìnthìchẳngkhácgìgiấcmơcủaMaxthấygiaicấpcôngnhângiậndữđậpcửacácôngchủtưbảnbóclột.Nhữngcáchnhìnphiến diệnnhưvậyđãkhôngthấyđượctầmquantrọngcủaHCMvớithờiđạicủachúngta.Cóthểtầmnhìncủaôngvềmộtxãhộicộngsảnđạiđồnglà khiếmkhuyết(hayítnhấtlànhưvậyvớicáchnhìntạithờiđiểmnày),khôngthểphủnhậnsựnghiệpmàônglãnhđạovàcổvũlàquyếtđịnhcủathếkỷ 20,làđỉnhcaocủaphongtràogiảiphóngdântộcvàlàdấuhiệurõràngđầutiênminhchứngsựgiớihạnquyềnlựccủathếgiớitựdodoMỹlãnhđạo nhằmchặnđứngchủnghĩacộngsản.ThếgiớisauViệtnamđãkhôngbaogiờnhưxưanữa. KhómàhìnhdungcáchmạngViệtnammàkhôngcóHCM.Tuycácnhàsửhọcthườnglýluậnrằngthờithếsẽtạonênanhhùng,rõràngtrongnhiều trườnghợpnhưcáchmạngNga,cuộcnộichiếnTrunghoa,vaitròcủacánhânlàvôcùngtolớn.Việtnamcũnglàtrườnghợpnhưvậy.HCMlàngười khởixướng,sánglậpvàlàbiểutượngđầycảmhứngcủacáchmạngViệtnam.Nhưmộtnhàtổchứctàinăng,mộtnhàchiếnlượcsắcsảo,mộtnhà lãnhđạolôicuốn,HCMlàhìnhảnhcủaLeninvàGandhiđượcgạchnốibằngKhổngtử.MặcdùcuộcchiếntranhViệtnamvượtquásốphậncủabấtcứ mộtcánhânnào,khôngcóHCM,nósẽlàmộtcuộcchiếnhoàntoànkhácvớinhữnghậuquảhoàntoànkhác. NhiềunhàquansátlấylàmtiếclàmộttàinăngnhưHCMmàlạichọnnhầmýthứchệ,vàliệucómộtsựthayđổinàocủađiềukiệnlịchsửcóthểlàm chocậuNguyễnTấtThànhcảiđạotheonhữngtưtưởngcủavănminhphươngTâyhiệnđại?Vàothờiđó,phươngTâytượngtrưngchosựbóclộtcác thuộcđịa,vàcũngnhưnhiềunhàlãnhđạochâuÁkhác,cáccảnhtượngmanrợcủachủnghĩathựcdânđãindấuấnsâuđậmtrongtâmhồnmẫncảm củaNguyễnTấtThành.Tuynhiên,rấtnhiềunhữngniềmtincủaHCMxemragầngũivớilýtưởngphươngTâyhơnlàvớiMaxvàLenin.Mặcdùthường nhậnlànhàMarxistchínhthống,Hồkhôngquantâmnhiềuđếnnhữnghọcthuyếtgiáođiềuvàthườngxuyênlàmdịuđinhữngkhíacạnhcứngnhắc củachủnghĩacộngsảnkhiápdụngởViệtnam.TạisaoHCM,mộtconngườicảcuộcđờingưỡngmộnhữnggiátrịnhânvăncủaNhogiáovàcáctín ngưỡngphươngTây,lạitiếptụctruyềnbáchochủnghĩaMaxLenin,kểcảkhiđãthấyrõnhữngthấtbạicủanótrongviệcbảovệnhữnggiátrịấy?Một sốnhàphêbìnhchorằng,bộmặtnhânvăncủaHồlàchỉđểđánhlừanhữngkẻcảtin.TuynhiêncâutrảlờithuyếtphụchơnlàcóvẻnhưHCMtinrằng ôngcóthểtránhđượcnhữngcạmbẫycủachủnghĩaStalinvàsẽthànhcôngtrongviệckếthợpnhữngtưtưởngtiếnbộcủachủnghĩaMaxcổđiểnvới nhữnggiátrịnhânvăntrongmộtnướcViệtnamtươnglai.ĐếnkhisựviệcvỡlởrằngViệtnamcũngsẽlặplạiđúngnhữngsailầmnhưngườianhXoviet củamình,HCMmấtphươnghướngvàkhôngđủnghịlựcchínhtrịđểcôngkhaichốnglại. Dùsao,nhưtừcủanhàtriếthọcMỹSidneyHook's,HCMxứngđànglà"conngườilàmnênlịchsử","conđẻcủakhủnghoảng",ngườikếthợptrong mìnhhaiđộnglựcchínhcủanướcViệtnamhiệnđại:ướcmơđộclậpdântộcvàkhátvọngtìmkiếmbìnhđẳngkinhtế­xãhội.Nhữngđộnglựcđóvượt quabiêngiớiViệtnam,manghìnhảnhHCMđếnthôithúccácdântộcbịápbứcđứnglênđòilạiphẩmgiávàtựdo.HCMđãtrởthànhhuyềnthoạitrong đềnthờcácvịanhhùngcáchmạngsuốtđờiđấutranhđểmangtiếngnóicủanhữngngườicùngkhổđếnvớithếgiới! ­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ 1 BáoNhândân(Montevideo)4/9/1969. 2 TrongchuyếnthămViệtnamngaytrướckhikhánhthànhtácgiảmaymắnđượclàmquenvớimộtnhómthợngườiTiệpđangthựchiệnmộtsố http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1

147/148

10/31/2016

3 4 5

6

HồChíMinh­MộtCuộcĐời

nhữngcôngtrìnhbêntrong.Nhómnàynói,họđượcchỉđạothểhiệnsựxấuxacủachủnghĩatưbảnởthếkỷ20,nhưnghọđãlénlúttìmcáchđưa vàotácphẩmcủamìnhnhữngtiếnbộcủathờiđại. TạiđạihộiĐảngnăm1982,VõNguyênGiápbịđưarakhỏiBộchínhtrị,chuyểnsanglàmtrưởngbancôngnghệ. Sự"mặccảcủaquỷsứ"nàyđượcthểhiệntrongHiếnphápphêduyệtnăm1991. TôithấynhiềunhànghiêncứuViệtnamcũngmắcphảisailầmnày.Họhỏitôi,tạisaoTrumanvàRusoveltkhôngtrảlờithưcủaHCMđềnghịcông nhậnDRV.TôiđãnóivớihọlàStalincũngchẳngtrảlờinhữngbứcthưđó.RấtnhiềunhữngbàibáocủaHồđảkíchxãhộiMỹcũngchẳngbaogiờ đượcdịchsangtiếngAnh. MạnhluônphủnhậntinđồnnàymặcdùthừanhậnmẹmìnhđãcómộtthờigianphụcvụHồđầunhữngnăm40.Ngẫunhiên,phongcáchlãnhđạo củaMạnhcũngcóphầngiốngHồ:hoàgiải,luônthuyếtphụccácđồngchícủamìnhthoảhiệp.XemthêmOlivierTodd:"HuyềnthoạivềHCM:đỉnh caovềthôngtinsailệch",VietnamCommentary(5­6/1990)pp13­14.

http://vietmessenger.com/books/?action=print&title=hochiminhmotcuocdoi&page=all&prev=1

148/148